1. Sóc Bay Úc
Sóc bay Úc, còn gọi là sóc bay Sugar Glider, là loài động vật ăn đêm nổi tiếng với khả năng bay lượn giữa cây cỏ. Với bộ lông mềm mại và đôi mắt lớn, chúng thu hút sự chú ý của nhiều người. Sóc bay Úc thích sống theo bầy đàn và là vật nuôi phổ biến do tính hiền lành và khả năng bay độc đáo của chúng.
Loài động vật này có chiều dài từ 18–30 cm, bao gồm cả phần đuôi, và có thể bay lượn xa tới 60 - 100 mét. Sóc bay Úc sống trong rừng và thích leo trèo, chạy nhảy. Chúng là những vận động viên giỏi trong thế giới động vật về đêm.
Sóc bay Úc là loài động vật thông minh, có khả năng nhớ tên và gần gũi với con người. Với tuổi thọ từ 12-15 năm, chúng trở thành một vật nuôi yêu thích của nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ.
Sóc bay Úc thích ăn các loại thức ăn ngọt như hoa, mật hoa, phấn hoa, chồi cây, nhựa cây, lá, hạt và côn trùng. Việc chăm sóc chúng không khó khăn, và chúng có thể trở thành bạn đồng hành đáng yêu trong gia đình bạn.
2. Cu li chậm lùn
Cu li chậm lùn, còn được biết đến với tên gọi Slow Loris, là một loài linh trưởng sống về đêm tại khu vực Đông Nam Á. Với 5 loài khác nhau trên thế giới, chúng nổi tiếng với khả năng di chuyển nhanh chóng trên các cành cây, nhờ vào những ngón tay mạnh mẽ của mình.
Cu li chậm lùn thường dành thời gian ngủ ban ngày và hoạt động vào ban đêm để kiếm thức ăn. Chúng ăn đa dạng từ các loài chim nhỏ, bò sát, trứng, đến trái cây. Sống chủ yếu ở các khu rừng nguyên sinh, chúng là những sinh vật quan trọng trong hệ sinh thái rừng xanh.
Với bộ lông mềm mại màu hung nâu và vết trắng bạc xen kẽ, cu li chậm lùn dễ dàng nhận diện. Chúng có khả năng bám vào bụng mẹ khi còn nhỏ và cai sữa sau sáu tháng tuổi.
Cu li chậm lùn là loài động vật được bảo vệ tại Việt Nam, nằm trong danh sách cấm khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại.
3. Bướm đêm Luna
Bướm đêm Luna là một loài bướm lớn sống về đêm, chúng thuộc vùng rừng Bắc Mỹ. Với đôi cánh xanh lá cây nổi bật, sải cánh lên đến 12 cm, bướm đêm Luna là điểm nhấn độc đáo trong thế giới động vật đêm.
Ấu trùng của bướm đêm Luna kéo dài 3-6 tuần, ăn các loại cây như anh đào, dẻ, quả óc chó, và hóa thành con bướm chỉ trong 7 ngày. Chúng chỉ kiếm ăn và giao phối trong khoảng thời gian ngắn này.
Bướm đêm Luna có cánh xanh đá vôi và thân trắng, là loài bướm đêm Tân Bắc giới. Phân bố từ Florida đến Nova Scotia ở Canada, chúng là một trong những loài bướm đêm lớn nhất ở Bắc Mỹ.
Để bảo vệ bản thân, ấu trùng bướm đêm Luna phát ra tiếng kêu cảnh báo và cuộn ruột lên, tạo hiệu ứng đánh lạc hướng và ngăn chặn động vật săn mồi. Chúng có thể phát ra tiếng kêu lách cách để đe dọa kẻ săn mồi và sử dụng đuôi dài để gây nhầm lẫn trong phát hiện định vị bằng tiếng vang của dơi săn mồi.
Loài bướm đêm Luna là một phần quan trọng của hệ sinh thái rừng xanh và đang đối mặt với thách thức từ các loài xâm lấn và sự thay đổi môi trường.
4. Gấu trúc đỏ
Gấu trúc đỏ, loài động vật hoạt động về đêm nổi tiếng, thường sống ở vùng núi cao của dãy Đông Himalaya. Chúng ngủ trên cây vào ban ngày và xuống mặt đất vào ban đêm để tìm kiếm thức ăn, tránh nguy cơ tấn công từ kẻ săn mồi.
Là loài có nguồn gốc từ đông Himalaya và tây nam Trung Quốc, gấu trúc đỏ đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do mất môi trường sống, săn trộm và giảm giao phối cận huyết. Nó có bộ lông màu nâu đỏ, đuôi dài và dáng đi lạch bạch. Là động vật ăn thực vật, chúng chủ yếu ăn tre, trứng, chim và côn trùng.
Gấu trúc đỏ là thành viên duy nhất trong họ Ailuridae và họ Ailurus. Loài này là một phần quan trọng của hệ sinh thái rừng và đang đối mặt với thách thức từ sự suy giảm môi trường sống và các vấn đề bảo tồn.
5. Ếch mắt đỏ
Ếch mắt đỏ, loài ếch nhiều màu sắc, thường sinh sống trong khu rừng nhiệt đới tại Trung Mỹ và miền Nam Mexico. Ban ngày, chúng ngụy trang dưới lá và chỉ trở nên hoạt động vào ban đêm. Khi gặp nguy cơ, chúng mở rộng đôi mắt đỏ để làm kẻ thù bất ngờ.
Ếch mắt đỏ (Agalychnis callidryas) là loài nhái bén sống trên cây ở rừng mưa miền Tân nhiệt đới Trung Mỹ. Được biết đến với mắt màu đỏ và ngón chân cam, loài này thường sinh sống trong môi trường nhiệt đới. Ếch mắt đỏ có màu xanh lá cây đặc trưng, và con non thay đổi màu da theo môi trường.
Là một trong những loài ếch cây nổi tiếng, Ếch mắt đỏ thích ẩn náu trên cây và giữ thăng bằng tốt nhờ cơ thể nhẹ và vuốt sắc. Chúng ít bị ảnh hưởng bởi nấm chytrid, nguyên nhân của sự tuyệt chủng đối với nhiều loài ếch.
Trong mùa sinh sản, ếch mắt đỏ đặt trứng trên lá và sau đó nở thành ếch non lặn xuống nước. Loài này hiện đang được nuôi sinh sản để tránh tình trạng giảm số lượng trên tự nhiên và trở thành một loài 'thú cưng' phổ biến.
6. Chồn Raccoon
Chồn Raccoon, còn gọi là loài thú ăn thịt lông xám, là loài động vật có vú hoạt động về đêm, chủ yếu sinh sống ở khu vực cây cối rậm rạp trên khắp Bắc Mỹ. Chúng nổi tiếng với thính giác và thị giác xuất sắc, cùng bộ lông đen xám đẹp mắt. Raccoon chủ yếu ăn côn trùng, trứng, cá và thỉnh thoảng là hạt và trái cây.
Việc nuôi một con Chồn Raccoon đòi hỏi thời gian và kiên nhẫn, đặc biệt là chúng có thể hành động mạnh mẽ và khó dạy bảo. Ở một số khu vực, cần có giấy phép nuôi vật cưng lạ. Chồn Raccoon thường có hành vi hung hăng trong mùa sinh sản, và thiến chúng sớm có thể giảm thiểu tình trạng này.
Chồn Raccoon thích ẩn náu và có khả năng di chuyển linh hoạt, có thể tự do di chuyển khoảng 30km mỗi đêm để tìm thức ăn. Chúng thích hợp sống ở rừng lá sớm rụng và rừng hỗn hợp, nhưng đã thích nghi và mở rộng phạm vi đến nhiều môi trường khác nhau.
Chồn Raccoon, ban đầu chỉ sinh sống ở Bắc Mỹ, đã được giới thiệu và phân bố rộng rãi ở châu Âu, Kavkaz và Nhật Bản trong thế kỷ 20. Chúng thậm chí đã trở thành loài gây hại ở các khu vực đô thị.
7. Sói xám
Sói xám, loài động vật lớn nhất trong họ sói trên thế giới. Với chiều dài từ 1m đến 1.2m và cân nặng lên đến 65kg, chúng hoạt động chủ yếu vào ban đêm nhờ khả năng theo dõi xuất sắc và sự mát mẻ của nhiệt độ đêm.
Đây là những thợ săn tài ba, sống ở nhiều môi trường như rừng, sa mạc, núi, đồng cỏ, rừng taiga và thảo nguyên. Sự đa dạng của môi trường sống của sói xám liên quan chặt chẽ đến sự đa dạng của con mồi, điều kiện thời tiết và địa hình.
Sói xám có khả năng thích ứng với khí hậu lạnh bằng cách giảm lưu lượng máu gần da. Chúng sử dụng bàn chân để giữ ấm, duy trì hơi ấm gần lớp tuyết và đá. Hang động của sói xám thường được xây dựng cho sói con trong mùa hè, thích hợp với việc tránh nhiệt độ và tạo nơi an toàn cho con non.
8. Rắn độc Eyelash
Rắn độc Eyelash, một loài sống về đêm trong rừng nhiệt đới ở Trung và Nam Mỹ. Chúng sở hữu bộ lông màu sắc đa dạng như xanh, đỏ, xanh lá cây và nâu. Thường sống trên các cành cây nhỏ, chúng săn mồi vào ban đêm với nọc độc đủ mạnh để gây tử vong cho người trưởng thành.
Rắn Eyelash Viper, loài rắn có nọc độc tương đối nhỏ, nổi bật với biến thể màu sắc và vảy cong trên mắt giống như lông mi. Có đầu tam giác, đôi mắt tròn, và răng nanh lớn có thể gập lại. Chúng có thể mang nhiều màu sắc như đỏ, vàng, nâu, xanh lá cây, thậm chí là hồng, với đốm đen hoặc nâu dọc theo cơ thể.
Rắn Eyelash Viper hoạt động chủ yếu vào ban đêm và thường không hung dữ trừ khi bị đe dọa. Vết cắn của chúng ít nguy hiểm đối với con người. Đây là loài săn mồi phục kích, chờ đợi con mồi đi qua trước khi tấn công. Chúng sinh sản khi đã đạt khoảng hai tuổi và có thể sinh sản quanh năm trong môi trường ấm áp.
9. Chim cú
Chim cú, một trong những loài chim hoạt động ban đêm phổ biến. Phân bố ở hầu hết các châu lục trừ Nam Cực. Với bộ lông đẹp, đầu tròn và đôi mắt to, chúng tìm nơi yên tĩnh để trú ẩn vào ban ngày và săn mồi vào ban đêm. Thính giác và thị giác xuất sắc là vũ khí lợi hại giúp chim cú trở thành sát thủ khi màn đêm buông xuống.
Cú chuồng sống về đêm, âm thanh kỳ quái của tiếng kêu khiến chúng bị coi là điềm xấu. Giác quan sắc độ của chúng giúp chúng săn mồi vào ban đêm. Lỗ tai đặt cao hơn giúp chúng tạo ra hệ thống lập bản đồ tinh vi trong bóng tối.
Chim Cú mèo thường có lông màu nâu, xám, với phần bụng và mặt có lông nhạt hơn. Săn mồi vào ban đêm, chúng ưa thích chuột, côn trùng và loài chim nhỏ. Cú mèo thường làm tổ trên cây cao, nóc nhà, và tiếng kêu của chúng gây sợ hãi.
10. Chuột Spiny Cairo
Chuột Spiny Cairo chỉ hoạt động vào ban đêm, đối tác gần gũi của nó - chuột gai vàng - hoạt động vào ban ngày. Hai con chuột này giống nhau sinh lý và săn mồi giống nhau, mặc dù vào các thời điểm khác nhau trong ngày. Chuột Spiny Cairo sử dụng khứu giác và thính giác mạnh mẽ để di chuyển trong bóng tối, được hỗ trợ bởi lông gần mũi và miệng có thể phát hiện vật thể trong bóng tối. Bộ lông vểnh khiến chúng trở thành mục tiêu hấp dẫn cho kẻ săn mồi.
Chuột Spiny Cairo có nguồn gốc từ miền bắc châu Phi, sống ở môi trường đá khô với thảm thực vật thưa thớt. Chúng thường xuất hiện gần nơi ở của con người và sống ở các vách đá, hẻm núi và đồng bằng sỏi. Chúng ưa thích sinh sống trên cạn, nhưng có thể chui rúc trong bụi cây thấp.
Chuột Spiny Cairo sống thành đàn với một con đực chiếm ưu thế. Sinh sản chủ yếu diễn ra vào mùa mưa, từ tháng 9 đến tháng 4. Chu kỳ mang thai kéo dài 5-6 tuần, và con non sinh ra có lông ngắn và mở mắt sớm. Chúng sống trong hang hốc hoặc khe đá, ăn đêm và ăn tạp, bao gồm hạt, quả hạch, lá xanh, côn trùng và động vật thân mềm. Khi sống gần con người, chúng thậm chí xâm nhập vào nhà và ăn cây trồng, ngũ cốc.
11. Dơi Ấn Độ
Trên thế giới có khoảng 1.000 loài dơi khác nhau, hầu như tất cả đều là sinh vật sống về đêm.
Dơi Ấn Độ, loài dơi đặc biệt và hấp dẫn, được tìm thấy trong các khu rừng của Ấn Độ, Trung Quốc, Nepal và Banglades. Chúng là loài dơi lớn với mõm dài, đôi mắt lớn giúp quan sát vào ban đêm, và ngón chân dài với móng vuốt sắc nhọn và sải cánh lên đến 1,5 mét.
Dơi Ấn Độ là loài ăn trái cây, di chuyển xa vào ban đêm để tìm kiếm thức ăn. Chúng phát siêu âm để định vị chướng ngại vật, kết hợp với quan sát từ đôi mắt trong khi bay lượn. Với thú ăn hoa quả, hệ thị giác của chúng rất phát triển, giúp chọn thời điểm đi săn thích hợp và đánh giá kích thước con mồi.
12. Cáo Fennec
Kích thước nhỏ nhắn và đặc điểm đáng yêu của Cáo Fennec khiến chúng trở thành một trong những loài động vật đáng yêu nhất của sa mạc. Chúng sống ban đêm để tránh những kẻ săn mồi ban ngày như diều hâu và linh cẩu. Cáo Fennec tụ tập trong hang dưới cát để an toàn và giữ nhiệt độ. Cuộc đi săn buổi tối của chúng dẫn đến việc săn mồi như côn trùng, động vật gặm nhấm, trái cây, và rễ cây.
Cáo Fennec chung thủy, sống một vợ một chồng và nuôi con. Cả gia đình hỗ trợ nhau trong việc kiếm ăn, chăm sóc con và bảo vệ lãnh thổ. Chúng sống trong nhóm xã hội có khoảng 10 thành viên, tùy thuộc vào tài nguyên thức ăn. Khi đối mặt với nguy hiểm, chúng tạo ra âm thanh như tiếng sủa, rít giống mèo và gầm gừ. Cáo Fennec không cần uống nước trực tiếp, lấy nước từ thức ăn.
Cáo Fennec yêu cuộc sống về đêm, ngủ ban ngày để tích năng lượng cho hoạt động buổi tối. Chúng đào hang trong cát để sinh sống, có diện tích lớn và nhiều lối vào. Môi trường sống khắc nghiệt khiến chúng phải tìm những nơi ổn định với cây cối và cát. Trong trường hợp gần quan hệ huyết thống, Cáo Fennec sẽ đào hang kết nối với nhau.
13. Chồn hương chân đen
Chồn hương chân đen, có kích thước tương đương với chồn, khác biệt với mèo sào châu Âu bởi sự tương phản lớn giữa chi sẫm màu và cơ thể nhợt nhạt, đầu đuôi màu đen ngắn hơn. Chồn này sống đơn độc và chủ yếu hoạt động vào ban đêm, săn mồi như chó đồng cỏ với khẩu phần lên đến 91%. Loài này từng gần biến mất nhưng đã tái thiết lập quần thể thành công thông qua việc nuôi nhốt và tái thả vào môi trường tự nhiên.
Chồn hương chân đen có thân hình thon dài, tai tam giác, chân mập mạp với móng vuốt sắc nhọn. Bàn chân được bao phủ bởi lông, che giấu móng vuốt. Chúng có bộ lông đen nổi bật trên tai, chân và đuôi. Dân số của loài này đã giảm khoảng 40% từ năm 2008 đến năm 2015, nhưng có sự duy trì và sinh sản trong tự nhiên.
14. Tê tê
Con tê tê sống đơn độc và chủ yếu hoạt động vào ban đêm trong hang dưới lòng đất. Với lưỡi dài và khứu giác nhạy bén, chúng săn mồi như chó đồng cỏ. Lớp vảy bọc thép độc đáo bảo vệ toàn bộ cơ thể, nhưng đối mặt với nguy cơ săn trộm. Móng dài và cứng được sử dụng để phá tổ côn trùng, đào hang và leo trèo. Chúng có thể cuộn tròn thành quả bóng để tự vệ và sử dụng lưỡi dài để bắt mồi.
Phần đuôi của tê tê có khả năng cầm nắm, giúp chúng vịn vào cành cây khi leo trèo. Với chiều dài từ 30 đến 100 cm, chúng sống trong hang dưới đất hay hốc cây rỗng, săn mồi bằng lưỡi dài và dính nhờ nước dãi. Mặc dù có 8 loài tê tê trên thế giới, nhưng tất cả chúng đều chia sẻ đặc điểm này và đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do săn trộm.
15. Khỉ lùn Tarsiidae
Khá nhiều loài động vật sống về đêm, trong đó có khỉ lùn Tarsier, được biết đến với đôi mắt lớn so với kích thước cơ thể để giúp chúng quan sát trong ánh sáng thấp của đêm. Khỉ lùn Tarsiidae là thành viên duy nhất còn sống của phân thứ bộ này, sống ở Đông Nam Á. Chúng có đặc điểm hình thái độc đáo như mắt lớn, khả năng xoay đầu 360 độ, và sự phát triển để săn mồi trong điều kiện thiếu ánh sáng. Mặc dù nhiều thành viên khác đã tuyệt chủng, khỉ lùn Tarsier vẫn tồn tại và đối mặt với những thách thức sinh tồn.