Top 5 Bài văn cảm nhận về bức tranh thiên nhiên khi giao mùa trong tác phẩm 'Sang thu' của Hữu Thỉnh hay

Nhà văn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, quê ở Tam Dương - Vĩnh Phúc, thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Hiện nay, ông là Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. Bài thơ Sang Thu của Hữu Thỉnh được sáng tác gần cuối năm 1977 và lần đầu tiên xuất hiện trong báo Văn nghệ. Tác phẩm thể hiện sự tinh tế trong cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc chuyển mùa từ cuối hạ sang đầu thu.

Ở đồng bằng Bắc Bộ, có bốn mùa xuân, hạ, thu, đông, nhưng mùa hạ và mùa đông là hai mùa rõ rệt nhất. Sự chuyển động tinh tế của cảnh vật lúc giao mùa từ cuối hạ sang đầu thu được tác giả mô tả một cách sáng tạo:

'Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về'

Mỗi buổi sớm, khi mở cửa bước ra sân, tác giả phát hiện mùi hương thơm quen thuộc của 'hương ổi', một hình ảnh phổ biến tại làng quê Việt Nam ở Bắc Bộ. Hương thơm của ổi chín nồng nàn, hấp dẫn, và từng đợt gió mang theo hương ổi tạo nên sự chuyển động tinh tế và làm nổi bật vẻ đẹp của mùa thu. Sự sáng tạo trong cách diễn đạt của nhà thơ là rõ nét khi ông sử dụng động từ 'phả' để vừa gợi hương ổi lan tỏa vừa tạo hình cho sự chuyển động của gió.

Nhưng gió mang theo là 'gió se', tạo cảm giác khô khô, không phải là gió mùa hè (gió mùa hè mang hơi ẩm). Sương ở đầu ngõ có hình khối lờ mờ trôi, nhưng sự nhân hóa của tác giả làm cho sương như có tâm trạng, như con người lưu luyến, dùng dằng, muốn đi muốn ở. Ba dấu hiệu mới lạ từ giác quan được nhà thơ phát hiện trong khoảnh khắc ngắn: hương ổi, gió se, sương đầu ngõ, không phải dấu hiệu của mùa hạ mà là dấu hiệu của mùa thu. Nhà thơ như reo lên trong lòng: 'hình như thu đã về'. Tuy nhiên, chỉ với ba dấu hiệu chưa đủ, nhà thơ mở rộng tầm nhìn và phát hiện thêm:

'Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu'

Dòng sông bây giờ êm ả, hiền hòa, không còn ngoi lên dữ dội như mùa hạ, và chim bay vội vã, có lẽ đã cảm nhận được sự lạnh giá của mùa thu đang đến để bay về phương Nam tránh rét. Tác giả sử dụng nhân hóa kết hợp với cặp câu thơ đối xứng tương phản: 'sông' và 'chim', 'được lúc' và 'bắt đầu', 'dềnh dàng' và 'vội vã' để mô tả sinh động sự chuyển biến của dòng sông và những chú chim. Hai câu thơ: 'Có đám mây mùa hạ - vắt nửa mình sang thu' được xây dựng bằng bút pháp tạo hình và bút pháp liên tưởng phong phú. Những đám mây mùa thu thường xốp nhẹ hơn, bay bổng lên cao. Miêu tả của nhà thơ diễn đạt sự chuyển động tinh tế của những đám mây trong lúc giao mùa từ cuối hạ sang đầu thu. Tất cả tạo nên một bức tranh sang thu phóng khoáng, êm dịu, tươi mới và thơ mộng. Đây thực sự là một bức tranh đặc sắc của mùa thu.

Với người yêu thiên nhiên, nhà thơ Hữu Thỉnh đã phát hiện nhiều đặc điểm mới về biến chuyển thời tiết lúc giao mùa:

'Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi'

Ở hai câu đầu, nhà thơ tạo quan hệ từ 'vẫn còn' và 'đã' để diễn đạt hiện tượng thời tiết khắc nghiệt của mùa hè chưa hoàn toàn kết thúc, nắng mưa vẫn còn, nhưng sấm đang thay đổi theo từng bước của mùa hè dần qua. Hai câu thơ này bổ sung thêm cho bức tranh tươi sáng nhưng đã trong lành, thanh thoát hơn. Điều này làm nổi bật cảm giác dịu dàng của mùa thu. Tuy nhiên, đặc biệt ở khổ thơ này, đối với hai câu: 'Sấm cũng bớt bất ngờ - Trên hàng cây đứng tuổi'. Ở đây, tác giả có ý vừa tả thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng. Mô tả về thời tiết khi chuyển từ cuối hạ đến đầu thu, sấm đang giảm đi, không còn mạnh mẽ như mùa hè. Mặc dù không có sấm để làm nổi bật hơn tiết trời đầu thu, nhưng có vẻ như nhà thơ tập trung vào ý nghĩa tượng trưng 'sấm' là biểu tượng cho những biến động của cuộc sống đối với con người, trong khi 'hàng cây đứng tuổi' là biểu tượng cho những con người đã trải nghiệm. Những câu thơ này là những suy ngẫm triết lý về con người, về cuộc sống.

Tổng cộng, thông qua sự phát hiện, mô tả và lựa chọn tinh tế, nhà thơ Hữu Thỉnh đã khắc họa hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, đặc sắc về thời điểm chuyển mùa từ cuối hạ sang đầu thu ở nông thôn Bắc Bộ. Bằng cách sáng tạo trong ngôn từ như: bỗng, nhận, phả, hình như, nhân hóa, ẩn dụ, bài thơ Sang Thu không chỉ thể hiện cảm nhận tinh tế và tâm trạng kinh ngạc, mê hoặc của nhà thơ khi phát hiện dấu hiệu thu sang. Đồng thời, thời gian mở lộ những suy ngẫm sâu sắc về con người và cuộc sống, tạo ra một cái tôi trữ tình sâu sắc trong bài thơ.

Sang Thu của Hữu Thỉnh là một tác phẩm xuất sắc về khoảnh khắc chuyển mùa từ cuối hạ sang đầu thu. Bài thơ không chỉ là một bức tranh đẹp, mới lạ, thơ mộng và dễ chịu về thời kỳ giao mùa, mà còn truyền đạt cảm hứng cho người đọc về sự trân trọng tình yêu đối với thiên nhiên, đặc biệt là lúc chuyển mùa.

Nếu mùa xuân là lễ hội của bàn tay nghệ sĩ tài hoa, mùa thu bước vào thơ ca nhẹ nhàng và gần gũi. Trước đây, Nguyễn Khuyến nổi tiếng với ba bài thơ về thu, sau đó, Xuân Diệu sáng tác “Đây mùa thu tới”. Hữu Thỉnh, nhỏ nhẹ và khiêm tốn, cũng đóng góp một góc quê hương của mình vào bức tranh “Sang thu” của đất nước.

Trong “Sang thu”, Hữu Thỉnh tài họa bức tranh thu qua những biến chuyển tinh tế của vạn vật trước thời điểm giao mùa. Thời gian luôn tuân theo quy luật, và mọi thứ đều chuyển động theo quy luật đó. Hữu Thỉnh mô tả sự chuyển động của những sự vật vào mùa thu một cách chủ động.

Bài thơ bắt đầu bằng một phát hiện đột ngột:

“Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về”

“Bỗng nhận ra hương ổi” - một trạng thái bất ngờ, như là một khám phá không chuẩn bị, như là một cơ duyên để từ đây nhà thơ có thể quan sát sự xuất hiện của mùa thu bằng tất cả giác quan, và cũng chính từ góc nhìn này, hình ảnh của cảnh vật sang thu được nhà thơ đưa vào tầm nhìn.

Mở đầu là mùi hương đặc biệt của mùa thu Việt Nam, hương ổi – phả vào gió buổi sớm. “Phả” – một động từ mang ý nghĩa chủ động, tác động như một cách khẳng định sự xuất hiện của hơi thu trong không gian. Sự xuất hiện của màn sương buổi sớm cùng với hương ổi khiến con người chợt giật mình thảng thốt: Hình như thu đã về. Hai đặc điểm để cảm nhận mùa thu qua hương ổi, không chỉ là những hình ảnh quen thuộc mà còn là những chi tiết mới, bất ngờ. Có lẽ, chỉ với Hữu Thỉnh, làn hương ổi thân quen của Việt Nam trở nên mới mẻ khi được đưa vào thơ một cách tự nhiên. Từ đây, những hình ảnh quen thuộc nhưng mới lạ sẽ xuất hiện để tạo nên bức tranh thu đẹp đẽ và sáng tạo:

“Sóng được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu”

Chỉ toàn những sự vật được chọn lọc để mô tả cảnh đất vào thu, ở trạng thái “ngập ngừng” nhưng đầy tính chủ động. “Sông được lúc, chim bắt đầu, đám mây, vắt nửa mình” với cách diễn đạt này, hình ảnh của sự vật không chỉ hiện tại mà còn kết nối với quá khứ của chúng, một quá khứ không xa lắc “quá khứ mùa hạ”, chắc rằng, đó là một quá khứ đầy sôi động. Tạo nên một cảm giác tiếc nuối ẩn sau không khí:

“Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi”

Nắng – biểu tượng cụ thể của mùa hạ - đang tồn tại ở hiện tại, trong khi mưa mùa hạ đã trở thành quá khứ. Trạng thái này của thời tiết lại một lần nữa nhấn mạnh sự ngập ngừng trong thời gian vô tình diễn ra, và hàng cây sẽ không còn ngạc nhiên nếu mỗi ngày chúng xanh tốt như ngày nào đã trở thành “hàng cây đứng tuổi”. Hình ảnh của hàng cây đứng tuổi kích thích sự tưởng tượng về tuổi tác của con người. Thời gian trôi qua qua cửa sổ, cuộc sống mỗi người là một chứng nhân nhìn thấy mùa thu đi qua. Vì vậy, nỗi tiếc nuối vẫn là cảm xúc đối với thời gian. Tâm trạng này được nhà thơ áp dụng vào cảnh vật, áp dụng vào trạng thái của thiên nhiên để mô tả thời điểm mọi sự vật chuyển mình sang thu. Điều này giải thích tại sao tất cả các sự vật được mô tả thông qua các hành động, từ trạng thái ngập ngừng đến sắc thái chủ động. Có thể đó là sự “sang thu”, chứ không phải là “đây mùa thu tới” hay “mùa thu đã đến”.

Truyền thống về mùa thu thường liên quan đến hình ảnh chiếc lá vàng rơi đầy đường, lá cũ khô rụng nhanh chóng và ta thường nghĩ chỉ những sự vật đó mới là biểu tượng của mùa thu. Nhưng khi đọc “Sang thu” của Hữu Thỉnh, chúng ta nhận ra: Một làn hương ổi, một tấm màn sương, một con sông, một đám mây, một tia nắng – những sự vật quen thuộc nhưng làm nên những đường nét đặc biệt của mùa thu Việt Nam, và điều này làm cho bài thơ trở nên hấp dẫn.

“Sang thu” của Hữu Thỉnh không chỉ mang lại cho độc giả những cảm xúc mới về mùa thu quê hương mà còn làm sâu sắc tình yêu quê hương trong lòng mọi người. “Sang thu” là một gương mặt để độc giả nhìn nhận hình ảnh của quê hương, hình ảnh của tâm hồn. Bằng cách miêu tả mùa thu thông qua sự chuyển động của vạn vật, Hữu Thỉnh đã khám phá một cách nhìn, một phong cách mô tả riêng, thoát khỏi những khuôn mẫu để xác nhận vị trí độc đáo trên con đường nghệ thuật.

Mùa thu luôn là chủ đề làm nức lòng những người yêu thơ với vẻ nhẹ nhàng và dịu dàng nhất, là khoảnh khắc của sự yên bình và những xúc cảm sâu sắc nhất. Trong thơ của Nguyễn Khuyến, mùa thu hiện lên đầy gần gũi và bình dị; Nguyễn Đình Thi thì thể hiện như âm vang của dân tộc. Còn mùa thu qua bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh thì thật đẹp, trữ tình và tấm lòng của nhà thơ cũng thật đằm thắm. Bài thơ đã thành công vẽ nên bức tranh quyến rũ của sự chuyển động kỳ diệu của thiên nhiên và lòng người.

'Sang thu' là một tác phẩm tinh tế tái hiện sự chuyển mùa một cách nhẹ nhàng, không khí thu mang theo một chút bối rối, ngập ngừng, và hơn hết là sự kinh ngạc và xúc động của nhà thơ trước sự thay đổi của trời đất. Mùa thu đến, đưa đến cho con người những giai điệu êm đềm nhất.

Dấu hiệu của mùa thu trong thơ Hữu Thỉnh thật bình dị và gần gũi, không phải là hương cốm thu, không phải là hồ tĩnh lặng, cũng không phải là lá rụng. Mùa thu trong thơ ông chính là 'hương ổi', mùi hương đặc trưng của quê hương Việt Nam mỗi khi thu về.

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Một phát hiện bất ngờ và tinh tế, giống như việc khám phá ra điều gì đó tuyệt vời. Tác giả như thể nhìn thấy mùa thu từ 'hương ổi', hương thơm quen thuộc của quê hương Việt Nam, như một cách tự nhiên và không gian trong lành. Hương ổi đã 'phả' vào gió, tạo nên không khí thu với sự hòa quyện giữa hương thơm ổi và làn gió mát mẻ. Mỗi câu thơ của Hữu Thỉnh như mở ra một cảm nhận mới về mùa thu, về sự chuyển động tinh tế nhất và về những điều giản dị xung quanh chúng ta.

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về

Hình ảnh 'sương chùng chình qua ngõ' làm nổi bật sự mơ hồ của những khoảnh khắc chuyển mùa. 'Chùng chình' mô tả sự diệu kỳ của mùa thu, không vội vã, mà nhẹ nhàng và tạo nên một không khí bí ẩn, huyền bí.

Tác giả như tự hỏi 'hình như', như là một sự chắc chắn, mùa thu đã đến. Mùa thu không chỉ là của trời đất, mà còn là của tâm hồn người mênh mang và đầy cảm xúc. Ở câu thơ thứ hai, mùa thu hiện rõ hơn trong từng đường nét hình khối:

Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu

Nước mùa thu lên theo sự 'dềnh dàng' của sông, những chú chim bắt đầu bay 'vội vã'. Thiên nhiên khi mùa thu về có chút hối hả và gấp gáp hơn, nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp đặc trưng. Hữu Thỉnh đã diễn đạt sự chuyển biến trong thiên nhiên và trong nhận thức của mình một cách tinh tế.

Quan sát tinh tế và tỉ mỉ của tác giả còn thể hiện ở cách nhìn nhận 'đám mây mùa hạ' như 'vắt' sang thu. Sự tài năng và khéo léo của tác giả thể hiện qua hình ảnh đám mây cao trên bầu trời như đang chuyển động theo nhịp của mùa thu.

Từ 'vắt' được sử dụng một cách tinh tế, độc đáo để diễn đạt sự chuyển mình uyển chuyển, nhịp nhàng của mùa thu. Mùa thu mang đến những điều độc đáo, tinh tế và dịu dàng nhất.

Bức tranh chuyển mùa qua lời thơ của Hữu Thỉnh trở nên mềm mại, nhẹ nhàng và uyển chuyển. Điều đặc biệt là ở khổ thơ cuối, mùa thu đã đến và đất trời đã có những biến đổi, mà tác giả như chiêm nghiệm qua cảm nhận của mình:

Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi

Mùa thu mang theo nắng, ánh nắng nhẹ nhàng và tinh khôi, cùng với sự yên bình và trầm lặng của thiên nhiên. Tiếng sấm không còn làm người ta giật mình, mà trở nên nhẹ nhàng hơn trên hàng cây đứng tuổi. Hình ảnh này như là biểu hiện của những con người đã trải qua, đã trưởng thành, và giờ đây cần sự bình yên và đứng vững.

Nhịp đập của mùa thu, sự chuyển động nhẹ nhàng và êm đềm. Có lẽ khi con người trải qua những giai đoạn hối hả, họ cần một khoảnh khắc để nhìn lại và cảm nhận những điều đẹp đẽ một cách nhẹ nhàng. Khổ thơ cuối cùng với giọng điệu trầm lắng thách thức người đọc suy ngẫm về cuộc sống.

Hữu Thỉnh với bài thơ 'Sang thu' đã tạo nên một tác phẩm độc đáo và thú vị, với cách nhìn nhận tinh tế và nhẹ nhàng cùng với những trải nghiệm đáng suy ngẫm. Gấp lại trang sách, mùa thu của Hữu Thỉnh vẫn còn hiện diện đây, trong tâm trí của mỗi người đọc.

Bức tranh giao mùa, nét đẹp của sự chuyển biến giữa hạ và thu trong bài thơ 'Sang Thu' của Hữu Thỉnh làm lòng người xao xuyến. Miêu tả tinh tế, những dấu vết của mùa thu hiện lên qua hương ổi nhẹ nhàng, cảm nhận đám mây mùa hạ chuyển mình sang thu, và ánh nắng như vơi dần cơn mưa. Sự chậm rãi của sông, sự vội vã của đàn chim, tất cả kết hợp tạo nên bức tranh mùa thu tràn ngập cảm xúc.

Bài thơ là sự hòa mình của tác giả vào vẻ đẹp của quê hương Việt Nam, nơi mà mỗi khắc khoải giao mùa là một tác phẩm nghệ thuật tự nhiên. 'Sang Thu' - một tác phẩm nhỏ bé, nhưng đong đầy tình cảm và sự kỳ diệu của mùa thu.