Top 14 Làng nghề truyền thống đặc sắc ở tỉnh Kiên Giang

Trải dọc con đường vào xã Thạnh Hưng, huyện Giồng Riềng, có nhiều giàn phơi bánh tráng rực rỡ nằm dưới ánh nắng, chờ hong khô để đóng gói. Đây là dấu hiệu cho du khách biết rằng họ đang đặt chân đến xứ bánh tráng Kiên Giang. Tại xã Thạnh Hưng, mặc dù chỉ có vài chục hộ nghệ nhân nhưng không khí làng nghề vẫn rộn ràng. Bánh tráng Thạnh Hưng đã tồn tại khoảng 100 năm, từng bước trở thành đặc sản nổi tiếng với hương vị thơm ngon và độ dai đặc trưng. Gạo được lựa chọn kỹ lưỡng, ngâm 2 - 3 ngày, xay mịn để tạo ra bột làm bánh. Quy trình chế biến tinh tế, từ bàn tay nhẹ nhàng, chiếc bánh tráng tròn và mỏng đều, mang đến hương vị quen thuộc và độ phô mai dẻo ngon khó cưỡng. Ngoài bánh tráng cuốn thịt, làng nghề còn sản xuất những loại bánh tráng ngọt ngon như bánh tráng phủ đường, phủ đậu xanh. Đặc biệt, những chiếc bánh tráng ngọt có thể làm quà tặng ý nghĩa cho người thân và bạn bè.

Địa chỉ: Thạnh Trung, Thạnh Hưng, Giồng Riềng, Kiên Giang

Nón lá, một vật dụng quen thuộc của phụ nữ miền Tây, đã trở thành biểu tượng của dân tộc Việt Nam. Làng nghề chằm nón ở xã Thạnh Đông, huyện Tân Hiệp không nổi tiếng nhưng vẫn thu hút bởi sự tinh tế trong cách làm nghề. Phần lớn nghệ nhân là phụ nữ, những người vốn quen với cuộc sống nông thôn. Nghề chằm nón không chỉ mang lại thu nhập mà còn giữ gìn và kế thừa văn hóa truyền thống của Kiên Giang. Chiếc nón được chằm từ lá cọ hong khô, đơn giản nhưng tinh xảo, tạo nên nét đẹp riêng của xóm nghệ nhân Thạnh Đông.

Địa chỉ: Thạnh Đông, Tân Hiệp, Kiên Giang

Nghề làm bánh phồng ở xã Vĩnh Phước B không chỉ hoạt động sôi nổi vào dịp Tết Âm lịch mà còn là nguồn thu nhập quanh năm. Bánh phồng Phú Mỹ, nổi tiếng với hương vị đặc trưng, được làm từ nếp Phú Tân, đã tồn tại hàng chục năm. Bánh phồng Phú Mỹ có nhiều loại, nhưng bánh phồng sữa và bánh phồng mè luôn là sự lựa chọn ưa thích của nhiều người. Nguyên liệu chính là gạo và bột mì ngang, đặc biệt là giống địa phương tạo nên hương vị độc đáo. Quy trình làm bánh phồng cũng thú vị, đặc biệt là công đoạn giã bột, thường diễn ra nửa đêm với sự hòa quyện giữa người giã bột và người 'vùa' nước cốt dừa pha đường. Bánh sau khi làm được cắt và phơi dưới nắng cho đến khi khô. Hãy ghé thăm làng nghề làm bánh phồng tại Vĩnh Phước B để trải nghiệm quy trình làm bánh thú vị và thưởng thức hương vị đặc trưng.

Địa chỉ: Vĩnh Phước B, Gò Quao, Kiên Giang

Nằm tại trung tâm thành phố Rạch Giá, xóm nghề đan đát từ tre, trúc đã tồn tại hơn 300 năm, với những sản phẩm như cần xé trái cây, rau củ và tấm khênh. Các sản phẩm này thường được bán ở chợ 30/4, chợ Bắc Sơn, tạo nên không khí nhộn nhịp. Người dân tận tâm với nghề, góp phần làm nên danh tiếng “nghề đan đát là nghề của những đôi tay”. Nghề này xuất hiện từ thế kỉ XII, và ngày nay vẫn được truyền đạt từ đời này sang đời khác.

Nguyên liệu chính là tre và nứa, được mua từ các khu vực lân cận. Các bước chuẩn bị nguyên liệu bao gồm cưa tre thành đoạn, cạo vỏ và ruột, chẻ nhỏ thành mảnh. Các sản phẩm như nan đan và nan đát được tạo ra thông qua kỹ thuật lóng mốt, lóng hai, lóng ba, lóng tư, tạo thành hình vuông với các cạnh đan đát.

Địa chỉ: Phi Thông, Rạch Giá, Kiên Giang

Xã Phú Mỹ, vùng đất “chó ăn đá, gà ăn sỏi” của Kiên Giang, nổi tiếng với đất đỏ khô cằn, nhưng lại là nơi mà loài cây cỏ bàng mạnh mẽ nảy mầm. Nghề đan đệm từ cỏ bàng đã trở thành nguồn sống cho nhiều người dân, đặc biệt là những người Khmer. Sản phẩm như đệm bàng được ưa chuộng vì sự độc đáo, hiếm có, và dễ sử dụng. Đã có xuất khẩu đi TP Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Đông Nam bộ, cũng như bán phổ biến ở các khu du lịch thị xã Hà Tiên - Kiên Giang.

Nghề đan cỏ bàng còn nhiều tiềm năng, đặc biệt là khi sản phẩm này thân thiện với môi trường và được thị trường quan tâm, đặc biệt là ở các nước phát triển. Khu bảo tồn loài - sinh cảnh Phú Mỹ đang giúp tạo việc làm cho khoảng 200 lao động, đóng góp vào thu nhập của bà con dân tộc Khmer. Sản phẩm được công ty cổ phần Sản xuất kinh doanh Xuất nhập khẩu Vĩnh Long đảm bảo đầu ra, và thị trường xuất khẩu mở rộng sang châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc, cũng như nhiều địa điểm du lịch trong khu vực Nam bộ.

Địa chỉ: Phú Mỹ, Giang Thành, Kiên Giang

Như một điệu bí, nghề làm bánh mứt từ dứa ở huyện Châu Thành chỉ bắt đầu hâm nóng khi Xuân về. Với nguồn nguyên liệu dứa tươi phong phú và chất lượng, làng nghề này tạo ra sản phẩm độc đáo nhất là dứa khô. Dứa khô ở đây có hương vị ngọt bùi đặc trưng, trở thành lựa chọn tuyệt vời khi kết hợp với trà. Phương pháp làm dứa khô chủ yếu là phơi nắng tự nhiên hoặc sấy, được thực hiện chủ yếu bằng tay bởi những người làm nghề tại xã Bình An, huyện Châu Thành. Ngoài dứa khô, nước ép dứa tươi cũng là một món thơm ngon không thể bỏ qua, đặc biệt là vào dịp Tết.

Địa chỉ: Bình An, Châu Thành, Kiên Giang

Vùng đất Hà Tiên, thiên nhiên ưu đãi, cá tôm phong phú, dồi dào. Để giải quyết khó khăn trong vận chuyển và bảo quản cá tôm, người dân đã truyền thống làm tôm khô. Nghề này có từ thập niên 60 - 70, duy trì đến nay. Nguyên liệu chủ yếu là tôm sông và tôm biển khai thác từ vịnh Thái Lan và khu vực đầm nước mặn Đông Hồ. Thành phẩm là tôm khô Hà Tiên, Kiên Giang, có giá trị kinh tế cao và được ưa chuộng trong và ngoài nước. Thời điểm chính vụ là từ tháng 10 - 12 âm lịch, khi bà con ở các phường Bình San, Tô Châu ở thành phố Hà Tiên hối hả chuẩn bị đặc sản phục vụ Tết. Những tháng làm tôm khô, Hà Tiên nhộn nhịp với chuyến tập kết tôm tươi, ngư dân chia sẻ rằng mùa gió chướng là thời điểm thu hoạch tôm bạc đất. Sau Tết, sản lượng tôm bạc giảm nhưng thay vào đó là tôm thẻ, tôm sú từ biển với kích cỡ lớn và màu sắc đẹp.

Địa chỉ: Tô Châu, Hà Tiên, Kiên Giang

Trong vùng đất huyện Châu Thành, nơi nổi tiếng với làng nghề làm bánh mứt thơm ngon, không chỉ có điều đó mà còn là làng nghề dệt chiếu, tồn tại qua nhiều thế hệ dân tộc. Người dân Kiên Giang ghi nhớ truyền tích Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực đã dừng chân tại vùng đất này. Dệt chiếu, một nghề mang ý nghĩa lịch sử, vẫn được duy trì bởi lòng đam mê và trách nhiệm với nghề. Cây cỏ lác được tận dụng để tạo nên những chiếc chiếu đẹp, làm đẹp cho cuộc sống.

Nghề dệt chiếu không phức tạp nhưng đầy khó nhọc, đòi hỏi nhiều công đoạn như cắt, phơi, nhuộm và đan lác thành chiếc chiếu. Có hai phương pháp cơ bản là dệt chiếu trơn và dệt chiếu hoa, trong đó, chiếu hoa có dệt hoa và in hoa, tạo nên những mẫu thiết kế đẹp mắt, theo yêu cầu của khách hàng. Một số loại chiếu dệt hoa thông thường như chiếu phệt, chiếu sọc Miên, chiếu hột mè, chiếu lảy…

Địa chỉ: Vĩnh Hòa Phú, Châu Thành, Kiên Giang

“Những người làm nên bản sắc cho đất” - đó là danh xưng dành cho những người mộ đạo nghề nắn nồi đất ở xã Nam Thái Sơn, huyện Hòn Đất. Tài năng và khéo léo của họ đã biến những khối đất thành những sản phẩm hữu ích như nồi đất, bếp cà ràng, khuôn bánh khọt, ơ kho quẹt… Mỗi tác phẩm là một biểu tượng độc đáo, tạo nên sự đa dạng cho làng nghề nắn nồi đất. Dù có những cụ già đã bước sang tuổi 70, 80, họ vẫn kiên trì theo đuổi nghề nghiệp. Mặc dù không còn thể thực hiện những công việc nặng nhọc như trước, tình yêu và đam mê với nghề vẫn cháy mãi trong trái tim họ. Những kinh nghiệm và hiểu biết tích lũy được được truyền đạt cho thế hệ trẻ, giúp họ nuôi dưỡng tình cảm với đất đai, lửa nồi, và nghệ thuật tạo ra những sản phẩm độc đáo từ đất sét.

Nguyên liệu chính để nắn nồi là đất sét, phải đáp ứng các tiêu chuẩn như dễ đánh bóng, chịu nhiệt độ cao, có tính kết dính cao... Quá trình hoàn thành một sản phẩm từ đất đòi hỏi nhiều công đoạn, bắt đầu từ việc nắn hình (tạo hình) với khuôn làm từ gỗ hoặc đất nung. Tiếp theo là công đoạn vỗ, khi đất ẩm nước, sản phẩm thường bị biến dạng, đòi hỏi sự khéo léo trong việc vỗ bằng thanh tre. Sau đó, là công đoạn làm bóng và tạo hoa văn để sản phẩm trở nên nhẵn bóng và hoàn chỉnh.

Địa chỉ: Nam Thái Sơn, Hòn Đất, Kiên Giang

Trải qua bao thế hệ, nghệ thuật chế tác thủ công mỹ nghệ nở rộ tại thị xã Hà Tiên. Dưới đôi bàn tay tài năng của các nghệ nhân tại phường Đông Hồ, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ đồi mồi và đá huyền bền vững trở thành hiện thực. Gương, lược, trâm cài đầu là những tác phẩm thủ công từ đồi mồi được du khách nước ngoại yêu thích. Ngoài tác dụng trang trí và quà lưu niệm, người dân ở đây còn tin rằng, những sản phẩm từ đồi mồi và đá huyền mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe theo quan niệm phong thủy.

Trước kia, thị xã Hà Tiên nổi tiếng với nhiều điểm bán sản phẩm đồi mồi, trong đó, thương hiệu “Hà Tiên đồi mồi” của dòng họ Phan và Nguyễn là nổi bật nhất. Sản phẩm mỹ nghệ từ đồi mồi được ưa chuộng vì chúng có khả năng duy trì vẻ đẹp khi sử dụng lâu dài, đồng thời, có thể đánh bóng lại để khôi phục vẻ nâu cà phê đẹp mắt. Nếu có cơ hội ghé thăm Hà Tiên, hãy chọn cho mình một sản phẩm làm trang sức từ đồi mồi nhé.

Địa điểm: Đông Hồ, Hà Tiên, Kiên Giang

Khám phá vẻ đẹp của nghề truyền thống tại tỉnh Kiên Giang không thể không nhắc đến nghề nấu nước mắm trên đảo ngọc Phú Quốc. Du khách ghé thăm thiên đường nghỉ dưỡng này thường không quên mang về những chai nước mắm ngon làm quà biếu. Nước mắm Phú Quốc, hòa quyện hương vị của đại dương, là kết quả của một quy trình chế biến tinh tế và tài năng nghệ nhân. Nghề làm nước mắm bắt nguồn từ việc sử dụng cá cơm dư thừa sau mỗi chuyến đánh bắt, trở thành một phần ẩm thực truyền thống. Hệ thống những thương hiệu nước mắm danh tiếng ra đời như những 'nấm mọc sau mưa'.

Bất kỳ loại cá nào cũng có thể được sử dụng để làm nước mắm, nhưng người làm nước mắm Phú Quốc chỉ ưa chuộng cá cơm với chất lượng cao như Sọc Tiêu, Cơm Ðỏ và Cơm Than. Cá cơm được trộn tươi trên tàu, với quy trình đảo ngược nhanh chóng. Mùa đánh bắt chủ yếu kéo dài từ tháng 7 đến tháng 12. Sau khi bắt được, cá được vớt bằng vợt và súc rửa bằng nước biển, sau đó trộn đảo ngay với muối (tỷ lệ 3 cá 1 muối) rồi chuyển xuống hầm tàu. Phương pháp này giữ cho thịt cá giữ được độ tươi ngon, khiến cho nước mắm có hàm lượng đạm cao nhất mà không bị mất mùi hôi.

Địa chỉ: Dương Đông, Phú Quốc, Kiên Giang

Ngoài những loại hải sản truyền thống như cá, tôm, cua, mực, trên bãi cát đen ở phường Bình San và phường Pháo Đài còn xuất hiện đặc sản độc đáo - mắm cà xỉu. Cà xỉu giống như loài hai mảnh vỏ trai, sò, hến nhưng lại có phần râu, đuôi dài và to, thậm chí giống cả côn trùng. Mùa cà xỉu thường diễn ra từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm. Người dân chế biến cà xỉu giống như cách chế biến sò, sau khi rửa sạch, họ tách riêng phần vỏ thịt và phần đuôi để làm mắm.

Mắm cà xỉu thường được ăn trong buổi sáng và buổi chiều. Để bảo quản lâu, sau khi rửa sạch, người chế biến sẽ ngâm cà xỉu cùng muối, mắm và gia vị. Từ mắm cà xỉu, họ chế biến nhiều món ăn hấp dẫn. Trước đây, trên các tàu thuyền, ngư dân Hà Tiên thường mang theo hũ mắm cà xỉu để ăn với cơm nóng khi đang ra khơi. Ngày nay, làm mắm cà xỉu đã trở thành một nghề, tạo ra món ăn độc đáo và hấp dẫn cho thị xã Hà Tiên.

Địa chỉ: Bình San, Hà Tiên, Kiên Giang

Lục bình là loại thủy sinh mọc hoang khắp vùng kênh rạch miền Tây. Trước đây, người ta chỉ sử dụng nó để bón cây hoặc làm thức ăn cho vật nuôi. Gần đây, tại xã Vĩnh Thắng, huyện Gò Quao và phường Vĩnh Hiệp, thành phố Rạch Giá, nghề đan lục bình trở thành thương hiệu nổi bật, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con. Những lúc rảnh rỗi, hộ dân ở đây đã tận dụng bãi bồi ven sông để trồng và đan lục bình, tạo ra những sản phẩm thủ công độc đáo như tủ, kệ sách, bình hoa, giỏ xách...

Lục bình có đặc tính phơi khô rất dẻo dai, thích hợp cho việc làm sản phẩm thủ công. Người làm nghề sử dụng lá bắp phơi khô và nhuộm màu để tạo nên những sản phẩm sáng tạo, mang đến màu sắc sinh động và tinh tế.

Địa chỉ: Vĩnh Thắng, Gò Quao, Kiên Giang

Hiện nay, nhiều gia đình ở xã Minh Hòa đều trồng hoa cảnh để bán trong dịp Tết và quanh năm. Các loại hoa như phong lan, mai, bonsai, cúc vạn thọ… trở thành điểm đặc trưng. Có gia đình trồng ít chỉ vài công, còn người khác có đến vài ba chục công. Vì vậy, vùng đất này thường được gọi là làng hoa, nơi người dân kiên quyết trồng hoa không chỉ vì lợi nhuận mà còn vì tình yêu và sự kỳ vọng trong từng bông hoa.

Quá trình ươm cây, chăm sóc, và thu hoạch đều được thực hiện với kinh nghiệm đặc biệt. Người trồng hoa theo dõi và chăm sóc từng giai đoạn phát triển của cây, đảm bảo cây phát triển tự nhiên, đẹp nhất, ra hoa đúng thời điểm. Chính điều này làm cho hoa cảnh có giá trị và được khách hàng ưa chuộng.

Địa chỉ: Minh Hòa, Giồng Riềng, Kiên Giang