Top 5 Bài phân tích khổ 2 bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh (Ngữ văn 9) xuất sắc

Khoảnh khắc sang thu giống như một bông hoa vừa chớm nở, mùa thu chưa hoàn toàn rõ rệt trong khi mùa hạ vẫn còn lẩn quất. Để cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của mùa thu, cần một tâm hồn nhạy cảm và tinh tế. Và thi sĩ Hữu Thỉnh chính là người có một tâm hồn như vậy.

Sau những cảm xúc bất ngờ trước khoảnh khắc thu đến ở khổ thơ đầu tiên, nhà thơ mở rộng các giác quan để nhận thấy sự thay đổi của mọi sự vật, hiện tượng trong mùa thu:

Sông lững lờ trôi
Chim vội vã về phương nam
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Không gian được mở rộng và nhà thơ nhận thấy nhiều sự biến đổi trong mùa thu. Khi thu về, sông không còn cuồn cuộn mà trở nên chậm chạp và lững lờ. Chim cũng bắt đầu vội vã bay về phương nam để tránh rét. Cảnh vật trở nên đối lập: sông lững lờ, chim vội vã. Đây là khoảnh khắc đặc biệt trong sự chuyển giao giữa hai mùa.

Điểm đặc biệt trong khổ thơ này là hình ảnh đám mây. Trong thơ ca Việt Nam, đám mây thường được miêu tả theo cách khác nhau, như tầng mây xanh trong thơ Nguyễn Khuyến hay lớp mây đùn núi bạc trong thơ Huy Cận. Nhưng đám mây trong thơ Hữu Thỉnh lại mang một sự hồn nhiên, tinh nghịch, nửa còn ở mùa hạ, nửa đã sang thu. Từ “vắt” cho thấy sự chuyển giao tinh tế giữa hai mùa. Câu thơ thể hiện sự khám phá và liên tưởng độc đáo của Hữu Thỉnh khi mùa thu đến gần.

Với thể thơ năm chữ và hình ảnh nhân hóa tinh tế, Hữu Thỉnh đã mang đến một mùa thu đẹp và mộc mạc. Mùa thu này là những cảm xúc tinh tế, được cảm nhận qua lăng kính của một nghệ sĩ yêu đời, yêu thiên nhiên và cuộc sống.

Thu đã đến rồi sao? Thu về trên quê hương, trên những cánh đồng xanh, dòng sông, không khí và từng con ngõ đường làng. Trong thơ của các thi nhân, thu thường gợi hình ảnh sương mù mờ ảo, lá vàng rơi, gió heo may lạnh lẽo, nhưng với Hữu Thỉnh, mùa thu mang vẻ đẹp rất riêng:

'Sông đang chảy chậm rãi
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Chuyển mình sang thu'

Chia tay mùa hè, thu đến làm cảnh vật thay đổi, trở nên nhẹ nhàng và yên bình hơn. Dòng sông không còn vội vàng, giờ chảy chậm và mang hơi thở của mùa thu trong từng làn nước trong xanh. Những cánh chim bay nhanh hơn, như cảm nhận cái lạnh đầu thu và vội vã bay về phương Nam tránh rét.

Điều tuyệt vời nhất của mùa thu là bầu trời mang nét đẹp độc đáo, vừa nhẹ nhàng lại vừa mạnh mẽ, vừa chậm rãi lại vừa hối hả. Trước khoảnh khắc giao mùa, Hữu Thỉnh bị cuốn hút bởi vẻ đẹp đó. Nguyễn Khuyến từng viết về mùa thu với vẻ đẹp tuyệt trần:

' Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao'

Trong thơ Xuân Diệu, mùa thu có màu áo ' mơ phai' huyền bí:

'Đây mùa thu tới - mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng'

Còn với Hữu Thỉnh, mùa thu có nét riêng với những đám mây mơ màng, còn vương chút hạ:

'Có đám mây mùa hạ
Chuyển mình sang thu'

Chắc hẳn những áng mây cũng cảm thấy rạo rực khi thu đến, muốn khoe vẻ đẹp và sự ưu tư của mình nhưng vẫn còn chút tiếc nuối mùa hạ, muốn giữ lại ánh nắng ấm áp.

Khổ thơ ngắn gọn nhưng mở ra một bức tranh thu sống động và nên thơ. Chính nhờ sự tinh tế và tài năng của Hữu Thỉnh, thơ của ông mới đẹp đến vậy.

Năm có bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông, và thiên nhiên cũng thay đổi theo thời gian. Mỗi mùa đều có vẻ đẹp riêng, nhưng mùa thu đặc biệt quyến rũ và lôi cuốn. Chính vì thế, nhiều nhà văn, nhà thơ bị mê hoặc bởi mùa thu và đã tạo nên những tác phẩm tuyệt vời. Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh là một ví dụ điển hình. Khổ thơ thứ hai của bài thơ không chỉ miêu tả sự chuyển giao của mùa thu mà còn khắc họa vẻ đẹp của thiên nhiên trong thời khắc này:

Sông chảy chậm rãi
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Chuyển mình sang thu.

Khổ thơ mở ra một không gian rộng lớn, thanh bình. Dòng sông mùa thu không còn cuộn sóng như mùa hè, mà trở nên êm đềm, “dềnh dàng”. Hình ảnh này khiến ta cảm nhận được sự thư thái của dòng sông với nước trong vắt của mùa thu. Đối lập với sự bình lặng của dòng sông là sự “vội vã” của đàn chim trên bầu trời cao. Từ “bắt đầu” thể hiện rằng mùa thu chỉ mới chớm đến, để lại thời gian cho chim chuẩn bị cho mùa đông sắp tới. Trên bầu trời, những đám mây mùa hạ vẫn còn lơ lửng, một phần đã bắt đầu chuyển sang thu, tạo nên hình ảnh đầy chất thơ. Câu thơ gợi ra sự chuyển mình nhẹ nhàng của thời gian.

Với các hình ảnh quen thuộc và biện pháp nghệ thuật nhân hóa, tác giả đã mang đến một thiên nhiên đầy cảm xúc con người. Qua đó, ta thấy sự tinh tế và tình yêu thiên nhiên của thi nhân, cùng với bức tranh chuyển mùa mềm mại và uyển chuyển của thơ Hữu Thỉnh.

Cuối mùa hạ, thu đến với những cảm xúc bất ngờ, khiến lòng người cảm thấy bồi hồi, xao xuyến trước một mùa thu êm ả và nồng nàn. Khi ngày hè qua đi, mùa thu dịu dàng bước vào, mang theo sự chuyển mình nhẹ nhàng, ngập ngừng, như thể lưu luyến điều gì từ thời gian đã qua. Dù khoảnh khắc ấy thật đẹp, không phải ai cũng dễ dàng cảm nhận được. Nhà thơ Hữu Thỉnh thì lại khác; với cái nhìn sắc sảo và cảm nhận sâu sắc, ông đã khắc họa bức tranh thiên nhiên chuyển mình qua bài thơ “Sang Thu”. Khổ thơ thứ hai của bài thơ thể hiện tinh tế tình cảm nhẹ nhàng của tác giả trước thiên nhiên và cuộc sống:

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.

Khoảnh khắc giao mùa là thời điểm đẹp nhất của thiên nhiên, làm dâng lên trong lòng người những cảm xúc nhẹ nhàng và hòa quyện. Bài thơ “Sang Thu” của Hữu Thỉnh diễn tả những cảm xúc tinh tế của tác giả trước sự biến chuyển của thiên nhiên từ hạ sang thu. Mùa thu đến, mang theo hương thơm của quê hương và sương mờ lạnh giá. Thu đến từ đâu? Từ hương ổi, từ gió, hay từ sương? Hữu Thỉnh cũng cảm thấy bất ngờ trước sự đến của mùa thu. Nhờ tài quan sát tinh tế, ông đã khắc họa những bước chân nhẹ nhàng, mong manh của mùa thu. Mùa thu đến thật nhẹ nhàng và mơ hồ, nhưng khiến ta cảm nhận rõ nét tâm hồn nhạy cảm của một thi nhân yêu thiên nhiên và cuộc sống.

Sau khoảnh khắc giao mùa, những dấu hiệu của mùa thu trở nên rõ ràng và nhanh chóng hơn. Tác giả cảm nhận mùa thu bằng cả tâm hồn mình, từ quê hương, con đường, bờ đê đến những con sông và cánh chim trời.

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã.

Cảm xúc mùa thu của tác giả trải rộng trong không gian bao la, từ những con ngõ nhỏ đến bầu trời rộng lớn không thể đo đếm. Bằng nghệ thuật nhân hoá, tác giả tạo nên linh hồn cho cảnh vật. Với từ “được lúc”, dòng sông như đang lắng lại, trầm tư. Dòng sông êm đềm, nhẹ nhàng trôi sau cơn mưa mùa hạ, giờ trở nên chậm chạp, khoan thai trong bức tranh mùa thu. Nó dường như cũng ngập ngừng níu kéo nhịp thở của mùa hạ, như tâm trạng con người đang sống chậm lại để chiêm nghiệm cuộc đời.

Trái ngược với sự “dềnh dàng” của dòng sông, những cánh chim di trú lại bắt đầu “vội vã” trong sự lo lắng trước khoảnh khắc giao mùa. Những cánh chim cảm nhận được chút se lạnh của thời tiết. Tác giả khéo léo sử dụng từ “bắt đầu” để diễn tả trạng thái của những cánh chim, cho thấy thu mới chỉ chạm ngõ với hơi sương lạnh, còn đủ thời gian cho chúng chuẩn bị đón mùa đông. Qua nghệ thuật tương phản, Hữu Thỉnh vẽ nên bức tranh thu sinh động: nhẹ nhàng, lãng mạn nhưng cũng đầy hối hả. Từ đó, tác giả gợi lên hình ảnh một đất nước đang chuyển mình từ những khó khăn để xây dựng một tương lai tươi sáng.

Với động từ “vắt”, bầu trời giao mùa trở nên đặc biệt hơn trong cảm nhận của thi sĩ:

Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.

Hành động nhân hoá này miêu tả sự chuyển động của thời gian. Không gian thơ trở nên rộng mở hơn với hình ảnh đám mây trải dài, trôi lững lờ trong bầu trời xanh. Đám mây dường như vẫn còn vương lại ánh sáng mùa hè, chỉ “vắt nửa mình sang thu”. Nó tạo nên một lằn ranh mỏng manh và huyền ảo. Đây chỉ là sự tưởng tượng thú vị của thi sĩ, góp phần tạo nên một thời khắc giao mùa đầy chất thơ, tinh tế và nhạy cảm. Dòng sông, đám mây, cánh chim được nhân hóa rõ nét, làm cho bức tranh thu của Hữu Thỉnh thêm phần thi vị. Qua đó, ta cảm nhận được tâm hồn nhạy cảm, tình yêu thiên nhiên và trí tưởng tượng phong phú của nhà thơ.

Với thể thơ năm chữ nhịp nhàng và hình ảnh nhân hoá đặc sắc, Hữu Thỉnh đã tạo nên một mùa thu đẹp, mộc mạc và giản dị. Đọc thơ, ta cảm nhận cảnh vật như hòa quyện giữa thực và hư, rất nên thơ và đầy sức tưởng tượng. Hữu Thỉnh phải là người có tâm hồn tinh tế và tình yêu thiên nhiên sâu sắc mới có thể viết nên những vần thơ đặc biệt này. Ngòi bút tài hoa của ông khiến chúng ta không khỏi cảm phục.

Sang thu là tiếng lòng chân thành, gửi gắm tình yêu mùa thu của quê hương và đất nước; một tiếng thu nồng nàn và thiết tha. Khi gấp sách lại, mùa thu của Hữu Thỉnh vẫn lưu lại trong trí nhớ của mỗi chúng ta. Hãy lắng lòng để hòa mình vào thiên nhiên và hướng về quê hương.

Chỉ với một đoạn thơ ngắn, nhà thơ đã tái hiện một bức tranh đầy hơi ấm của cuộc sống và quê hương. Những hình ảnh mùa thu giản dị nhưng tràn đầy sức sống, như thể mùa thu đang đến gần với vẻ tự nhiên và gần gũi. Nguyễn Khuyến trước đây nổi tiếng với ba bài thơ mùa thu: “Thu điếu”, “Thu vịnh”, “Thu ẩm”, và sau này, Xuân Diệu với “Đây mùa thu tới”. Hữu Thỉnh, với sự khiêm nhường và tinh tế, cũng góp thêm cho mùa thu một nét vẽ quê hương trong bài thơ “Sang Thu”:

“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.'

Nhà thơ thể hiện sự rung động sâu sắc trước mùa thu: Con sông quê dường như nở hoa với sự chuyển mình của mùa thu, trong khi những cánh chim lại vội vã bay đi. Mùa thu thật kỳ lạ! Nơi thì “chùng chình”, “dềnh dàng”, còn nơi thì “vội vã” và hối hả... Tuy vậy, tất cả đều mang đến một cảm giác mới lạ, xôn xao khi thu đến. Không còn cái oi bức của mùa hè, chỉ còn một không gian ẩm ướt và se lạnh. Mùa thu đến thật nhẹ nhàng, dịu dàng, như cả đất trời đang thay áo mới. Hữu Thỉnh không miêu tả bầu trời thu “xanh ngắt” như Nguyễn Khuyến, mà chỉ gợi lại chút mây mùa hè còn sót lại:

“Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”

Mây trời vắt nửa mình sang thu với cách diễn đạt độc đáo của nhà thơ. Đám mây dường như vẫn còn vương lại chút ánh nắng mùa hè, làm cho cảnh vật xung quanh thay đổi và đám mây trở nên khác lạ.

Với chỉ hai khổ thơ, nhà thơ đã tạo nên một bức tranh đầy hơi ấm cuộc sống và tình quê. Những hình ảnh mùa thu gần gũi, giản dị mà sống động. Với các từ như “chùng chình”, “vội vã”, “dềnh dàng” và giọng thơ pha lẫn ngạc nhiên và vui sướng, Hữu Thỉnh đưa ta trở về với miền quê dân dã, ấm áp tình người.

“Sang thu” - một hình ảnh quê hương làm tăng thêm vẻ đẹp cho đất nước, cho quê nhà và đồng quê trong mùa thu của toàn Việt Nam.