Top 5 Bài văn phân tích khổ 3 trong bài thơ Viếng lăng Bác hay

Viếng lăng Bác là bài thơ tuyệt vời về cảm xúc của Viễn Phương khi lần đầu tiên đến Hà Nội và vào lăng Bác. Nếu hai khổ thơ đầu mô tả cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác và khi hòa vào dòng người vào lăng, thì khổ thơ thứ ba lại thể hiện sự xúc động thiêng liêng của nhà thơ khi viếng Bác:

Bác Hồ là một nhà lãnh đạo vĩ đại, một người cha già xứng đáng của dân tộc Việt Nam. Việc Người ra đi để lại một sự mất mát to lớn đối với cả quốc gia. Rất nhiều bài thơ đã được sáng tác để bày tỏ lòng thương tiếc của nhân dân Việt Nam dành cho Bác. Mặc dù 'Viếng lăng Bác' của Viễn Phương ra đời khá muộn, nhưng nó vẫn để lại trong lòng người đọc những cảm xúc sâu sắc, bởi đây là tình cảm chân thành của một người con miền Nam lần đầu tiên được gặp Bác. Toàn bài thơ là một lời tâm sự chân thành, là sự thành kính và yêu mến của người con miền Nam dành cho Bác Hồ. Nhà thơ đã thể hiện rõ sự thiết tha của mình ở trong khổ thơ thứ ba:

Khổ thơ thứ ba miêu tả cảm xúc của tác giả khi vào lăng, đối diện với di hài Bác. Đã lâu rồi, lòng ấp ủ nỗi niềm, nên khi chứng kiến hình bóng yêu quý của Bác là lòng lại xúc động. Bác nằm trong lăng, hình ảnh giấc ngủ bình yên được miêu tả qua hai câu thơ:

Bác nằm trong lăng giấc ngủ thanh bình

Giữa một vầng trăng sáng dịu êm

Câu thơ gợi lên cảm giác yên tĩnh, trang nghiêm, ánh sáng dịu nhẹ trong lành và hình ảnh đẹp của Bác. Với tình cảm, nhà thơ thấy Bác như đang ngủ trong giấc ngủ bình yên giữa thiên nhiên tươi đẹp và thơ mộng, Bác vẫn bên cạnh ta, như nhà thơ Hải Như đã viết: Suốt cuộc đời Bác chẳng ngủ yên
Nay Bác nằm giấc ngủ, chúng con canh giấc (Chúng con canh giấc Bác ngủ, Bác ơi)

“Vầng trăng sáng dịu êm” như ánh sáng của tình thương mến, vuốt ve, vầng trăng ấy như ru Bác ngủ. Giấc ngủ của Bác là giấc ngủ trong tình thương yêu. Nhà thơ Phạm Ngọc Cảnh cũng đã viết: Trong lăng Bác vừa chợp mắt nghỉ ngơi
Như sau mỗi công việc.
Trăng ơi, trăng biết thế
Nên trăng bước đi nhẹ nhàng (Trăng lên)

Khổ thơ 3 trong bài thơ “Viếng lăng Bác” thể hiện sâu sắc và cảm động cảm xúc thiêng liêng nhất của nhà thơ đối với Bác Hồ kính yêu. Sau những suy tưởng, nhà thơ quay về Bác, nhìn ngắm người trong cảm xúc thiêng liêng:

“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu êm

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim”.

Không gian trong lăng thanh khiết, yên bình; ánh sáng dịu nhẹ như ánh trăng thanh hoà. Tuy ý thức rằng Bác vẫn sống mãi trong sự nghiệp cách mạng và trong tâm trí của nhân dân như bầu trời xanh vĩnh cửu trên cao, nhưng nhà thơ vẫn rất đau xót vì Bác đã về cõi vĩnh hằng. Nhà thơ vào lăng, thấy Bác nằm trong giấc ngủ bình yên giữa ánh sáng nhẹ nhàng, dịu êm. Ánh sáng đó nơi Bác nằm như ánh sáng của một vầng trăng dịu êm:

“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu êm”

Ánh sáng của những ngọn đèn mờ trong lăng gợi nhà thơ liên tưởng thú vị: ánh trăng. Tác giả thể hiện sự hiểu biết về sự liên tưởng đầy kỳ lạ đó. Bởi trăng đã từng là bạn tri kỷ của Bác. Ánh trăng rọi sáng đã đi cùng Bác qua rừng núi: “Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”. Trăng đến tâm sự cùng Bác như người bạn thân: “Trăng vào cửa sổ đòi thơ”. Trăng đi theo gót chân người bạn qua những trận đánh, giờ đây trăng lại đến bên giấc ngủ của Bác. Người bạn thân thiết ấy luôn ở bên cạnh Bác, không bao giờ xa rời. Với hình ảnh vầng trăng sáng dịu êm như một dụng ý của nhà thơ để tạo ra một hệ thống hình ảnh vũ trụ để so sánh với Bác. Người có lúc như mặt trời rực rỡ ấm áp, có lúc dịu êm như ánh trăng rằm. Bác của chúng ta là như thế. Mặt trời, ánh trăng, trời xanh đó là những cái mênh mông, bao la bất diệt của vũ trụ được nhà thơ ví với sự bao la, rộng lớn trong tình thương của Bác. Đó cũng là biểu hiện vĩ đại, rực rỡ và cao siêu của con người và của sự nghiệp của Bác.

Niềm xúc động thành kính và nỗi đau xót của nhà thơ đã được thể hiện rất chân thành và sâu sắc:

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim”

Đây là một sự mâu thuẫn đau đớn, một cuộc đối đầu giữa trí tuệ và tình cảm. Trí tuệ tin rằng Bác vẫn sống mãi cùng non sông đất nước, như trời xanh vẫn còn mãi trên đầu: “Bác sống như trời đất của ta” (Tố Hữu). Nhưng trái tim lại không thể không đau đớn, xót xa vì sự ra đi của Bác. Đó là nỗi đau vô tận, là nỗi lòng thương xót chân thành, không ai có thể dập tắt được. Đó là tình cảm của đứa con vô tội về mất mát người cha.

Chủ tịch Hồ Chí Minh, người cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam, danh nhân văn hóa thế giới, đã dành trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng đất nước. Bác Hồ ra đi khi đã 79 tuổi, để lại biết bao nỗi nhớ mong và xót thương cho Tổ quốc. Đã có nhiều nhà thơ, nhà văn viết về Bác với tình cảm trân trọng, xót xa vô hạn, trong đó “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương được xem là một trong những bài thơ xuất sắc nhất. Bài thơ thể hiện cảm xúc của tác giả cũng như của người dân Nam bộ khi đến viếng lăng Bác, đều rất xúc động và bồi hồi.

Khi hòa mình vào dòng người viếng lăng Bác, khi nhìn thấy Bác nằm ngủ yên bình, cảm xúc của tác giả lại càng cao hơn, niềm cảm xúc này rõ ràng trong khổ thứ ba của bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương:

“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa vầng trăng sáng dịu hiền”

Viễn Phương nhìn thấy Bác và miêu tả bằng phép nói giảm, nói tránh. Câu thơ nói lên sự bình yên, thanh thản của Bác Hồ trong giấc ngủ vĩnh hằng, ý nói rằng Bác đã sống một cuộc đời có ý nghĩa, hy sinh cho đất nước, cho dân tộc, vì thế đến phút cuối đời mình, Bác không hề ân hận, tiếc nuối. Vì thế dù đã về với cõi vĩnh hằng, người ngủ yên mà chúng ta vẫn thấy được sự bình yên, thư thái, thanh thản. Bác vẫn chỉ “ngủ” mà thôi, ý nói là Bác vẫn sống mãi cùng chúng ta.

Nhìn vào giấc ngủ của Bác mà ta có thể liên tưởng tới một vầng ánh sáng dịu dàng bao phủ quanh nơi Bác nằm, vầng sáng ấy giúp nhà thơ liên tưởng tới vầng trăng. Vầng trăng là người bạn tâm giao của Bác suốt cuộc đời, Bác đã nhiều lần trò chuyện, tâm sự và làm thơ cùng về trăng, trăng là biểu tượng dịu nhẹ, thanh tịnh. Những bài thơ hay của Bác về vầng trăng vẫn cho chúng ta biết về tình yêu thiên nhiên, về tâm hồn thi sĩ, về niềm lạc quan, yêu đời, vui sống của Bác. Khi Viễn Phương nhắc đến hình ảnh “vầng trăng” đã đưa ta về tâm hồn cao đẹp, lãng mạn và trong sáng của Bác Hồ.

Khi nhìn thấy Bác, nỗi đau của tác giả không thể kìm nén:

“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim.”

Tác giả sử dụng hình ảnh “trời xanh” để nói tới sự bất tử của Bác. Mọi người đều phải tuân theo quy luật sinh, lão, bệnh, tử, nghĩa là ai cũng phải trải qua quá trình sinh ra, lớn lên và già đi, rồi đến lúc mất, đi vào thiên thu, cõi vĩnh hằng, Bác cũng không phải là ngoại lệ. Chúng ta ai cũng biết rằng Bác đã ra đi nhưng hình ảnh của Bác vẫn sống mãi trong trái tim dân tộc Việt Nam, Bác vẫn luôn cùng đi bước chân dân tộc. Nhưng dù đã nhận thức được điều đó, con tim tác giả vẫn đau nhói, “đau” là cảm xúc như nỗi đau xót lòng của tác giả. Tác giả dùng từ ngữ biểu cảm, phép đối lập giữa lý trí và cảm xúc thể hiện một cách trực tiếp nỗi đau xót, niềm tiếc thương của tác giả, nỗi đau ấy bất chấp cả nhận thức của lý trí, của con tim, dường như có vẻ có thể xoa dịu nhưng thật sự nó vẫn đau, nỗi đau không thể nào kìm nén được.

Giáo sư Trần Đình Sử cũng đã cảm nhận rất sâu về hai câu thơ này: “dù biết Bác vẫn sống mãi như trời xanh, thì vẫn không thể che giấu được sự thật mất mát, đau nhói trong lòng. Câu thơ nghe như một tiếng khóc nghẹn ngào”. Một con người có tâm hồn thanh bạch, sáng sủa đã dành trọn cuộc đời cho đất nước, cho dân tộc, khi người ra đi, nỗi tiếc thương không dứt đã khiến những người con như Viễn Phương đến viếng Bác với lòng bất hạnh, dù đã cố kìm nén nhưng đứng trước Bác, nó vẫn tuôn trào và không ngừng.