1. Hoa Kỳ
Hoa Kỳ đứng đầu về chi tiêu quốc phòng, với tổng cộng 731 tỷ đô la. Nước này là lãnh đạo chi tiêu quốc phòng trên thế giới, chiếm hơn 30% tổng chi tiêu của toàn bộ thế giới trong suốt hai thập kỷ qua. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đề xuất ngân sách 5.790 tỷ USD cho năm tài chính 2023, trong đó có mức chi tiêu quốc phòng lớn nhằm đảm bảo an ninh và cạnh tranh với Nga, Trung Quốc. Theo thông tin từ Reuters ngày 29.3, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã đề xuất một ngân sách lớn là 5.790 tỷ USD, trong đó có mức chi tiêu quốc phòng kỷ lục trong thời gian bình thường, đồng thời tăng cường hỗ trợ cho Ukraine và đối mặt với thách thức từ Nga và Trung Quốc.
“Thế giới đã thay đổi. Ngoài việc chống lại tổ chức khủng bố, chúng ta đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các quốc gia như Trung Quốc và Nga. Do đó, cần đầu tư mạnh mẽ vào các lĩnh vực như không gian, không gian mạng và các khả năng hiện đại như vũ khí siêu thanh”, theo tuyên bố của Nhà Trắng dẫn ông Biden nói. Ông cũng nhấn mạnh rằng đây sẽ là một trong những khoản chi lớn nhất trong lịch sử đối với an ninh quốc gia. “Mặc dù có những ý kiến phản đối tăng chi tiêu, nhưng chúng ta đang sống trong một thế giới khác so với quá khứ”, ông nói thêm.
Chi tiêu quốc phòng: $731 tỷ
2. Saudi Arabia
Ả Rập Xê-út đang đầu tư mạnh vào lĩnh vực công nghiệp quốc phòng để giảm sự phụ thuộc vào khí tài quân sự nhập khẩu và tạo việc làm có giá trị cao hơn trong nước. Trong những thập kỷ gần đây, Trung Đông trở thành điểm nóng của các xung đột, với cuộc nội chiến ở Syria, Iraq, Yemen và Libya. Các xung đột nội chiến đã khiến khu vực trở thành một địa điểm chính trị không ổn định. Ngoài ra, cuộc đấu tranh giữa Iran và Ả Rập Xê-út tạo ra những thách thức mới, với nhiều quốc gia hỗ trợ các bên đối lập trong xung đột.
Các cuộc xung đột hàng hải xảy ra ở Vịnh Ba Tư giữa Iran, Iraq, Kuwait, Ả Rập Saudi, Bahrain, Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Oman. Các tình thế căng thẳng gia tăng, đặc biệt là giữa Iran và Hoa Kỳ, đang yêu cầu các quốc gia tăng cường khả năng quân sự của mình.
Chi tiêu quân sự: $67.60 tỷ
3. Trung Quốc
Theo Hãng tin AFP, mức tăng ngân sách quốc phòng vừa được Trung Quốc công bố cao hơn một chút so với mức tăng 6,8% của năm 2021, phản ánh tốc độ tăng trưởng chung trong những năm gần đây. Trong bài phát biểu tại phiên họp thường kỳ của quốc hội, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tuyên bố Bắc Kinh sẽ 'tăng cường huấn luyện quân sự, kiên định và linh hoạt trong đấu tranh quân sự để bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của Trung Quốc'.
Ngoài ra, Chính phủ Trung Quốc dự kiến đẩy nhanh hiện đại hóa hệ thống quản lý tài sản và hậu cần quân đội, xây dựng hệ thống quản lý trang thiết bị và vũ khí hiện đại. 'Chúng tôi sẽ tiếp tục cải cách quốc phòng và quân đội, đẩy mạnh đổi mới trong khoa học và công nghệ quốc phòng', Thủ tướng Lý nói thêm. Mức tăng ngân sách quốc phòng của Trung Quốc năm nay cao hơn chỉ tiêu tăng trưởng 5,5% GDP trong năm 2022.
Chi tiêu quân sự: $237 tỷ
4. Anh
Theo Bộ trưởng Ben Wallac, ngân sách quốc phòng hàng năm của Anh sẽ đạt 100 tỷ bảng Anh vào năm 2030. Anh, cường quốc quân sự mạnh nhất châu Âu, luôn là đối tác chiến lược quan trọng và được tin tưởng về an ninh. Anh, cường quốc hạt nhân hàng đầu khu vực, giữ khả năng răn đe chiến lược với hạm đội tàu ngầm. Khả năng này, mặc dù giảm nhỏ, vẫn bảo đảm đầy đủ năng lực quân sự trên mọi lĩnh vực và sở hữu các công nghệ tiên tiến. Anh còn là trụ cột của Lực lượng viễn chinh chung, tổ chức hàng đầu về an ninh châu Âu với khả năng phản ứng cực nhanh trong khu vực.
Chi tiêu quân sự: $55.10 tỷ
5. Ấn Độ
Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), chi tiêu quân sự toàn cầu năm 2020 tăng lên 1.981 tỷ USD, tăng 2,6% so với năm 2019, mặc dù GDP giảm 4,4% do đại dịch COVID-19.
Chi tiêu quân sự hàng năm tại Ấn Độ chủ yếu dành cho tiền lương hưu cho 3,3 triệu cựu chiến binh và công nhân quốc phòng. Với lực lượng quân đội 1,5 triệu người, Ấn Độ duy trì an ninh biên giới trong tranh chấp với Pakistan và Trung Quốc. Ngân sách quốc phòng tập trung nhiều vào duy trì hoạt động hàng ngày và tiền lương, dẫn đến thiếu hụt về hiện đại hóa quân đội, từ máy bay chiến đấu đến tàu ngầm. Các cuộc đụng độ với Trung Quốc ở Ladakh đã buộc Ấn Độ mua vũ khí khẩn cấp từ nước ngoài. Chi tiêu quốc phòng của Ấn Độ chủ yếu là kết quả của căng thẳng với Pakistan về vấn đề Kashmir và căng thẳng mới với Trung Quốc.
6. Nhật Bản
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida quyết định tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng, đưa chi tiêu lên mức 2% GDP để đối mặt với thách thức an ninh từ Trung Quốc và Nga. Ông Kishida cũng đã ký các thỏa thuận chiến lược với Vương quốc Anh, Australia và Thái Lan, đánh dấu sự thay đổi rõ ràng trong chính sách quốc phòng của Nhật Bản. Trước những mối đe dọa từ Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, cũng như mối đe dọa từ Nga về quần đảo Kuril, Nhật Bản không còn phớt lờ các vấn đề an ninh. Sự thức tỉnh này càng trở nên quan trọng sau cuộc chiến Nga - Ukraine.
Chi tiêu quân sự: $49 tỷ
7. Đức
Chính phủ Đức tăng chi tiêu quân sự lên trên 2% GDP, dành hơn 50 tỷ USD cho năm 2022 và thành lập “quỹ đặc biệt” trị giá 100 tỷ euro để hiện đại hóa lực lượng vũ trang. Thủ tướng Olaf Scholz cho biết quốc gia cần đầu tư nhiều hơn vào an ninh để bảo vệ tự do và nền dân chủ. Điều này đánh dấu một bước thay đổi lớn trong chính sách quốc phòng sau nhiều thập kỷ hạn chế đầu tư. Chi tiêu quân sự của Đức sẽ vượt qua mức mục tiêu 2% GDP của NATO, một mục tiêu chưa từng được đạt được từ Chiến tranh Lạnh.
Chi tiêu quân sự: $50 tỷ
8. Hàn Quốc
Ngày 30/8, chính phủ Hàn Quốc đã đưa ra kế hoạch tăng 4,6% ngân sách quốc phòng cho tài khóa 2023. Ngân sách này dự kiến là 57.100 tỷ won (42,3 tỷ USD), tăng từ 54.600 tỷ won năm nay. Bộ Quốc phòng Hàn Quốc đề xuất chi 17.200 tỷ won cho mua vũ khí và các dự án quốc phòng khác, tăng 2% so với năm 2022, còn 40.100 tỷ won dành cho hoạt động của lực lượng quân sự, tăng 5,8%.
Bên cạnh đó, bộ đề xuất chi 5.250 tỷ won để thúc đẩy hệ thống phòng thủ '3 trục' của Hàn Quốc, bao gồm nền tảng tấn công phủ đầu “Kill Chain”; chương trình trừng phạt, trả đũa hàng loạt (KMPR); hệ thống Phòng không và tên lửa (KAMD). Ngân sách cũng bao gồm chi cho dự án máy bay không người lái giám sát tầm trung, hệ thống đánh chặn tên lửa Patriot Advanced Capability-3 (PAC-3) và bệ phóng tên lửa 230 mm.
Mức lương cho trung sĩ sẽ tăng lên 1 triệu won từ mức hiện tại là 676.100 won. Tuy nhiên, không có chi tiêu cho dự án phát triển tàu sân bay hạng nhẹ trong kế hoạch ngân sách. Các quan chức cho biết quyết định mua sắm tàu sân bay sẽ được đưa ra sau các nghiên cứu khả thi của Cơ quan Quản lý chương trình mua sắm quốc phòng (DAPA).
Chi tiêu quân sự: $44 tỷ
9. Nga
Theo dữ liệu kế hoạch tài khóa 3 năm tới, Nga dự kiến chi 4.982 tỉ rúp (86 tỉ USD) cho quốc phòng trong năm 2023, tăng 43% so với kế hoạch ban đầu. Số tiền này chiếm 3,3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và là khoản chi lớn thứ hai trong ngân sách (17,1%), chỉ sau chi tiêu cho chính sách xã hội (25,3%). Chi tiêu cho an ninh quốc gia và lực lượng hành pháp cũng tăng đến 40%, chiếm 14,3% tổng ngân sách.
Ngược lại, ngân sách cho giáo dục và văn hóa dự kiến chỉ tăng ít. Ngân sách môi trường giảm 1/4 so với mức dự kiến ban đầu (0,2% GDP). Theo SIPRI, Nga xếp thứ 5 thế giới về chi tiêu quốc phòng trong năm 2021, với 65,9 tỉ USD, tăng 2,9% so với năm 2020. Mỹ dẫn đầu (801 tỉ USD), Trung Quốc xếp thứ 2 (khoảng 293 tỉ USD), sau đó là Ấn Độ (76,6 tỉ USD) và Anh (68,4 tỉ USD). Gia tăng ngân sách quốc phòng thể hiện quyết tâm lớn hơn của Nga trong xung đột ở Ukraine, sau những thất bại gần đây.
Chi tiêu quân sự: $48 tỷ
10. Brazil
Lực lượng vũ trang của Brazil hiện đứng thứ 11 thế giới, với khoảng 400 nghìn binh lính trong dân số 212 triệu người. Số lượng xe tăng chiến đấu chủ lực đứng thứ 34, có khoảng 676 chiếc máy bay, xếp hạng 34 về sức mạnh không quân. Trong bối cảnh thách thức an ninh gia tăng, Chính phủ Brazil chi một khoản kinh phí lớn để mua sắm quốc phòng bảo vệ công dân. Mỗi năm, hàng chục tỷ USD chạy vào túi các tập đoàn vũ khí Mỹ. Brazil không chấp nhận tiền của mình chảy vào túi người khác, mà thay vào đó, họ sử dụng thế mạnh nội địa để tự sản xuất và xuất khẩu vũ khí. Điều này giúp họ trang bị các khí tài hiện đại mà không phụ thuộc vào các nước khác.
Chi tiêu quân sự: $27.80 tỷ
11. Pháp
Theo dự luật ngân sách năm 2023, ngân sách quốc phòng của Pháp dự kiến sẽ được nâng lên mức cao kỷ lục từ trước đến này với 43,9 tỷ euro để nâng cao năng lực chiến đấu và hiện đại hóa quân đội trước nguy cơ xung đột tại Ukraine có thể lan rộng. Ưu tiên đầu tiên trong ngân sách quốc phòng năm 2023 là khoản chi lên đến 2 tỷ euro để mua thêm vũ khí và đạn dược trong bối cảnh kho vũ khí của quân đội Pháp được cho là đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm qua và sẽ nhanh chóng cạn kiệt nếu xảy ra một cuộc xung đột quy mô lớn.
Theo đó, quân đội Pháp dự kiến sẽ đặt mua các loại vũ khí đáng chú ý như 200 tên lửa chống tăng tầm trung MMP hoặc Akeron MP, 100 tên lửa đất đối không tầm trung thế hệ mới là SAMP-T hoặc Aster 30, khoảng 100 tên lửa không đối không MICA để trang bị cho các chiến đấu cơ Rafale và Mirage 2000, hơn 700 quả bom không đối đất gồm nhiều kích cỡ từ 250kg, 500kg đến 1000 kg. Ngoài ra, phải kể đến khoảng 10.000 quả lựa pháo 155mm sử dụng cho các cỗ pháo tự hành Caesar. Năm 2023, quân đội Pháp dự kiến sẽ được nhận được nhiều vũ khí hiện đại được đặt hàng trong những năm gần đây như 13 tiêm kích Rafale, 3 máy bay tiếp dầu đa năng (MRTT), một tàu ngầm tấn công hạt nhân, và hơn 260 xe bọc thép thế hệ mới gồm 123 chiếc Griffons, 119 chiếc Serval và 22 chiếc Jaguar.
Chi tiêu quân sự: $41.50 tỷ
12. Úc
Vào cuối tháng 10 năm 2022, Úc đã cam kết tăng mức chi tiêu cho quốc phòng và những nỗ lực để thắt chặt quan hệ ngoại giao với các quốc gia Đông Nam Á và Thái Bình Dương khi nước này tìm cách chống lại tầm ảnh hưởng kinh tế và chiến lược của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) trong khu vực.
Ngân sách đầu tiên của Thủ tướng Úc Anthony Albanese kể từ khi chính phủ đảng Lao động của ông được bầu vào tháng 5 năm 2022 đã nâng kinh phí cho quốc phòng thêm 8% trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6 năm 2023 và thêm hơn 2% tổng sản phẩm quốc nội cho đến giữa năm 2026. Ngoài ra, chính phủ này bao gồm 22 nghìn 100 tỷ đồng (892 triệu đô la Mỹ) tiền hỗ trợ cho các nước khác đã được công bố trước đó, trong đó có 14 nghìn 700 tỷ đồng (593 triệu đô la Mỹ) cho các quốc đảo Thái Bình Dương (Pacific Island Countries – PIC) và 7 nghìn 500 tỷ đồng (299 triệu đô la Mỹ) cho Đông Nam Á. Trong bối cảnh quan hệ với Bắc Kinh ngày càng xấu đi, Úc và Hoa Kỳ đã hợp tác trong hai khối đa phương: Đối thoại An ninh Bộ tứ (Quadrilateral Security Dialogue), hay còn gọi là Bộ tứ (Quad), cũng bao gồm Nhật Bản và Ấn Độ và AUKUS, bao gồm cả Vương quốc Anh.
Chi tiêu quân sự: $26.30 tỷ
13. Ý
Chuyên gia đánh giá thách thức đối ngoại lớn đầu tiên của chính phủ mới sẽ là chi tiêu quân sự của Italy, tăng từ mức 1,5% lên 2% GDP của nước này (3,300 tỷ USD vào năm 2021) trong 6 năm. Trang mạng của Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế (IAI) mới đây đăng bài phân tích của nhà nghiên cứu Gabriele Abbondanza về những thách thức đối ngoại đối với chính phủ mới của Italy. Chuyên gia Gabriele Abbondanza đánh giá thách thức đối ngoại lớn đầu tiên của chính phủ mới sẽ là chi tiêu quân sự của Italy, tăng từ mức 1,5% lên 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này (3,300 tỷ USD vào năm 2021) trong 6 năm.
Rome sẽ phải quyết định một phần việc phân bổ số tiền lớn bổ sung này trong khi tránh các chi phí không hiệu quả. Trong Liên minh châu Âu (EU), lãnh đạo đảng Anh em Italy (FdI) Giorgia Meloni - người dự kiến sẽ trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên của Italy - và các đồng minh của bà sẽ phải chứng minh rằng họ có thể lãnh đạo hiệu quả nền kinh tế lớn thứ ba và nhà sản xuất lớn thứ hai trong Liên minh châu Âu (EU), đồng thời tiếp tục củng cố tài chính công. Phần lớn kế hoạch phục hồi sau đại dịch COVID-19 khổng lồ của Italy phụ thuộc vào cơ sở này.
Chi tiêu quân sự: $27.80 tỷ
14. Canada
Chính phủ Canada đã thông báo kế hoạch chi tiêu quân sự bổ sung trị giá 8 tỷ đô la Canada (tương đương 6,4 tỷ đô la Mỹ) trong vòng 5 năm để đối phó với cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Tuy nhiên, chi tiêu này vẫn chưa đạt đến mục tiêu 2% GDP của NATO cho chi tiêu quân sự.
Sau nhiều năm lựa chọn, Chính phủ Canada mới đây đã chọn Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ làm nhà thầu ưu tiên trong việc mua sắm máy bay chiến đấu mới trị giá 19 tỷ CAD (tương đương 15,1 tỷ USD). Theo Defense News, Canada quyết định theo đuổi thỏa thuận mua máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm F-35 của Lockheed Martin và sẽ bắt đầu đàm phán duy nhất với nhà sản xuất quốc phòng Mỹ trong vòng 7 tháng tới. Trước đó, nhiều công ty quốc phòng nước ngoài khác nhau cũng đã đua nhau giành hợp đồng, bao gồm Lockheed Martin và Boeing của Mỹ, Saab của Thụy Điển, Airbus của châu Âu và Dassault của Pháp.
“F-35 đã chứng minh về năng lực, tính hoàn thiện và khả năng tác chiến đa nhiệm. Đó là lý do chúng tôi tiến hành hoàn thiện hợp đồng mua sắm. Với không gian lớn, Canada cần máy bay chiến đấu tiếp theo có khả năng đối mặt với nhiều mối đe dọa khác nhau”, Bộ trưởng Quốc phòng Canada Anita Anand nhấn mạnh.
Chi tiêu quân sự: $22.50 tỷ
15. Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE)
Ngoài việc sở hữu những mỏ dầu khổng lồ, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) còn là một cường quốc quân sự mạnh mẽ tại khu vực. Với dân số chưa đến 10 triệu người, UAE tích cực tham gia các hoạt động quân sự khu vực và chi tiêu lớn cho vũ khí. Gần đây, UAE tham gia liên minh không kích chống tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Iraq và Syria. Năm 2011, họ còn hỗ trợ thiết lập vùng cấm bay ở Libya bằng hàng chục máy bay chiến đấu.
Mặc dù thế giới ít chú ý đến tiềm năng quân sự của UAE, nhưng theo Viện nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, UAE là một trong những quốc gia chi tiêu quân sự nhiều nhất trên thế giới năm 2013. Chi tiêu quốc phòng của UAE đã tăng gần gấp đôi trong 10 năm qua, lên hơn 14 tỷ USD. Dự kiến, UAE sẽ trở thành quốc gia nhập khẩu vũ khí lớn thứ 3 trên thế giới trong năm 2015. Hiện nay, UAE là đối tác chủ chốt của Mỹ trong cuộc chiến chống lại IS. Lực lượng tình báo UAE đang chống lại các tay súng Hồi giáo cực đoan ở Iraq và Syria. Ngoài ra, họ còn đặt nhiều máy bay quân sự tại căn cứ không quân Al Dhafra, ngoại ô Abu Dhabi.
Chi tiêu quân sự: $22.75 tỷ