Buzz
1. Bài tham khảo số 1
Bằng tâm hồn thơ trẻo, phong phú cảm xúc, các tác phẩm của nhà thơ Vũ Quần Phương để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc. Trong số đó, bài thơ 'Nắng đã hanh rồi', trích từ tập 'Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian' với những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật đã phác họa rõ nét bức tranh thiên nhiên mùa đông.
Nhan đề bài thơ gợi cho ta sự chuyển biến của tiết trời 'Nắng đã hanh rồi'. Đất trời, vạn vật đang dần chuyển mình, bước vào thời điểm nắng hanh vừa nóng, vừa lạnh. Giây phút đắm mình trong thời tiết đặc trưng chỉ có ở đồng bằng Bắc Bộ mỗi độ đông đến, chủ thể trữ tình đã vẽ lên cảnh sắc:
'Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
Trước sân mây trắng về đông lắm'
Không còn là ánh nắng chói chang của ngày hè, vàng như mật ong của trời thu, nắng hanh mùa đông đến thật đặc biệt. Nó vẫn mang sắc vàng thường thấy nhưng lại giống 'phấn bay', nhẹ nhàng điểm xuyết trong tiết trời giá lạnh. Nhà thơ cũng thật tinh tế khi cảm nhận cảnh sắc thiên nhiên bằng thính giác. Từng đàn sếu vọng lại tiếng kêu như nhắc nhở, báo hiệu đông về. Và ở ngoài kia, những con sông đầy ắp phù sa nay đã gày mòn, ốm yếu. Thu lại tầm nhìn, chủ thể trữ tình phát hiện khoảng sân trước mắt 'mây trắng về đông lắm'. Bầu trời một màu ảm đạm, khoác lên mình sắc trắng của mây. Từ đây, không gian như được mở rộng, trở nên cao và xa. Đứng trước khung cảnh hiu hắt, u buồn, chủ thể trữ tình càng thêm khắc khoải nỗi suy tư 'Em ở xa nhà, em có hay'. Câu thơ đồng thời là lời thắc mắc, hoài nghi của 'anh' với tự lòng mình và người 'em' xa nhà.
Bức tranh thiên nhiên mùa đông tiếp tục được khơi gợi qua:
'Em có hình dung những mái tranh
Nắng lên khói ủ mộng yên lành
Vườn sau tre mía xôn xao lá'
Chủ thể trữ tình tiếp tục gợi nhắc cho 'em' về hình ảnh thân quen của quê nhà. Đó là những mái nhà tranh đơn sơ đang hòa mình trong cái nắng hanh trời đông. Đó còn là ngọn khói nhẹ nhàng vấn vương, quấn quýt quanh căn nhà thân thương. Khung cảnh sau vườn cũng trở nên sôi động nhờ tiếng xôn xao như lời thì thầm của lá 'tre mía xôn xao lá'. Từ hình ảnh thú vị ấy, chủ thể trữ tình như muốn gửi gắm tới 'em' tình cảm sâu nặng 'Anh chẳng là cây cũng trĩu cành'. Lắng nghe, ngắm nhìn cảnh vật quanh mình, 'anh' vẫn cảm thấy trống trải, đơn điệu về tâm hồn. Bởi thế, đến với khổ thơ thứ ba, 'anh' đã có lời mời gọi:
'Em có cùng anh lên núi không
Có nghe thầm thĩ tiếng rừng thông
Nắng chiều ngả bóng thông in đất
Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong'
Câu hỏi 'Em có cùng anh lên núi không' không chỉ mang ý nghĩa mời mọc mà còn bộc lộ cảm xúc khát khao được ở gần người em xa nhà. Cảnh chiều tĩnh lặng, u hoài chất chứa bao tâm tư ở 'anh'. Bên rừng thông, tiếng thầm thì nhỏ nhẹ vọng về, không biết 'em' có nghe thấy không. m thanh quen thuộc của quê hương càng làm 'anh' thêm da diết nỗi nhớ em. Đứng trước không gian rộng lớn của núi rừng ấy, chủ thể trữ tình lại cảm thấy thật lẻ loi, cô đơn. Nếu như nắng nhẹ nhàng buông xuống, ngả bóng vào cây thông rồi in xuống mặt đất thì 'anh' vẫn một mình đứng đó. Giờ đây, trong anh là bao ngổn ngang cùng nỗi nhớ thương 'em' sâu sắc nhưng chẳng biết ngả vào đâu. Có thể thấy, nhà thơ đã vô cùng tinh tế khi mượn trạng thái ở sự vật để gửi gắm tâm tư, nỗi niềm của chủ thể trữ tình.
Đông qua, xuân tới, một năm sẽ đến với bao chờ mong tha thiết:
'Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua
Một năm năm tới, lại năm qua
Mà sao nắng cứ như tơ ấy
Rung tự trời cao xuống ngõ xa'
Điệp từ 'xuân sắp' như muốn nhấn mạnh, khẳng định giây phút chuyển mùa từ đông sang xuân sắp tới gần. Phải chăng, đây cũng là lúc 'anh' và 'em' sum họp bên nhau? Nhưng thời gian có vẻ trôi lững thững quá. Ngoài kia, nắng vàng vẫn nhẹ nhàng buông xuống nhân gian như từng sợi tơ.
Với lời thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, nhà thơ Vũ Quần Phương đã cho người đọc thấy được những rung cảm trong tình yêu, trong sự giao hòa cùng đất trời. Bên cạnh đó, các biện pháp tu từ như so sánh 'nắng đã vàng hanh như phấn bay', đảo ngữ 'Vườn sau tre mía xôn xao lá' kết hợp cùng rất nhiều hình ảnh quen thuộc, gần gũi 'nắng lên khói ủ', 'mái tranh', 'mây trắng', 'nắng hanh' như tô đậm cảnh sắc bức tranh thiên nhiên mùa đông yên bình, êm ả.
Có thể thấy, khung cảnh thiên nhiên trong tiết trời mùa đông hiện lên thật chân thực qua bài thơ 'Nắng đã hanh rồi'. Từ đây, ta cũng cảm nhận được những tình cảm chân thành của nhà thơ trong tình yêu, trong cuộc sống gắn bó, hòa hợp với tự nhiên.
2. Bài tham khảo số 3
Khám phá vẻ đẹp của tự nhiên luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho những tâm hồn sáng tạo. Đề tài về thiên nhiên đã và đang làm say đắm không ít các nhà văn, nhà thơ. Trong thế giới thơ hiện đại, nhà thơ Vũ Quần Phương đã khéo léo tạo nên một bức tranh tuyệt vời qua tác phẩm Nắng đã hanh rồi, rút từ tập Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian. Bức tranh này không chỉ đẹp mắt mà còn để lại những dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc.
Hanh, biểu tượng của những ngày chuyển mùa, làm cho thời tiết trở nên lạnh giá và khô khan. Đây là khoảnh khắc đặc trưng cho sự chuyển giao từ mùa thu sang mùa đông, đặc biệt chỉ xuất hiện ở vùng Bắc Bộ Việt Nam. Tác giả đã thông qua hình ảnh nắng hanh, mô tả về vẻ đẹp tự nhiên và nhân vật trữ tình trong bức tranh đó.
'Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
Trước sân mây trắng về đông lắm'
Khác biệt so với nắng ở mùa xuân hay hạ, nắng đông được tác giả tả như một hình thể thực tế. Màu vàng nhạt, nhưng nhẹ nhàng như “phấn bay”, tô điểm trong không khí se lạnh của đầu đông. Những tia nắng như những bông tuyết nhẹ nhàng rơi xuống, làm đẹp thêm bức tranh se lạnh. Sau sự nhìn nhận của thị giác, thính giác được sử dụng để lắng nghe tiếng vọng từ thiên nhiên. Tiếng kêu của đàn sếu, như lời chuông báo hiệu, tạo thêm âm thanh cho bức tranh. Những đám mây, như sà xuống, trở nên đặc sắc qua từng hình ảnh được mô tả. Bầu trời đông không xanh ngắt như hè, mà mang theo sự u tối của luồng khí lạnh đang tràn về. Câu hỏi 'Em ở xa nhà, em có hay' khiến cho trái tim đọc giả xuyên xao. Giữa cảnh buồn của ngày cuối thu, tâm trạng trở nên nặng nề.
Các đoạn tiếp theo, kéo theo là những chi tiết mô tả chi tiết hơn về những bối cảnh quen thuộc với hai nhân vật. Là mái nhà yên bình, là khu vườn tre mía mọc đầy. Phía xa hơn, những ngọn núi rừng thông gắn liền với những ký ức của cả hai.
'Em có cùng anh lên núi không
Có nghe thầm thĩ tiếng rừng thông
Nắng chiều ngả bóng thông in đất
Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong
Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua
Một năm năm tới, lại năm qua
Mà sao nắng cứ như tơ ấy
Rung tự trời cao xuống ngõ xa'
Trong một ngày cuối thu, bất ngờ cảnh vật khiến tác giả nhớ về một người đã đi xa, và đó là lúc những kí ức ùa về. Thời gian như đang chạy nhanh, giữa hai người chia lìa chỉ còn là khoảng cách thời gian không thể vượt qua. Nhân vật “anh” trở nên bé nhỏ và cô đơn. Không ai ở bên cạnh, giữa khung cảnh tự nhiên tuyệt vời ấy lại trở nên lạc lõng. Bao lâu nữa, hai người mới có thể gặp nhau trở lại?
Tác giả sử dụng những từ ngữ biểu cảm để nhấn mạnh sự trôi qua của thời gian. Các kỹ thuật mô tả, nhân hóa được sử dụng để hình thành bức tranh, khiến độc giả có thể tưởng tượng ra được tác phẩm mà tác giả muốn truyền đạt. Lời thơ nhẹ nhàng, tha thiết mang lại cho độc giả sự trải nghiệm sâu sắc về một tình yêu kiên trì, vượt qua thách thức của thời gian.
Nắng đã hanh rồi không chỉ là bức tranh tuyệt vời về thiên nhiên mùa đông, mà còn là câu chuyện của hai người với tình yêu thắm thiết, vẫn còn nguyên vẹn dù thời gian trôi qua.
3. Tư liệu tham khảo số 2
Trong bức tranh văn hóa Việt Nam, các bậc thầy văn chương thường mê đắm trong đề tài về thiên nhiên, và Vũ Quần Phương, một nhà thơ có tâm hồn sáng tạo, đặc sắc với bài thơ “Nắng đã hanh rồi” thuộc tập 'Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian', đã thành công trong việc mô tả hình ảnh thiên nhiên trong mùa đông lạnh lẽo.
Ngay từ đầu bài thơ, “Nắng đã hanh rồi” là biểu tượng cho sự chuyển giao của mùa, mọi bức tranh đều chuyển động, đặc biệt là khi nắng hanh bắt đầu, một đặc điểm chỉ có ở vùng miền Bắc, được tác giả mô tả vô cùng sinh động:
'Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
Trước sân mây trắng về đông lắm.
Trong khổ thơ này, sự chuyển đổi rõ ràng sang mùa đông được thể hiện, không còn ánh sáng chói lọi của mùa hè, không còn sự huyền bí của đàn ong, thay vào đó là cảnh đẹp đặc trưng của mùa đông yên bình và hoàn hảo. Tiếng kêu vang lên như là điều báo hiệu mùa đông đang đến. Nơi đâu, con sông trở nên khô cằn, giọt nước mất dần, cảnh vật mới hiện ra trước mắt tác giả, “mây trắng về đông lắm”. Đông đã đến, bầu trời bỗng trở nên âm u, những đám mây trắng bao phủ. Tất cả biến đổi như được thấp thoáng trong tầm nhìn, những tia nắng chói lọi của mùa hè dường như đã qua đi, để lại bức tranh độc đáo của mùa đông.
Mùa đông nổi bật trên bức tranh của bầu trời âm u, với những đám mây trắng như vậy, hình ảnh trở nên đặc sắc hơn, độc đáo chỉ có mùa đông mới có, tác giả nhấn mạnh đến nhân vật trữ tình “em” đặc biệt trong bài thơ này.
'Em có tưởng tượng về những mái tranh
Nắng lên khói ủ mộng yên bình
Vườn sau tre mía xôn xao lá'
Nhân vật trữ tình “em” được tác giả vẽ nên rất đặc sắc, là biểu tượng của quê hương, những căn nhà giản dị dưới ánh nắng hanh khi mùa đông bắt đầu, tất cả hòa mình vào bức tranh đông lạnh. Tác giả sử dụng hình ảnh khói mảnh mai và tràn ngập bình yên của quê nhà, những cơn gió nhẹ lướt qua, vương vấn quanh ngôi nhà thân yêu và tràn ngập sự ấm áp. Nơi đâu đó, khu vườn với khung cảnh xôn xao của lá tre tạo ra âm thanh thu hút người đọc.
Tình cảm của anh dành cho nhân vật trữ tình “em” được tác giả nói lên qua đoạn thơ này:
'Em có đi cùng anh lên núi không
Có nghe thầm thì tiếng rừng thông
Nắng chiều ngả bóng thông in đất
Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong'
Ở đây, tác giả sử dụng hình ảnh cặp đôi anh - em để thể hiện ý nghĩa về mặt trời mọc và để biểu lộ những mong đợi, khát khao của anh, mong muốn được gần em khi xa quê nhà. Trong rừng, tiếng thì thầm của cây thông êm đềm ùa về, liệu em có nghe thấy những lời thì thầm đó và nhớ đến anh trong buổi chiều âm u và đầy tâm tư nơi anh. Đó là tình cảm của anh dành cho em, giữa không gian rộng lớn nhưng nhân vật trữ tình lại cảm thấy cô đơn, hư vô. Ánh nắng chiều tà đổ bóng vào hàng thông, những nỗi nhớ ùa về nhưng chỉ có anh một mình đứng đây đợi em, đợi người em yêu quý của anh. Nhà thơ đã truyền đạt biết bao tâm tư, tình tế khi lấy bối cảnh là những đối tượng quen thuộc và gần gũi với con người.
Rồi mùa đông qua đi, xuân lại đến với hy vọng, niềm vui mới:
'Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua
Một năm năm tới, lại năm qua
Mà sao nắng cứ như tơ ấy
Rung tự trời cao xuống ngõ xa'
Đông đã qua, xuân lại về, tác giả mô tả thời khắc chuyển giao của mùa xuân, điều này có thể là thời điểm tốt để tận hưởng, để mọi người sum họp sau những ngày tháng xa cách. Có thể thời gian trôi qua chậm chạp để đến thời điểm đặc biệt đó. Ánh sáng nằm ngoài kia vẫn rực rỡ, nhẹ nhàng lăn xuống từ trên trời đầy những ý tưởng của nhân vật trữ tình.
Những câu thơ đong đầy cảm xúc đã làm rung động trái tim của nhiều người yêu thơ, nhà thơ Vũ Quần Phương đã vẽ nên những bức tranh đầy cảm xúc và đầy nghệ thuật trong tình yêu. Hình ảnh của mây trắng, ánh nắng hanh lạnh được sử dụng một cách tinh tế, kết hợp với những từ ngữ thân thuộc, gần gũi, tạo ra một tác phẩm vô cùng tinh tế và sáng tạo. Nhìn nhận qua đó, chúng ta có thể cảm nhận được tình yêu của Vũ Quần Phương đối với quê hương, tình cảm chân thành trong tình yêu và sự kết nối với cuộc sống hòa mình vào thiên nhiên.
4. Tài liệu tham khảo số 5
Mặt trời đã rực rỡ, đánh thức khung cảnh mùa đông, tạo nên bức tranh sống động và ấm áp. Nhà thơ chân thành thể hiện niềm vui yêu đời, yêu thiên nhiên trong bài thơ “Nắng đã hanh rồi”. Mô tả cảnh đẹp của một buổi chiều đông tươi vui, ấm áp và đầy sức sống. Tình cảm của nhân vật trữ tình trước thiên nhiên được thể hiện rõ qua những từ ngữ cuốn hút, bất chợt.
“Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
Trước sân mây trắng về đông lắm”
Mùa đông đặc biệt, nắng hanh nhưng vẫn mang sắc vàng, nhẹ nhàng như “phấn bay”, điểm nhấn tinh tế trong bức tranh tiết trời giá lạnh. Thơ thủy chung cảm nhận cảnh sắc thiên nhiên bằng âm thanh. Tiếng sếu vọng như lời nhắc nhở, báo hiệu đông về. Sông trở nên ốm yếu, đầy ắp phù sa. Tận hưởng khung cảnh trước mắt, chủ thể trữ tình phát hiện sân trước mình “mây trắng về đông”. Bầu trời âm u, trắng bọc lấy mọi thứ, làm cho không gian trở nên rộng lớn, xa xôi. Trước cảnh đẹp hiu quạnh, chủ thể trữ tình chìm đắm trong suy tư, “Em ở xa nhà, em có biết không”. Câu thơ đồng thời là lời thắc mắc, nghi ngờ của “anh” về bản thân và “em” xa cách.
Bức tranh đẹp của mùa đông tiếp tục được mô phỏng qua:
“Em có tưởng tượng những mái tranh
Nắng lên khói ủ mộng yên bình
Vườn sau tre mía xôn xao lá”
Chủ thể trữ tình nhắc “em” về hình ảnh quen thuộc của quê nhà. Những mái nhà tranh giản dị, hòa mình trong nắng hanh của đông. Khói nhẹ nhàng bồng bềnh, quấn quýt quanh ngôi nhà thân yêu. Khung cảnh vườn sau cũng trở nên sôi động với âm thanh “tre mía xôn xao lá”. Chủ thể trữ tình muốn truyền đạt tới “em” cảm xúc sâu sắc, “Anh chẳng khác gì cây cũng trĩu cành”. Lắng nghe và quan sát cảnh vật xung quanh, “anh” vẫn cảm thấy trống trải, đơn điệu tâm hồn. Vì vậy, đến đoạn thơ thứ ba, “anh” đưa ra lời mời gọi:
“Em có muốn cùng anh lên núi không
Có nghe thầm thì tiếng rừng thông
Nắng chiều ngả bóng thông in đất
Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong”
Câu hỏi “Em có muốn cùng anh lên núi không” không chỉ là mời mọc mà còn là biểu hiện của sự khát khao được ở bên người em xa cách. Khung cảnh chiều tĩnh lặng, u buồn là nơi chứa đựng nhiều tâm tư của “anh”. Bên rừng thông, âm thanh thì thầm nhỏ nhẹ vọng về, không biết “em” có nghe thấy hay không. Tiếng thầm thì quen thuộc của quê hương khiến “anh” càng nhớ “em” sâu sắc. Trước không gian rộng lớn của núi rừng, chủ thể trữ tình cảm thấy lẻ loi, cô đơn. Nếu nắng nhẹ nhàng buông xuống, ngả bóng vào cây thông rồi in xuống mặt đất, thì “anh” vẫn đứng một mình ở đó. Lúc này, trong “anh” là nỗi nhớ “em” và sự hững hờ không biết nên ngả vào đâu. Nhìn chung, nhà thơ đã sử dụng trí tưởng tượng từ các sự vật xung quanh để truyền đạt tâm tư, cảm xúc của chủ thể trữ tình một cách tinh tế.
Mùa đông qua đi, xuân tới, “anh” và “em” sẽ sum họp trong niềm mong đợi:
“Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua
Một năm năm tới, lại năm qua
Mà sao nắng cứ như tơ ấy
Rung tự trời cao xuống ngõ xa”
Thiên đàng “xuân sắp” nhấn mạnh, khẳng định khoảnh khắc chuyển mùa từ đông sang xuân sắp diễn ra. Có lẽ đây là thời điểm “anh” và “em” hòa mình bên nhau? Nhưng thời gian dường như trôi quá chậm. Bên ngoài, nắng vàng vẫn nhẹ nhàng trải xuống như những sợi tơ.
Với lời thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, nhà thơ Vũ Quần Phương đã chuyển đạt đầy đủ rung cảm trong tình yêu, trong sự giao thoa với đất trời. Cùng với đó, các kỹ thuật văn bản như so sánh “nắng đã vàng hanh như phấn bay”, đảo ngữ “Vườn sau tre mía xôn xao lá” kết hợp với nhiều hình ảnh quen thuộc, gần gũi “nắng lên khói ủ”, “mái tranh”, “mây trắng”, “nắng hanh” như tô điểm cho bức tranh thiên nhiên mùa đông yên bình, dịu dàng.
5. Tài liệu tham khảo số 4
Bài thơ “Nắng đã hanh rồi” của Vũ Quần Phương không chỉ là một bức tranh tuyệt vời về quê hương mà còn là điều hiển nhiên của tình yêu chân thành mà nhân vật trữ tình dành cho người em gái ở xa.
Thể hiện sự nhạy bén của nhân vật trữ tình, cảnh quê hương trở nên huyền bí với ánh nắng ấm áp, tiếng sáo sững sờ, mây trắng nhẹ nhàng, khói ấm lòng, và tiếng xôn xao của tre mía. Bức tranh nhẹ nhàng mà sâu lắng.
Mỗi câu thơ là một cú chạm tinh tế, tạo nên bức tranh sống động, đậm chất quê hương. Điều này là kết quả của tình yêu sâu sắc của Vũ Quần Phương đối với thiên nhiên, đối với quê hương. Đó chính là điều khiến cho bức tranh trở nên lung linh và cuốn hút như vậy.
Khung cảnh thiên nhiên trước nhà nhỏ bé nhưng ấm áp, làm cho lòng người thêm thiết tha. Tác giả sử dụng vần “ay” để mở rộng không gian trước sân nhà vào mùa đông. Những từ ngữ như “em xa nhà” làm nổi bật những kỷ niệm và tình cảm của nhân vật trữ tình với người em ở xa.
Câu hỏi nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa “em có muốn…” là lời bày tỏ khát khao của nhân vật trữ tình muốn được gần người con gái ở xa. Cảnh nắng chiều lại đặt ra nỗi nhớ mong, khi mọi người quay về nhà sau một ngày dài, nhưng ngôi nhà lại cảm thấy trống vắng vì một người em gái ở xa.
Tác giả tập trung vào việc tạo điệu nhịp với vần cuối câu thơ, làm cho bài thơ trở nên sống động. Điều này thể hiện ở khổ thơ 1 với vần “ay” như bay, gày, hay; hoặc khổ thơ 2 với vần “anh” như tranh, lành, cành. Mỗi vần được sử dụng ở câu 1, 2 và 4 của mỗi khổ thơ, tạo ra một nhịp điệu và âm nhạc hài hòa.
Không chỉ là bức tranh quê hương đẹp, bài thơ còn chứa đựng nỗi lòng sâu sắc của nhân vật “anh” gửi đến người “em” ở xa khi mùa đông về: “Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong” – Câu hỏi như một thổn thức, đậm chất nhớ nhung, thể hiện sự khao khát gặp gỡ của anh với em. Tình yêu thiên nhiên hòa quyện với tình yêu đôi lứa, tạo nên những cảm xúc đặc biệt và lâng lâng cho bài thơ “Nắng đã hanh rồi”.
