1. Luôn hướng dẫn con theo hành vi tích cực
Để tránh làm trẻ sợ hãi và kín đáo, hãy thay vì nói 'Đừng nói chuyện với người lạ' bằng cách hướng dẫn: 'Hãy bảo mẹ/ba nếu có người muốn tặng quà hay mời đi đâu'. Thay vì cấm chỉ, hãy nói với con về những hành vi tích cực cần thực hiện, giúp trẻ phát triển lòng đề phòng và tự giác cao.
2. Tư vấn và Hướng dẫn
Trẻ như chiếc giấy trắng, tràn đầy sự ngây thơ và tò mò với thế giới xung quanh. Hãy cung cấp tư vấn, hướng dẫn để giúp trẻ hiểu rõ hơn về điều tốt và xấu. Điều này giúp phát triển khả năng lắng nghe và tiếp thu, làm cho con có ý thức về những người xung quanh. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để truyền đạt cho con tư duy tích cực trong các tương tác xã hội sau này.
3. Hãy luôn lắng nghe
Niềm hạnh phúc lớn nhất của cha mẹ là được lắng nghe những chia sẻ chân thành từ thiên thần nhỏ của mình. Chỉ cần lắng nghe một cách chân thành, con sẽ cảm nhận được sự quan tâm và tôn trọng. Điều này giúp con phát triển lòng tin và hiểu rằng cha mẹ luôn bên cạnh, chia sẻ mọi điều với con.
4. Giữ an toàn cho cơ thể của con
Ngay từ khi còn nhỏ, cha mẹ hãy luôn dạy con giữ an toàn, không để ai chạm vào phần nhạy cảm của cơ thể, kể cả cha mẹ, anh chị, hoặc bất kỳ người nào khác. Hãy nói với con: 'Nếu có điều gì đau đớn, hãy nói ngay cho cha mẹ biết để chúng ta có thể điều trị'. Làm cho con hiểu rằng việc bảo vệ cơ thể là rất quan trọng.
Cha mẹ cũng cần dạy con về việc giữ riêng tư, đặc biệt trong phòng tắm, là nơi không ai được phép xâm phạm khi con đang tắm. Giúp con hiểu về tự bảo vệ cơ thể, giúp con tự tin và tránh xa khỏi những tình huống không an toàn.
5. Đề phòng với nguy cơ trên Internet
Thế giới trực tuyến mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, cha mẹ cần tăng cường hiểu biết về nguy cơ mà con có thể gặp phải trên Internet (như bị quấy rối, lừa dối...) để giúp trẻ nâng cao nhận thức về môi trường trực tuyến.
Chúng ta cần hướng dẫn con cách để an toàn trên Internet, nâng cao sự nhận thức về nguy hiểm tiềm ẩn và giúp trẻ tận dụng tốt nhất từ thế giới trực tuyến mà không phải lo lắng về những ảnh hưởng tiêu cực từ người lạ.
6. Tạo Cơ Hội Lựa Chọn Cho Trẻ
Hãy để cho con trẻ có cơ hội lựa chọn. Phụ huynh không nên quyết định thay con về việc chọn quần áo, đồ chơi, hay áp đặt sở thích lên con.
Bạn có thể hỗ trợ con bằng cách tư vấn, thảo luận với con về lựa chọn, nhưng đừng giả vờ biết nhiều hơn con. Trẻ sẽ tự ý thức được điều đó và mong muốn có cơ hội tự do trong việc lựa chọn theo ý mình.
7. Hỗ Trợ Trẻ Phát Triển Tính Tự Lập
Để con phát triển tốt hơn, hãy không làm mọi thứ thay cho chúng. Trẻ cần học cách tự mặc quần áo, thắt dây giày và chuẩn bị cặp sách để đi học.
Dù cha mẹ có thể làm những việc đó nhanh và khéo léo hơn, nhưng chúng ta cần kiên nhẫn để con tự mình làm được. Bởi vì quan trọng nhất là con biết rằng chúng có thể tự chủ khi không có sự giúp đỡ từ người lớn.
8. Hướng Dẫn Trẻ Kiểm Soát Cảm Xúc
Trẻ thường thể hiện hành vi theo cảm xúc của mình. Chúng có thể quá phấn khích hoặc khóc lóc ngay giữa đường phố. Nếu vui vẻ, không vấn đề gì, nhưng khi gặp khó khăn, trẻ có thể trở nên tức giận, thậm chí la hét, thể hiện sự bất mãn. Do đó, cha mẹ cần dạy con cách tự kiểm soát cảm xúc. Nếu không, trẻ có thể trở nên quá quen với việc thể hiện cảm xúc một cách ồn ào khi gặp khó khăn.
9. Tạo Cơ Hội Cho Trẻ Tự Đi
Không cần phải đi cùng con đến mọi nơi. Khi lớn lên, trẻ có thể tự mình đi bộ hoặc sử dụng xe buýt để đến trường. Dù nếu đi cùng, cha mẹ có thể cảm thấy an tâm hơn và đảm bảo rằng con đến địa điểm an toàn. Tuy nhiên, ở độ tuổi nhất định, trẻ đã hiểu rõ về an toàn và biết cách ứng xử trên đường.
Nếu có bạn bè đi cùng, hãy để chúng tự do tự thảo luận về bài tập hoặc những điều thú vị trên đường đi.
10. Hiểu Rõ Nguyên Nhân và Hậu Quả
Cha mẹ nên minh họa rõ lý do của hành động để con hiểu. Nếu quát mắng con, họ cần chắc chắn rằng trẻ đã mắc sai lầm và hỗ trợ chúng nhận thức về hành động đó cũng như rút kinh nghiệm từ đó.
Trẻ cần hiểu rằng hành động của mình có thể mang lại hậu quả gì. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần giữ bình tĩnh khi giải thích cho con vì sao nên ứng xử đúng.
11. Cho Trẻ Nói Lên Chính Mình
Quan trọng để trẻ có cơ hội chia sẻ về bản thân mình. Điều này giúp con phát triển trí tuệ và kỹ năng giao tiếp.
Trẻ không nên sợ hãi khi người khác đặt câu hỏi và họ cần học cách trả lời, phát triển khả năng giao tiếp tự nhiên. Nếu không, chúng có thể trở nên nhút nhát và kín đáo với mọi người xung quanh.
12. Hỗ Trợ Trẻ Phát Triển Ý Kiến Riêng
Quan trọng khi cha mẹ quan tâm đến việc phát triển khả năng đánh giá và phản biện của trẻ trong các tình huống cụ thể, cũng như giúp chúng xây dựng niềm tin dựa trên sự hiểu biết và cảm xúc. Đồng thời, để con trẻ tự do bày tỏ ý kiến của mình cũng là một khía cạnh quan trọng.
Điều này giúp trẻ không 'đầu hàng' trước sức ép từ bạn bè hoặc những hành động tiêu cực, khác thường để chứng minh bản thân trước mọi người. Khi trưởng thành, trẻ sẽ giữ vững quan điểm của mình mà không bị ảnh hưởng quá mức từ tư duy của người khác.
13. Cho Trẻ Trải Nghiệm Sai Lầm
Không nên bọc lọc con trẻ quá mức. Bạn cần giải thích cho con nhận biết những nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng, nhưng đồng thời hãy để trẻ có tự do trong các quyết định khác để chúng có cơ hội học từ những sai lầm, rút ra những kinh nghiệm cho bản thân.
Phụ huynh nhớ rằng, những sai lầm, trải nghiệm thất bại là một phần thiết yếu của cuộc sống.
14. Dành Thời Gian Hạnh Phúc với Con
Trẻ luôn khao khát sự chú ý và tận tâm từ cha mẹ, hơn bất cứ điều gì khác trên thế giới. Vì vậy, nếu con bạn muốn bạn tham gia trò chơi cùng, hãy ngừng lại và dành thời gian chơi với con. Tuổi thơ của trẻ chỉ kéo dài một thời gian ngắn, nếu không quan tâm đúng lúc, những ngày thơ ấu đáng yêu sẽ trôi qua không để lại dấu vết.
Dành thời gian vui vẻ với con, thậm chí là một ngày cũng đủ quý giá. Điều này mang lại hạnh phúc lớn hơn nhiều so với việc mua sắm đồ chơi đắt tiền cho con.
Nếu có thể, hãy đặt ra một khoảng thời gian cố định mỗi tối để cha mẹ cùng con chơi. Điều này sẽ tạo ra những kí ức đặc biệt trong tâm trí của trẻ, giúp chúng luôn giữ được niềm vui và hạnh phúc ngay cả khi trưởng thành.
15. Dẫn Dắt Con Học Cách Sửa Sai
Khi con phạm lỗi, đó cũng là cơ hội để hiểu rõ về lý do đằng sau. Hãy quan sát liệu trẻ có thể cáu kỉnh do thiếu ngủ hay có vấn đề nào khác không. Hãy tận hưởng thời gian để trò chuyện với con hoặc để chúng có thời gian tự do để thể hiện cảm xúc của mình.
Sau khi các nhu cầu cơ bản của trẻ được đáp ứng, chúng sẽ tự hiểu và từ bỏ những hành vi không đúng. Hãy nhớ rằng tất cả những hành vi sai lầm đều là cách mà trẻ thể hiện một nhu cầu cơ bản nào đó.
16. Tạo Cơ Hội Làm Việc Cho Trẻ
Các thiên thần nhỏ hoàn toàn có thể đảm nhận một công việc nào đó trong gia đình. Điều quan trọng không phải là khả năng của trẻ mà chính là chúng ta - những bậc cha mẹ. Hãy tìm công việc phù hợp với khả năng của trẻ để giao cho chúng, bạn sẽ bất ngờ khi thấy chúng thực hiện nhiệm vụ với trách nhiệm cao.
Bạn có thể tạo ra những điểm thưởng hay thưởng/phạt để tạo động lực cho trẻ, chẳng hạn như bảng xếp hạng hoạt động theo ngày/tuần, hoặc tiền tiêu vặt. Bằng cách quan sát và khuyến khích đúng cách, trẻ sẽ phát triển thói quen trách nhiệm đối với công việc, thậm chí cảm thấy vui vẻ và hứng khởi. Tuy nhiên, hãy đảm bảo cân bằng giữa công việc nhà và các hoạt động khác của trẻ như học tập hay thể thao.
17. Tạo Khoảnh Khắc Xa Màn Hình
Khi bên cạnh con, hãy đặt điện thoại sang một bên và tránh xa màn hình ti vi. Trẻ mong chờ bạn tập trung chơi hay đọc sách cùng, thậm chí một tiếng “bíp” cũng có thể làm gián đoạn niềm vui của trẻ.
Dù ra ngoài chơi cùng trẻ, bạn không nhất thiết phải mang theo điện thoại với lý do “chụp và lưu giữ khoảnh khắc đẹp”.
Hãy hiểu rằng, lưu giữ những khoảnh khắc trong ký ức sẽ lâu bền hơn bất kỳ ổ cứng nào. Trẻ ít khi cần xem lại ảnh, nhưng có thể kể đi kể lại về những chuyến đi đáng nhớ như vậy.
18. Hãy Luôn Hạnh Phúc với Con
Khả năng phát triển và nhân cách của trẻ chịu ảnh hưởng sâu sắc từ môi trường gia đình. Gia đình nơi cha mẹ luôn tràn đầy niềm vui và tiếng cười có thể tạo ra tâm hồn lạc quan cho trẻ. Việc duy trì niềm vui trong gia đình sẽ giúp trẻ phát triển thông minh, yêu thương, cảm thông và có trách nhiệm với gia đình cũng như xã hội.
Để làm điều này, cha mẹ cần ý thức nuôi dưỡng hạnh phúc và niềm vui trong gia đình, suy nghĩ tích cực, không nổi giận hay tỏ ra căng thẳng trước khó khăn, không dùng tâm trạng tiêu cực ảnh hưởng đến trẻ. Thậm chí khi đối mặt với thất bại, họ cũng không nên đánh mất lạc quan. Quan trọng nhất, hãy luôn tôn trọng, tránh làm tổn thương tâm lý của trẻ, dù trẻ có sai lầm hay nhận xét không tích cực.
19. Hãy Dám Nói “Không”
Cha mẹ không phải là đầu bếp cá nhân, không phải là dịch vụ taxi, không phải là máy ATM vô đáy. Do đó, hãy dạy trẻ phân biệt giữa “muốn” và “cần”. Bạn, là cha mẹ, là người quyết định hướng dẫn trẻ. Trẻ cần có ranh giới, tiêu chuẩn và sự hướng dẫn từ người lớn. Đừng ngần ngại nói “không” đối diện những yêu cầu hoặc đòi hỏi không lý của trẻ.
Mặc dù đôi khi cha mẹ có thể không phải là người bạn thân nhất của con, nhưng ít nhất, bạn nên cố gắng trò chuyện thường xuyên để giải thích cho trẻ hiểu rõ về những điều trẻ có thể và không thể làm. Tùy thuộc vào tình huống, hãy thể hiện quyết đoán hoặc linh hoạt với trẻ.
Ban đầu, có thể bạn cảm thấy khó chịu khi trẻ trêu chọc, khóc lóc hay tỏ ra tức giận, nhưng quan trọng nhất là bạn phải giữ vững quyết định của mình. Sau một thời gian, trẻ chắc chắn sẽ hiểu rõ hơn và không còn đòi hỏi vô lý.