Buzz
Bài văn Phân Tích Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh Hay Nhất, Súc tích, gồm dàn ý chi tiết, sơ đồ tư duy và các bài văn mẫu được tổng hợp và chọn lọc từ những bài văn hay đạt điểm cao của học sinh lớp 9. Hi vọng rằng với phân tích Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh này, các bạn sẽ thêm yêu thích và viết văn tốt hơn.
Top 40 Phân Tích Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh
Phân Tích Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh – Mẫu 1
Bên cạnh 'Hoàng Lê Nhất Thống Chí' của nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái và 'Thượng Kinh Kí Sự' của Lê Hữu Trác, 'Vũ Trung Tùy Bút' của Phạm Đình Hổ là một trong những tác phẩm văn xuôi nổi bật về hiện thực nền văn học Trung Đại Việt Nam, vào thế kỷ XVIII. Dưới bàn tay tài tình của người viết sử, Phạm Đình Hổ đã ghi chép chi tiết, khách quan về đời sống xã hội thời kỳ ấy trên nhiều phương diện: nghi lễ, phong tục, tập quán...
Trong số đó, có đoạn trích 'Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh', nơi tác giả ghi lại những điều mắt thấy tai nghe về đời sống xa hoa của vua chúa và sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê – Trịnh. Thông qua đó, tác phẩm phản ánh một xã hội thối nát, gián tiếp lên án vua chúa quan lại Lê – Trịnh và bày tỏ sự thương cảm với cuộc sống của nhân dân thời kỳ ấy.
Tất cả những nội dung ấy được trình bày một cách giản dị, sinh động, hấp dẫn. Tác phẩm không chỉ có giá trị văn chương xuất sắc mà còn mang lại những kiến thức quý báu về lịch sử, địa lí và xã hội. Đầu tiên, 'Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh' phản ánh cuộc sống xa hoa, hưởng lạc của vua chúa và quan lại Lê - Trịnh ở thế kỷ XVIII. Thói ăn chơi xa xỉ của họ được mô tả rất sinh động, cụ thể, tuyệt đối tương phản với cuộc sống khốn khổ, cơ cực của nhân dân.
Đoạn cuối văn, tác giả kể về sự việc diễn ra trong gia đình mình: Mẹ tác giả vì sợ hãi, muốn tránh phiền phức từ quan lại mà buộc phải tự chặt hạ cây lê và hai cây lựu quý trong vườn nhà. Chi tiết này giúp tăng tính thực tế, sinh động và thuyết phục. Đồng thời, gián tiếp phê phán và bày tỏ bất mãn trước cuộc sống xa hoa, hưởng lạc, và bản chất yếu đuối, nhu nhược và tham lam, tàn ác của vua chúa và quan lại Lê Trịnh cuối thế kỷ XVIII. Tóm lại, 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' là một tác phẩm độc đáo, có giá trị quan trọng đặc biệt. Các sự kiện được tác giả mô tả cụ thể, chân thực (có thời gian, địa điểm rõ ràng), miêu tả tỉ mỉ, chi tiết và kèm theo những lời bình, cảm xúc, thái độ phê phán. Tất cả đều phản ánh khách quan bản chất hiện thực xã hội đương thời. Vì thế, tác phẩm không chỉ có giá trị văn học mà còn là nguồn tư liệu lịch sử quý báu.
Tác phẩm cũng cho thấy đóng góp quan trọng của Phạm Đình Hổ trong thể loại tùy bút, bước đầu chỉ ra những đặc điểm của loại văn học này: ghi chép sự kiện cụ thể, chân thực và sinh động.
Dàn ý Phân Tích Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh
1. Mở Đầu
- Giới thiệu về tác giả Phạm Đình Hổ và tác phẩm Vũ Trung Tùy Bút: Một tác giả mang tinh thần cao quý của kẻ sĩ Bắc Hà lo cho dân, cho nước. Vũ Trung Tùy Bút là tác phẩm nổi bật của ông với phong cách nghệ thuật tinh tế.
- Một số điểm về đoạn trích “Chuyện Cũ Trong Phủ Chúa Trịnh”: phản ánh cuộc sống xa hoa của vua chúa và sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê- Trịnh, một góc nhìn thực tế về sự đen tối của xã hội Việt Nam thời bấy giờ.
2. Thân Thể
a. Thói ăn chơi hoang phí, vô đáng của vua Trịnh Sâm
- Cuộc sống xa hoa của vua Trịnh Sâm được ghi chép chân thực, tỉ mỉ:
+ Vua xây nhiều cung điện, đền đài chỉ để thỏa mãn niềm thích 'chơi đèn đuốc'
+ Việc xây dựng các cung điện này đã khiến cho nhân dân phải tiêu tốn không ít tiền của
+ Vua thường tổ chức các cuộc dạo chơi Tây Hồ ba bốn lần mỗi tháng, mỗi lần đều tập trung rất đông người hầu cùng những trò giải trí lố lăng, tiêu tốn kém
+ Việc tìm kiếm vật phụng thủ thực chất là lấy cắp những vật quý giá trong xã hội. Việc mô tả việc chở một cây đa cổ thụ qua sông cần rất nhiều người ⇒ sự công phu, cũng thể hiện sự hoang phí lãng phí
⇒ Ghi chép chi tiết, chân thực, khách quan, không có lời bình luận nào nhưng cũng đủ để cho thấy sự xa xỉ ăn chơi, không quan tâm đến lợi ích của đất nước từ một người nắm quyền lực ⇒ Dự báo về sự sụp đổ, suy vong là điều không thể tránh khỏi với một triều đại chỉ biết tiêu phí hoang phí
b. Sự bần tiện của đám quan tụi
- Sự phung phí thảm thở từ lãnh đạo đã dẫn đến thói bần tiện của đám quan tụi dưới trướng:
+ Đám quan được ưa chuộng vì tham gia vào những trò chơi phung phí nên tỏ ra lạc quan, tự phụ
+ Chúng tìm kiếm vật 'phụng thủ' nhưng thực ra chỉ là cướp bóc, rồi la làng ⇒ dân chúng bị cướp hai lần, thậm chí phải tự phá hủy những tài sản quý giá của mình, trong khi chúng lại vừa lợi dụng vừa được khen ngợi
+ Phạm Đình Hổ kể câu chuyện từ gia đình mình khi mẹ ông phải chặt cây kê và hai cây lựu quý chỉ để tránh nguy hiểm ⇒ Tăng tính thuyết phục của sự chân thực trong ghi chép
⇒ Qua cách ghi chép, tác giả đã mềm dẻo thể hiện sự bất mãn, chỉ trích của mình.
3. Kết luận
- Tóm tắt các nét nghệ thuật tiêu biểu làm nên thành công của đoạn trích: Phong cách ghi chép tỉ mỉ, chân thực của Phạm Đình Hổ là một nguồn cảm hứng sâu sắc,...
- Tác phẩm không chỉ có giá trị văn học mà còn có giá trị lịch sử đáng chú ý.
Sơ đồ tư duy Phân tích Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
Phân tích Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh – mẫu 2
'Vũ Trung tùy bút' gồm tám mươi tám mẩu chuyện nhỏ, viết theo lối tản mạn, ghi chép về nghi lễ, phong tục,... của Phạm Đình Hổ. 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' là một đoạn trích từ tác phẩm này. Mặc dù ngắn gọn, nhưng đã miêu tả một cách chân thực, sinh động thói ăn chơi xa xỉ của vua chúa cùng sự nhũng nhiễu của quan lại dưới thời Lê - Trịnh. Phạm Đình Hổ lên án, tố cáo một xã hội thối nát, khiến dân chúng không thể sống an bình.
Mở đầu đoạn trích, Phạm Đình Hổ với ngòi bút chân thực, không kì kèo, tái hiện cuộc sống ăn chơi của chúa Trịnh Sâm và bọn quan hầu cận. Mặc dù là một vị chúa, Trịnh Sâm không quan tâm đến triều đình mà chỉ lo hưởng thụ cuộc sống xa hoa. Chúa Trịnh xây dựng cung điện, đình đài ở Tây Hồ để thỏa mãn sở thích chơi bời của mình. Cuộc sống xa hoa, lãng phí của chúa và quan lại dưới thời Lê - Trịnh được miêu tả một cách sinh động và thâm thúy. Qua đó, Phạm Đình Hổ phản ánh một xã hội đầy giả dối, lố lăng, đầy thú chơi tiêu khiển, làm hại dân chúng và làm hao tốn tài nguyên xã hội.
Phạm Đình Hổ đặc biệt miêu tả cuộc dạo chơi của chúa ở phủ Tây Hồ. Mỗi lần chúa đến, cảnh vật được bài trí lộng lẫy, bên cạnh đó là sự phung phí, lãng phí tiền của dân. Cuộc sống xa hoa và lố lăng của vua chúa và quan lại dưới thời Lê - Trịnh được thể hiện rõ qua ngòi bút chân thực, sinh động của tác giả. Phạm Đình Hổ thông qua những ghi chép này tố cáo xã hội và tầng lớp quan lại chỉ biết hưởng thụ cuộc sống xa hoa mà không quan tâm đến dân chúng và vấn đề xã hội.
Khi đọc Truyền kì mạn lục, chúng ta thường bắt gặp những yếu tố lãng mạn, huyền ảo, trong khi Vũ trung tùy bút lại mang đậm chất hiện thực. Trong số những câu chuyện hiện thực đó là những sự kiện trong phủ chúa Trịnh Sâm. Viết lại những câu chuyện cũ đó, tác giả đã tiên đoán 'đó là điềm báo không lành', là dấu hiệu xấu, điềm báo không may. Đầu tiên là những câu chuyện về thói quen xa xỉ, thái quá của chúa Trịnh Sâm và các quan cận vương trong phủ chúa. Tác giả Phạm Đình Hổ kể ba sự việc điển hình. Việc thứ nhất: Chúa xây dựng nhiều cung điện, đình đài ở nhiều nơi để làm hài lòng sở thích 'du lịch ngắm cảnh đẹp', sở thích đó triền miên, không ngừng nghỉ. Vì vậy, nhà văn viết 'Việc xây dựng đình đài cứ liên miên'. Ý nghĩa là việc mobilize sức dân, thu tiền bạc, chiếm đất đai, bắt nhân công liên tục diễn ra hàng tháng, hàng năm, ở mọi nơi. Việc thứ hai: Cuộc vui chơi của chúa Thịnh Vương (Trịnh Sâm). Chúa thích đi chơi, thích ngự - ăn ngủ, ngắm cảnh đẹp, thưởng thức thức ăn ngon, vật lạ, thỏa mãn thú vui cả thể xác lẫn tinh thần - tại các lâu đài (cung điện, lâu đài xa kinh thành) trên Hồ Tây, núi Tử Trầm, núi Dũng Thuý.
Trong những chuyến du lịch đó, đặc biệt là cuộc đi chơi trên Hồ Tây, chúa làm điều đặc biệt nhất. Vòng quanh bốn mặt hồ, lính phải 'dàn hầu', vừa để bảo vệ vừa sẵn sàng làm theo lệnh chúa. Cũng vòng quanh bốn mặt hồ, các quan trong triều phải 'đầu bịt khăn, mặc áo đàn bà' cải trang thành những thị dân buôn bán, trưng bày hàng hóa như một khu chợ đông đúc, sầm uất, vui vẻ cho người dân nhưng nhiều niềm vui hơn cho chúa. Thuyền đến đâu, chúa và các tướng lĩnh tuỳ ý tới bờ để mua sắm. Khi chúa và các quan đến, nhạc công phải chơi những bản nhạc dịu dàng vang vọng từ dưới bóng cây, trên bờ đá nào đó. Đúng là một bức tranh cuộc sống phồn hoa nhưng giả dối. Tác giả chỉ ghi chép một cách khách quan, không có lời nhận xét, nhưng sự việc vẫn tự nhiên phơi bày những tình tiết tiêu cực, lố bịch, đáng trách.
Việc thứ ba - đáng trách hơn nhiều - là câu chuyện về việc chúa 'sưu tầm' - thông qua một văn bản - chiếm đoạt một cách trắng trợn tất cả 'những loài trân cầm kỳ quái, cổ vật quý hiếm, chậu hoa cây cảnh' trong dân gian. Một ví dụ điển hình về những cuộc chiếm đoạt đó - cảnh lính đi chở một cây đa cổ thụ về phủ chúa - tác giả mô tả bằng những từ ngữ sinh động, một giọng văn vô cùng trầm nặng. Cây đa lớn, cành lá rậm rạp, được chở qua sông'... như một cây cổ thụ mọc trên đỉnh non đá, rễ dài đến vài trượng, cần một nhóm người mới có thể khiêng nổi, cộng với bốn người đi cùng, cầm gươm, đánh thanh la đẩy thúc quân lính khiêng đi.
Đó là một buổi rước cắt cúng, đầy công phu và tốn kém. Cây đa kia trước đây tự do, mạnh mẽ, ở đầu non hốc đá - bản lĩnh giữa rừng núi - giờ đây lại bị rước về vườn nhà chúa. Ngoài vẻ oai phong, nhìn kỹ lại thấy đáng thương đến mức nào. Từ nay, cây đa không còn là biểu tượng của sự sống bất diệt, của con người và đất nước nữa. Nó bị biến thành đồ chơi của nhà chúa. Cây đa giống như số phận của hàng ngàn loài trân cầm dị thú, cổ mộc, quái thạch, chậu hoa cây cảnh trong dân gian bị giam cầm, bị đánh cắp. Tất cả cái đẹp của thiên nhiên, niềm vui của dân lành đều bị chiếm đoạt bởi nhà chúa. Nếu thiên nhiên và nhân loại không còn tự do, thì số phận con người sẽ thế nào?
Nạn cướp bóc của bọn hoạn quan làm cho dân chịu đựng biết bao nhiêu đau đớn và bất công. Chúng làm việc đó một cách tàn ác và thản nhiên. Đầu tiên, họ tìm ra những nhà giàu có để lấy cắp dưới lệnh của chúa. Thứ hai, họ trèo qua tường, lẻn vào nhà và lấy đi tài sản của dân. Thứ ba, nếu có ai phản đối, họ sẽ buộc tội và bắt tội để lấy lí do cướp bóc của vua chúa. Hậu quả của những cuộc cướp bóc này là dân phải đối mặt với việc phá nhà, mất tài sản, và thậm chí phải đối mặt với nguy cơ đe dọa tính mạng.
Trong xã hội thời Trịnh Sâm, nạn cướp bóc đã trở thành một cơn ác mộng không chỉ đối với người dân mà còn đối với những gia đình quyền quý. Phạm Đình Hổ, thông qua câu chuyện của mình, đã phê phán mạnh mẽ những hành động vô nhân đạo này. Anh đã vẽ ra hình ảnh của một xã hội đau đớn và nổi loạn, nơi mà người dân phải chịu đựng những tổn thất không chỉ về vật chất mà còn về tinh thần. Những từ ngữ của anh đã để lại một ấn tượng sâu sắc, về cảm xúc của chúng ta, về sự xót xa và thương tiếc cho những người phải trải qua những mất mát và bất công này.
Đoạn văn tuỳ bút 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' không chỉ thể hiện thực tế, tiết lộ bản chất xấu xa của chúa và các quan lại, lính tráng mà còn cuốn hút độc giả bởi bút pháp tài hoa. Phạm Đình Hổ đã ghi lại mọi chi tiết, mọi cảm xúc, suy nghĩ của mình một cách cụ thể, chính xác. Câu văn tự nhiên, trôi chảy, không bị gò bó, đặc trưng như trong truyện ngắn. Tác phẩm tập trung vào một chủ đề, thể hiện cảm xúc rõ ràng của tác giả. Tóm lại, 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' giúp hiểu về cuộc sống xa hoa của vua chúa, quan lại thời Lê và suy tàn của triều đình Trịnh vào nửa cuối thế kỉ XVIII.
Phân tích 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' – mẫu 4
Phạm Đình Hổ (1768 - 1839), hay còn gọi là Chiêu Hổ, sinh ra trong một gia đình quý tộc ở làng Đan Loan, huyện Đường An, tỉnh Hải Dương. Cha ông là một quan nhà Lê. Từ nhỏ, Chiêu Hổ đã mơ ước trở thành nhà văn. Sau này, ông theo học tại trường Quốc Tử Giám và sau đó trở về quê dạy học do thời đại không ổn định.
Năm 1821, vua Minh Mạng của triều Nguyễn tới Bắc. Phạm Đình Hổ gửi tác phẩm của mình và được bổ nhiệm vào Viện hàn lâm. Sau đó, ông nghỉ việc. Năm 1826, Minh Mạng mời ông đến Huế và trao cho ông các chức vụ. Phạm Đình Hổ bắt đầu sáng tác từ thời Tây Sơn và để lại nhiều tác phẩm quý giá, trong đó có 'Vũ trung tuỳ bút' và 'Tang thương ngẫu lục'. 'Vũ trung tuỳ bút' là bộ sưu tập các câu chuyện ngắn viết theo phong cách tuỳ bút, giới thiệu văn hóa, phong tục và danh lam thắng cảnh của Việt Nam.
Trong 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh', Phạm Đình Hổ ghi lại sinh hoạt hằng ngày ở phủ chúa thời Trịnh Sâm, lên án lối sống xa xỉ, không đạo đức của chúa và các quan thần. Ban đầu, Trịnh Sâm là người thông minh và quyết đoán, nhưng sau đó trở nên kiêu căng, sống xa hoa và tàn bạo. Cuộc sống xa xỉ của Trịnh Sâm được miêu tả rõ ràng thông qua việc xây dựng cung điện, đền đài mà không quan tâm đến lợi ích quốc gia.
Trong đoạn văn này, tác giả đã phơi bày lòng tham của chúa Trịnh và bè lũ tay sai. Chúng ép buộc dân phải cung nộp những thứ quý giá cho chúa, bao gồm cả cây đa lớn. Thái độ của tác giả được thể hiện một cách kín đáo nhưng rõ ràng. Những chi tiết được mô tả tỉ mỉ, gây ấn tượng sâu sắc đối với độc giả. Thái độ bất bình của tác giả được phản ánh qua câu văn ẩn ý: 'Mỗi khi đêm về, tiếng chim kêu vượn hót ran khắp bốn bể, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp, vỡ tổ tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường'.
Cảnh vườn lộng lẫy, đầy trân cầm dị thú được miêu tả trong đoạn văn gợi lại cảm giác ghê rợn, đau thương, thay vì yên bình, thơ mộng. Đó là điềm báo cho sự suy tàn của triều đại chỉ biết ăn chơi trên mồ hôi, nước mắt và xương máu dân lành. Triều đại Trịnh Sâm đi vào suy vong, với các quan lại sống xa xỉ và tàn bạo. Bọn hoạn quan ỷ thế để áp bức dân lành, vơ vét của cải bằng mọi thủ đoạn hèn hạ, độc ác. Câu chuyện kể lại sự việc thực tế, với sự phong phú và sinh động trong diễn đạt, tăng thêm sức thuyết phục cho những chi tiết chân thực.
Bằng thể loại tuỳ bút, tác giả Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh đã phản ánh cuộc sống xa hoa vô độ của vua chúa, quan lại thời vua Lê chúa Trịnh suy tàn. Tác phẩm này giúp người đọc hiểu rõ hơn về thể loại văn tuỳ bút đời xưa và giá trị nội dung cũng như nghệ thuật của Phạm Đình Hổ.
Đoạn văn này tố cáo bọn quan lại trong phủ chúa Trịnh vừa tham vừa ác, làm trái với đạo lý và lòng người. Nhân dân sẽ phản kháng chúng. Tác giả ghi chép rất tự nhiên, với những chi tiết sinh động, gợi lên sức hấp dẫn của tác phẩm.
