Buzz
5. Tài liệu tham khảo số 4
An-tôn Sê-khốp (1860-1904), nhà văn Nga tài năng, ra đời và lớn lên trong một gia đình buôn bán nhỏ ở thị trấn Ta-gan-rốc, ven biển A-dốp, phía Nam nước Nga. Năm 1884, tốt nghiệp Y khoa tại Trường Đại học Tổng hợp Mát-xcơ-va, Sê-khốp không chỉ là bác sĩ mà còn là nhà báo, nhà văn, tham gia nhiều hoạt động xã hội, giáo dục và văn hóa. Năm 1887, ông được trao giải thưởng Pu-skin của Viện Hàn lâm khoa học Nga.
Trên trường văn học Nga thế kỷ XIX, Sê-khốp nổi bật, là một trong những đại diện cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga, nhà cách tân xuất sắc trong truyện ngắn và kịch nói. Thế kỷ trôi qua, người đọc vẫn hấp dẫn bởi nhiều truyện ngắn xuất sắc của Sê-khốp: “Anh béo và anh gầy”, “Con kì nhông”, “Phòng số 6”, “Người trong bao”, “Chuyện đời vặt vãnh”...
Phong cách của nhà văn này thể hiện qua cốt truyện đơn giản, nhưng Sê-khốp đặt ra những vấn đề xã hội lớn, có ý nghĩa nhân bản sâu sắc. Với sự sáng tạo, “Sê-khốp đã nâng truyện ngắn lên tầm cao mới, tạo điều kiện cho thể loại này phát triển”. Không ai có thể phủ nhận: “Trước Sê-khốp, chưa có Sê-khốp; sau Sê-khốp, có vô vàn Sê-khốp” (theo Quách Mạt Nhược nói về Lỗ Tấn).
Sức mạnh của tình yêu
Truyện ngắn “Một chuyện đùa nho nhỏ” của Sê-khốp được công bố lần đầu trên tạp chí Dế mèn của Nga, số 10, ngày 12/3/1886. Năm 1889, Sê-khốp sửa đổi, bổ sung truyện để đưa vào tuyển tập Truyện ngắn Sê-khốp. Sức hấp dẫn của câu chuyện nằm ở hồi ức về một sự kiện đời thường, có thể là bước ngoặt quan trọng của cuộc sống, nhưng dưới áp lực tâm trạng, lại trở thành một chuyện đùa, giữ lại những cảm xúc, nuối tiếc. Câu chuyện bắt đầu với không gian, thời gian của tình yêu: Một ngọn đồi cao trắng tuyết, buổi trưa trong sáng mùa Đông, trời lạnh cóng. Tôi và Na-đi-a trượt tuyết xuống đồi.
Ban đầu, Na-đi-a sợ hết mình, “liều mạng nhảy xuống vực sâu” là một thách thức lớn, “cô sẽ chết, sẽ điên mất”. Thậm chí sau khi ngồi lên xe trượt, Na-đi-a vẫn còn run, khuôn mặt tái nhợt. Kết thúc lần chơi mạo hiểm đầu tiên, cô quyết định “không bao giờ trượt nữa, sắp chết mất”.
Tiên bước của thiên tài truyện ngắn An-tôn Sê-khốp.
Phép màu của người kể chuyện là đặt nhân vật vào tình huống đối lập: Từ chối và đam mê. Ban đầu, tưởng chừng Na-đi-a, sau lần trượt tuyết đầu tiên, sẽ không bao giờ lại thử. Nhưng lời yêu thương chân thành của tôi thay đổi tất cả. Lời yêu thương đó thức tỉnh khao khát hạnh phúc trong trái tim Na-đi-a. Cô gái ngồi trên xe trượt, khuôn mặt tái nhợt, thở hổn hển vì sợ “chiếc xe lao vun vút như viên đạn”, không phải để trải nghiệm “cảm giác tốc độ”, mà là để lắng nghe giai điệu yêu thương: “Na-đi-a, anh yêu em!”.
Vậy là, lời yêu thương thật kỳ diệu, có khả năng thay đổi, biến không thành có, giúp vượt qua nỗi sợ hãi, thức tỉnh khao khát, hy vọng. Đó là khao khát tình yêu, nuôi dưỡng và có thể bùng cháy trong ước mơ hạnh phúc. Nhưng với Na-đi-a, mặc dù khao khát, nhưng không dám thổ lộ, đó là tư nhân của phụ nữ. Đọc câu chuyện, người ta sẽ nhớ mãi đến ánh mắt “quan sát” của Na-đi-a đối với tôi sau khi nghe lời yêu ngọt ngào. Nếu chàng trai thú nhận tình cảm của mình, mọi thứ sẽ thay đổi.
Thật đáng tiếc, chàng trai không đủ can đảm thừa nhận tình yêu thực sự, biến nó thành một trò đùa nhỏ, để hạnh phúc trôi xa tầm tay. Kết quả, Na-đi-a với lòng khao khát yêu thương, quyết tâm vượt qua nỗi sợ, tìm kiếm sự thật. Nhưng bí mật vẫn là bí mật. Gió không thể nói lên những điều đó, lời yêu thương của tôi sau này trở thành một trò đùa. Tâm hồn của Na-đi-a đau đớn, đau đáu, khao khát không kịp bùng cháy, lời yêu thương bay theo làn gió xa xôi. Theo dõi những lần trượt tuyết, đọc giả sẽ yêu thích Na-đi-a, cô gái dũng cảm, chân thành; vượt qua nỗi sợ để tìm kiếm hạnh phúc.
Phần kết của câu chuyện, lời kể của tôi về cuộc sống hiện tại của Na-đi-a vẫn khiến đọc giả hoài nghi. “Bây giờ Na-đi-a đã có chồng, có thể do gia đình sắp xếp hoặc do sự tự nguyện - cũng như vậy thôi”. Liệu hạnh phúc của Na-đi-a có trọn vẹn không?
Đọc “Một chuyện đùa nho nhỏ”, tôi nghĩ về sức mạnh của lời yêu thương. Đó sẽ là tuyệt vời nếu sức mạnh đó đi kèm với trách nhiệm. Trách nhiệm với lời nói, không gì khác ngoài hành động. Thật đáng tiếc là trong câu chuyện, tình cảm của tôi chưa đủ lớn, hoà nhập vào đám đông xa lạ, chàng trai không dám thừa nhận tình cảm thực sự, biến nó thành một trò đùa nhỏ. Dĩ nhiên, kết quả không gây tổn thương kinh khủng, nhưng sau cùng, sau nhiều năm, Na-đi-a đã có chồng và con, cuộc sống riêng.
Một chuyện đùa nho nhỏ ngày xưa trở thành một kỉ niệm đẹp, kỉ niệm trượt tuyết với lời yêu thương trở thành kỉ niệm đẹp nhất trong cuộc đời của Na-đi-a. Tóm lại, trong cuộc sống có những chuyện đùa, không sao; nhưng nhiều chuyện đùa đôi khi gây băn khoăn, đau đớn thậm chí mang lại tổn thương cho người khác. Do đó, giữa vòng luân phiên của cuộc sống, hãy tránh đùa quá nhiều, nên thật. Lời nói có thể bay đi, nhưng bản tính vẫn còn. Lời yêu thương chân thành sẽ là chìa khóa cho một hạnh phúc vững bền. Vì vậy, chỉ nên là “Một chuyện đùa nho nhỏ” để cuộc sống thêm chút ngọt ngào, đừng quá đùa nhiều.
Theo Nguyễn Văn Luyện (THPT Hậu Lộc 1 – Thanh Hóa)
5. Tài liệu tham khảo số 4
Từ khi là sinh viên ngành Y, An-tôn Sê-khốp đã bắt đầu sáng tác truyện ngắn và kịch với cách viết độc đáo 'truyện không có chuyện'. Truyện ngắn của Sê-khốp thường mở đầu thẳng thắn vào khung cảnh câu chuyện và kết thúc để lại cảm giác hụt hẫng. Trong số đó, 'Một chuyện đùa nho nhỏ' được coi là tác phẩm tiêu biểu. Từ hồi ức về một kỉ niệm nhỏ ở quá khứ, Sê-khốp tinh tế thể hiện suy nghĩ về sự chân thành của lời yêu thương.
Câu chuyện xoay quanh những lần trượt tuyết giữa 'tôi' và cô gái Na-đi-a. 'Tôi' lần đầu tiên thì thào nói 'Na-đi-a, anh yêu em' trước khi xe dừng lại. Chính lời nói ấy khiến Na-đi-a tìm kiếm sự thật và dẫn đến những biến cố khó lường. Kết thúc truyện, Sê-khốp vẽ nên khung cảnh chia li đầy trăn trở của 'tôi' khi phải rời Pê-téc-bua. Câu chuyện không chỉ về tình yêu mà còn về sự đau khổ và suy nghĩ về cuộc sống.
Điều đặc biệt của nhân vật 'tôi' là không miêu tả cụ thể về tên tuổi hay ngoại hình. Sê-khốp mở đầu câu chuyện bằng khung cảnh quen thuộc - một ngọn đồi cao, nơi 'tôi' và Na-đi-a trượt tuyết. Những lời cam đoan và thuyết phục Na-đi-a tham gia tạo nên những đoạn mở đầu hấp dẫn. Lời yêu thương của 'tôi' được trình bày qua những lần trượt tuyết, nhưng dần mất đi sự đồng cảm với Na-đi-a. Hành động đùa cợt khiến lời yêu thương trở thành 'một chuyện đùa nho nhỏ' và gây mất mát đau lòng.
Ngoài nhân vật 'tôi', Sê-khốp còn nhấn mạnh vào Na-đi-a - người mang tên là niềm hi vọng. Cô gái này, dù đối diện với sự hoài nghi và khó khăn, vẫn quyết tâm tìm sự thật. Tên Na-đi-a góp phần thể hiện sự niềm hy vọng và khát khao hạnh phúc. Câu chuyện không chỉ là về mối tình đẹp mà còn là về sự hiểu biết về cuộc sống và lòng chân thành trong tình yêu.
Bằng lối kể chuyện độc đáo và ngôn từ giản dị, Sê-khốp đã tạo ra một câu chuyện sâu sắc và lôi cuốn. Đọc 'Một chuyện đùa nho nhỏ', độc giả không chỉ bị cuốn hút bởi tình yêu mà còn suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống và tình cảm. Mong rằng, mỗi người sẽ tìm thấy cách sống và yêu thương chân thành hơn sau khi đọc câu chuyện này.
