Buzz
1. Bài tham khảo số 1
3. Bài tham khảo số 2
Lâm Thị Mỹ Dạ, một nhà thơ nữ với tinh thần bất khuất, đã trưởng thành trong cuộc chiến chống Mỹ. Bài thơ nổi tiếng 'Khoảng trời hố bom' của bà là một biểu tượng về tình yêu quê hương và tinh thần chiến binh.
Tác phẩm viết vào tháng 10 năm 1972, thời điểm mà cuộc chiến đang trở nên khốc liệt. Bài thơ tập trung kể về sự hi sinh của một cô gái thanh niên xung phong tại đường Trường Sơn, nơi cô dùng tình yêu quê hương để chiến đấu vì sự tự do.
Đầu bài thơ, Lâm Thị Mỹ Dạ mở đầu câu chuyện bằng thơ:
'Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù. Hứng lấy luồng bom...'
Bằng cách này, bà tạo ra một câu chuyện dân gian, truyền cảm hứng và đồng lòng chiến đấu.
Những dòng thơ cuối bài thể hiện lòng thương xót và trân trọng đối với người con gái xung phong:
'Em nằm dưới đất sau
Như khoảng trời đã nằm yên trong đấy
Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói, lung linh'
Với những hình ảnh này, tác giả muốn thể hiện tình cảm và lòng trắc ẩn đằng sau những hành động anh hùng.
'Khoảng trời - hố bom' là biểu tượng của chiến tranh và tình yêu quê hương:
'Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em
Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ
Đất nước mình nhân hậu
Có nước trời xoa dịu vết thương đau'
Hình ảnh này thể hiện sự tàn khốc của chiến tranh nhưng cũng là hy vọng cho tương lai.
Bài thơ của Lâm Thị Mỹ Dạ không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là nguồn động viên và tự hào cho thế hệ ngày nay, là niềm tin vào sức mạnh của tình yêu quê hương và lòng hi sinh vì tự do.
3. Tham khảo số 2
Chiến tranh không chỉ là sự mất mát và hi sinh, mà trong những đau thương vẫn hiện hữu vẻ đẹp bất tử của những 'cái chết khơi nguồn cho sự sống'. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ đã tặng cho chúng ta bài thơ 'Khoảng trời, hố bom' vào năm 1972, trong thời điểm khốc liệt của cuộc chiến chống Mỹ.
Ngay từ tiêu đề, bài thơ gợi mở sự đối lập giữa 'khoảng trời' và 'hố bom', giữa sự sống và cái chết, hòa bình và chiến tranh. Câu chuyện bắt đầu một cách giản dị nhưng rất xúc động về một cô gái thanh niên xung phong:
'Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường/
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương/
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận/
Em đã lấy tình yêu tổ quốc để thắp lên ngọn lửa/
Đánh lạc hướng thù, hứng lấy luồng bom'.
Những ai trải qua những năm Trường Sơn thời chiến tranh chắc chẳng thể quên khốc liệt của bom đạn. Mỗi cành cây, mỗi tấc đất đều chứng kiến đau thương và hy sinh. Nhưng bom đạn không ngăn cản đoàn xe vững bước ra trận, tiếng cuốc của đội thanh niên xung phong. Chủ nghĩa anh hùng được phát huy, với mỗi con người sẵn sàng hy sinh cho đất nước. Cô gái trẻ sẵn sàng đánh đổi cuộc sống để bảo vệ con đường cho 'đoàn xe ra trận'. Tất cả đều được diễn đạt qua tình yêu tổ quốc, như 'ngọn lửa', ánh sáng từ ngọn lửa dẫn đến chuỗi hình ảnh tượng trưng: Ngọn lửa - vì sao sáng lung linh - vầng mây trắng - vầng dương...
Cái chết không kết thúc sự sống, những người hy sinh trở thành một phần của lịch sử, 'cái chết đã hóa thành bất tử', sự hy sinh tạo niềm tin vào cuộc sống và tương lai. Em - cô gái thanh niên xung phong không bao giờ là vô nghĩa, mà luôn sống trong tâm hồn của những người đang chiến đấu:
'Hỡi mặt trời hay chính trái tim em trong ngực/
Soi cho tôi/ Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài'.
Nữ thi sĩ kết thúc bài thơ bằng một lời tri ân mộc mạc:
'Gương mặt em, bạn bè tôi không biết/
Nên mỗi người có gương mặt em riêng'.
Sự hi sinh của em đã đi sâu vào trái tim những người sống. Dù không biết gương mặt cụ thể, mỗi người giữ gương mặt em trong tâm trí. Em trở thành biểu tượng lý tưởng, niềm nhớ và tri ân trong 'khoảng trời xanh màu con gái'.
Bài thơ không chỉ gây xúc động mà còn tạo niềm yêu quý và trân trọng hơn những gì chúng ta có ngày hôm nay, nhờ vào sự hi sinh của những lớp người anh hùng đã đi trước.
4. Tham khảo số 5
“Trường Sơn sớm nắng, chiều mưa
Ai chưa đến đó thì chưa hiểu mình”
Chỉ với hai dòng thơ, Tố Hữu đã tóm tắt mạch sống của chiến trường Trường Sơn. Thế hệ anh hùng Việt Nam đã hi sinh để làm nên lịch sử, từ cha đến con, tất cả đều hướng về một nghĩa cử cao cả. Những bài thơ trong giai đoạn 1964-1975 khắc họa về chủ nghĩa anh hùng, tượng trưng cho sự hy sinh cho đất nước. Lâm Thị Mỹ Dạ, qua tác phẩm “Khoảng trời, hố bom”, kể về sự hi sinh của một cô gái thanh niên xung phong tại Trường Sơn. Hình ảnh chân thực, đau lòng nhưng tràn đầy lòng yêu quê hương, cô gái đã trở thành biểu tượng anh hùng, sống mãi trong lòng dân tộc.
“Chuyện kể rằng”: Một câu chuyện không dễ dàng, nơi mà chiến tranh đẫm máu, đau đớn, nhưng cũng chính là nơi tìm thấy những hồn anh hùng, những đoàn xe kịp giờ ra trận. Cô gái dũng cảm đã làm lấy tình yêu tổ quốc để thắp sáng đoàn xe và đánh lạc hướng thù. Hình ảnh đó, mặc dù đau buồn, nhưng đầy bản lĩnh và tình yêu non sông.
“Em đã lấy tình yêu Tổ quốc thắp lên ngọn lửa”: Sự hy sinh của cô gái không chỉ là hành động can đảm mà còn là tình yêu cao đẹp, là nguồn lửa cháy mãi trong trái tim dân tộc. Thơ viết về tình yêu lớn lao, vượt qua cái chết, hóa thân thành bảo tàng sống về những trận đánh huyền thoại.
“Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em”: Hình ảnh hố bom và khoảng trời là bức tranh đẹp về sự đối lập giữa tàn bạo chiến tranh và lòng nhân hậu của dân tộc Việt Nam. Đất nước ta như một nơi hữu hạn, nhưng lòng nhân ái và lòng yêu nước vô hạn. Người hy sinh trở thành những thiên thần, làm dịu đi những vết thương của đất nước.
“Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng”: Hình ảnh thiêng liêng của cô gái hy sinh, tâm hồn biến thành những vì sao sáng lung linh. Thịt da mềm mại trắng trong hóa thành những đám mây trắng, làm tươi sáng bầu trời ngập nắng. Trái tim trong ngực em là mặt trời chói lọi, thể hiện lòng hi sinh vô điều kiện và tình yêu non sông.
“Có những phút làm nên lịch sử”: Cái chết không phải là sự kết thúc, mà là sự bắt đầu của bất tử. Những người anh hùng, trong lòng dân tộc, không bao giờ chết đi. Chính tình yêu tổ quốc và lòng nhân hậu đã biến cái chết thành bất tử, sống mãi trong tâm hồn dân tộc.
“Gương mặt em bè bạn tôi không biết”: Cô gái mở đường trở thành biểu tượng, gương mặt của anh hùng đất Việt. Mỗi người cảm nhận một gương mặt em riêng, nhưng cái chết của em đã làm đầy ắp niềm tự hào, tình yêu dân tộc, sống mãi trong lịch sử dường như không có điểm kết thúc.
Lâm Thị Mỹ Dạ viết về một tâm hồn hy sinh, không ngần ngại đánh đổi bằng cuộc sống. Bài thơ trở thành bức tranh sống, là minh chứng cho sự vĩ đại của lòng yêu nước và lòng anh hùng trong chiến tranh giải phóng miền Nam.
Nguồn: NGUYỄN THỊ BÍCH VÂN
5. Tài liệu tham khảo số 4
Trong cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước, không chỉ có những chiến sĩ Trường Sơn cầm sung 'quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh', mà còn có những cô gái thanh niên xung phong làm nhiệm vụ mở đường. Dù âm thầm, lặng lẽ, nhưng họ đã đóng góp một phần quan trọng trong chiến tích vẻ vang của đất nước. Chắp cánh bởi tình yêu thương và trân trọng tính cách của những cô gái kiên cường ấy, Lâm Thị Mỹ Dạ đã sáng tác bài thơ 'Khoảng trời – hố bom'. Bài thơ là lời tưởng nhớ đầy cảm xúc về sự hy sinh cao cả của những cô gái mở đường trong những năm chiến tranh ác liệt chống Mỹ cứu nước.
Thời thơ ấu, bà thường kể cho tôi nghe những câu chuyện cổ tích: 'ngày xửa ngày xưa...'. Có lẽ những câu chuyện đó chỉ là tưởng tượng, không có thực tế. Tuy nhiên, ở đây, Lâm Thị Mỹ Dạ mở đầu bài thơ của mình bằng: 'Chuyện kể rằng...'. Không xa xôi, ảo tưởng như câu chuyện đó lại nằm giữa con đường Trường Sơn huyền thoại. Đó chính là câu chuyện về 'cô gái mở đường'. Với sự gan dạ và quên mình:
Em đã dốc tình yêu tổ quốc mình lên ngọn lửa
Để giữ cho con đường đêm đó không bị tổn thương
Để đoàn xe kịp giờ ra trận
Trong những năm chiến tranh chống Mỹ, con đường Trường Sơn trở thành đường huyết mạch nối hai miền Nam-Bắc. Cô gái trong bài thơ đã 'đánh lạc hướng thù' để đảm bảo an toàn cho các chiến sĩ thực hiện nhiệm vụ, chuyển tải lương thực và đạn dược... 'Ngọn lửa' mà cô đã thắp sáng tràn đầy sức sống và niềm tin mãnh liệt vào tương lai độc lập của nước nhà. Nhưng với kẻ thù, đó là ngọn lửa thiêu đốt, hủy hoại tham vọng điên cuồng, tàn ác của họ, những trận 'mưa' bom dồn dập nhằm tắt ngọn lửa bé nhỏ nhưng mạnh mẽ.
Khi bình yên trở về Trường Sơn, cũng là lúc người con gái kiên cường đã ra đi mãi mãi:
Em nằm yên dưới lòng đất
Như một phần của bầu trời yên bình dưới đất
Mỗi đêm, tâm hồn em tỏa sáng
Những ngôi sao sáng lấp lánh
Dù biết rằng cái chết là sự kết thúc cuộc sống vật chất trên thế giới, nhưng với cô gái mở đường trong bài thơ này, cái chết không làm chấm dứt cuộc sống của cô. Cô vẫn sống, vẫn tồn tại trong từng 'hố bom', từng 'khoảng trời'. Để rồi, những lúc ấy, tâm hồn cô lại tỏa sáng, đốt cháy niềm hi vọng cho tương lai. Có lẽ ở đây, Lâm Thị Mỹ Dạ đã có một cái nhìn sâu sắc, tinh tế. Niềm tin đó cũng đóng góp vào vẻ sáng ngời, diệu kỳ của những ngôi sao trên bầu trời xa xôi kia.
So sánh được sử dụng khá phổ biến trong thơ của các nhà thơ Việt Nam. Tuy nhiên, trong bài thơ này, tôi thấy Lâm Thị Mỹ Dạ sử dụng một cách rất diệu kỳ:
Phải chăng là thịt da em mềm mại trắng bóng
Đã biến thành những đám mây trắng
Âm thầm, lặng lẽ hiến dâng cuộc sống cho Tổ quốc, nên khi hy sinh, ít người nhớ đến cô. Trong những lúc đó, nhà thơ đã cảm nhận sự biến hóa của cô thành 'đám mây trắng', màu sắc của hòa bình và vĩnh cửu. 'Mặt trời' đã 'soi' cho tôi, nhà thơ và mọi người, bước tiếp quãng đường dài trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt. Lâm Thị Mỹ Dạ có lẽ đã cảm nhận tâm hồn mình quá nhỏ bé, phân vân trước lời kêu gọi của nhịp đập đất nước. Do đó, tâm hồn và trái tim của cô gái mở đường ngày nào lại dẫn dắt nhà thơ đi tiếp.
Con đường Trường Sơn năm ấy mang tên lãnh tụ dân tộc lớn lao: Hồ Chí Minh. Nhưng với tác giả: 'tên của con đường là tên em trao lại'. Con đường ấy liên quan đến cuộc sống của cô gái. Nó và cô dường như là hai sự vật được tạo hóa để chặt chẽ gắn liền với nhau. 'Con đường đêm đó không bị tổn thương' là nhờ vào phần lớn công lao của cô - người con gái mở đường.
Có thể nhà thơ, tôi và mọi người sẽ không bao giờ hình dung được gương mặt của người anh hùng này. Mỗi người có khuôn mặt riêng, nhưng hãy đóng mắt lại và nghĩ về cô... Tôi tin rằng mọi người sẽ gặp nhau ở một điểm khi hình dung về cô: sự gan dạ, anh hùng, quên mình vì sự nghiệp to lớn của đất nước.
Khoảng trời – hố bom, đúng với tên gọi của nó, là 'khoảng trời' tự do mà chúng ta có được ngày nay đã phải trả giá bằng những 'hố bom' chôn vùi, đặt dấu chấm hết cho cuộc sống của một con người. Hãy sống sao cho xứng đáng với giá trị của từng 'khoảng trời' đó, bạn nhé!
Toàn bài thơ tả lên sự hy sinh cao quý của cô gái mở đường trong cuộc chiến chống Mỹ. Điều đó được nhà thơ cảm nhận như sự hòa nhập vào quê hương, đất nước, trong sự vĩnh hằng của tự nhiên và trong cuộc sống của những con người. Các hình ảnh trong bài thơ được xây dựng dựa trên mối quan hệ tưởng tượng về sự chuyển đổi, biến hóa của cuộc sống con người vào thế giới tự nhiên, tạo ra một không khí hài hòa và ý niệm về sự bất tử. Trong cái nhìn đậm đặc cảm xúc, mọi sự vật, hình ảnh của tự nhiên đều chứa đựng sự sống của con người, trở nên thâm thúy và ám ảnh. Đọc xong bài thơ, ta cảm thấy cô gái ấy vẫn tồn tại đâu đó quanh ta. Xin cảm ơn Lâm Thị Mỹ Dạ - người con của đất Quảng Bình anh hùng. Dù chỉ đọc một lần bài 'Khoảng trời – hố bom', nhưng ta dễ nhận biết cô gái thanh niên xung phong ngày nào là tấm gương tiêu biểu cho câu tục ngữ 'giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh...'
Nguồn: LÊ QUANG KIỆT
