Top 21 thành ngữ và tục ngữ nổi bật của Việt Nam cùng ý nghĩa giải thích chi tiết

Cây ngay không sợ chết đứng: Người có phẩm hạnh không lo sợ những lời chỉ trích hay sự dèm pha của kẻ khác.

Chết vinh còn hơn sống nhục: Thà chết mà giữ gìn được danh dự còn hơn sống trong sự nhục nhã.

Chết đứng còn hơn sống quỳ: Có nghĩa là thà chết trong tư thế đứng còn hơn sống trong hèn hạ, quỳ gối.

Chết trong còn hơn sống đục: Đây là phương châm của người có tự trọng, sống phải trong sạch.

Đói cho sạch, rách cho thơm: Dù trong hoàn cảnh khó khăn, vẫn phải giữ gìn phẩm hạnh và sự lương thiện.

Giấy rách phải giữ lấy lề: Dù gặp khó khăn, vẫn phải giữ gìn truyền thống và nguyên tắc.

Mua danh ba vạn, bán danh ba đồng: Chỉ trích người vì lợi ích nhỏ mà đánh mất phẩm chất của mình.

Thẳng như ruột ngựa: Có tấm lòng ngay thẳng và chân thật.

Tốt danh hơn lành áo: Danh dự và thanh danh quan trọng hơn bề ngoài.

Thuốc đắng dã tật: Thuốc đắng chữa bệnh, cũng như những lời góp ý khó nghe nhưng hữu ích trong việc sửa chữa sai sót.

Ai đã quyết thì phải hành động

Đã bắt tay vào việc thì phải làm cho đến nơi đến chốn.

Khuyên rằng khi đã quyết định điều gì thì hãy bắt tay vào thực hiện và hoàn thành nó.

Ba chìm bảy nổi: Cuộc đời đầy gian truân, sống phải trải qua nhiều thử thách và khó khăn.

Có chí thì nên: Có hoài bão và kiên trì thì sẽ thành công.

Có cứng mới đứng đầu gió: Phải có dũng khí mới có thể đối mặt với mọi thử thách.

Có vất vả mới có được thành công: Phải lao động chăm chỉ mới có ngày thành đạt, không thể tự dưng có được sự kính trọng.

Chân cứng đá mềm: Sức lao động và ý chí con người có thể vượt qua mọi khó khăn.

Có công mài sắt, có ngày nên kim: Kiên trì và nhẫn nại sẽ mang lại kết quả tốt đẹp.

Chớ thấy sóng cả mà rã tay chèo: Đừng bỏ cuộc khi gặp khó khăn, hãy tiếp tục cố gắng để hoàn thành mục tiêu.

Chuột gặm chân mèo: Làm việc liều lĩnh và mạo hiểm.

Gan như cóc tía: Khen ngợi sự dũng cảm không sợ nguy hiểm.

Gan lì tướng quân: Khen người có sự dũng cảm không sợ khó khăn.

Gan vàng dạ sắt: Dũng cảm và kiên cường, không sợ hãi trước thử thách.

Hãy lo bền chí câu cua: Hãy chăm sóc và kiên trì với mục tiêu của mình, mặc cho người khác làm gì.

Lửa thử vàng, gian nan thử sức: Khó khăn là điều kiện để kiểm tra và rèn luyện sức mạnh và tài năng của con người.

Một lần ngã, một lần khôn: Mỗi lần vấp ngã đều mang lại bài học quý giá.

Nước chảy đá mòn: Kiên trì và nhẫn nại sẽ dẫn đến thành công.

Nước lã mà vã nên hồ: Từ những điều nhỏ bé, không có gì mà làm nên thành công lớn. Đừng sợ bắt đầu từ hai bàn tay trắng.

Năm nắng mười mưa: Trải qua nhiều thử thách và vất vả.

Thua keo này, bày keo khác: Không thành công trong việc này thì chuyển sang việc khác.

Thắng không kiêu, bại không nản: Thắng thua là bình thường, quan trọng là học hỏi và cải thiện để không thất bại lần sau.

Thất bại là mẹ thành công: Đừng nản lòng trước thất bại, hãy học hỏi từ đó để đạt được kết quả tốt hơn.

Vào sinh ra tử: Trải qua nhiều thử thách nguy hiểm, gần kề cái chết.

Bán anh em xa, mua láng giềng gần: Nên duy trì mối quan hệ tốt với hàng xóm hơn là dựa vào người thân xa.

Bạn bè con chấy cắn đôi: Bạn bè thân thiết sẽ cùng chia sẻ mọi niềm vui lẫn nỗi buồn.

Bạn nối khố: Bạn thân thiết đi đâu cũng luôn đồng hành bên nhau.

Bốn biển một nhà: Tất cả mọi người trên thế giới đều là anh em chung một nhà.

Buôn có bạn, bán có phường: Trong buôn bán cần có bạn bè đồng hành, không nên làm việc đơn độc để tránh thiệt thòi.

Học thầy không tày học bạn: Bạn bè hỗ trợ trong học tập là rất quan trọng.

Ở chọn nơi, chơi chọn bạn: Cần lựa chọn nơi ở và bạn bè một cách cẩn thận.

Không thầy đố mày làm nên: Thầy dạy có vai trò quan trọng trong việc thành công của học trò.

Kính thầy yêu bạn: Khuyên nên tôn trọng thầy và quý mến bạn bè của mình.

Muốn sang thì bắc cầu kiều: Để đạt được thành công, cần có sự đầu tư và công sức.

Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy: Đề cao việc tôn trọng thầy giáo và coi trọng sự học.

Nhất tự vi sư, bán tự vi sư: Dù chỉ học một chữ hay nửa chữ, thầy vẫn là thầy. Tinh thần tôn trọng thầy rất quan trọng.

Tôn sư trọng đạo: Đây là truyền thống quý báu của dân tộc, kính trọng thầy và giữ gìn đạo lý.

Cái nết đánh chết cái đẹp: Nhân cách tốt đẹp còn quan trọng hơn vẻ bề ngoài.

Chữ như gà bới: (Chữ như cua bò sàng): Chữ viết rất xấu, không thể đọc được.

Đẹp người đẹp nết: Vẻ ngoài đẹp và tính cách cũng tốt.

Mặt hoa da phấn: Người phụ nữ đẹp như hoa và da trắng như thoa phấn.

Mặt ngọc da ngà: Người phụ nữ có vẻ đẹp và làn da trắng sáng.

Mặt tươi như hoa: Khen người luôn rạng rỡ và xinh đẹp.

Người thanh tiếng nói cũng thanh: Ca ngợi những người nói năng lịch sự, nhẹ nhàng.

Chuông kêu khẽ đánh bên thành cũng kêu: Tán dương những người có cách nói chuyện trang nhã.

Trông mặt mà bắt hình dong: Nhìn bề ngoài có thể đoán được tính cách bên trong.

Con lợn có béo cỗ lòng mới ngon: Đánh giá tính cách qua bề ngoài.

Tốt gỗ hơn tốt nước sơn: Gỗ tốt còn quan trọng hơn lớp sơn đẹp bên ngoài. Con người có phẩm hạnh quan trọng hơn vẻ bề ngoài.

Xấu người đẹp nết: Dù bề ngoài không đẹp, nhưng có tâm tính tốt.

Học rộng tài cao: Khen ngợi người có kiến thức uyên bác và tài năng xuất chúng.

Học một biết mười: Khen người thông minh, học được một điều mà hiểu biết rộng ra nhiều điều khác.

Học hay cày giỏi: Khen người vừa học giỏi vừa làm việc hiệu quả.

Người ta là hoa đất: Đánh giá cao giá trị và phẩm hạnh của con người.

Tài cao chí cả: Khen người có tài năng vượt trội và chí hướng lớn.

Cầu được ước thấy: Khi mọi điều mong muốn đều trở thành hiện thực, thể hiện sự thỏa mãn và hài lòng.

Kiến tha lâu cũng đầy tổ: Con kiến dù bé nhỏ, tha từng chút một, nhưng dần dần cũng đầy tổ. Sự kiên trì và nhẫn nại sẽ mang lại thành công lớn.

Sông có khúc, người có lúc: Dòng sông có chỗ thẳng, chỗ cong, con người cũng có lúc thuận lợi, lúc khó khăn. Đó là chuyện bình thường, không nên quá lo lắng hay nản lòng.

Cáo chết ba năm quay đầu về núi: Dù đi xa bao lâu, con người vẫn luôn nhớ về quê hương của mình.

Lá rụng về cội: Nhắc nhở rằng con người cần nhớ về nguồn gốc và tổ tiên của mình.

Non xanh nước biếc: Miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên tươi đẹp và thanh bình.

Non sông gấm vóc: Vẻ đẹp của cảnh quan đất nước được ví như gấm vóc.

Quê cha đất tổ: Quê hương, nơi có nguồn gốc và tổ tiên của mình.

Rừng vàng biển bạc: Sự giàu có của đất nước nhờ vào tài nguyên từ rừng và biển.

Trâu bảy năm còn nhớ chuồng: Tình cảm gắn bó với quê hương là một phần tự nhiên của con người.

Bán mặt cho đất bán lưng cho trời: Làm việc vất vả ngoài trời, chịu đựng khó khăn.

Cày sâu cuốc bẫm: Chăm chỉ làm việc trên ruộng đồng với sự cần cù.

Chân lấm tay bùn: Miêu tả công việc lao động vất vả ở nông thôn.

Chịu thương chịu khó: Cần cù, chăm chỉ và không ngại khó khăn.

Dám nghĩ dám làm: Mạnh dạn thực hiện các ý tưởng và sáng kiến.

Đông như kiến: Chỉ số lượng đông đảo.

Hai sương một nắng: Mô tả sự lao động vất vả từ sáng sớm đến chiều tối.

Muôn người như một: Tinh thần đoàn kết và thống nhất hành động.

Mùa hè cá sông, mùa đông cá biển: Mỗi mùa có đặc sản cá riêng, mùa hè cá sông ngon, mùa đông cá biển ngon.

Trọng nghĩa kinh tài: Đề cao đạo lý và tình cảm, coi nhẹ tiền bạc.

Thức khuya dậy sớm: Khen ngợi người chăm chỉ làm việc.

Trăng mờ còn tỏ hơn sao: Trăng dù mờ vẫn sáng hơn sao, núi dù có lở vẫn cao hơn đồi. Người có địa vị cao dù gặp khó khăn vẫn có giá trị hơn người khác.

Uống nước nhớ nguồn: Biết ơn những người đã giúp đỡ mình, sống có nghĩa tình và trung thành.

Bốn biển một nhà: Mọi người trên khắp thế giới đều như một gia đình, gắn bó và đoàn kết với nhau.

Chung lưng đấu sức: Cùng nhau phối hợp và hỗ trợ trong việc thực hiện các nhiệm vụ khó khăn.

Kề vai sát cánh: Đồng lòng và hợp tác chặt chẽ để vượt qua thử thách và thực hiện công việc quan trọng.

Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng: Đêm mùa hè đến nhanh và sáng sớm sớm hơn.

Ngày tháng mười chưa cười đã tối: Vào mùa đông, ngày ngắn và đêm kéo dài, trời tối sớm.

Đất lành chim đậu: Nơi yên bình và thuận lợi thu hút người đến sinh sống và làm việc.

Góp gió thành bão: Những đóng góp nhỏ nhặt dần dần sẽ tạo nên điều lớn lao.

Khoai đất lạ, mạ đất quen: Khoai trồng ở đất mới sẽ không tốt bằng mạ trồng ở nơi quen thuộc.

Lên thác xuống ghềnh: Gặp nhiều thử thách và khó khăn trong cuộc sống.

Nước chảy đá mòn: Sự kiên trì và bền bỉ sẽ giúp đạt được mục tiêu lớn.

Nắng tháng tám, rám trái bưởi: Vào tháng Tám, ánh nắng làm vỏ trái cây chuyển màu tối hơn.

Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa: Nắng giúp dưa phát triển tốt, mưa giúp lúa sinh trưởng mạnh mẽ.

Nắng chóng trưa, mưa chóng tối: Nắng đến trưa nhanh, mưa làm tối đến sớm.

Rừng vàng biển bạc: Tài nguyên thiên nhiên phong phú và đa dạng.

Sớm nắng chiều mưa: Thời tiết không ổn định, thay đổi nhanh chóng.

Cầu được ước thấy: Nhận được chính xác những điều mình khao khát và mong mỏi.

Con có cha như nhà có nóc: Cha là trụ cột quan trọng trong gia đình, bảo vệ và che chở cho con cái.

Con hơn cha là nhà có phúc: Gia đình hạnh phúc khi con cái vượt trội hơn cha mẹ.

Con khôn nở mặt cha mẹ: Cha mẹ tự hào và vui mừng khi con cái thành đạt và thông minh.

Con dòng cháu giống: Con cháu thừa hưởng truyền thống ưu tú từ tổ tiên.

Con Hồng cháu Lạc: (Nhắc đến Hồng Bàng và Lạc Long Quân, tổ tiên dân tộc Việt) Tự hào về lịch sử lâu dài của dân tộc.

Con ơi con ngủ cho yên: Lời ru dỗ dành cho con ngủ ngon giấc.

Để mẹ lo việc nhà: Mẹ gánh vác công việc nhà, để con có thời gian nghỉ ngơi.

Muốn lên núi xem: Khao khát được khám phá và tìm hiểu.

Coi bà Triệu cưỡi voi chống giặc: Nhân dân hỗ trợ bà Triệu trong cuộc khởi nghĩa.

Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh: Phụ nữ cũng dũng cảm chiến đấu bảo vệ tổ quốc.

Nhong, nhong, nhong, ngựa Ông đã về: Lời ca mừng chiến thắng và sự trở về của vua Lê Lợi.

Cắt cỏ Bồ Đề cho ngựa Ông ăn: Nhân dân góp sức trong cuộc khởi nghĩa của vua Lê Lợi.

Cày sâu cuốc bẫm: Làm việc chăm chỉ, cần cù trên ruộng đồng.

Làm ruộng tháng năm, coi chăm tháng mười: Phải chuẩn bị cho vụ mùa mới ngay sau khi thu hoạch vụ mùa cũ.

Tay làm hàm nhai: Có công việc làm mới có thu nhập, không làm thì không có gì để ăn.

Tấc đất tấc vàng: Mỗi mảnh đất đều quý giá, cần tận dụng để trồng trọt hiệu quả.

Ăn quả nhớ người trồng cây: Phải luôn ghi nhớ và biết ơn những người đã giúp đỡ mình.

Ăn khoai nhớ người cho dây: Đừng quên công ơn của những người đã tạo điều kiện cho mình.

Ăn cây nào, nhớ người trồng cây ấy: Luôn ghi nhớ công lao của những người đã giúp đỡ mình trong cuộc sống.

Ăn gạo nhớ người xay, giần, sàng: Phải tôn trọng và biết ơn những người đã vất vả để tạo ra thành phẩm mà mình hưởng thụ.

Dù ai đi ngược về xuôi: Hãy nhớ về ngày giỗ Tổ mùng mười tháng ba.

Nhấn mạnh truyền thống tôn trọng nguồn cội và khuyến khích mọi người dù ở đâu cũng phải nhớ đến ngày giỗ Tổ và nguồn gốc của mình.

Chân yếu tay mềm: Ám chỉ sự yếu đuối, đặc biệt là người phụ nữ ngày xưa.

Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn: Tình yêu và sự hy sinh vô bờ của mẹ, luôn dành những điều tốt nhất cho con.

Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh: Phụ nữ cũng dũng cảm và tham gia bảo vệ đất nước khi có nguy cơ.

Nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô: Một con trai được coi là có con, nhưng mười con gái vẫn không đủ.

Nhà khó cậy vợ hiền, nước loạn nhờ tướng giỏi: Vợ hiền giúp đỡ trong gia đình, tướng giỏi giúp đất nước.

Nam thanh nữ tú: Những người trẻ tuổi đẹp đẽ và thanh lịch.

Nam phụ lão ấu: Bao gồm tất cả mọi người: trai, gái, già, trẻ.

Nam thực như hổ, nữ thực như miêu: Con trai ăn nhanh và mạnh mẽ, con gái ăn nhẹ nhàng.

Trai tài gái đảm: Trai giỏi và gái đảm đang.

Trai thanh gái lịch: Trai gái đều thanh nhã và lịch sự.

Trai mà chi, gái mà chi: Dù là con trai hay con gái, miễn có nghĩa có tình vẫn quý.

Tài tử giai nhân: Trai tài và gái đẹp tương xứng với nhau.

Yếu trâu còn hơn khỏe bò: Nam giới dù yếu vẫn được coi trọng hơn phụ nữ khỏe mạnh.

Tre non dễ uốn: Dạy bảo trẻ nhỏ dễ dàng hơn nhiều.

Tre già măng mọc: Các thế hệ nối tiếp nhau, lớp người già đi, lớp trẻ tiếp tục thay thế.

Trẻ lên ba cả nhà học nói: Trẻ con khi mới ba tuổi khiến cả gia đình vui vẻ học theo cách nói của trẻ.

Trẻ người non dạ: Còn non nớt, chưa trưởng thành và còn thiếu sự chín chắn trong suy nghĩ.

Trẻ cậy cha, già cậy con: Khi còn nhỏ, trẻ phụ thuộc vào cha mẹ, còn khi cha mẹ già yếu thì cần sự chăm sóc của con cái.

Yêu trẻ, trẻ đến nhà; kính già, già để tuổi cho: Yêu mến trẻ em khiến chúng thích đến nhà, còn tôn trọng người già giúp bản thân được sống lâu hơn.

Cầu được ước thấy: Như mong muốn, điều gì ao ước cũng thành hiện thực.

Đứng núi này trông núi nọ: Chê bai công việc hiện tại, chỉ mong chuyển sang nơi khác tưởng tốt hơn.

Ước sao được vậy: Mong gì được nấy, sự thỏa mãn trong mong ước.

Ước của trái mùa: Châm biếm những ước mơ không thực tế, không phù hợp với thực tại.

Có trước có sau: Đánh giá đúng người giữ vững nghĩa tình, sao trước cũng vậy sau.

Hiền như Bụt: Khen ngợi ai đó có tính cách hiền lành, từ bi.

Thương người như thể thương thân: Tinh thần nhân ái cao cả, như trong truyền thống của dân tộc.

Lá lành đùm lá rách: Người có điều kiện giúp đỡ kẻ khó khăn với tinh thần đùm bọc lẫn nhau.

Lành như đất: Khen ngợi ai đó rất hiền hòa và dễ mến.

Một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ: Khi một người gặp khó khăn, cả cộng đồng cùng chia sẻ nỗi đau.

Ở hiền gặp lành: Sống tốt với người khác thì sẽ được đối xử tốt lại, khuyên nên sống nhân hậu để nhận được điều tốt đẹp.

Thương người như thể thương thân: Tinh thần nhân đạo cao cả trong truyền thống của dân tộc.

Uống nước nhớ nguồn: Biết ơn những người đã giúp đỡ mình, sống có tình nghĩa và thủy chung.

Bầu ơi thương lấy bí cùng: Mặc dù khác loại, nhưng cùng chung một giàn, khuyến khích đoàn kết giữa các dân tộc.

Chết cả đống hơn sống một mình: Tinh thần đoàn kết, cùng chung sống và chia sẻ khó khăn.

Dữ như cọp: Chỉ những người rất ác độc và tàn nhẫn.

Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết: Nhấn mạnh sự quan trọng của đoàn kết trong tập thể.

Đồng tâm hiệp lực: Cùng chung sức, phối hợp để đạt được mục tiêu chung.

Gan vàng dạ sắt: Khen người trung thành, vững vàng trong tình cảm.

Kề vai sát cánh: Luôn ở bên nhau, hỗ trợ lẫn nhau.

Lá lành đùm lá rách: Những người có điều kiện giúp đỡ kẻ nghèo khó với tình yêu thương.

Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ: Tinh thần đoàn kết, đồng cam cộng khổ trong tập thể.

Một con sâu bỏ rầu nồi canh: Một người làm sai có thể ảnh hưởng đến toàn bộ tập thể.

Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao: Sức mạnh tập thể, khuyến khích đoàn kết để đạt thành công.

Một miếng khi đói bằng một gói khi no: Sự giúp đỡ trong lúc cần thiết có giá trị hơn nhiều so với khi không cần.

Muôn người như một: Mọi người đều đồng lòng, đoàn kết, san sẻ giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn.

Nhiễu điều phủ lấy giá gương: Mọi người trong nước cần phải yêu thương, hỗ trợ nhau.

Trâu buộc ghét trâu ăn: Chỉ những người ghen tị và đố kỵ với những người có lợi thế hơn mình.

Anh em như thể tay chân: Anh em trong gia đình phải yêu thương, hỗ trợ nhau như tay chân trong cơ thể.

Anh em hạt máu sẻ đôi: Anh em cùng huyết thống nên luôn thân thiết, gần gũi với nhau.

Anh em khinh trước, làng nước khinh sau: Những mâu thuẫn trong gia đình có thể làm mất uy tín trong cộng đồng.

Anh em như chông như mác: Chỉ những gia đình luôn bất hòa, tranh chấp nhau.

Cá không ăn muối cá ươn: Chê trách những người con không nghe lời cha mẹ, dẫn đến hư hỏng.

Cắt dây bầu, dây bí: Nhấn mạnh rằng trong gia đình, chị em không nên bỏ nhau.

Con có cha như nhà có nóc: Vai trò quan trọng của người cha trong gia đình.

Con hơn cha là nhà có phúc: Khen ngợi những gia đình có con cái vượt trội hơn cha mẹ.

Con hát, mẹ khen hay: Con cái thường giống cha mẹ về tính cách và phẩm chất.

Con chẳng chê cha mẹ khó, chó chẳng chê chủ nghèo: Tình yêu của con cái đối với cha mẹ không phụ thuộc vào của cải vật chất.

Con có cha mẹ đẻ, không ai ở lỗ nẻ mà lên: Nhắc nhở con cái phải nhớ ơn cha mẹ đã nuôi dưỡng mình.

Công cha như núi Thái Sơn: Ca ngợi công ơn to lớn của người cha.

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra: Ca ngợi lòng mẹ vô bờ bến và sự chăm sóc ân cần.

Chị ngã em nâng: Tinh thần đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong gia đình.

Chim có tổ, người có tông: Khuyến khích nhớ đến nguồn gốc, tổ tiên của mình.

Máu chảy ruột mềm: Anh chị em trong gia đình nên luôn thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.

Môi hở răng lạnh: Nếu không chăm sóc người thân, bản thân cũng bị ảnh hưởng xấu.

Khôn ngoan đối đáp người ngoài: Khuyên nên khéo léo khi đối xử với người bên ngoài, nhưng anh chị em trong gia đình phải hòa thuận.

Tay đứt ruột xót: Nếu người thân gặp khó khăn, ta cũng cảm thấy đau lòng.

Thương nhau như chị em gái: Tình cảm yêu thương và gắn bó giữa chị em gái trong gia đình.