1. Đập niêu đất
Đập niêu đất là một trò chơi phổ biến tại nhiều làng quê miền Bắc, thường diễn ra trong không khí sôi động của các lễ hội và đặc biệt là Tết Cổ Truyền. Trò chơi kết hợp sự khéo léo và sự hứng khởi khi người chơi bị bịt mắt, dùng gậy để đập chúng vào niêu treo trên dây. Người đánh trúng niêu sẽ nhận được phần thưởng từ bên trong niêu, tạo nên niềm vui và sự hồi hộp cho người tham gia. Hãy tổ chức trò chơi này để làm phong phú thêm không khí Tết truyền thống.


2. Trò chơi đánh đu
Chơi đu là một hoạt động truyền thống với cây đu được làm từ 4 cây tre tạo thành 2 trụ đu, bàn đu và thượng đu. Tay đu chắc chắn, bàn đu là nơi đứng. Có đu đơn và đu đôi, nhưng đẹp nhất là chơi đu đôi nam nữ, thể hiện sự giao hoà âm - dương và làm phong phú không khí xuân. Hai người lên đu quay mặt vào nhau, nhún mạnh làm đu bay lên cao và giật giải treo trên ngọn đu. Chơi đu không phân biệt độ tuổi, giới tính, là trò chơi vui nhộn và mạo hiểm, yêu cầu sự bình tĩnh, sức khoẻ và chút dũng cảm từ người chơi.


3. Đối kháng bàn cờ
Đối kháng bàn cờ là một trò chơi tinh tế thường xuất hiện trong những dịp đặc biệt như ngày Tết. Trò chơi này mang đến những giờ phút giải trí sáng tạo và hấp dẫn. Có 32 quân cờ được biến thành người chơi (16 người mặc áo đỏ và 16 người mặc áo đen) trên bàn cờ rộng lớn. Hai tướng được trang trí đặc biệt để nhấn mạnh vị thế của họ. Người chơi cầm biểu ngữ (tượng trưng cho quân cờ) và di chuyển theo lệnh của đối thủ. Trò chơi đòi hỏi sự tư duy chiến thuật và kỹ năng điều phối của người chơi, giống như trong môn cờ tướng truyền thống. Đối kháng bàn cờ không chỉ mang tính giải trí mà còn là cuộc chiến trí tuệ, làm phong phú không khí ngày Tết Cổ Truyền.


4. Võ sĩ đối kháng
Võ sĩ đối kháng là một trò chơi võ thuật nổi tiếng, thường xuất hiện trong các dịp Tết và lễ hội. Sự kiện này thu hút đông đảo người tham gia, đặc biệt là thanh niên và trung niên. Từ ngày mồng 4 đến mồng 6 Tết hàng năm, các võ sĩ trên sàn đấu thể hiện sự mạnh mẽ và khéo léo của mình. Trước mỗi trận đấu, các võ sĩ thể hiện màn chào hỏi với những động tác biểu diễn, không chỉ làm đẹp mắt mà còn là nghi lễ tôn vinh tổ tiên và anh hùng dân tộc. Những trận đấu hứng khởi, sôi nổi với tiếng hò reo, tiếng trống rộn ràng làm cho không khí trở nên truyền cảm và hấp dẫn.
Trên sàn đấu, mỗi cặp võ sĩ với thân hình cường tráng, mình trần chít, khăn xanh và đỏ quấn quanh cơ thể, chuẩn bị khua chân, múa tay, sẵn sàng tận hưởng cảm giác căng thẳng trước mỗi trận đấu. Quy tắc đơn giản: người chiến thắng phải làm cho đối thủ ngã xuống hoặc nhấc đối phương lên khỏi đất. Đòi hỏi không chỉ sức mạnh mà còn sự mưu trí và nhanh nhẹn. Võ sĩ đối kháng không chỉ là trò giải trí mà còn là biểu tượng của sức mạnh và võ thuật truyền thống, thường được duy trì và phát triển trong ngày Tết Cổ Truyền.


5. Đua nhau cà kheo
Khó chơi và đòi hỏi sức khỏe cùng sự khéo léo nhịp nhàng, nhưng cà kheo luôn thu hút đông đảo. Người xem cổ vũ nhiệt tình, cuộc thi tại các làng quê vào Tết tạo tiếng cười sảng khoái. Đội cà kheo cùng cổ động viên sang làng khác thi khiến xuân tưng bừng khắp xóm làng.
Cà kheo làm từ cây tre to vừa tay cầm, chọn tre già đặc, gióng ngắn. Bà con thường chọn cây tre mạy sang - mọc trên rừng măng mới ăn được. Tre cắt vừa tay, chân, nhưng không cắt hết phần có chạc ở mắt gióng để làm giá đỡ chân và thân. Bà con làm cà kheo cao, bằng sàn nhà 2 mét vì thanh niên đi chọc sàn hoặc hò hẹn bạn gái thường đi bằng cà kheo.


6. Đi cầu kiều
Đi cầu kiều - trò chơi dân gian cổ xưa thu hút người tham gia. Người chơi đi trên cây cầu tre mạo hiểm, cố gắng đến chỗ treo thưởng. Nếu ngã mà chưa lấy được giải thưởng, phải chơi lại. Cây cầu nhưng lại đung đưa trên mặt nước, tạo điều kiện thử thách cao hơn. Cuộc chơi vui nhộn, hấp dẫn mọi người ngày Tết.


Tham gia chơi kéo co vào ngày Tết Cổ Truyền, bạn không chỉ rèn luyện sức khỏe mà còn tạo niềm vui thoải mái và tinh thần đoàn kết. Trò chơi kéo co thường xuất hiện trong các lễ hội cầu mùa, thể hiện sự đoàn kết, ý chí vươn lên giành chiến thắng và mong mùa màng tốt lành. Cả cộng đồng tham gia, tạo nên không khí sôi động, hân hoan.


8. Chọi gà
Là một thú chơi tao nhã kết hợp tính tiêu khiển, khích lệ chăn nuôi của nhà nông xưa. Đây là một trò chơi thường xuất hiện ở các ngày Tết, ngày Hội. Việc chọn lựa kỹ gà bố, gà mẹ, rồi chọn gà con dựa trên dáng vẻ chân, mỏ, mình, đầu... là công việc tinh tế. Những chú gà nòi được nuôi cẩn thận và đào tạo để tập luyện với các đối thủ để làm quen với những trận chiến đấu. Trong các trận chọi gà, hai con gà đỏ gay lừa mổ, đập cánh, nhảy lên đá móc vào nhau quyết liệt hoặc ghì nhau đè cánh đạp chân như những đấu thủ trên sàn đấu. Có những trận đấu kéo dài hàng tiếng mà không phân biệt thắng thua.
Người xem thích thú, tranh luận nồng nhiệt, đặc biệt vào những ngày Tết Nguyên đán, làm tăng phần hứng khởi của không khí Tết. Trong quá trình thi đấu, nếu gà đuối sức, người chơi có thể dừng cuộc chơi để tránh thương tích cho gà. Sau trận đấu, người chiến thắng sẽ không nhận tiền mà được đối thủ đãi bữa ăn thịnh soạn. Việc thi đấu không chỉ vì thắng thua mà chủ yếu là để những người nuôi gà chọi chia sẻ kinh nghiệm, khán giả được thưởng thức những pha biểu diễn kịch tính của các chú gà, tạo niềm vui trong dịp Tết.


9. Rước còn phất lên
Rước còn (hay còn gọi là ném còn) là trò chơi dân gian lâu đời, thường diễn ra vào đầu năm mới và các lễ hội hàng năm. Đây là dịp để cộng đồng vui chơi, giao lưu và tạo mối quan hệ. Trò chơi này yêu cầu có quả còn, cây nêu và một bãi cỏ rộng. Quả còn được làm từ nhiều mảnh vải màu ghép lại thành từng múi, nhồi cát, với đường kính từ 5 đến 6 cm, đủ nặng để ném xa. Quả còn có những mảnh vải nhỏ màu sắc đính ở bốn góc và một dây vải ở giữa để định hình và hướng bay.
Trong trò chơi, hai đội nam và nữ, hoặc hỗn hợp nam, nữ, mặc trang phục truyền thống, đứng hai bên cây nêu nhìn nhau. Mỗi đội có hai quả còn và muốn làm cho quả còn của mình đẹp, rực rỡ nhất.


10. Đánh đáo mừng tuổi
Trò chơi dân gian ngày Tết góp phần tạo nên nét đẹp văn hóa dân tộc, giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống lâu đời của người dân tộc Việt Nam. Mỗi khi Tết đến, mọi nhà hân hoan đón nhận những trò chơi dân gian mang đầy niềm vui. Những trò chơi này mang lại không khí tươi mới, sự rạng rỡ cho người dân trong dịp đón chào năm mới. Trò chơi dân gian không chỉ giúp giải tỏa mệt mỏi, khó khăn của năm cũ mà còn làm cho mọi người hạnh phúc, vui vẻ. Chơi đáo là một trong những trò chơi dân gian phổ biến ở mọi vùng quê Việt Nam.
Trò chơi này hấp dẫn không chỉ đối với trẻ em mà còn với người lớn, thể hiện sự khéo léo và tâm lý ăn thua kích thích. Ngày Tết, trẻ em nhận được tiền mừng tuổi và có cơ hội tham gia các trò chơi như đánh đáo, trò chơi đơn giản trên bãi đất phẳng. Người chơi có thể tự chọn kích thước lỗ đáo, tùy thuộc vào độ khó mong muốn. Đồng xu được ném về lỗ đáo và người ném trúng sẽ được thưởng. Cuộc chơi kéo dài cho đến khi hết xu.


11. Bịt mắt bắt dê
Bịt mắt bắt dê là trò chơi dân gian có từ thời xa xưa và vẫn được truyền tải qua nhiều thế hệ. Trên các bức tranh dân gian, trò chơi này xuất hiện với những biến thể khác nhau, nhưng luôn tập trung vào việc có một con dê tham gia. Cách chơi đơn giản, người bịt mắt sau khi oản tù tì sẽ tìm cách bắt được người khác. Trò chơi này thường diễn ra trong không khí vui tươi, đặc biệt vào các dịp lễ hội, tạo nên niềm vui và sự kết nối trong cộng đồng.
Nhìn chung, “Bịt mắt bắt dê” không chỉ là trò chơi dành cho trẻ em, mà còn là niềm vui của người lớn, đặc biệt là những người trẻ trong các dịp lễ quan trọng như Hội đầu xuân, Tết Trung thu. Trò chơi này không chỉ mang tính giải trí mà còn là cơ hội để thanh niên, thiếu nữ gặp gỡ, giao lưu, tìm hiểu về nhau. Hình ảnh trong tranh Đông Hồ thường miêu tả trò chơi này với sự tham gia của hai người, một thanh niên và một thiếu nữ, cùng với con dê. Họ đeo áo tơi lá và lục lạc để tạo ra âm thanh khi di chuyển, làm cho việc tìm kiếm và bắt dê trở nên thú vị và kịch tính hơn. Trò chơi không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp vượt qua những rào cản xã hội, mở ra cơ hội giao tiếp và gặp gỡ.


12. Rồng rắn lên mây
Trò chơi dân gian Rồng rắn lên mây là một sự kết hợp tuyệt vời giữa âm nhạc và sự sáng tạo của trẻ em trong ngày Tết. Người chơi sẽ tạo nên không khí vui nhộn và hào hứng bằng cách hát lên bài hát đặc trưng của trò chơi và thực hiện những động tác uốn lượn để tránh bị bắt. Trò chơi này không chỉ là cơ hội để trẻ em giải tỏa năng lượng mà còn góp phần tạo ra không khí rộn ràng trong buổi lễ đầu xuân.


13. Trò chơi Ô ăn quan
Trò chơi Ô ăn quan là một biểu tượng của trí tuệ và sự khéo léo trong văn hóa truyền thống Việt Nam. Với bàn chơi đơn giản nhưng rèn luyện tư duy chiến thuật, trò chơi này đã làm nên những kỷ niệm đáng nhớ trong tuổi thơ của nhiều người Việt. Ô ăn quan không chỉ là trò chơi giải trí mà còn là cầu nối kết nối thế hệ, truyền承 giá trị văn hóa qua các thế hệ.


14. Trò chơi bắt trạch trong chum
Bắt trạch trong chum là trò chơi yêu cầu sự hợp tác của đôi nam nữ. Để bắt đầu, người ta sắp xếp năm chiếc chum, mỗi chum chứa 2/3 nước và một con trạch. Đôi nam nữ cần ôm nhau và bắt chạch theo quy tắc làng. Gái ôm ngang lưng trai, tay phải khoắng vào chum, trong khi trai tay phải khoắng vào chum và tay trái ôm gái. Cuộc thi kết thúc khi họ bắt được trạch.
Đôi đầu tiên bắt được trạch sẽ giành giải, thường là khăn lụa, trà mạn, trầu cau hoặc thậm chí là tiền. Ban giám khảo thường là các cụ lão và quan viên trong làng. Những người xem sẽ theo dõi và cổ vũ cho những đôi nam nữ ôm nhau chặt và bắt chạch. Tính cách hài hước và thú vị của trò chơi làm cho mọi người vui vẻ và tạo cơ hội cho những đôi nam nữ tìm hiểu và kết nối.


15. Cuộc Phiêu Lưu Lò Cò
Nhắc đến những trò chơi dân gian phát triển trí óc, chúng ta không thể không kể đến Cuộc Phiêu Lưu Lò Cò - một trò chơi vận động yêu thích của thiếu niên và nhi đồng. Nhóm chơi gồm 2-5 người, tạo nên không khí hứng khởi. Là trò chơi truyền thống từ thời học trò, Cuộc Phiêu Lưu Lò Cò không phân biệt giới tính, làm cho mọi đứa trẻ đều tham gia một cách thoải mái.
Nơi diễn ra cuộc chơi là một bản đồ hình chữ nhật được chia thành 7-10 ô, mỗi ô mang một số từ 1 đến 10. Để quyết định người đi trước, mỗi người chơi sẽ tham gia một trò oẳn tù tì nhỏ. Sau đó, họ lần lượt ném dép hoặc viên gạch vuông tầm tay để xác định thứ tự. Điều đặc biệt là người nào ném đúng ô thì được quyền đặt một chiếc giày lên đó, tạo nên các bước di chuyển trong cuộc phiêu lưu.
Trò chơi kết thúc khi một người chơi đi qua tất cả các ô và xây dựng được ngôi nhà đầu tiên. Cuộc Phiêu Lưu Lò Cò không chỉ là trò chơi giáo dục mà còn mang lại niềm vui và kỷ niệm đáng nhớ cho mọi người tham gia.


16. Săn Vịt Mù
Ngày Tết, các làng xưa rộn ràng với những trò chơi may mắn, mang lại niềm vui và phúc lợi. Săn Vịt Mù là một trong những trò chơi phổ biến nhất. Mọi ánh mắt tập trung vào một vùng đất tròn được kín đáo thành vòng tròn. Những ai muốn tham gia đăng ký với ban tổ chức và chuẩn bị cho cuộc săn vịt độc đáo.
Những chú vịt to và khỏe mạnh được chọn lựa để chúng có thể chạy và bay nhanh chóng. Hai người chơi được bịt mắt và đưa vào vòng tròn. Một chú vịt được thả vào, tạo ra cảnh hỗn loạn khi vịt kêu lên và chạy nhảy. Người săn vịt sẽ theo đuổi dựa vào tiếng kêu và tiến hành bắt giữ. Khi một chú vịt bị bắt, cuộc chơi chuyển sang hai người chơi mới, và như vậy.


17. Trò Chơi Đấu Phá
Trong lòng người Việt, Tết Nguyên đán luôn là một khoảnh khắc trọng đại và linh thiêng. Những ngày cuối năm, mọi nhà nhộn nhịp trang trí, làm đẹp tổ ấm. Giao thừa, gia đình sum họp, chào đón năm mới. Những ngày đầu năm là dịp chúc Tết, thăm người thân, hoặc ghé chùa, cầu phúc cho một năm mới tràn đầy hạnh phúc. Tết, ai xa cũng về, sum họp bên gia đình, thưởng thức mứt ngon, lắng nghe những câu chuyện đầy ý nghĩa. Ngoài mứt dừa thơm ngọt và mứt gừng cay nồng, hãy tận hưởng không khí Tết truyền thống với những trò chơi dân gian, như đánh phết, để tìm lại những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Những câu chuyện, tâm sự, và trò chơi dân gian làm cho mọi người yêu thêm năm mới với niềm hy vọng.
Đánh phết là một trò thi đấu thú vị trong các ngày hội xuân ở đồng bằng Bắc Bộ. Trận đấu diễn ra trên sân đình, với hai đầu sân (hướng đông - tây) có vòng tròn vạch bằng vôi hoặc đào lỗ làm mục tiêu. Người chơi sử dụng gậy tre để đánh vào quả phết (làm từ gỗ tròn, sơn đỏ tượng trưng cho Mặt Trời). Nhiệm vụ là đưa quả phết vào vòng tròn hoặc lỗ của đối phương để giành chiến thắng. Trò chơi này được liên kết với tục thờ Mặt Trời, với quả phết di chuyển từ đông sang tây và ngược lại. Còn một câu chuyện nối liền trò chơi với Hai Bà Trưng luyện tập binh sỹ. Cuộc thi thu hút đông đảo người xem, tạo nên không khí náo nhiệt và sôi động. Không ngạc nhiên khi người ta thường nói, “Vui ra phết.”

