1. Bài giảng: 'Tuyên bố toàn cầu về sự sống sót, quyền lợi và phát triển của trẻ em' - Bài 1
Bố cục:
- Phần 1 (từ đầu đến 'thu nhận thêm những kinh nghiệm mới'): mở đầu, khẳng định sự cấp thiết của hành động để đảm bảo tương lai tốt đẹp cho trẻ em.
- Phần 2 (tiếp theo đến 'phải đáp ứng'): Những thách thức mà nhiệm vụ này đặt ra.
- Phần 3 (tiếp theo đến 'tái phan bổ các tài nguyên đó'): Những cơ hội cần nắm bắt để thực hiện quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.
- Phần 4 (đoạn còn lại): Những nhiệm vụ cụ thể cần phải thực hiện để thực hiện quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.
I. Hướng dẫn soạn bài:
Câu 1.
Văn bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em gồm 17 mục, ngoài phần tuyên bố về mục đích tham dự Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em và nhận thức về nhu cầu, quyền được chăm sóc, phát triển của trẻ em, văn bản được bố cục thành ba phần:
- Phần Sự thách thức: phân tích thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới (trẻ em trước hiểm hoạ chiến tranh và bạo lực, trẻ em trong thảm hoạ đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh, ma tuý…);
- Phần Cơ hội: Chỉ ra những điều kiện thuận lợi của bối cảnh quốc tế trong việc thúc đẩy việc chăm sóc, bảo vệ quyền trẻ em;
- Phần Nhiệm vụ: Xác định những nhiệm vụ cần phải thực hiện của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế vì sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.
Ba phần của văn bản này có quan hệ chặt chẽ với nhau. Hai phần trước là cơ sở, căn cứ để rút ra những nội dung ở phần sau.
Câu 2.
Ở phần 'sự thách thức', bản Tuyên bố đã nêu lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới một cách cụ thể, đầy đủ. Đó là tình trạng bị rơi vào hiểm họa, cuộc sống khổ cực nhiều mặt.
- Bị trở thành nạn nhân chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, sự xâm lược, chiếm đóng, thôn tính của nước ngoài.
- Chịu đựng những thảm họa của đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, của tình trạng vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp.
- Nhiều trẻ em chết mỗi ngày do suy dinh dưỡng và bệnh tật.
Câu 3.
Bối cảnh quốc tế hiện nay có những điều kiện thuận lợi cơ bản để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Những điều kiện thuận lợi này được chỉ ra trong phần 'Cơ hội', cụ thể là:
- Mối liên kết về phương tiện, kiến thức giữa các quốc gia: công ước về quyền trẻ em;
- Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế mở ra những khả năng giải quyết những vấn đề về phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, ngăn chặn dịch bệnh, giải trừ quân bị, tăng cường phúc lợi trẻ em.
Câu 4.
Phần 'nhiệm vụ' của bản tuyên bố đã nêu lên khá nhiều điểm mà từng quốc gia và cộng đồng quốc tế cần phải nổ lực phối hợp hành động. Các nhiệm vụ được nêu ra có tính chất cụ thể, toàn diện: từ tăng sức khỏe và chế độ dinh dưỡng đến phát triển nền giáo dục cho trẻ em, từ các đối tượng cần quan tâm hàng đầu (trẻ tàn tật, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn) đến trẻ em quyền bình đẳng nam nữ đến khuyến khích trẻ em tham gia vào sinh hoạt văn hóa xã hội.
Câu 5.
Bản tuyên bố cho thấy tầm quan trọng, tính cấp bách, toàn cầu của nhiệm vụ vì sự sống còn, quyền được bảo vệ, phát triển của trẻ em. Trên tinh thần vì tương lai của nhân loại, bản Tuyên bố đã đưa ra những nhiệm vụ cũng là chiến lược hành động một cách toàn diện cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế. Công việc này còn đòi hỏi sự quan tâm của từng gia đình, từng cá nhân trong mỗi cộng đồng.
2. Bài giảng: 'Tuyên bố toàn cầu về sự sống sót, quyền lợi và phát triển của trẻ em' - Bài 3
Đọc - Hiểu văn bản:
1 - Trang 36 SGK: Văn bản này (gồm 17 mục) được bố cục thành mấy phần? Phân tích tính hợp lí, chặt chẽ của bố cục văn bản.
Trả lời:
Văn bản gồm 17 đoạn, có bố cục chặt chẽ, hợp lí:
a) Mục 1, 2: Khẳng định quyền được sống, được phát triển của mọi trẻ em trên thế giới; kêu gọi toàn nhân loại hãy quan tâm đến vấn đề này.
b) Sự thách thức (mục 3 - mục 7): Nêu những dẫn chứng, những số liệu về cuộc sống bất hạnh đói nghèo, bệnh tật, tình trạng rơi vào hiếm hoạ của rất nhiều trẻ em trên thế giới hiện nay.
c) Cơ hội (mục 8 - mục 9): Khẳng định những thuận lợi cơ bản để cộng đồng quốc tế có thể đẩy mạnh việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em.
d) Nhiệm vụ (mục 10 - mục 17): Xác định nhiệm vụ cụ thể mà các quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần làm vì sự sống còn, phát triển của trẻ em. Những nhiệm vụ này được nêu lên một cách hợp lí và cấp bách trên tình hình thực tế.
2 - Trang 36 SGK: Ở phần Sự thách thức, bản Tuyên bố đã nên lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới ra sao?
Trả lời:
Tình trạng cuộc sống bất hạnh về nhiều mặt, bị rơi vào hiếm hoa của rất nhiều trẻ em trên thế giới hiện nay được phân tích và chứng minh:
- Vô số trẻ em khắp nơi trên thế giới trở thành nạn nhân của chiến tranh, bạo lực, nạn phân biệt chủng tộc, sự xâm lược, chiếm đóng của nước ngoài, bị tàn tật, bị đối xử tàn nhẫn.
- Chúng phải chịu đựng những thảm hoạ của đói nghèo, tình trạng vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp
- Nhiều trẻ em chết mỗi ngày do suy dinh dưỡng, bệnh tật do thiếu nước sạch, thiếu vệ sinh và tệ nạn ma túy.
3 - Trang 36 SGK: Qua phần Cơ hội, em thấy việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi gì?
Trả lời:
Khẳng định những thuận lợi cơ bản, những cơ hội để quốc tế đẩy mạnh việc chăm sóc và bảo vệ trẻ em:
- Sự liên kết các nước giúp có đủ phương tiện và kiến thức để bảo vệ trẻ em. Công ước về quyền trẻ em tạo ra một cơ hội mới.
- Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế có khả năng đạt kết quả cụ thể trên nhiều lĩnh vực: kinh tế, bảo vệ môi trường, ngăn chặn bệnh tật, việc chuyển tài nguyên to lớn của những cố gắng giải trừ quân bị sang việc tăng cường phúc lợi cho trẻ em.
- Phong trào chăm sóc và bảo vệ trẻ em, những nhà mở, nhà tình thương, trại trẻ em đường phố... khắp nơi đã nói lên sự quan tâm của xã hội, sự nhận thức và tham gia tích cực của nhiều tổ chức xã hội, đoàn thể, cá nhân... để chăm sóc và bảo vệ trẻ em một cách thiết thực và có hiệu quả.
4 - Trang 36 SGK: Phần Nhiệm vụ bản tuyên bố đã nêu lên khá nhiều điểm mà từng quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần phải nỗ lực phối hợp hành động. Hãy phân tích tính chất toàn diện của nội dung phần này?
Trả lời:
Bảy nhiệm vụ (mục 10 – mục 16) trong Tuyên bố được xác định trên cơ sở tình trạng thực tế về cuộc sống của trẻ em - hiện nay trên thế giới và những cơ hội được khẳng định ở phần trước.
Bản Tuyên bố đã nêu ra những số liệu và những yêu cầu cụ thể, xác định nhiều nhiệm vụ cấp thiết của cộng đồng quốc tế và mỗi quốc gia về các vấn đề:
- Tăng cường sức khỏe và chế độ dinh dưỡng cho trẻ em.- Quan tâm chăm sóc hàng đầu số trẻ tàn tật, có hoàn cảnh sống đặc biệt khó khăn.- Bảo vệ, giáo dục, chăm sóc trẻ em gái, các bà mẹ, bảo đảm quyền bình đăng nam nữ.- Chuẩn bị cho trẻ có một cuộc sống tốt đẹp, có giá trị về các mặt tinh thần, văn hoá, đời sống. Cụ thể là quyền được học tập, chống nạn mù chữ- Giúp đỡ các bà mẹ sinh nở an toàn khi mang thai và sinh đẻ, không chết bà mẹ và thai nhi.- Tạo cho trẻ em mồ côi có cơ hội tìm biết lại lịch của mình, có cảm giác an toàn nơi mình nương tựa, chuẩn bị cho các em một cuộc sống có trách nhiệm và tự lập khi đến tuổi trưởng thành.
5 - Trang 36 SGK: Qua bản Tuyên bố, em nhận thức như thế nào về tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này?
Trả lời:
Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em giữ vai trò cực kì quan trọng trong việc xây dựng một xã hội tiến bộ. Đây cũng là vấn đề được Cộng đồng quốc tế đặc biệt quan tâm vì nó liên quan trực tiếp đến tương lai của toàn nhân loại. Những chủ trương, chính sách, những hành động cụ thể đối với việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong một quốc gia thể hiện được mức độ phát triển của quốc gia đó. Những nhiệm vụ và hành động về vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em của cộng đồng quốc tế thể hiện được sự tiến bộ của nền văn minh nhân loại.
3. Bài soạn: 'Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em' - Bài 2 - Hành trình Tương Lai
1. Văn bản này (gồm 17 mục) được bố cục thành mấy phần? Phân tích tính hợp lí, chặt chẽ của bố cục văn bản
Trả lời:
Bài soạn được chia thành các phần:
- Phần 1 (từ đầu đến 'thu nhận thêm những kinh nghiệm mới'): phần mở đầu, khẳng định sự cấp thiết và cần thiết của hành động đảm bảo tương lai tốt đẹp cho tất cả trẻ em.
- Phần 2 Sự thách thức: Nêu lên những thực tế, những con số về cuộc sống khó khăn trên nhiều mặt, về tình trạng bị rơi vào hiểm họa của nhiều trẻ em trên thế giới hiện nay.
- Phần 3 Cơ hội: Khẳng định những điều kiện thuận lợi cơ bản cộng đồng quốc tế có thể đẩy mạnh việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em.
- Phần 4 Nhiệm vụ: Xác định những nhiệm vụ cụ thể mà từng quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần làm vì sự sống còn, phát triển của trẻ em. Những nhiệm vụ này được nêu lên một cách sáng tạo và có tính cấp bách dựa trên tình trạng, điều kiện thực tế.
Các phần của văn bản này liên kết chặt chẽ với nhau. Hai phần trước tạo nền, căn cứ để rút ra những nội dung ở phần sau.
2. Ở phần Sự thách thức, bản Tuyên bố đã nên lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới ra sao?
Trả lời:
Ở phần Sự thách thức, bản Tuyên bố đã phác họa đầy đủ, cụ thể tình trạng khó khăn, cuộc sống đầy thách thức của trẻ em thế giới hiện nay:
- Bị làm nạn nhân của chiến tranh và bạo lực, phải đối mặt với sự phân biệt chủng tộc, sự xâm lược, chiếm đóng và thôn tính của nước ngoài.
- Gánh chịu những thảm họa của đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, của tình trạng vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường suy thoái.
- Nhiều trẻ em mất mạng mỗi ngày do suy dinh dưỡng và bệnh tật.
3. Qua phần Cơ hội, em thấy việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi gì?
Trả lời:
- Sự hợp nhất của các quốc gia và sự nhận thức cao của cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực này. Có hiệu lực với công ước về quyền của trẻ em, tạo ra một cơ hội mới.
- Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế ngày càng đạt được kết quả cụ thể trên nhiều lĩnh vực, phong trào giảm chiến tranh được đẩy mạnh tạo điều kiện cho việc chuyển tài nguyên lớn sang phục vụ các mục tiêu kinh tế, tăng cường phúc lợi xã hội.
4. Phần Nhiệm vụ bản tuyên bố đã nêu lên khá nhiều điểm mà từng quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần phải nỗ lực phối hợp hành động. Hãy phân tích tính chất toàn diện của nội dung phần này?
Trả lời:
Tựa trên những thách thức và cơ hội, bài soạn đặt ra những nhiệm vụ quan trọng:
+ Tăng cường sức khỏe và chế độ dinh dưỡng cho trẻ em.
+ Quan tâm, chăm sóc trẻ em tàn tật và trẻ em đang đối mặt với hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
+ Tăng cường vai trò của phụ nữ nói chung và đảm bảo quyền bình đẳng giữa nam và nữ để thực hiện lợi ích của trẻ em, đặc biệt là em gái.
+ Bảo đảm rằng tất cả trẻ em đều được học hết bậc giáo dục cơ sở và không có trẻ nào bị mù chữ.
+ Thực hiện kế hoạch hóa gia đình, tạo điều kiện để trẻ em có thể lớn lên có trách nhiệm và phát triển trong một gia đình ổn định.
+ Phải chuẩn bị cho trẻ em mồ côi có cơ hội tìm kiếm lịch sử của mình và cảm thấy an toàn để xây dựng tương lai tự lập và có trách nhiệm khi trưởng thành.
+ Vì tương lai của trẻ em, cần phải bảo đảm hoặc khôi phục sự phát triển kinh tế ổn định ở tất cả các quốc gia.
Các nhiệm vụ được đưa ra là cụ thể và toàn diện, đồng thời bao quát trên nhiều lĩnh vực (y tế, giáo dục, xã hội), đối tượng (trẻ em tàn tật, trẻ em đặc biệt khó khăn, em trai, em gái) và mọi cấp độ (gia đình, xã hội, quốc gia, cộng đồng quốc tế).
Quan trọng hơn, những nhiệm vụ đó phản ánh thái độ quyết tâm, thể hiện sự đồng lòng và phối hợp liên tục giữa các quốc gia và cộng đồng quốc tế, như được nhấn mạnh ở Mục 17: “Các nhiệm vụ này đòi hỏi sự cộng tác liên tục và phối hợp cùng nhau trong hành động cấp quốc gia và quốc tế”.
5. Qua bản Tuyên bố, em nhận thức như thế nào về tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này?
Trả lời:
- Bảo vệ quyền lợi, chăm sóc sự phát triển của trẻ em là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất đối với mỗi quốc gia và cộng đồng quốc tế. Vấn đề này liên quan trực tiếp đến tương lai của mỗi quốc gia và của toàn nhân loại.
- Qua những chính sách, chủ trương, và hành động cụ thể về bảo vệ và chăm sóc trẻ em, ta nhận ra mức độ văn minh của xã hội.
- Vấn đề bảo vệ và chăm sóc trẻ em đang nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng quốc tế, thể hiện qua những chính sách và nhiệm vụ cụ thể, toàn diện.
5. Chủ đề: 'Tuyên bố toàn cầu về sự sống sót, quyền bảo vệ và phát triển của trẻ em' - Bài 4
Câu 1.
Văn bản Tuyên bố toàn cầu về sự sống sót, quyền bảo vệ và phát triển của trẻ em bao gồm 17 điều, ngoài phần tuyên bố về mục đích tham dự Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em và nhận thức về nhu cầu, quyền bảo vệ, phát triển của trẻ em, văn bản được tổ chức thành ba phần:
Phần Thách thức: phân tích tình hình cuộc sống của trẻ em trên thế giới (trẻ em đối mặt với nguy cơ chiến tranh và bạo lực, trẻ em trong tình trạng đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh, ma túy...);
Phần Cơ hội: Chỉ ra những điều kiện thuận lợi của bối cảnh quốc tế trong việc thúc đẩy việc chăm sóc, bảo vệ quyền trẻ em;
Phần Nhiệm vụ: Xác định nhiệm vụ cần thực hiện của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế vì sự sống sót, quyền bảo vệ và phát triển của trẻ em.
Ba phần của văn bản này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Hai phần đầu tiên là cơ sở, nền tảng để rút ra nội dung ở phần cuối.
Câu 2:
Thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới đã được nêu chi tiết ở phần Thách thức. Tình trạng này được tóm tắt theo các nội dung sau:
Trẻ em trở thành nạn nhân của nguy cơ chiến tranh và bạo lực, của phân biệt chủng tộc, của xâm lược, chiếm đóng và thôn tính từ nước ngoài;
Trẻ em là nạn nhân của đói nghèo và khủng hoảng kinh tế, của vấn đề vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường suy thoái;
Tình trạng trẻ em chết do suy dinh dưỡng và bệnh tật, ma túy.
Những nội dung về thực tế cuộc sống của trẻ em đặt ra nhiệm vụ quan trọng cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế.
Câu 3:
Bối cảnh quốc tế hiện nay có những điều kiện thuận lợi cơ bản để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Những điều kiện thuận lợi này được chỉ ra trong phần Cơ hội, cụ thể như:
Mối liên kết về phương tiện, kiến thức giữa các quốc gia: thỏa thuận về quyền trẻ em;
Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế mở ra những khả năng giải quyết vấn đề về phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, ngăn chặn dịch bệnh, giải phóng quân sự, tăng cường phúc lợi trẻ em.
Câu 4:
Dựa trên tình hình thực tế, trong phần Nhiệm vụ, bản Tuyên bố đã đề xuất nhiệm vụ cụ thể cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế vì sự sống sót, quyền bảo vệ và phát triển của trẻ em. Những nội dung này thể hiện tính toàn diện trong việc định hình hành động. Mỗi mục tương ứng với một khía cạnh đáng quan tâm: từ chăm sóc sức khỏe, chế độ dinh dưỡng, giảm tỉ lệ tử vong, quan tâm đến trẻ em tàn tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, bình đẳng giới, loại bỏ mù chữ, quan tâm đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ, kế hoạch sinh sản đến việc chú ý tạo ra một môi trường văn hóa xã hội lành mạnh, phát triển kinh tế...
Câu 5:
Bản tuyên bố cho thấy sự quan trọng, tính cấp bách, toàn cầu của nhiệm vụ vì sự sống sót, quyền bảo vệ, phát triển của trẻ em. Trên tinh thần vì tương lai của nhân loại, bản Tuyên bố đã đưa ra nhiệm vụ cũng là chiến lược hành động toàn diện cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế. Công việc này còn đòi hỏi sự quan tâm của từng gia đình, từng cá nhân trong mỗi cộng đồng.