1. Bài viết 'Hai cây phong' số 1
1. Tóm tắt:
Làng Ku-ku-rêu nằm ở chân núi, ngọn đồi giữa làng nở rộ hai cây phong to lớn như những ngọn hải đăng trên núi, biểu tượng của tiếng nói và tâm hồn riêng của làng. Năm học cuối, bọn trẻ khám phá thế giới qua hai cây phong, tìm hiểu về đất đỏ, sông bạc và vùng đất mới. Nhân vật “tôi” gắn bó với hai cây phong, gọi chúng là “Trường Đuy-sen”.
2. Bố cục:
- Phần 1 (từ đầu…gương thần xanh): mạch kể của nhân vật “tôi” về hai cây phong.
- Phần 2 (còn lại): ký ức về hai cây phong trong tuổi thơ.
Câu 1: (trang 100 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Mạch kể xen lẫn giữa “tôi” và “chúng tôi”, nhấn mạnh sự quan trọng của mạch kể của “tôi” với cái nhìn đầy cảm xúc và tâm hồn.
Câu 2: (trang 100 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
- Những điều thu hút người kể và bọn trẻ: ký ức về bọn trẻ và cây phong, mô tả sống động về chi tiết vùng đất mới.
- Sử dụng ngòi bút hội họa để tạo ra hình ảnh rõ nét, sắc nét về quang cảnh.
Câu 3: (trang 101 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
- Hai cây phong chiếm vị trí trung tâm trong tâm hồn nhân vật “tôi”, đánh bại sâu sắc tình yêu quê hương.
- Sự hóa thân của nhân vật “tôi” vào hai cây phong, tận hưởng không gian và linh hồn của chúng.
Câu 4: (trang 101 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Chọn đoạn yêu thích để học thuộc lòng và chia sẻ niềm đam mê với bức tranh về hai cây phong.
3. Bài viết 'Hai cây phong' số 3
I. Tác giả
- Ai-ma-tốp (1928 – 2008) là nhà văn Cư-rơ-gư-xtan, một nước Cộng hoà ở vùng Trung Á, thuộc Liên Xô trước đây.
- Nguồn gốc từ một gia đình viên chức
- Năm 1961, ông được trao giải thưởng Lê-nin
- Ông sáng tác bằng cả tiếng mẹ đẻ và tiếng Nga.
- Có nhiều tác phẩm nổi tiếng như Cây phong non trùm khăn đỏ, Người thầy đầu tiên, Con tàu trắng,... .
II. Tác phẩm
1. Nguyên bản
- Đoạn trích 'Hai cây phong' là phần đầu của truyện “Người thầy đầu tiên' được trích từ tập “Núi đồi và thảo nguyên”.
2. Nội dung chính
Trong đoạn trích truyện Người thầy đầu tiên của Ai-ma-tốp, hai cây phong được mô tả sống động bằng ngòi bút hội họa. Người kể chuyện truyền đạt tình yêu quê hương và xúc động đặc biệt với câu chuyện về thầy Đuy-sen, người đã trồng ước mơ cho học trò.
3. Cấu trúc
▪ Phần 1 (từ đầu… gương thần xanh) : hai cây phong và văn hóa làng Ku-ku-rêu qua lời kể của nhân vật 'tôi'.
▪ Phần 2 (phần còn lại): Những kí ức thời thơ ấu liên quan đến hai cây phong.
4. Tóm tắt Hai cây phong
Truyện diễn ra ở vùng quê hẻo lánh của Cư-rơ-gư-xtan trong những năm 20 của thế kỉ trước. An-tư-nai, một cô bé mồ côi, nhờ thầy Đuy-sen giúp đỡ, được trở thành nữ viện sĩ An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va. Thầy Đuy-sen tặng em hai cây phong và nói rằng chúng sẽ cùng lớn lên với em, mang theo nhiều ý nghĩa tốt lành.
Câu 1 - Trang 100 SGK
Dựa trên đại từ nhân xưng của người kể, xác định hai mạch kể trong Hai cây phong. Vị trí của nhân vật người kể là gì trong từng mạch kể và tại sao mạch kể của người kể xưng 'tôi' quan trọng hơn?
Trả lời
- Dựa trên đại từ nhân xưng (tôi hoặc chúng tôi) để phân biệt hai mạch kể:
▪ Từ đầu… mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh: mạch kể xưng 'tôi'
▪ Từ năm học…sau chân trời xanh biêng biếc: mạch kể xưng 'chúng tôi'
▪ Phần còn lại: mạch kể trở lại xưng 'tôi'
- 'Tôi' là vai tác giả ủy thác để kể chuyện, dẫn dắt câu chuyện. Mọi sự việc, cảm nhận, quan sát đều bằng nhãn quan của 'tôi'
- Mặc dù đoạn kể có đại từ nhân xưng 'chúng tôi' là lúc 'tôi' nhân danh bọn con trai ngày trước, nhưng kí ức thơ ấu hiện lên chân thực, rõ nét.
- Mạch kể của nhân vật 'tôi' là chủ yếu, còn mạch kể nhân xưng 'chúng tôi' là mạch kể trữ tình.
Câu 2 - Trang 100 SGK
Trong mạch kể của người kể chuyện xưng 'chúng tôi', điều gì thu hút cả bọn trẻ và làm cho họ ngây ngất? Tại sao người kể chuyện miêu tả hai cây phong và cảnh đẹp xung quanh bằng ngòi bút đậm chất hội họa?
Trả lời
Hình ảnh hai cây phong liên quan đến kỉ niệm thơ ấu của bọn trẻ, xuất hiện trong mạch kể với sự hướng dẫn của 'chúng tôi'.
- Có 2 đoạn kể về kỉ niệm của 'chúng tôi':
▪ Đoạn 1: kể về kỉ niệm về trò chơi tinh nghịch của bọn trẻ trước kỳ nghỉ hè cuối cùng
▪ Đoạn 2: mở ra những cơ hội mới đẹp đẽ, bao la trước mắt bọn trẻ.
- Điều thu hút bọn trẻ và làm họ ngây ngất chính là thế giới sống động, nhiều màu sắc ở những vùng đất xa lạ.
- Người kể chuyện sử dụng ngòi bút hội họa để mô tả hình ảnh của hai cây phong và cảnh đẹp xung quanh:
▪ Hình ảnh hai cây phong: lớn, nghiêng ngả, bóng mát dịu dàng, cao ngất ngưởng, tiếng lá xào xạc nhẹ nhàng…
▪ Cảnh đẹp: đất rộng lớn, thảo nguyên hoang sơ mơ mộng, dòng sông lấp lánh tận chân trời…
➜ Bức tranh tự nhiên được tạo nên bằng ngòi bút quan sát tinh tế, miêu tả sinh động của tác giả.
Câu 3 - Trang 101 SGK
Trong mạch kể của người kể chuyện xưng 'tôi', nguyên nhân nào khiến hai cây phong chiếm vị trí trung tâm và tạo nên ấn tượng sâu sắc cho người kể chuyện? Tại sao có thể nói trong mạch kể này, việc miêu tả hai cây phong không chỉ qua sự quan sát của người họa sĩ mà còn thông qua tâm trạng và cảm xúc của người kể?
Trả lời
- Trong mạch kể của nhân vật 'tôi', hình ảnh hai cây phong trở thành trung tâm, tạo nên nhiều cảm xúc sâu sắc.
▪ Hình ảnh hai cây phong liên quan đến chuỗi kí ức về học trò 'tuổi trẻ của tôi đã rơi vào nơi ấy… như chiếc gương thần xanh vỡ nát…'
▪ Đặc biệt hai cây phong là chứng nhân cảm động về tình cảm giữa An-tư-nai và thầy Đuy-sen.
- Sự kết hợp khéo léo giữa ngòi bút của họa sĩ và từ ngôn từ của nhà văn tạo nên bức tranh sinh động, lôi cuốn đối với hình ảnh của hai cây phong.
▪ Phác thảo hình ảnh hai cây phong: sống động, cành lá nghiêng ngả…
- Hai cây phong không chỉ là hình tượng, mà còn là hai con người, mang theo tiếng nói và tâm hồn riêng.
▪ Trí tưởng tượng phong phú cho phép người kể nghe thấy những âm thanh đa dạng, nhiều cảm xúc khác nhau của hai cây phong.
▪ Sử dụng biện pháp nhân hóa để làm sống động thế giới của hai cây phong.➜ Hai cây phong được mô tả sống động, với tâm trạng và cảm xúc của người kể.
Câu 4 - Trang 101 SGK
Lựa chọn một đoạn khoảng mười dòng liên quan đến hai cây phong để thuộc lòng.
3. Bài giảng về 'Hai cây phong' số 2
Trả lời câu 1 (trang 100 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Theo phân tích của tôi, đại từ nhân xưng của người kể chuyện rất quan trọng trong việc phân biệt hai mạch kể trong truyện 'Hai cây phong'. Tôi sẽ xác định hai mạch kể lồng vào nhau, đồng thời làm rõ vị trí của nhân vật người kể chuyện trong từng mạch kể và giải thích vì sao mạch kể xưng 'tôi' quan trọng hơn. Cùng tìm hiểu chi tiết trong lời giải dưới đây:
- Căn cứ vào đại từ nhân xưng (tôi hoặc chúng tôi), ta có thể phân biệt hai mạch kể như sau:
+ Từ đầu… mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh: mạch kể xưng 'tôi'
+ Từ năm học…sau chân trời xanh biêng biếc: mạch kể xưng 'chúng tôi'
+ Đoạn còn lại: mạch kể trở về xưng 'tôi'
Trong mạch kể xưng “tôi”, người kể chuyện tự giới thiệu mình là họa sĩ và đây là mạch kể quan trọng trong văn bản.
Trả lời câu 2 (trang 100 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Trong mạch kể xưng 'chúng tôi', chúng tôi thấy người kể chuyện được thu hút bởi hai cây phong lớn trên đồi cao của làng Ku-ku-rêu. Cảm nhận của người kể chuyện khi bị cuốn hút bởi vẻ đẹp của hai cây phong được miêu tả chi tiết và sống động. Người kể chuyện cùng bọn bạn trẻ ngây ngất trước vẻ đẹp tuyệt vời này. Chi tiết hơn, hãy đọc lời giải dưới đây:
- Có hai đoạn trong mạch kể xưng “chúng tôi” liên quan đến hai cây phong:
+ Đoạn đầu: Bọn con trai đi chân đất, công kênh nhau trèo lên cây phá tổ chim;
+ Đoạn dưới: Họ trải nghiệm thế giới đẹp đẽ từ độ cao khiến họ ngây ngất.
Người kể chuyện miêu tả hai cây phong như một tác phẩm hội họa, với những chi tiết sống động như cành lá, bóng râm, và sự chao đảo của đàn chim.
Trả lời câu 3 (trang 101 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Trong mạch kể chuyện xưng 'tôi', hai cây phong chiếm vị trí trung tâm và tạo xúc động sâu sắc cho người kể chuyện. Nguyên nhân là do hình ảnh hai cây phong liên quan đến nhiều kỉ niệm tuổi thơ và tình cảm của người kể chuyện. Mạch kể này xen lẫn tả mô tả hai cây phong một cách sống động và hấp dẫn, không chỉ qua đôi mắt của người họa sĩ mà còn qua trái tim của người kể chuyện. Chi tiết hơn, xem lời giải dưới đây:
- Hình ảnh hai cây phong trong mạch kể xưng “tôi” đóng vai trò là trung tâm, gắn với nhiều kỉ niệm và cảm xúc sâu sắc của người kể chuyện.
- Tài tình của người kể chuyện khi miêu tả hai cây phong tạo nên một bức tranh sống động, gợi lại nhiều cảm xúc và ký ức.
Trả lời câu 4 (trang 101 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Đều chọn đoạn khoảng mươi dòng liên quan đến hai cây phong để học thuộc lòng. Bạn có thể lựa chọn một trong hai đoạn sau:
a) “Trong lòng tôi... ngọn lửa bốc cháy rừng rực”.
b) “Vào năm học cuối cùng... không gian bao la và ánh sáng” để học thuộc.
1. Về tác giả:
Ai-ma-tốp, nhà văn nổi tiếng người Cộng hoà Cư-rơ-gư-xtan, đã để lại nhiều tác phẩm đặc sắc về cuộc sống và tình cảm. Ông là một trong những nhà văn được ngưỡng mộ tại quê nhà và trên thế giới.
2. Về tác phẩm:
Hai cây phong là một truyện ngắn đầy tình cảm và tâm huyết của Ai-ma-tốp. Bối cảnh quê hương, những ký ức tuổi thơ và tình yêu quê hương là những đặc điểm nổi bật của tác phẩm này.
3. Tóm tắt:
Hai cây phong, nằm giữa làng Ku-ku-rêu, trở thành biểu tượng của tuổi thơ và những kỉ niệm đẹp. Nhân vật “tôi” kể lại những chuyến phiêu lưu trèo lên cây, những khoảnh khắc hồn nhiên và trong sáng trong quê hương yêu dấu.
4. Bài soạn 'Hai cây phong' số 5
I. Về Tác Giả Ai-ma-tốp
- Ai-ma-tốp (1928- 2008) tên đầy đủ là Chyngyz Torekulovich Aytmatov
- Quê quán: Là nhà văn Cư-rơ-gư-stan- một nước cộng hòa ở vùng Trung Á, thuộc Liên Xô trước đây
- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:
+ Ông nổi tiếng với nhiều tác phẩm về quê hương ông
+ Bắt đầu hoạt động văn học từ năm 1952
+ Tập truyện Núi đồi và thảo nguyên là tác phẩm nổi tiếng đầu tiên, nhận giải thưởng Lê-nin về văn học năm 1963
+ Nhiều tác phẩm quen thuộc với độc giả Việt Nam như: Con tàu trắng, Cây phong non trùm khăn đỏ…
- Phong cách sáng tác:
+ Các truyện ngắn của Ai-ma-tốp chủ yếu viết về cuộc sống khắc nghiệt và đầy chất lãng mạn của người dân vùng đồi núi Cư-rơ-gư-xtan, tình yêu, tình bạn, tinh thần dũng cảm vượt qua những thử thách hi sinh thời chiến tranh
II. Về Tác Phẩm Hai cây phong
1. Hoàn Cảnh Sáng Tác
- Phần đầu của truyện Người thầy đầu tiên, sáng tác năm 1957
2. Bố Cục
- Đoạn 1: (Từ đầu đến “ai cũng nhìn rõ”): Giới thiệu làng Ku-ku-rêu và hai cây phong
- Đoạn 2: (tiếp đến “thần xanh”): Cảm nhận của nhân vật tôi về hai cây phong trong mỗi lần về quê
- Đoạn 3: (tiếp đến “biêng biếc kia”): Hai cây phong trong kí ức và tuổi thơ của tác giả
- Đoạn 4: (còn lại): Nhân vật “tôi” nhớ về người trống hai cây phong và kết nối với thầy Đuy-sen
3. Giá Trị Nội Dung
- Đoạn trích miêu tả hai cây phong với ngòi bút sắc bén đậm chất hội họa và đong đầy cảm xúc. Truyền tải tình yêu quê hương và niềm xúc động về thầy Đuy-sen
4. Giá Trị Nghệ Thuật
- Lựa chọn ngôi kể, người kể tạo nên hai mạch kể lồng ghép độc đáo
- Sự kết hợp giữa miêu tả, biểu cảm và ngòi bút đậm chất hội họa tạo nên sức hấp dẫn
- Nghệ thuật nhân hóa và liên tưởng tác bạo đầy chất thơ mang đến sức hấp dẫn cho văn bản
Câu 1:
* Dựa vào đại từ nhân xưng, hai mạch kể lồng vào nhau trong Hai cây phong là:
“Tôi” là người kể, một họa sĩ ở hiện tại kể về hai cây phong
“Chúng tôi” là người kể nhân danh cho “cả bọn con trai” ngày xưa, một trong những đứa trẻ đó là người kể, tạo nên sự kết nối giữa hai mạch kể.
* Mạch kể của người kể xưng “tôi” quan trọng vì có mặt ở cả hai mạch kể và xuất hiện ở đầu và cuối văn bản. Toàn bộ bức tranh thiên nhiên được vẽ qua sự quan sát tâm hồn và cảm nhận của “tôi”.
Câu 2:
Trong mạch kể của người kể xưng “tôi”, điều hấp dẫn bọn trẻ và làm cho chúng ngây ngất là:
Kỉ niệm bọn trẻ chạy lên phá tổ chim, chân đất, bám vào các mắt mấu,… làm chấn động cả vương quốc loài chim. Ngồi dưới cành cây suy nghĩ… lắng nghe tiếng gió.
Hai cây phong khổng lồ, đung đưa như muốn chào mời chúng tôi đến với bóng râm mát rượi và tiếng lá xào xạc dịu hiền.
Người kể chuyện (họa sĩ) đã miêu tả hai cây phong và quang cảnh bằng ngòi bút đậm chất hội họa vì:
Đường nét phóng khoáng: đất, thảo nguyên, sông, đám mây, đồng cỏ.
Màu sắc vừa tràn đầy sức sống vừa huyền bí, thơ mộng: sương trắng mờ, xanh thắm biếc, sông bạc lấp lánh.
=> Bức tranh thiên nhiên qua lời kể sáng tạo, có màu sắc, đường nét và sinh động thông qua ngòi bút quan sát tài tình và khả năng miêu tả của tác giả.
5. Bài soạn 'Hai cây phong' số 4
Câu 1
- Dựa vào đại từ nhân xưng của người kể chuyện (tôi hoặc chúng tôi) để phân biệt hai mạch kể lồng vào nhau:
▪ Từ đầu… gương thần xanh: mạch kể xưng 'tôi'
▪ Từ năm học… xanh biêng biếc: mạch kể xưng 'chúng tôi'
▪ Đoạn còn lại: mạch xưng 'tôi'
Trong mạch kể xưng “tôi”, tôi là người kể chuyện nhân danh tác giả, tự giới thiệu là “họa sĩ”. Trong mạch kể xưng “chúng tôi', vẫn là người kể chuyện nhưng lại nhân danh cả “bọn con trai ngày trước” để kể.
- Trong hai mạch kể, mạch kể của người kể chuyện xưng “tôi” quan trọng hơn trong văn bản này. Vì mọi quan sát, cảm nhận đều dưới cái nhìn của nhân vật “tôi”.
Câu 2
Trong mạch kể của người kể chuyện xưng “chúng tôi”, điều thu hút người kể chuyện cùng bọn trẻ, làm cho chúng ngây ngất là:
- Cây phong trên đồi cao vào năm học cuối cùng, trước kì nghỉ hè, bọn trẻ chạy ào lên phá tổ chim
- “thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ánh sáng” mở ra trước mắt bọn trẻ khi ngồi trên những cành cây cao của hai cây phong.
Có thể nói, người kể chuyện đã miêu tả quang cảnh và hai cây phong bằng ngòi bút đậm chất hội họa:
- Đường nét:
▪ Đất rộng bao la
▪ Dải thảo nguyên hoang vu: Mất hút trong làn sương
▪ Những dòng sông tận chân trời: Sợi chỉ bạc mỏng manh
▪ Cây phong: khổng lồ, nghiêng ngả, cao ngang tầm cánh chim, cành cao ngất...
- Màu sắc:
▪ Màu trắng của làn sương mờ đục
▪ Màu xanh của thảo nguyên xa thẳm biêng biếc
▪ Màu bạc lấp lánh của những con sông.
→ Quang cảnh và hai cây phong được tác giả miêu tả bằng ngòi bút đậm chất hội họa. Những đường nét phóng khoáng, những màu sắc hài hòa... đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên sinh động, có hồn.
Câu 3
- Trong mạch kể chuyện xưng 'tôi' nguyên nhân hai cây phong đóng vai trò là trung tâm, gây xúc động sâu sắc cho người kể chuyện:
▪ Hai cây phong xuất hiện từ khi “tôi biết chúng từ thuở bắt đầu biết mình”, hai cây phong như ngọn hải đăng của làng, có “tiếng nói riêng”, “tâm hồn riêng”.
▪ Hình ảnh hai cây phong gắn với những “ấn tượng tuổi thơ”, kỉ niệm học trò 'tuổi trẻ của tôi đã để lại nơi ấy… như mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh…'
▪ Hai cây phong là nhân chứng cảm động về tình thầy trò giữa cô bé An-tư-nai và thầy Đuy-sen.
- Hai cây phong như hai con người, có tiếng nói riêng và tâm hồn riêng, được miêu tả sống động như hai con người, qua sự quan sát của một họa sĩ và cũng là một người con xa quê:
▪ Trí tưởng tượng phong phú giúp người kể nghe được tiếng nói nhiều cung bậc cảm xúc, nhiều sắc thái khác nhau của hai cây phong.
▪ Sử dụng biện pháp nhân hóa để làm sống động thế giới của hai cây phong.
→ Hai cây phong vì thế không chỉ là biểu tượng của quê hương “tôi” mà còn thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của nhân vật “tôi”.
Câu 4:
Em có thể tự chọn một đoạn theo yêu thích để học thuộc lòng. Có thể chọn:
- Phía trên làng tôi … hai cây phong thân thuộc ấy.
- Trong làng tôi không thiếu … bốc cháy rừng rực.
- Vài năm học cuối cùng … bao la và ánh sáng.
- Tôi lắng nghe tiếng hai cây phong … Trường Đuy-sen.
Tổng kết
Trong đoạn trích truyện Người thầy đầu tiên của Ai-ma-tốp, hai cây phong được miêu tả hết sức sinh động bằng ngòi bút đậm chất hội họa. Người kể chuyện truyền cho chúng ta tình yêu quê hương da diết và lòng xúc động đặc biệt vì đây là hai cây phong gắn với câu chuyện về thầy Đuy-sen, người đã vun trồng ước mơ, hi vọng cho những học trò nhỏ của mình.