Top 40 Phân Tích Bài Thơ Con Cò - Chọn Lọc Những Bài Văn Mẫu Lớp 9 Xuất Sắc

Bài Văn Phân Tích Bài Thơ Con Cò - Dàn Ý, Sơ Đồ Tư Duy và Văn Mẫu Lớp 9 Xuất Sắc

Top 40 Phân Tích Bài Thơ Con Cò - Chọn Lọc Những Bài Văn Mẫu Lớp 9 Xuất Sắc Nhất

Mẫu 1: Nghị Luận Bài Thơ Con Cò

Phạm Duy từng viết trong một bài thơ của mình câu thơ đặc sắc như sau: 'Ta đi trọn kiếp con người/ Cũng khi đi hết những lời mẹ ru'. Ý nghĩa của những lời mẹ ru đã trở nên thận thuộc gắn bó với tuổi thơ của mỗi người. Cũng với những xúc cảm yêu thương sâu sắc của tình mẫu tử thiêng liêng ấy Chế Lan Viễn đã thể hiện một cách sâu sắc và tinh tế những cảm xúc ấy qua bài thơ Con cò. Một bài thơ để lại nhiều ấn tượng cho người đọc về những kỷ niệm thời thơ ấu, về lời ru tha thiết ngọt ngào, để lại những suy tư thật êm đềm về lòng mẹ đối với đứa con yêu dấu của mình.

Chế Lan Viên (1920-1989), tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê gốc ở Quảng Trị, lớn lên ở Đình Định. Sự nghiệp sáng tác của ông trải dài khoảng hơn 50 năm. Trước Cách mạng ông nổi lên với tập thơ Điêu tàn (1937), tập thơ đã đưa Chế Lan Viên trở thành một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của phong trào thơ mới. Sau Cách mạng ông lại là một nhà văn xuất sắc của thơ ca Cách mạng Việt Nam với những tập thơ Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967), Di cảo thơ (1989). Thơ của Chế Lan Viên luôn giàu chất trí tuệ, có màu sắc suy tưởng, triết lý. Thơ ông còn có năng lực sáng tạo hình ảnh rất độc đáo, phong phú và tinh tế.

Bài thơ Con Cò được sáng tác vào năm 1962, được in trong tập thơ Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967). Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, các câu thơ dài ngắn xen kẽ một cách mượt mà, toàn bộ bài thơ là âm nhạc của những lời ru mà người mẹ dành cho con của mình. Bài thơ Con Cò chú trọng vào hình ảnh con cò trong lời hát ru, từ đó tôn vinh tình mẹ và giá trị của lời ru đối với mỗi con người. Bài thơ này sử dụng cấu trúc tự do, kết hợp với thể ca dao, mang đến những hình ảnh gần gũi và ý nghĩa sâu xa, gợi lên những âm hưởng ru êm đềm trong tiềm thức mỗi người.

Trong đoạn ru đầu tiên, hình ảnh con cò bắt đầu hiện về trong ký ức thơ ấu của đứa trẻ, tĩnh lặng và tự do.

“Con cò bế trên tay

Con chưa hiểu con cò là gì

Nhưng trong những giai điệu mẹ hát

Có hình ảnh cánh cò đang bay…”

'Con cò bay lả

Con cò bay lả

Cánh Cò ở Cổng Phủ

Cánh Cò bay ở Đồng Đăng...'

Hình ảnh cánh cò không chỉ xuất hiện ở đầu bài thơ mà còn lặp lại suốt bài thơ, điều này nhằm mục đích tập trung vào chủ đề của tác phẩm với nhiều ý nghĩa khác nhau. Âm điệu của ca dao được thể hiện ngay từ những dòng thơ nằm trong ngoặc kép, đó là những cấu trúc mà tác giả tinh tế đặt trong thơ để thể hiện chân thực lời ru của mẹ. Người mẹ đã truyền đạt vào tâm trí của đứa con hình ảnh cánh cò, qua lời ru dịu dàng và tâm tình, đồng thời mô tả cảnh quan quen thuộc của làng quê, tạo nên bức tranh yên bình, tươi đẹp, giúp đứa con say giấc êm đềm.

Trong những lời ru của mẹ, hình ảnh cánh cò luôn hiện hữu, thể hiện tình cảm yêu thương mạnh mẽ mà mẹ dành cho đứa con. Hai câu thơ tiếp theo là:

'Cò một mình, cò phải tự kiếm thức ăn

Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ yên'

Tác giả sử dụng câu tám chữ để đối lập cánh cò và đứa con, lồng ghép sự tương phản và song hành giữa hai hình ảnh. Lời ru của mẹ thể hiện sự lo lắng và tình yêu thương cho sự cô đơn của cánh cò, trong khi đó lại khẳng định vai trò che chở, nuôi dưỡng của mẹ đối với đứa con, ngủ ngon sau khi chơi đùa. Hình ảnh cánh cò tiếp tục xuất hiện từ ca dao:

'Con cò đi kiếm ăn trong đêm'

'Con cò xa tổ về muộn'

'Cánh cò chạm vào cành mềm'

'Con cò sợ tiếng xáo măng...'

Khác với hình ảnh con cò trong ca dao ở trên, tại đây Chế Lan Viên sử dụng âm điệu của ca dao để mô tả khó khăn, vất vả của con cò. Con cò phải cô đơn, phải đối mặt với nhiều nguy hiểm và sợ hãi. Điều này cũng có thể được hiểu như một ẩn dụ về cuộc sống khó khăn, nặng nề của người nông dân, đặc biệt là những người phụ nữ phải làm việc vất vả mỗi ngày để nuôi sống gia đình. Tuy nhiên, họ vẫn giữ vững phẩm giá và giáo dục tốt đẹp cho con cháu.

'Hãy ngủ yên, hãy ngủ yên, con cò ơi, đừng sợ hãi'

'Cành cây mềm mại, mẹ đã sẵn lòng đỡ đầu con'

Lời ru của mẹ đong đầy hơi xuân

Con chưa hiểu con cò và con vạc

Con chưa biết những cành mềm mẹ ru

Nhờ sữa mẹ nhiều, con ngủ không lo lắng'

Chế Lan Viên bắt đầu từ hình ảnh con cò bình yên, bay từ Cổng Phủ, đến con cò đi kiếm ăn trong đêm, con cò xa tổ. Tất cả đều là nỗi lo lắng, trăn trở, những dự cảm sâu sắc của người mẹ về những khó khăn có thể xảy ra đối với đứa con nhỏ của mình. Chính vì thế người mẹ đã thể hiện lòng yêu thương bằng những lời ru ấm áp, ngọt ngào 'đong đầy hơi xuân', bằng tình mẹ bao la khi 'Nhờ sữa mẹ nhiều, con ngủ không lo lắng'. Mẹ đã sẵn lòng bế cành mềm, che chở con khỏi nỗi sợ hãi, cô đơn, mang đến cho con những ngày tháng êm đềm, hạnh phúc, mà không cần phải lo đến 'những cành mềm mẹ ru'.

'Hãy ngủ yên, hãy ngủ yên, hãy ngủ yên'

Để con cò trắng đến gần làm quen

Con cò đứng chờ quanh tổ

Sau đó cò vào tổ nghỉ ngơi

Con ngủ ngon lành thì cò cũng yên ngủ

Đôi cánh của cò gập lại tạo thành đôi

Mai lớn lên, con theo cò đi học

Cánh trắng của cò bắt chước bước chân của con

Lớn dần, lớn dần, lớn dần...

Con làm gì trong đây?

Con trở thành thi sĩ

Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng nghỉ

Ở trước hiên nhà

Và trong hơi mát của từng câu văn'

Ở khổ thơ thứ hai, nhà thơ dường như đã mô tả cuộc đời của đứa trẻ từ khi bắt đầu cắp sách tới trường cho đến khi trưởng thành và theo đuổi một nghề, có thể là làm thi sĩ. Đây cũng là hình ảnh tổng quan về cuộc sống của mỗi người, mỗi người đều trải qua những giai đoạn như thế. Trong suốt quãng đời ấy, hình ảnh con cò vẫn ấn định trong tâm trí, thấm nhuần trong tiềm thức của mỗi người. Lời ru của mẹ ấm áp, trìu mến đã đưa con vào giấc ngủ sâu. Trong những lời ru đó, hình ảnh cánh cò không ngừng vỗ cánh, không ngừng theo sát mỗi hơi thở, mỗi giấc mơ của đứa trẻ. Con cò từ ca dao như thật sự sống động trong tâm hồn con người, đưa con người bay vút, vững vàng trên con đường cuộc sống. Trong giai đoạn đầu tiên khi con còn nhỏ bé, con ngủ trong nôi, còn đến bên vỗ về con trong giấc ngủ. Khi con bắt đầu bước vào trường học, cò lại đi theo con đến trường, cánh cò như là biểu tượng của tình mẹ luôn theo dõi, chăm sóc con hàng ngày. Và ngày mai khi con lớn lên, mẹ mong con trở thành thi sĩ, sống một cuộc đời tự do, như cánh cò bay vút xa, và con sẽ nhớ về cánh cò, như nhớ về mẹ trong 'hơi mát của từng câu văn'.

'Dù bên cạnh con

Dù ở xa nơi đâu

Lên cao hay xuống thấp

Cánh cò sẽ tìm con đâu

Cò yêu con mãi mãi

Con dù trưởng thành vẫn là con yêu dấu của mẹ

Đi suốt cuộc đời, tình mẹ vẫn theo con bước'

Trong khổ thơ cuối cùng, nhà thơ tiếp tục sử dụng giọng thơ dịu dàng của lời ru, từng chữ câu mang đậm những suy tư sâu sắc. Con cò được nhấn mạnh như một biểu tượng có ý nghĩa cao cả hơn. Hình tượng con cò chính là biểu tượng của tình mẹ yêu con tha thiết, luôn ở bên con suốt cuộc đời. Dù con đi xa hay gần, lên cao hay xuống thấp, nhưng cánh cò trong lời ru của mẹ sẽ mãi theo con, sống trong tâm hồn con, thay thế mẹ theo con từng bước đi. Dù mai sau con đã trưởng thành, rời xa mẹ đi khắp nơi, thì với mẹ con vẫn luôn là đứa bé bỏng, cần mẹ che chở. Chính vì vậy, mẹ sẽ theo con suốt cuộc đời, để bảo vệ con mãi mãi.

'Một chú cò ơi

Cò của mẹ hát

Cũng là chặng đường

Vỗ cánh qua nơi nôi'

Và sau tất cả, Chế Lan Viên đã tóm tắt ý nghĩa của lời ru của mẹ. Đối với nhà thơ, con cò không chỉ là một biểu tượng trong ca dao, trong những lời ru dịu dàng của mẹ mà còn là biểu tượng sâu sắc của cuộc đời. Cánh cò bay là toàn bộ cuộc sống, với những tâm trạng khác nhau, những chuyển biến trong cuộc đời, từ cánh cò mẹ đã dạy con những bài học quý giá, truyền đạt những tình cảm mà có thể cả cuộc đời con cũng chưa đủ lớn để hiểu hết. Tình mẹ dành cho con vô cùng sâu đậm, truyền đạt qua những lời ru, qua những cánh cò vỗ cánh cho con.

Bài thơ đã ca tụng tình mẹ yêu con thiêng liêng, qua đó nhà thơ cũng tôn vinh ý nghĩa của từng lời ru đối với tâm hồn và cuộc đời mỗi người. Nhà thơ đã rất khéo léo sử dụng ngôn ngữ ca dao, khai thác hình ảnh con cò trong ca dao để nói về tình mẫu tử, ý nghĩa của lời ru. Giọng điệu của thơ có nhiều sự sáng tạo về ngôn từ, về cách sử dụng hình ảnh, nhiều câu thơ mang đậm tinh thần triết học sâu sắc.

Dàn ý Nghị luận bài thơ Con cò

1. Khởi đầu

- Giới thiệu tổng quan về bài thơ Con cò

2. Nội dung chính

- Thông tin về nhà văn Chế Lan Viên:

+ Là một trong những nhà thơ đại diện của phong trào Thơ mới

+ Tác phẩm của ông thể hiện sự sâu sắc, chứa đựng triết lý và suy tư.

- Tóm tắt nội dung của bài thơ “Con cò”:

+ Tác phẩm được viết vào năm 1962

+ Sử dụng thể thơ tự do

+ Sử dụng hình ảnh con cò trong ca dao để diễn đạt tình thương mẹ con

- Hình tượng con cò:

+ Con cò xuất hiện từ thời thơ ấu của đứa bé, tạo nên một không gian tự do, thong thả và ung dung.

+ Trong lời ru của mẹ, cánh cò luôn hiện diện, thể hiện tình cảm ấm áp, trìu mến và yêu thương mẹ dành cho con.

+ Cánh cò biểu tượng cho những khó khăn, nỗ lực của người mẹ, của người nông dân chăm chỉ.

+ Cánh cò đi theo những bước phát triển của đứa con.

+ Hình tượng con cò là biểu tượng của tình mẹ yêu con sâu sắc, sẽ luôn ở bên con suốt cuộc đời.

3. Kết luận

- Tóm tắt lại ý nghĩa của bài nghị luận

- Phân tích và mở rộng đề tài

Sơ đồ Nghị luận về bài thơ Con cò

Nghị luận bài thơ Con cò - Mẫu 2

Chế Lan Viên sáng tác bài thơ Con cò vào năm 1962, xuất bản trong tập Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967). Bài thơ Con cò mang âm điệu của đồng dao, nhịp thơ và giọng thơ thấm vào hồn ca dao, dân ca một cách sâu lắng, nhẹ nhàng. Gồm 51 câu thơ tự do, câu ngắn nhất chỉ 2 chữ, câu dài nhất 8 chữ, xen kẽ, nối tiếp thành lời ru êm đềm, ngọt ngào, thể hiện tình thương và ước mơ của người mẹ hiền dành cho đứa con thơ.

Đoạn đầu, người mẹ hiền bế con thơ trên tay, hát lời ru trong bài 'Con cò' bay lả bay la... 'Con cò đi ăn đêm...'. Nhìn thấy con thơ 'Con còn bế trên tay - Con chưa biết con cò” mà lòng mẹ dâng trào tình thương. Mẹ yêu con cò trong câu chuyện ca dao đầy cảm xúc; mẹ dành cho con biết bao quan tâm yêu thương. Con được sống hạnh phúc, yên vui trong lòng mẹ:

“Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn,

Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ .”

Mẹ đã dành cho con thơ tất cả: vòng tay dịu dàng của mẹ, lời ru êm đềm của mẹ, dòng sữa ngọt ngào của mẹ... Những biểu tượng nghệ thuật đó đã tạo nên tình mẫu tử vô hạn. Nhịp thơ cũng là nhịp của võng, nhịp của cánh nôi nhẹ nhàng đưa, vỗ về:

“Ngủ yên! Ngủ yên!

Cành mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!

Trong tiếng ru của mẹ, xuân ngát hương.

Con chưa nghe tiếng vạc, tiếng cuốc.

Thấu câu hát dịu dàng từ mềm lòng mẹ,

Mẹ ơi, sữa dày đặc, con ngủ say không biết đêm đây.

Lời ru dịu êm, lặng lẽ như hơi thở quanh quẩn, ngọt ngào ân cần.

Đêm dài trôi qua, mẹ ru con tiếp tục giấc ngủ bình yên, tràn đầy ước mơ.

Con sẽ lớn lên, học hành tuổi thơ, theo bước cò chập chững.

Trắng cánh cò vẫn theo bước chân.

Con lớn lên sẽ khám phá văn chương. Cuộc đời con đầy nghị lực, mãi bay cao 'không ngừng mơ mộng'. Hình ảnh cánh cò trắng vẫn bay... thể hiện ước mơ tươi sáng của mẹ về tương lai của con. Con sẽ tiếp nối tinh thần cha. Một câu hỏi, nhẹ nhàng tỏa ra từ lòng mẹ dịu dàng:

“Lớn lên, lớn lên, lớn lên...

Con sẽ làm gì ?

Con sẽ trở thành nhà thơ!

Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng nghỉ

Ở trước hiên nhà

Và trong hơi mát từ câu văn...

Câu thơ cuối, tiếng ru của con, tiếng hát của mẹ hiền vang lên nhẹ nhàng, tràn ngập ý nghĩa. Mẹ nghĩ về tương lai của con, và tình thương mẹ dành cho con. Như một lời thề của mẹ:

“Dù ở gần con

Dù ở xa con

Trên đỉnh núi hay sâu biển,

Cánh cò vẫn tìm thấy con

Cánh cò luôn yêu thương con

Con dù trưởng thành vẫn là con yêu dấu của mẹ

Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ luôn bên con.

Chữ 'dù', chữ 'vẫn' được nhấn mạnh, thể hiện tình mẹ con vững bền, không phai nhòa. Không gì to lớn hơn núi, không gì sâu đậm hơn biển, và không gì rộng lớn bằng tình mẹ yêu con.

Phần cuối, lời thơ chứa đựng triết lý sâu sắc về tình mẹ con. Nghĩ về con cò trong dân ca, nghĩ về cuộc đời con mai sau, mẹ suy tư về số phận, về định mệnh của những con cò bé nhỏ, đáng thương, trong cuộc đời:

“Ôi thôi!

Một con cò nhỏ thôi,

Con cò mẹ thương nhớ

Cũng chính là quãng đời

Đập cánh qua nơi nào.

Có lẽ người mẹ hiền đang lưu luyến về câu hát: 'Có xáo thì xáo nước trong - Đừng xáo nước đục đau lòng cò con'! Đời sống đầy sóng gió vẫn hơn là sống trong tâm trạng mơ hồ, đó là ý nghĩa của 'cuộc đời' cảm động, quý báu từ xưa đến nay.

Bài thơ Con Cò thể nhỏ bé nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc: tôn vinh tình mẫu tử bao la và những ước mơ tương lai về con của mẹ hiền, thể hiện sự yêu thương của cuộc đời. Rất ấm áp và đầy nhân ái.

Phê bình bài thơ Con Cò - mẫu 3

'Làm cha giống như núi Thái Sơn

Làm mẹ như nguồn nước trong chảy mãi”

Từ những câu ca dao đến trong bài viết của các nhà thơ từ thời trung đại đến hiện đại, tình mẫu tử luôn là nguồn cảm hứng không bao giờ cạn. Và Chế Lan Viên - một trong những nhà thơ hàng đầu của thế kỷ XX, một lần nữa, ông đã làm mới đề tài này qua bài thơ “Con cò”. Trong bài thơ, hình ảnh con cò được sử dụng liên tục. Với sự giàu cảm xúc và triết lí, ông viết về con cò nhưng cũng để tôn vinh tình mẫu tử thiêng liêng!

Mở đầu bài thơ, với hình ảnh gợi cảm, cách giới thiệu con cò tự nhiên và logic đã đưa chúng ta đến với tình yêu mẹ dành cho con khi con còn nhỏ và được hát ru bằng bài ca quen thuộc. Điều đó chứng tỏ mẹ đã luôn ở bên cạnh con, hát ru con vào giấc ngủ với khúc ru quen thuộc đã gắn liền với hình ảnh con cò:

“Con cò bay la

Con cò bay lả

Con cò mỏng manh

Con cò trắng

Và:

“Con cò ăn đêm

Con cò xa tổ

Cò chạm cành mềm

Cò sợ gió xáo măng”

Lời thơ gợi lên hình ảnh của đứa bé con cò, mẹ ôm con âu yếm, ru con bằng những bài ca thân quen và hình ảnh cánh cò lượn lờ trong lời ru của mẹ. Trong những lời ru đó, mẹ đã thấy trước rằng trong tương lai, con sẽ gặp khó khăn, vấp ngã, nhưng mẹ sẽ luôn bên cạnh con “Cành cây mềm, mẹ sẵn lòng giúp” và sữa ngọt ngào của mẹ sẽ nuôi con lớn “Sữa mẹ nhiều, con ngủ không phân vân”. Từ hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ, Chế Lan Viên đề cập đến hình ảnh con cò đi sâu vào tiềm thức của đứa con, là biểu tượng cho người mẹ luôn yêu thương, ở bên con từ khi bé đến khi trưởng thành, luôn dõi theo con từng bước. Khi con còn nhỏ, mẹ ở bên con trong giấc ngủ để che chở cho giấc ngủ của con. “Cánh của cò, hai đứa đắp chung nhau” là một hình ảnh đẹp tượng trưng cho vòng tay ấm áp, yêu thương của mẹ ôm ấp con vào lòng. Khi con đi học, mẹ vẫn ở bên cạnh con, theo dõi sự phấn đấu của con “Mai con khôn lớn, con theo cò đi học”. Rồi khi con trưởng thành, mẹ vẫn bên con và mong rằng: “Con trở thành thi sĩ”. Mẹ mong con trưởng thành để trở thành người có tâm hồn cao đẹp, biết yêu thương cái đẹp của cuộc sống. Và khi đó:

“Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ

Ở trước nhà

Và trong không gian câu văn

Mẹ sẽ là chủ đề của những bài thơ, văn bản ấy! Sự gắn bó giữa mẹ và con được thể hiện qua những câu thơ mượt mà đó là hoàn toàn chính xác với thực tế. Điều đó có thể bắt nguồn từ tình thương của mẹ, sự hiểu biết của mẹ mà nhà thơ đã diễn đạt một cách chân thành như vậy. Với giọng thơ nhẹ nhàng, chân thành mang âm hưởng như một lời ru ngọt ngào, đằm thắm, những câu thơ tiếp tục là hình ảnh con cò tượng trưng cho người mẹ nhưng lời thơ rút gọn lại chỉ còn bốn từ. Đôi lời “gần- xa” tạo ra một khoảng không gian vô hạn, bao la, xa cách, thành ngữ “lên rừng xuống biển” chỉ cuộc sống khó khăn, vất vả, đầy biến động. Sự ngược đối “dù ở” ở đầu hai câu thơ không chỉ làm thay đổi âm điệu của lời thơ mà còn là khẳng định rằng dù có khoảng cách xa cách, dù cuộc sống khó khăn, vất vả thì mẹ vẫn ở bên cạnh con. Các từ “sẽ tìm”, “mãi yêu” thể hiện sự gắn bó mạnh mẽ của mẹ với con. Từ đó, tác giả rút ra một quy luật có giá trị triết lý:

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo con”

Đó chính là nguyên lý triết học về tình mẫu tử: dù con lớn lên, trưởng thành, dù đi đâu thì mẹ vẫn ở bên cạnh con, vẫn theo dõi từng bước đi trên con đường cuộc sống. Phần cuối của bài thơ trở về với âm hưởng của lời ru “Ôi ơi”. Lời thơ sử dụng phép tu từ ẩn dụ mang nghĩa tượng trưng sâu sắc, hình ảnh con cò với cánh cò vỗ cánh qua nôi hay đó là hình ảnh mẹ nghiêng nghiêng bên chiếc nôi tre, mẹ đang cúi xuống âu yếm, vỗ về con thơ. Lời ru của mẹ đem đến cho con tất cả: cánh cò, cánh vạc, cả bầu trời. Lời ru của mẹ đã nuôi lớn con về thể chất lẫn tinh thần. Với hình thức thơ tự do, lời thơ ngọt ngào, tha thiết mang âm hưởng của lời ru, cùng với đó là các điệp khúc, các hình ảnh mang ý nghĩa biểu trưng,… Chế Lan Viên đã truyền tình cảm mẫu tử thật thiêng liêng vào lòng độc giả. Tình mẹ-con liên quan đến lời ru bên chiếc nôi như một biểu tượng cho dân tộc Việt muôn đời!

Bài thơ không chỉ ca ngợi tình mẫu tử cao quý, mà còn nhắc nhở mỗi người chúng ta: hãy luôn quý trọng mẹ, quý trọng lời ru và những kỷ niệm ấu thơ vì đó là phần hồn của ta!

Phê bình bài thơ Con cò - mẫu 4

Lời ru của bà, của mẹ êm đềm truyền tải trong những bài ca dao, âm thanh của lời ca ấy vẫn vang vọng trong bài thơ 'Con cò” của Chế Lan Viên. Trong lời ru của mẹ, hình ảnh con cò cũng là biểu tượng mẹ gợi nhiều tư tưởng sâu sắc. Người mẹ đưa con vào giấc ngủ sâu với lời ru nhẹ nhàng, dòng sữa ngọt lành cũng ủ ấm giấc mơ con. Tình thương yêu đứa con nhỏ được gửi gắm vào lời ru thiết tha của mẹ:

'Con còn bế trên tay

Con chưa hiểu con cò

Nhưng trong lời mẹ ru...”

'Sữa mẹ nhiều, con ngủ không lo lắng”

Thời thơ ấu nằm trong nôi, trên bàn tay mẹ âu yếm, vuốt ve, mới cảm nhận được tình thương bao la của mẹ. 'Sữa nuôi cơ thể, lời ru nuôi tâm hồn”. Sữa mẹ nuôi lớn con nhưng lời ru của mẹ, nơi chứa đựng tâm tư, tình cảm của mẹ lại nuôi lớn tâm hồn con. Đứa con ngủ say “không lo lắng”, bởi 'chưa hiểu” những điều thầm kín trong giai điệu quen thuộc. Cánh cò trắng bay hoài trong lời mẹ ru. Chú cò trắng mảnh khảnh, kiên trì luôn tìm kiếm thức ăn để nuôi con, nó là biểu hiện của sự vun đắp, hi sinh cao quý. Đằng sau hình dáng con cò, ta nhận thấy cả hình ảnh mẹ vất vả, cần cù.

'Con còn bế trên tay

Con cò bay lả...

Cò cô đơn, phải tự kiếm ăn,

Con có mẹ, chơi rồi lại ngủ.”

Không gian mở ra rộng lớn: “cổng phủ, Đồng Đăng”, hình ảnh thân cò miệt mài bay đi kiếm ăn trong không gian rộng lớn tượng trưng cho cuộc đời mẹ vất vả để chăm sóc con, để con được sống hạnh phúc trong tuổi thơ hồn nhiên 'chơi rồi lại ngủ”. Nhà thơ Chế Lan Viên khéo léo sử dụng ý, chọn lời trong những câu ca dao thân thuộc, vừa khơi dậy tình cảm nhất trong lòng mỗi người, vừa làm tăng tính nhạc cho lời ru của mẹ. Lời mẹ hát như chất chứa nỗi buồn khi nhắc tới những khó khăn của con cò:

“Con cò ăn đêm,

Con cò xa tổ,

Cò gặp cành mềm,

Cò sợ xáo măng...”

Lời hát lại gợi nhắc những nhịp điệu của ca dao xa xưa khi cánh cò bay vào đêm tìm kiếm thức ăn vì đói và thiếu thốn, đấu tranh trong cuộc sống nguy hiểm và khó khăn. Mẹ được ví như cánh cò, không ngừng chiến đấu vượt qua gian khó để chăm sóc con.

“Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”

Thực tế, mẹ luôn âm thầm đưa con qua những thời kỳ khó khăn, hỗ trợ và bảo vệ con trên mọi nẻo đường. Mẹ luôn ở bên con, giúp con vượt qua những thử thách và khó khăn như những “cành mềm” trên đường đời.

Mẹ hát ru con với hy vọng tương lai con sẽ tỏa sáng. Mẹ luôn ở bên con, hỗ trợ con trong học tập và nhận thức những kiến thức mới. Mẹ luôn lo lắng về tương lai của con:

'Lớn lên, lớn lên, lớn lên

Con sẽ làm gì?'

Mẹ tự trả lời: 'Con sẽ trở thành thi sĩ!” bởi mẹ mong ước tâm hồn con luôn giữ được sự trong sáng và đẹp đẽ như ngày xưa. Làm thi sĩ để hình ảnh cánh cò vẫn luôn bay trong tâm trí của con. Những ước mong giản dị xuất phát từ tình yêu vô hạn của mẹ đối với con. Từ những vần ca dao quen thuộc, Chế Lan Viên đã kết hợp lời thơ với triết lí, suy tư về tình mẫu tử cao đẹp:

'Cò vẫn tìm con,

Cò mãi yêu con.

Con dù trưởng thành vẫn là con của mẹ

Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn bên con.”

Con lớn lên theo năm tháng nhưng có một điều không đổi, đó là tình yêu thương vô điều kiện của mẹ. Câu hát vẫn vang lên êm đềm và chứa đựng ý nghĩa sâu xa về tình mẹ:

'À ơi!

Ngủ đi! Ngủ đi!”

Nhà thơ Chế Lan Viên sử dụng biện pháp ẩn dụ tài tình trong suốt bài thơ, hình ảnh người mẹ mang những nét đẹp của tình mẫu tử truyền thống thiêng liêng được khắc họa qua hình ảnh con cò. Những lời nhắn gửi qua câu hát ru, giai điệu quen thuộc còn đọng lại, ngân nga mãi trong tâm trí ta.

Nghị luận bài thơ Con cò - mẫu 5

Con cò - hình tượng thơ xuyên suốt bài thơ và cũng là tên tác phẩm được khai thác từ trong ca dao truyền thống. Hình ảnh này xuất hiện rất phổ biến trong ca dao và dùng với nhiều ý nghĩa. Đó là hình ảnh người nông dân chân lấm tay bùn, vất vả cực nhọc; là người phụ nữ cần cù, lam lũ nhưng tất cả đểu giàu đức hi sinh. Trong bài thơ này, nhà thơ vận dụng hình tượng ấy để làm biểu trưng cho tấm lòng người mẹ và những lời hát ru.

Bài thơ có bố cục ba phần ba đoạn với những nội dung được gắn với nhau bằng một lôgic khá mạch lạc: Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ ấu; Hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi và sẽ theo cùng con người trên mọi chặng của cuộc đời; từ hình ảnh con cò, suy ngẫm và triết lý về ý nghĩa của lời ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi người.Xuyên suốt bài thơ, hình tượng con cò được bổ sung biến đồi trong mối quan hệ với cuộc đời con người, từ thơ bé đến trưởng thành và suốt cả đời người.Mở đầu bài thơ, hình ảnh con cò được gợi ra liên tiếp từ những câu ca dao dùng làm lời hát ru. Ở đây tác giả chỉ lấy vài chữ trong mỗi câu ca dao nhằm gợi nhớ những câu ca dao ấy. Những câu ca dao được gợi lại đã thể hiện ít nhiều sự phong phú trong ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò trong ca dao. Câu 'con cò Cổng Phủ con cò Đồng Đăng' gợi tả không gian và khung cảnh quen thuộc của cuộc sống ngày xưa từ làng quê đến phố xá.Hình ảnh con cò gợi vẻ nhịp nhàng, thong thả, bình yên của cuộc sống vốn ít biến động thời xưa. Câu ca dao “con cò mà đi ăn đêm” hình ảnh con cò lại tượng trưng cho những con người cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn vất vả, lặn lội kiếm sống...Qua lời ru của mẹ, hình ảnh con cò đến với tâm hồn ấu thơ một cách vô thức. Đây chính là sự khởi đầu con đường đi vào thế giới tâm hồn của con người qua lời ru, của ca dao, dân ca.Con trẻ chưa hiểu nội dung, ý nghĩa của bài ca dao nhưng chúng được vỗ về trong âm điệu ngọt ngào, dịu dàng của lời ru. Chúng được đón nhận bằng trực giác tình yêu và sự che chở của người mẹ. Và khép lại đoạn thơ là hình ảnh thanh bình của cuộc sống.Sau những năm tháng nằm nôi, cánh cò trở thành người bạn đồng hành của tuổi thơ:

“Cò trắng đến thăm bạn

Cò đứng xung quanh bạn

Rồi cò vào tổ ngủ

Con ngủ yên, cò cũng ngủ

Cánh của cò, hai đứa cùng đôi

Khi đến tuổi đi học:

“Con đi học theo cò

Cánh cò trắng bay theo bước chân

Và khi con trưởng thành:

'Cánh cò trắng bay hoài không ngừng

Trước hiên nhà

Và trong lời văn mát mẻ…”

Con cò từ lời ru đã đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi, thân thiết và theo con người suốt cuộc đời. Từ trong ca dao, cánh cò tiếp tục sống trong tâm trí con người. Hình ảnh ấy được xây dựng bằng sự liên tưởng như bay ra từ trong ca dao để sống trong lòng con người, theo cùng và nâng đỡ con người trên mọi chặng đường. Hình ảnh con cò biểu thị ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, sự dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ. Đến phần thứ ba của bài thơ, hình ảnh cánh cò đã đồng nhất với hình ảnh người mẹ. Tấm lòng của mẹ như cánh cò luôn ở gần bên con trong suốt cuộc đời:

“Dù ở gần con

Dù ở xa con

Lên rừng xuống biển, cò sẽ tìm con

Còn mãi yêu con'

Từ đây, nhà thơ khẳng định một quy luật của tình cảm có ý nghĩa bền vững, rộng lớn và sâu sắc: tình mẫu tử.

'Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con'

Câu thơ đi từ cảm xúc đến liên tưởng để khái quát thành những triết lý. Dù đi đâu, bên mẹ hay đến phương trời khác, dù còn nhỏ hay dã lớn khôn thì con vẫn được mẹ hết lòng thương yêu, che chở.

“Một con cò thôi

Con cò mẹ hát

Là cuộc sống

Bay qua nôi”

Lời ru là bản nhạc yêu thương. Sự hiện thân của người mẹ trong con cò chứa đựng nhiều ý nghĩa, gồm những hy sinh, gian khổ để tình yêu càng trở nên sâu sắc. Câu thơ cuối tuyệt vời, cánh cò vỗ qua nôi như mẹ đang che chở, nói lời tha thiết với con. Bài thơ dùng thể thơ tự do và thể thơ 8 chữ kết hợp, linh hoạt trong biểu đạt cảm xúc và suy ngẫm triết lý.

“Con cò” của Chế Lan Viên là một bài thơ độc đáo với đề tài tình mẫu tử và hình ảnh con cò, thể hiện tài năng sáng tạo và sâu sắc của tác giả. Đọc “Con cò”, người đọc như cảm nhận được yêu thương mẹ dành cho con.

Nghị luận bài thơ Con cò - mẫu 6

Chế Lan Viên là một nhà thơ tài năng của văn học Việt Nam, có phong cách nghệ thuật độc đáo và sáng tạo, mang đậm triết lý và tính hiện đại. Bài thơ 'Con cò' của ông là một tác phẩm độc đáo, thể hiện sự sâu sắc của tình mẫu tử và hình ảnh con cò trong ca dao truyền thống, gợi nhớ những giá trị và ý nghĩa biểu cảm đằng sau lời ru và lòng mẹ.

Nghị luận bài thơ Con cò - mẫu 7

Ai đó đã từng nói: 'Tâm hồn người mẹ là kì quan tuyệt vời nhất của tạo hóa'. Từ lâu, đề tài tình mẹ - tình mẫu tử đã là nguồn cảm hứng vô tận, làm dấy lên biết bao cảm xúc cho các thi sĩ tạo nên những bài thơ sâu sắc, đầy xúc động. Nhà thơ Nguyễn Duy đã từng viết:

'Ta đi qua kiếp người
Nhưng lời mẹ ru mãi trong ta.'

Chế Lan Viên cũng đã thể hiện tình mẫu tử trong thi phẩm của mình:

'Thêm một nửa thế giới cũng không bằng
Thiếu đi người mẹ, thế giới rưng rức nước mắt
Mẹ là duy nhất với con
Mẹ luôn theo dõi bước chân con mỗi ngày.'

Chế Lan Viên, một trong những tên tuổi hàng đầu của thơ Việt Nam thế kỷ XX, đã để lại ấn tượng sâu sắc về tình mẫu tử và tình yêu thương vô bờ của mẹ trong bài thơ 'Con cò' (1962).

Bài thơ mở đầu với hình ảnh con cò và lời ru của mẹ, mang đến cho độc giả những kỷ niệm đẹp nhất của tuổi thơ. Trong toàn bộ bài thơ, con cò trở thành biểu tượng cho tình mẹ và ý nghĩa của lời ru trong cuộc đời con người. Hình ảnh con cò đã lưu truyền trong ca dao Việt Nam với nhiều ý nghĩa biểu tượng khác nhau, và tác giả đã khéo léo sử dụng để thể hiện tình cảm và suy tư sâu xa.

'Con cò vút bay lả
Con cò vút lên trời
Con cò từ cổng phủ
Bay đến Đồng Đăng...'

Nhà thơ đã lấy cảm hứng từ câu ca dao cổ xưa:

'Con cò vút bay lên trời
Bay từ cổng phủ về cánh đồng
Con cò vút bay lên trời
Bay từ nhà phủ về Đồng Đăng.'

Hình ảnh 'Con cò ăn đêm, con cò xa tổ, cò gặp cành mền, cò sợ xáo măng…' biểu tượng cho những người nông dân, phụ nữ vất vả, nhưng giàu lòng hi sinh, phẩm giá:

'Con cò đi kiếm ăn về đêm
Đậu trên cành mền, quẹo cổ xuống áo
Ôi ông ơi, xin ông đừng xáo măng
Tôi có lòng nào, ông hãy xáo
Nếu xáo, xin ông xáo nước trong
Đừng xáo nước đục làm lòng con đau...'

Hoặc:

'Con cò chật vật trên bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng, nghe tiếng khóc than.'

'Có con cò đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai dẫn cò về...'

Trong bài thơ, qua lời ru của mẹ, hình ảnh con cò đã tiếp cận tâm hồn trẻ thơ một cách không tự ý thức. Nhưng qua những lời ru ngọt ngào, thiết tha của mẹ, điệu hồn dân tộc, lối sống ông cha đã thấm sâu vào tâm hồn ngây thơ, non nớt của những đứa trẻ, dần hình thành trong em ý thức về nguồn gốc, về tình yêu quê hương, đất nước. Đây là bước khởi đầu của con đường vào thế giới tâm hồn của mỗi người. Đứa trẻ chưa hiểu và cũng không cần hiểu ý nghĩa của những lời ru ấy, chúng chỉ cần đón nhận trong những âm điệu ngọt ngào, dịu dàng của lời ru để cảm nhận bằng trực giác, vô thức tình yêu và sự che chở của người mẹ hiền:

'Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ ru,
Sữa mẹ nhiều, con ngủ không phân vân…'

Để thể hiện tình cảm mẫu tử thiêng liêng, bền chặt, Chế Lan Viên đã sử dụng nghệ thuật đối lập tương phản giữa cánh cò và người con:

'Cò một mình cò phải kiếm lấy ăn
Con có mẹ, con chơi xong là ngủ.'

'Cò' chỉ một mình, cô đơn, suốt năm tháng không kể ngày nắng hay ngày mưa, trời sáng hay tối, mùa đông hay mùa hạ chỉ lẻ bóng một mình 'kiếm lấy ăn'. Ngược lại, người con dưới bàn tay chăm sóc chu đáo của người mẹ, bằng tình yêu thương con một cách lặng thầm, mẹ luôn bên cạnh con nên người con thoải mái 'chơi xong là ngủ'. Qua đó, người đọc mới cảm nhận được tình mẹ dành cho con thật bao la, rộng lớn biết nhường nào!.

Thậm chí, một tay ôm con, một tay vuốt ve, vỗ về con nhưng người mẹ vẫn lo sợ người con sẽ hoảng hốt khi thấy cánh cò gặp khó khăn trong giấc mơ qua lời ru của mẹ về cò:

“Ngủ ngoan! Ngủ ngoan! Cò ơi, đừng sợ!
Cành mềm mẹ đã sẵn tay đỡ!”

Cách chia điệp từ 2/2/2/2 đều đặn, kết hợp với lời ru 'ngủ ngoan' được lặp lại hai lần và các dấu chấm cảm liên tục, tạo nên nhịp thơ ngọt ngào, nhẹ nhàng, thiết tha, rất phù hợp với lời ru con của mẹ: vỗ về, ầu ơ, chăm sóc.... Đồng thời, giúp cho đứa con có thể yên tâm, ngủ ngon trong giấc mơ đẹp.

Tóm lại, với việc sáng tạo sử dụng câu ca dao về con cò trong lời ru của mẹ, nhà thơ đã diễn đạt thấu đáo, cảm động về tình mẹ ru con, sự chăm sóc, che chở, nâng niu của mẹ.

Theo lời ru của mẹ, cánh cò dần mạnh mẽ phát triển, bay từ lời ru ra gặp cuộc đời, trở thành người bạn đồng hành chăm sóc và nâng đỡ đứa con trên mỗi bước đường, tạo nên tình bạn thân thiết, gắn bó (đoạn II). Khi còn nhỏ: 'Con ngủ ngon thì cò cũng ngủ
Cánh của cò hai đứa cùng đáp chung'. Khi lớn lên: 'Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo bước chân'. Khi trưởng thành: 'Cánh cò trắng lại bay không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn…'. Điều này thể hiện tình mẹ, sự dìu dắt, che chở dịu dàng, bền bỉ của mẹ. Tình yêu và lời ru của mẹ nuôi dưỡng đứa con lớn lên, trưởng thành, là nguồn sinh dưỡng không ngừng cho con.

Giọng thơ tâm tình, thủ thỉ tha thiết chuyển nỗi lòng của người mẹ hiền sang triết lí, chiêm nghiệm sâu sắc. Ở đoạn ba, hình ảnh con cò nhấn mạnh ý nghĩa biểu tượng của tình mẹ, luôn bên con suốt cuộc đời.

Nghị luận bài thơ Con cò - mẫu 8

Tình mẫu tử đã từ lâu là nguồn cảm hứng không ngừng cho biết bao thi sĩ. Tình cảm thiêng liêng, cao quý đó không chỉ mang đến cho tác giả mà còn cho độc giả những cảm xúc đặc biệt. Nhiều tác phẩm đã viết rất hay, rất đẹp ở thể loại này và một trong số đó không thể không nhắc đến “Con cò” của Chế Lan Viên.

“Con cò” được sáng tác bởi Chế Lan Viên vào năm 1962 và xuất hiện trong tập thơ “Hoa, ngày thường – Chim báo bão”. Trong bài thơ này, hình ảnh cánh cò từ câu ca dao quen thuộc được dùng để thể hiện tình thương cao quý và tấm lòng rộng lớn, sâu sắc của người mẹ. Tác giả mở đầu bài thơ với những lời thơ nhẹ nhàng, êm đềm:

“Con còn bế trên tay

Con chưa hiểu con cò

Nhưng trong lời ru của mẹ

Có cánh cò đang bay

Con cò bay la

Con cò bay lả

“Con cò bay lả bay la”

“Con cò từ cổng phủ bay về Đồng Đăng”

Các câu thơ này đưa chúng ta nhớ đến hình ảnh mẹ ôm đứa con trên tay, tình cảm ấm áp và quen thuộc. Điều này gợi lại lời ru “ầu ơ” của mẹ, món ăn tinh thần từ thuở con thơ. Trong bài hát, mẹ nhắc đến quê hương, cánh đồng lúa chín, và danh lam thắng cảnh của đất nước.

Đây không chỉ là tình yêu dành cho quê hương mà còn là lòng thương cảm đối với cuộc sống vất vả của người nông dân. Mẹ không chỉ thương con cò trong ca dao, mà còn gửi vào đó yêu thương trìu mến cho con:

“Cò một mình phải kiếm lấy ăn,

Nhưng khi có mẹ, con được vui chơi và sau đó lại ngủ.”

Hình ảnh con cò thường là biểu tượng cho người nông dân, là những người vất vả lam lũ từ sáng sớm. Trong bài thơ này, Chế Lan Viên đã kết nối sự vất vả của con cò với cuộc sống thơ ngây và bảo bọc của cha mẹ. Mẹ luôn dành cho con những điều tốt nhất để con được sống trong yên bình, hạnh phúc, và ấm no:

“Ngủ yên, ngủ yên, con yêu ơi,”

Cành cây mềm mại, mẹ sẵn lòng ôm con vào lòng!

Những lời ru của mẹ như là hơi thở của mùa xuân.

Con còn nhỏ, chưa biết điều gì, chưa biết về cánh cò, vạc.

Con chưa hiểu những câu thơ êm đềm mẹ ru.

Nhưng sữa mẹ nhiều, con ngủ say không lo toan.

Từ ngữ “ngủ yên”, “chưa biết”, và “con cò” lặp đi lặp lại như hòa quyện, khiến người đọc cảm nhận được tình cảm mẹ dành cho con như là một lời ru êm đềm.

Từ lời ru của mẹ, con từ từ trưởng thành:

“Con đã lớn, con theo cò đi học,

Cánh trắng cò theo bước chân con.”

Dù con còn bé hay khi trưởng thành, mẹ luôn đồng hành cùng con, theo bước con đi học. Chế Lan Viên đã khéo léo sử dụng hình ảnh con cò để diễn đạt tình thương, sự bảo bọc mà mẹ dành cho con. Cánh cò cũng nâng đỡ bước chân con.

Nhờ lời ru của mẹ và hình ảnh con cò, con đã trưởng thành, bước đi trên con đường của mình, và cánh cò đã trở thành biểu tượng của sự ấp ủ, bảo vệ tâm hồn con, đồng thời là động lực cho những ước mơ của con:

“Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!

Con làm gì? Con làm thi sĩ!

Cánh cò trắng bay về mỗi lúc không ngừng nghỉ

Trước cửa hiên, trong hơi mát của từng câu văn.

Từ nhịp thơ nhanh, dồn dập với điệp ngữ “lớn lên”, “con”, thể hiện niềm tin, mong chờ của người mẹ vào tương lai rạng rỡ của đứa con. Từ những cảm xúc đó, bài thơ trôi vào những suy tư sâu xa:

“Dù gần hay xa

Trên cao hay dưới thấp

Còn sẽ tìm kiếm con

Dù bao nhiêu gian khó.'

“Cò mãi yêu con”

Những câu thơ như là khẳng định rằng bất kể có gian khó đến đâu, mẹ vẫn luôn ở bên con. Mẹ luôn theo dõi mỗi bước đi của con, luôn che chở và bảo vệ con. Trong toàn bộ bài thơ, hình ảnh trung tâm là con cò trắng lam lũ, biểu tượng cho sự cực nhọc, nhưng bên trong đó là hình ảnh của người mẹ luôn dành cho con tình yêu thương chân thành.

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Dẫu cuộc đời dằng dặc, lòng mẹ vẫn theo dõi con mãi.”

Tình cảm sâu nặng và thiêng liêng đượm bởi lòng biết ơn của con dành cho mẹ đã được diễn đạt trong hai câu thơ trên. Tuy ý nghĩa thơ rõ ràng nhưng cảm xúc ẩn sau đó vô cùng sâu lắng, không giới hạn.

Đọc bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên, ta như lạc vào không gian quen thuộc của ca dao dân ca, tái hiện lại tuổi thơ và đặc biệt là cảm nhận được sự yêu thương từ mẹ hiện hữu trong từng câu, từng chữ.

Nghị luận về bài thơ Con cò - mẫu 9

Tình mẫu tử là một tình cảm thiêng liêng, cao cả đã trở thành nguồn cảm hứng không ngừng cho nhiều thế hệ thi sĩ. Lòng mẹ ấm áp và bao la đã dẫn dắt con trên con đường cuộc đời, mỗi khi con gặp khó khăn, vòng tay mẹ luôn sẵn lòng đỡ đắc, tình yêu thương của mẹ là động lực giúp con mạnh mẽ bước vào tương lai. Lời ru mẹ sâu kín trong lòng những đứa trẻ, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên mở ra hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao nhưng văn chương đã tinh tế mở rộng thành biểu tượng của tình mẹ bao la, sâu sắc dành cho đứa con của mình.

Chế Lan Viên (1920 – 1989), tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê gốc của ông ở Quảng Trị nhưng lớn lên tại Bình Định. Ông là một trong những nhà thơ tài năng của văn học Việt Nam thế kỷ XX. Phong cách thơ của Chế Lan Viên độc đáo và sáng tạo, vừa sắc sảo vừa chứa đầy tâm hồn triết lý, cảm xúc sâu lắng của một người lãng mạn. Thơ của ông phong phú về hình ảnh và đa dạng về ý tưởng, kết hợp các yếu tố thực tế với sự sáng tạo. Bài thơ Con cò được sáng tác vào năm 1962, xuất hiện trong tập Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967).

Đoạn mở đầu của bài thơ, lời ru mẹ êm đềm như đưa con vào giấc ngủ mơ màng. Mẹ yêu thương con cò trong ca dao mệt mỏi ngược xuôi, mẹ dành cho con biết bao yêu thương, sự chăm sóc. Con được sống trong sự yên bình và hạnh phúc trong lòng mẹ:

“Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn”

Hình ảnh con cò cố gắng kiếm ăn trong đêm khuya thật đáng thương, nó đơn độc giữa bóng tối tĩnh lặng, không có sự bảo vệ hay sự âu lo. Các hình ảnh như “Con cò ăn đêm, con cò xa tổ, cò gặp cành mềm, cò sợ xáo măng…” là biểu tượng cho cuộc sống của những người nông dân, phụ nữ lao động vất vả, kiếm sống nhưng tràn đầy tình thương, lòng hi sinh cao quý.

Đứa con thơ bé không cần lo lắng bởi đã có vòng tay mẹ che chở, đỡ đắc. Tình mẹ lớn lao vô cùng, mẹ dành những giấc ngủ êm đềm để hát ru cho con ngủ sâu, mẹ quanh nôi nhìn con chìm trong giấc mơ hạnh phúc. Vòng tay che chở của mẹ, lời ru êm ái của mẹ, sữa ngọt ngào của mẹ, tất cả thể hiện tình mẫu tử bao la của người mẹ hiền:

“Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ!

Cành mềm mẹ đã sẵn lòng nâng!

Trong lời ru của mẹ ấm áp như hơi xuân.

Con chưa biết con cò, con vạc

Con chưa biết những cành mềm mẹ ru

Sữa mẹ dư dật, con ngủ không lo lắng.

Từ “Ngủ yên”, “con chưa biết” được Chế Lan Viên lặp đi lặp lại làm nhịp thơ sống động, ấm áp dịu dàng. Nhịp thơ như nôi đung đưa con vào giấc ngủ êm đềm. Câu thơ tiếp theo là ước mơ, niềm tin mẹ dành cho con. Dù mai sau con lớn lên, rời xa vòng tay mẹ để khám phá thế giới, mẹ mong con trở thành người có ích trong cuộc sống:

“Con lớn khôn, con theo cánh cò đi học,

Cánh cò trắng theo gót đôi chân.

Lớn lên, lớn lên, lớn lên...

Con làm gì? Con làm thi sĩ!

Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng nghỉ

Ở trước hiên nhà

Và trong làn hơi mát của câu văn...

Nhìn con thơ ngủ say, lòng mẹ tràn đầy hy vọng. Khi con lớn lên, con đi học và trở thành thi sĩ, chỉ việc nghĩ đến đó đã khiến người mẹ hạnh phúc đầy lòng. Tác giả sử dụng điệp ngữ “lớn lên”, “con”,… để làm nhịp thơ sống động, tăng cường cảm giác mong chờ của mẹ vào một tương lai tươi sáng cho đứa con. Hình ảnh “cánh cò trắng” bước theo con trên con đường lớn khôn, trở thành người bạn đồng hành thân thiết, đồng lòng vượt qua mọi khó khăn, thử thách của cuộc đời.

Dòng thơ ban đầu rạng rỡ nay chuyển sang màu sắc triết lý, suy ngẫm về cuộc sống. Cuối bài thơ là những câu thơ mang tính khái quát, sâu sắc, thể hiện tình yêu không điều kiện của người mẹ luôn bảo vệ, dõi theo con trong suốt cuộc đời:

“Dù ở bên cạnh con

Dù ở xa xôi

Dù lên đỉnh núi, xuống biển sâu

Cò vẫn tìm con

Cò mãi yêu con”

“Cò” là biểu tượng của người mẹ, người phụ nữ vất vả, luôn dõi theo con dù ở bất kỳ nơi đâu. Dù có bao nhiêu khó khăn, gian nan, nhưng tình yêu của mẹ vẫn mãi không đổi, luôn sẵn lòng bảo vệ, che chở cho con. Sự kết hợp giữa nghệ thuật điệp ngữ và nghệ thuật đối lập trong thơ khiến cho ý thơ trở nên sâu sắc, ấn tượng hơn, gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc đặc biệt, lòng mênh mông và tha thiết.

Tình mẹ hiền là một điều vô cùng thiêng liêng, bao la và rộng lớn như biển cả, bất kể những khó khăn, trở ngại, lòng mẹ vẫn dõi theo con suốt cuộc đời.

“Con dù lớn lên vẫn mãi là con của mẹ

Lòng mẹ sẽ luôn theo đuổi con suốt cuộc đời”

Với tình yêu và sự thương mến vô bờ bến, trong trái tim của mẹ, con dù lớn khôn vẫn là người con bé bỏng, ngây thơ như ngày xưa. Khi con trưởng thành, mẹ đã già yếu, nhưng trái tim mẹ vẫn hướng về con, luôn quan tâm và chăm sóc. Tình cảm này thật sự rất đáng quý và không gì có thể so sánh được, càng lớn càng cao càng xa, tình mẹ vẫn không ngừng đong đầy.

Lời ru không chỉ là khai mạc mà còn kết thúc cho bài thơ, Chế Lan Viên đã tài tình sáng tạo hình tượng cánh cò mộc mạc, gần gũi với cuộc sống hàng ngày của người Việt:

“À ơi! Một con cò bé xíu,

Mẹ ru trong gió sớm...”

Cũng là quãng đời

Vỗ cánh qua nôi giường.”

Những hình ảnh con cò cô đơn, một mình lẻ bóng giữa đêm tối, gợi nhớ cho người mẹ nhiều suy nghĩ và lo âu. Mẹ nghĩ về cuộc sống của đứa con sau này, khi phải đối mặt với những khó khăn, thách thức trên con đường trưởng thành mà không có mẹ bên cạnh. Mẹ cũng suy nghĩ về những con cò bé nhỏ, chúng thật đáng thương và đáng quý trọng.

Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên đã thành công trong việc sáng tạo hình ảnh con cò và thể hiện những suy tư sâu sắc, khen ngợi tình mẫu tử cao quý và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc sống của mỗi người. Tác giả muốn nhắc nhở chúng ta hãy biết trân trọng và yêu thương gia đình, không để những phút giây trẻ trung mất đi giá trị của cuộc sống.

Nhận định về bài thơ Con cò - mẫu 10

Chế Lan Viên là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất của văn học Việt Nam, sáng tác trước và sau cách mạng tháng 8 nhưng thơ ông luôn mang tính triết lí, hình ảnh thơ giàu ý nghĩa biểu trưng. Bài thơ Con cò là một minh chứng cho điều đó.

Ngay từ tiêu đề đã chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu xa. Hình ảnh con cò đẹp đẽ, gần gũi với quê hương Việt Nam, cánh cò trắng muốt vẫy cánh giữa đồng lúa: “Con cò bay lả bay la/ Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng”. Con cò còn gợi nhớ những lời ru thân thương, quen thuộc như tiếng ầu ơ của bà, của mẹ. Đặc biệt, nó cũng là biểu tượng cho tình mẫu tử cao quý, bền bỉ theo con suốt cuộc đời.

Bố cục của bài thơ rõ ràng với ba phần: khúc 1 mô tả hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ trong tuổi thơ; khúc 2 thể hiện con cò đồng hành suốt chặng đường đời của con; khúc 3 sử dụng hình ảnh con cò để suy ngẫm về tình mẫu tử thiêng liêng.

Hình ảnh con cò đến với tuổi thơ con qua lời ru ngọt ngào của mẹ:

“Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ,
Con cò Đồng Đăng…”

Bốn chữ trong câu thơ, lặp lại hình ảnh con cò tạo nên nhịp điệu dịu dàng, tha thiết của lời ru, sự ấm áp của lòng mẹ. Lời ru mở ra thế giới của tuổi thơ, quê hương, xứ sở. Tuy nhiên, câu thơ tiếp theo lại khắc sâu hình ảnh những con cò vất vả, cô đơn giữa cuộc sống: “cò một mình, cò phải kiếm ăn” “con cò ăn đêm/ con cò xa tổ/ cò gặp cành mềm/ cò sợ xáo măng…” Đó là sự đối lập của cuộc sống, niềm thương cảm sâu sắc của mẹ đối với số phận những con cò bất hạnh. Lời ru ngọt ngào của mẹ đã xua tan nỗi lo âu, khắc khoải cho con, mang lại giấc ngủ bình yên, hạnh phúc.

Trong phần thứ hai, hình ảnh con cò liên quan đến tuổi thơ hạnh phúc của con: “Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên/ Cho cò trắng đến làm quen/ Cò đứng quanh nôi/ Rồi cò vào tổ./ Con ngủ yên thì cò cũng ngủ/ Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi”. Lời ru êm đềm, vỗ về giấc ngủ của con, kết hợp với hình ảnh cánh cò gần gũi, sinh động, thể hiện tình yêu thương sâu sắc của mẹ dành cho con suốt cuộc đời.

Phần cuối của bài thơ nhấn mạnh ý nghĩa của lời ru:

“ Dù ở gần con
Dù ở xa con,
Lên rừng xuống bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.”

Tác giả sử dụng hình ảnh cánh cò để biểu hiện tình yêu thương vô hạn của mẹ. Bằng cách tương phản giữa gần và xa, lên rừng và xuống bể, tác giả gợi lên những khó khăn con sẽ gặp phải trên cuộc đời nhưng mẹ luôn hướng về con, sẵn lòng tìm kiếm và ở bên con mãi mãi. Câu thơ cuối cùng thể hiện tình cảm thủy chung, sâu sắc của mẹ và cánh cò.

Nghị luận bài thơ Con cò - mẫu 11

Chế Lan Viên là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất của thế kỷ XX ở Việt Nam. Bài thơ 'Con cò' nổi tiếng do ông sáng tác vào năm 1962, xuất hiện trong tập 'Hoa ngày thường – Chim báo bão'. Bài thơ nổi tiếng vì hình ảnh con cò và tình mẹ thiêng liêng, cùng với ý nghĩa sâu sắc của lời ru trong cuộc sống của con người.

Bài thơ mở đầu với hình ảnh con cò được mẹ hát ru thân quen:

“Con còn bế trên tay

…

Sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng phân vân”

Hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ đưa con vào giấc ngủ mềm mại. Dù con còn nhỏ và chưa hiểu rõ 'con cò' là gì, nhưng mẹ đã truyền hình ảnh đó vào giấc ngủ của con, qua từng câu hát à ơi. Hình ảnh con cò trong câu ca dao 'con cò bay lả bay la' đã đi sâu vào tiềm thức của con, qua lời ru ngọt ngào. Những lời ru đó vừa ngọt ngào, vừa tha thiết, và mẹ đã vỗ về cho con từ thời con bé. Dần dần, những hình ảnh ấy đã trở thành ký ức tuổi thơ của con trong giấc ngủ say mê.

Hình ảnh con cò trở thành người bạn đồng hành của con trong các hành trình qua khổ thơ thứ 2:

'Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!'

…

Và trong hơi mát câu văn…”

Con cò đồng hành, chứng kiến sự trưởng thành của con. 'Cò đứng ở quanh nôi/ Rồi cò vào trong tổ'. Cánh cò gắn bó với những ước mơ của con, 'bay hoài không nghỉ', và sẵn lòng cùng con trên chặng đường chinh phục ước mơ và hy vọng trong tương lai.

Từ hình ảnh con cò luôn dõi theo con, ta thấy tình mẹ bao la và rộng lớn biết nhường nào:

Dù ở gần con

…

Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

Dù là khoảng cách không gian xa xôi, 'cò' vẫn dõi theo và đồng hành cùng con. Hình ảnh con cò trở thành biểu tượng của tình mẹ, luôn hướng về và yêu thương con dù ở bất kỳ nơi nào. Tấm lòng mẹ bao la và thiêng liêng, luôn hy sinh không ngừng trên hành trình theo dõi con. Câu thơ cuối cùng 'Con dù lớn vẫn là con của mẹ/ Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con' chứa đựng tình mẹ sâu sắc và cảm động.

Và tiếp tục một lời ru, kết thúc bài thơ nhưng mở ra miền cảm xúc sâu lắng của mẹ dành cho con:

À ơi

…

Quanh cái lò

Hình ảnh con cò được đề cập từ đầu đến cuối bài thơ, vẫn giữ nguyên sức hút và sâu sắc, kết nối chặt chẽ với cuộc đời của một con người. Tiếng ru vẫn âm vang, vẫn dễ chịu, liên tục thổi bùng cảm xúc và ý nghĩa sâu thẳm về cuộc sống. Tiếng ru của mẹ là nguồn năng lượng tinh thần không thể thiếu, nuôi dưỡng và phát triển tâm hồn con người, làm nền tảng cho sự trưởng thành và khám phá của họ.

Nhà thơ Chế Lan Viên đã chọn lựa thể thơ tự do để thể hiện những cảm xúc chân thành và sâu sắc về tình mẹ, về giai điệu ru ngọt ngào. Đồng thời, ông cũng khéo léo sử dụng hình ảnh “con cò”, giúp nhấn mạnh sự to lớn và thánh thiện của tình mẫu tử. Ý nghĩa của lời hát ru cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tâm hồn và tư duy của mỗi người.

Nhận định về bài thơ Con cò - mẫu 12

Trong các bài ca dao của Việt Nam, hình ảnh con cò thường được sử dụng để biểu hiện những người phụ nữ giản dị, sống khổ cực để nuôi sống gia đình... Sáng tạo từ nguồn cảm hứng đó, nhà thơ Chế Lan Viên đã sáng tác bài thơ “Con cò”, thể hiện tình yêu thương mẹ hi sinh mọi thứ vì con cái, chấp nhận mọi khó khăn và gian nan để đảm bảo con cái được hạnh phúc, an toàn. Tình mẫu tử ấy không chỉ gợi lên xúc cảm của người đọc mà còn động chạm đến yếu tố tinh thần, thực sự thiêng liêng và quý báu nhất của mỗi người, đó là tình mẹ con.

Bài thơ mở đầu bằng cảnh mẹ ôm con bé trên tay, ru mình ầu ơ giữa không gian ấm áp. Những khúc hát ru không chỉ là âm nhạc của tình mẹ mà còn là giọng nói chân thành, chia sẻ tâm tình của người mẹ với con:

“Con còn bế trên vai

Con chưa hiểu được con cò

Nhưng trong giai điệu mẹ ru

Có cánh cò vẫn múa bay

Dựa vào những lời hát, ta có thể tưởng tượng ra hình ảnh bé con nhỏ bé, được mẹ âu yếm, che chở trên tay “Con còn bế trên tay”, và do bé còn quá nhỏ nên chưa thể hiểu biết về thế giới xung quanh, chưa biết về những con cò “Con chưa biết con cò”. Tuy nhiên, qua những giai điệu ru của mẹ, những con cò vẫn bảo vệ con trong giấc ngủ, đánh thức con ngủ ngoan, chính là những cánh cò múa bay “Có cánh cò đang bay”. Trong những lời hát ấy, con cò “bay lả bay la”, vượt qua những chướng ngại vật, bay từ nơi này sang nơi khác, là cuộc sống phải đấu tranh vất vả, ngày này qua ngày khác của cò. Đó là cuộc sống cần phải chịu đựng, có những thăng trầm mới có thể kiếm được miếng ăn, duy trì cuộc sống. Nhưng vì có mẹ bên cạnh, con “ăn xong rồi lại ngủ”, trái ngược với cuộc sống khó khăn của những con cò, là niềm hạnh phúc, sự yên bình nơi đứa con.

“Con cò ăn vào đêm khuya

Con cò ra xa tổ

Cò gặp những cành cây mềm mại

Cò lo lắng về nguy hiểm

Tiếp tục chia sẻ về cuộc đời của những chú cò, câu hát đã thể hiện những khó khăn và bất an trong cuộc sống, vì cuộc sống của chúng khá khó khăn, phải kiếm sống vào ban đêm khi mọi người đều ngủ say, khi mà nguy hiểm luôn đe dọa và rình rập. Do đó, cò luôn mang trong lòng nỗi lo sợ, cò sợ xa mái ấm bình yên để đi kiếm sống ở nơi nguy hiểm đó, cò sợ gặp phải những tình huống bất ngờ không thể dự đoán được, không thể nhận biết rõ ràng để tránh, cò sợ rơi vào tình trạng nguy hiểm, đó chính là những rủi ro đã được chuẩn bị sẵn, chỉ cần một sơ suất nhỏ, cò có thể mất mạng. Tuy nhiên, đứa con được che chở dưới mái ấm của mẹ thì không còn phải lo lắng nhiều về những điều đó, vì “Sữa mẹ dư sức nuôi con ngủ yên bình”.

“Lớn lên đi con, lớn lên đi…

Con trở thành điều gì

Con trở thành nhà thơ

Cánh cò trắng vẫn luôn múa bay không ngừng nghỉ

Ở trước nhà

Và trong lời văn dịu dàng

Tấm lòng của người mẹ thật to lớn và vị tha. Vì đứa con của mình, mẹ sẵn lòng che chở, bảo vệ, không muốn đứa con phải chịu bất cứ ảnh hưởng nào từ cuộc sống khó khăn bên ngoài. Hơn nữa, người mẹ luôn tin tưởng và mong muốn con có một tương lai đẹp nhất. Câu hỏi “Lớn lên, lớn lên, lớn lên…/Con làm gì?” là sự suy ngẫm, lo lắng của người mẹ, vì mẹ không muốn con phải đối mặt với những khó khăn của cuộc sống như những chú cò, vì vậy mẹ mong muốn con trở thành một nhà thơ. Tại sao lại là nhà thơ mà không phải là nghề nào khác? Bởi nhà thơ có tâm hồn nhạy cảm, biết yêu thương và sẵn lòng chia sẻ, mẹ muốn con trở thành người giàu lòng nhân ái, và họa sĩ để có thể tự do sáng tạo và tự quyết định cuộc sống của mình.

Mơ ước đó là điều xứng đáng và cao quý. “Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng” là sự biểu hiện của người mẹ tin tưởng vào tương lai của con, rằng con sẽ có một tương lai tươi sáng và tự do để theo đuổi đam mê của mình. Từ lòng mong mỏi chân thành và sâu sắc đó, người mẹ khẳng định tình cảm và thái độ của mình dành cho con:

“Dù ở bên con

Dù ở xa xa con

Trên cao dưới biển

Cò vẫn tìm kiếm con

Cò vẫn yêu con mãi mãi”

Đó là điều không thay đổi trong tình yêu của mẹ, dù con lớn lên và ở xa con hay gần con, những khoảng cách đó không làm giảm đi lòng yêu thương của mẹ dành cho con. Dù cuộc sống có phức tạp và khó khăn ra sao đi chăng nữa, mẹ vẫn luôn tìm kiếm con, luôn hướng về đứa con mình yêu thương. Hình ảnh cánh cò đã trở thành biểu tượng của tình mẹ, về tình yêu thương sâu sắc và thiêng liêng mà mẹ dành cho con. Dù con lớn lên và trưởng thành nhưng trong lòng mẹ, con vẫn mãi là đứa trẻ mà mẹ luôn bảo vệ, chở che, “Con dù lớn nhưng vẫn là con của mẹ/ Mẹ mãi theo dõi con suốt cuộc đời”.