1. Bài soạn: Tập làm thơ sáu chữ, bảy chữ - mẫu 4
Hướng dẫn
- Xem lại các bài thơ sáu chữ, bảy chữ từ Bài 2.
- Khi viết thơ, cần xác định rõ chủ đề (viết về ai, về điều gì) và cảm xúc, suy nghĩ của bạn về nội dung; chú ý số chữ trong từng dòng và cách gieo vần như đã học trong phần Kiến thức ngữ văn.
Thực hành
Bài tập trang 53 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1:
a) Chọn từ trong ngoặc đơn phù hợp để hoàn thành các câu thơ. Sau đó, xác định cách gieo vần ở mỗi khổ thơ.
(gạch, ngõ, giếng)
Mặt Trời lặn xuống bờ ao
Ngọn khói xanh lên lúng liếng
Vườn sau gió chẳng đuổi nhau
Lá vẫn bay vàng sân (…)
(Trần Đăng Khoa)
(làng, về, người)
(gió, cũ, trắng)
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Lòng trí bâng khuâng sức nhớ (…)
- Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông (…) nắng chang chang?
(Hàn Mặc Tử)
Trả lời:
(gạch, ngõ, giếng)
Mặt Trời lặn xuống bờ ao
Ngọn khói xanh lên lúng liếng
Vườn sau gió chẳng đuổi nhau
Lá vẫn bay vàng sân giếng.
(Trần Đăng Khoa)
(làng, về, người)
(gió, cũ, trắng)
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Lòng trí bâng khuâng sức nhớ làng
- Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?
(Hàn Mặc Tử)
b) Viết một bài thơ sáu chữ hoặc bảy chữ theo chủ đề tự chọn (về gia đình, người thân, bạn bè, trường lớp, quê hương,...)
Chuẩn bị
+ Bạn muốn viết về ai, điều gì?
+ Sử dụng thể thơ sáu chữ hay bảy chữ?
+ Tình cảm, cảm xúc của bạn đối với đối tượng đó ra sao?
+ Những hình ảnh, chi tiết nào của đối tượng để lại ấn tượng sâu sắc với bạn?
+ Bạn định đặt tên cho bài thơ thế nào?
Viết bài thơ
+ Kể hoặc miêu tả hình ảnh của đối tượng qua cảm nhận của bạn; thể hiện tình cảm, cảm xúc của bạn dành cho đối tượng đó.
+ Chọn từ ngữ phù hợp để thể hiện đặc điểm của đối tượng. Sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, điệp cấu trúc, nếu cần.
+ Sắp xếp từ ngữ trong dòng và khổ thơ theo quy định về số tiếng, vần, nhịp của thơ sáu chữ hoặc bảy chữ.
Kiểm tra và chỉnh sửa
+ Đọc lại bài thơ đã viết
+ Bài thơ đã đáp ứng số tiếng, vần, nhịp của thơ sáu chữ hoặc bảy chữ chưa?
+ Bài thơ có tập trung thể hiện về đối tượng và tình cảm của bạn không?
+ Có cần thay thế từ ngữ nào để bài thơ chính xác hoặc hay hơn không?
*Bài thơ tham khảo
- Bài thơ số 1:
Xuân lòng
Đông qua xuân đến hoa nở
Buồn dấu kín giữa chiều tà
Vui thơ hòa nhạc cùng bạn
Gửi chút tình riêng đến xa
Chợt nghĩ hình ai nơi vắng
Chiếu lặng ngắm mây trời
Lòng ta buồn da diết
Thả hồn trong gió say tình
Xứ Huế đây, ở Huế đây
Tiếng thơ dìu dắt nước non này
Mơ màng bóng cũ người xưa
Say đắm một thời tuổi thơ ngây
Ta muốn tình thơ luôn đến
Để chung điệu tiếng ngân nga
Để hồn ấm trong hưu quạnh
Ngây ngất xuân lòng ta với ta
- Bài thơ số 2:
Năm tháng bạn bè
Ta có trong năm tháng bạn bè
Trong lối mòn xưa cỏ rêu che
Nửa đời chìm nổi bên bạn
Vui như chẳng có nắng sương
Ta có trong năm tháng bạn bè
Mạ trong gió lạnh lùng khuya
Cha trong hạt cát đêm sao
Và em trong đèo núi chia xa
Ta có trong năm tháng bạn bè
Niềm thương nhớ với say mê
Câu thơ thức đến canh khuya
Tóc bạc bên đèn đọc nhau nghe
Ta như sóng dễ tan đi
Bạn là ghềnh đá dấu ta ghi
Những gì sâu thẳm ngoài vô tận
Đều có cho ta giữa bạn bè
Rét quá nên thơ không ngủ
Đốt lửa ấm lòng nhau
Ngoài kia sông nép vào cỏ
Đêm lạnh vắt ngang còi tàu…
- Bài thơ số 3:
Thế giới năm qua
Thế giới năm qua bao tai ương
Chiến tranh khủng bố khắp nơi
Thiên tai, dịch bệnh liên miên
Tang tóc đau thương nối tiếp nhau
Chúng ta hãy cùng đoàn kết lại
Tay nắm tay chống chiến tranh
Tình thương, chia sẻ là sức mạnh
Bao thảm họa cũng nhanh chóng tan
2. Bài soạn: Tập làm thơ sáu chữ, bảy chữ - mẫu 5
Viết bài thơ sáu chữ hoặc bảy chữ theo chủ đề tự chọn (về gia đình, bạn bè, trường lớp, quê hương,...).
Bài tham khảo 1:
Tình bạn từ thuở ấu thơ
Yêu thương, gắn bó nửa đời bên nhau
Nhớ những ngày cơm nắm mo cau
Xa quê vẫn giữ mầu thủy chung
Về già lại gặp nhau
Một ngày nắng đẹp cùng bên nhau
Vườn Vua rực rỡ sắc màu
Thong dong thưởng cảnh với bầu rượu thơ
Thời gian chẳng đợi chờ ai
Sống vui, sống đẹp với thơ và đời.
Bài tham khảo 2:
Bạn bè là nghĩa tri kỷ
Có duyên gặp mặt mấy khi trong đời
Dù xa cách chân trời
Tấm lòng tri kỷ luôn sáng soi
Đường đi muôn nẻo vạn nơi
Sẻ chia tâm sự vơi nỗi niềm
Trăng vàng sáng bên thềm
Chung trà chén rượu thêm đầy
Bài tham khảo 3:
Nhân ngày nhà giáo Việt Nam
Lòng em viết muôn ngàn câu thơ
Nói về công ơn thầy cô
Bao năm vun đắp ước mơ xây đời.
Dạy em nên người, học tập
Dẫn em hướng tới bầu trời tương lai
Như bình minh tỏa sáng mai
Thành công rực rỡ, đức tài vẹn đôi.
Bài tham khảo 4:
Lời thầy vang vọng nơi đây
Con xin khắc ghi mỗi ngày trưởng thành.
Hiền ngoan, hiếu nghĩa, ôn tồn
Siêng năng, lễ phép, tâm hồn trong sáng.
Lời thầy theo những ước mong
Cho con tiếp bước thành công cuộc đời.
Hôm nay dù đã xa rời
Thầy xưa trường cũ nhưng lời không phai.
Lời thầy như ánh ban mai
Soi sáng tương lai của đời con.
Chữ trung, chữ hiếu, chữ tình
Chữ nhân, chữ nghĩa, chữ bình, chữ an.
Lời thầy cùng những gian nan
Tiếp thêm sức mạnh vượt mọi khó khăn.
Nơi đây con nguyện khắc ghi
Lời xưa thầy dặn dù đi đường nào.
3. Bài soạn: Tập làm thơ sáu chữ, bảy chữ - mẫu 1
1. Xác định hướng đi
Để sáng tác thơ, bạn cần rõ ràng trong việc xác định chủ đề (viết về ai hoặc về điều gì) và cảm xúc, suy nghĩ của bản thân về chủ đề đó. Hãy chú ý đến số chữ trong mỗi dòng thơ và cách gieo vần mà bạn đã học trong phần Kiến thức ngữ văn.
2. Thực hành
Câu 1 (trang 53, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Chọn từ trong ngoặc đơn phù hợp với chỗ trống (…). Sau đó, xác định cách gieo vần ở từng khổ thơ.
(gạch, ngõ, giếng)
Mặt Trời lặn xuống bờ ao
Ngọn khói xanh lên lúng liếng
Vườn sau gió chẳng đuổi nhau
Lá vẫn bay vàng sân giếng.
(Trần Đăng Khoa)
(làng, về, người)
(gió, cũ, trắng)
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Lòng trí bâng khuâng sức nhớ làng
- Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?
(Hàn Mặc Tử)
Câu 2 (trang 53, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Sáng tác bài thơ sáu chữ hoặc bảy chữ theo đề tài tự chọn (về gia đình, người thân, bạn bè, trường lớp, quê hương,…)
Hướng dẫn:
Viết một bài thơ với chủ đề bạn chọn, thể hiện cảm xúc và tình cảm của bạn. Chú ý đến số chữ, vần và nhịp của thơ sáu chữ hoặc bảy chữ.
Bài thơ tham khảo:
Xuân lòng
Đông tàn xuân đến xuân nở hoa
Nổi buồn dấu kín giữa chiều tà
Vui thơ xướng họa cùng bè bạn
Gửi chút tình riêng đến nẻo xa
Chợt nghĩ hình ai nơi cỏi vắng
Chiếu nay lặng lẹ ngắm mây trời
Lòng ta man mác buồn da diết
Thả hồn trong gió say tình say
Xứ Huế đây, ở xứ Huế đây
Tiếng thơ dìu dắt nước non này
Mơ màng bóng cũ người xưa ấy
Say đắm một thời tuổi thơ ngây
Ta muốn tình thơ luôn sẽ đến
Để cùng chung điệu tiếng ngân nga
Để hồn ấm lại trong hưu quạnh
Ngây ngất xuân lòng ta với ta
4. Soạn bài: Tập làm thơ sáu chữ, bảy chữ - mẫu 2
Tập làm thơ sáu chữ, bảy chữ.
I. Xác định hướng đi.
– Đọc lại các văn bản thơ sáu chữ, bảy chữ đã học trong Bài 2.
– Khi sáng tác thơ, bạn cần xác định rõ chủ đề (viết về ai, về điều gì) và cảm xúc, suy nghĩ của bản thân về chủ đề đó; đồng thời, chú ý đến số chữ trong mỗi dòng thơ và cách gieo vần đã nêu trong phần Kiến thức ngữ văn.
2. Thực hành.
a) Chọn từ trong ngoặc đơn phù hợp với chỗ trống (…). Sau đó, xác định cách gieo vần ở mỗi khổ thơ.
(gạch, ngõ, giếng) Mặt Trời lặn xuống bờ ao
Ngọn khói xanh lên lúng liếng
Vườn sau gió chẳng đuổi nhau
Lá vẫn bay vàng sân giếng.
(Trần Đăng Khoa)
(làng, về, người)
(gió, cũ, trắng)
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Lòng trí bâng khuâng sức nhớ làng
- Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?
(Hàn Mặc Tử)
b) Sáng tác bài thơ sáu chữ hoặc bảy chữ theo đề tài tự chọn (về gia đình, người thân, bạn bè, trường lớp, quê hương,…)
Chuẩn bị:
+ Xác định chủ đề và cảm xúc của bạn.
+ Chọn thể thơ sáu chữ hay bảy chữ.
+ Lên ý tưởng và chi tiết nổi bật cho bài thơ.
+ Lên tiêu đề cho bài thơ.
Viết bài thơ:
+ Miêu tả hình ảnh và cảm xúc của bạn qua bài thơ.
+ Chọn từ ngữ phù hợp và sử dụng các biện pháp tu từ.
+ Đảm bảo đúng quy định về số chữ, vần và nhịp thơ.
Kiểm tra và chỉnh sửa:
+ Đọc lại bài thơ và sửa lỗi nếu cần.
+ Đảm bảo bài thơ tập trung vào chủ đề và cảm xúc bạn muốn truyền đạt.
+ Xem xét việc thay thế từ ngữ để bài thơ trở nên chính xác và hay hơn.
* Bài thơ tham khảo:
Xuân lòng
Đông tàn xuân đến xuân nở hoa
Nổi buồn dấu kín giữa chiều tà
Vui thơ xướng họa cùng bè bạn
Gửi chút tình riêng đến nẻo xa
Chợt nghĩ hình ai nơi cỏi vắng
Chiếu nay lặng lẹ ngắm mây trời
Lòng ta man mác buồn da diết
Thả hồn trong gió say tình say
Xứ Huế đây, ở xứ Huế đây
Tiếng thơ dìu dắt nước non này
Mơ màng bóng cũ người xưa ấy
Say đắm một thời tuổi thơ ngây
Ta muốn tình thơ luôn sẽ đến
Để cùng chung điệu tiếng ngân nga
Để hồn ấm lại trong hưu quạnh
Ngây ngất xuân lòng ta với ta
5. Hướng dẫn: Tập làm thơ sáu chữ, bảy chữ - mẫu 3
Hướng dẫn
- Ôn lại các bài thơ sáu chữ, bảy chữ đã học trong Bài 2.
ad
- Khi viết thơ, cần xác định rõ chủ đề (viết về ai hoặc điều gì) và cảm xúc, suy nghĩ của bản thân về chủ đề đó. Chú ý đảm bảo số chữ trong mỗi dòng và cách gieo vần như đã học trong phần Kiến thức ngữ văn.
Thực hành
Bài tập trang 53 sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 8 Tập 1 – Cánh diều:
a) Lựa chọn từ trong ngoặc đơn để điền vào chỗ trống (…). Sau đó, xác định cách gieo vần ở từng khổ thơ.
(gạch, ngõ, giếng)
Mặt Trời lặn xuống bờ ao
Ngọn khói xanh lên lúng liếng
Vườn sau gió chẳng đuổi nhau
Lá vẫn bay vàng sân giếng.
(Trần Đăng Khoa)
(làng, về, người)
(gió, cũ, trắng)
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Lòng trí bâng khuâng sức nhớ làng
- Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?
(Hàn Mặc Tử)
Trả lời:
(gạch, ngõ, giếng)
Mặt Trời lặn xuống bờ ao
Ngọn khói xanh lên lúng liếng
Vườn sau gió chẳng đuổi nhau
Lá vẫn bay vàng sân giếng.
(Trần Đăng Khoa)
(làng, về, người)
(gió, cũ, trắng)
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Lòng trí bâng khuâng sức nhớ làng
- Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?
(Hàn Mặc Tử)
ad
b) Viết bài thơ sáu chữ hoặc bảy chữ theo đề tài tự chọn (về gia đình, người thân, bạn bè, trường lớp, quê hương,…)
Chuẩn bị:
+ Xác định chủ đề và cảm xúc của bạn.
+ Chọn thể thơ sáu chữ hay bảy chữ.
+ Đưa vào bài thơ những hình ảnh và chi tiết ấn tượng nhất.
+ Đặt tiêu đề cho bài thơ.
Viết bài thơ:
+ Miêu tả hình ảnh và cảm xúc của bạn về chủ đề đã chọn.
+ Chọn từ ngữ phù hợp và áp dụng các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, điệp cấu trúc,…
+ Đảm bảo đúng quy định về số chữ, vần và nhịp của thơ sáu chữ hoặc bảy chữ.
Kiểm tra và chỉnh sửa:
+ Đọc lại bài thơ và chỉnh sửa nếu cần.
+ Đảm bảo bài thơ tập trung vào chủ đề và cảm xúc bạn muốn diễn tả.
+ Xem xét việc thay thế từ ngữ để bài thơ trở nên chính xác và hay hơn.
*Bài thơ tham khảo:
VẼ CÔ GIÁO MÀ EM YÊU MẾN
Trong suốt năm tháng tiểu học
Em đã gặp bao thầy cô
Nhưng người em yêu quý nhất
Là cô giáo hiện tại của em
Cô còn trẻ lắm, chưa ba mươi lăm
Dáng người cao ráo, cân đối
Khuôn mặt đẹp tựa trăng rằm
Đôi mắt hiền, đen láy
Ẩn dưới lông mày thanh thoát
Sống mũi thẳng tắp, thanh tú
Nụ cười như ánh nắng rạng ngời
Bàn tay nhẹ nhàng, tinh tế
Sửa từng phép toán, lời văn
Chỉnh cách ngồi học ngay ngắn
Sửa lễ phép, sửa lời ăn,…
Bên cô tháng ngày tuổi thơ
Để cô giúp ước mơ bay xa
Cô như mẹ hiền yêu dấu
Giáo dục, bao dung vô bờ.
Nguồn: Tác giả Bình An