Top 5 bài viết về 'Những ngôi sao xa xôi' đáng đọc

Tóm tắt:

Ba cô gái thanh niên xung phong thuộc tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn – Phương Định, Nho và chị Thao. Nhiệm vụ của họ là quan sát khi địch ném bom, đo khối lượng đất đá cần phải san lấp, đánh dấu vị trí các quả bom chưa nổ và phá bom. Công việc của họ hết sức nguy hiểm. Mặc dù vậy, cuộc sống của họ vẫn vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng và đặc biệt là gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng đội. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc cho Nho.

Bố cục:

- Phần 1 (từ đầu... ngôi sao trên mũ) : Phương Định kể về cuộc sống bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.

- Phần 2 (tiếp ... chị Thao bảo) : Nho bị thương, hai chị em lo lắng chăm sóc.

- Phần 3 (còn lại) : Sự lạc quan, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.

Đọc hiểu văn bản:

Câu 1 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Truyện được trần thuật ở ngôi thứ nhất từ Phương Định - nhân vật chính. Ngôi kể tạo điểm nhìn phù hợp dễ dàng tái hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh, tâm hồn con người.

Câu 2 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

- Nét chung của ba cô gái: còn trẻ, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc. Họ cùng chung nhiệm vụ trinh sát mặt đường, tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng đội gắn bó. Họ chiến đấu dũng cảm, sống giản dị, lạc quan, hồn nhiên.

- Nét riêng:

+ Phương Định : cô gái Hà Nội, nhạy cảm và hồn nhiên, thích mơ mộng, hay sống với những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư về gia đình và thành phố.

+ Nho : xinh xắn, hồn nhiên kiểu trẻ thơ, trong chiến đấu thì rất nhanh gọn, dù bị thương nhưng không rên la, không muốn đồng đội lo lắng.

+ Chị Thao : tổ trưởng, từng trải, mơ ước có phần thiết thực hơn; cương quyết, táo bạo, bình tĩnh trong công việc, chị hát tệ nhưng thích chép lời bài hát.

Câu 3 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Tâm lí nhân vật Phương Định:

- Nhân vật tự quan sát và đánh giá mình ở đầu truyện: nhạy cảm, thường quan tâm đến hình thức (tự đánh giá mình là một cô gái khá), biết mình nhiều người để ý, thấy tự hào nhưng không vồn vã mà tỏ ra kín đáo, kiêu kì.

- Trong một lần phá bom ở cuối truyện: dũng cảm, có trách nhiệm, tình đồng đội (chăm sóc cho Nho), cô coi cái chết là mờ nhạt trước điều quan tâm lớn là bom nổ.

- Cảm xúc trước trận mưa đá cuối truyện: hồn nhiên, vui thích cuống cuồng như trẻ con, nhớ về những kỷ niệm về thành phố, về mẹ, những ngôi sao.

Câu 4 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Ngôn ngữ giản dị, vừa mang tính khẩu ngữ vừa đậm chất trữ tình, trẻ trung và có phần nữ tính, ngôi kể trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện. Câu văn ngắn, nhịp điệu dồn dập, gợi lên không khí chiến trường.

Câu 5 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Tuổi trẻ Việt Nam trong kháng chiến Mĩ là những người hồn nhiên, dũng cảm, ham học hỏi, sẵn sàng làm bất cứ công việc gì vì tương lai đất nước. Họ không ngại hiểm nguy, gian khổ, luôn hướng tới mục tiêu tự do, độc lập dân tộc.

Luyện tập:

Câu 1 (trang 122 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Một số bài thơ, đoạn thơ hay viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mĩ :

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật), Khoảng trời – hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ), Gửi em cô thanh niên xung phong (Phạm Tiến Duật)...

Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Nhân vật Phương Định trong truyện là một cô gái Hà Thành có vẻ đẹp hồn nhiên, trẻ trung. Đồng thời, cô cũng là một chiến sĩ dũng cảm, gan dạ và trách nhiệm. Cô yêu thương những người đồng đội của mình, điều đó thể hiện trong hành động chăm sóc Nho chu đáo. Cô quý trọng và cảm phục tất cả những người chiến sĩ cô đã gặp trên tuyến Trường Sơn, luôn hướng về độc lập, tự do dân tộc. Hình ảnh của Phương Định thật đáng tự hào và đáng được học tập.

I. Đọc - Hiểu văn bản:

1 - Trang 121 SGK: Tóm tắt nội dung truyện và nhấn mạnh vai kể của nhân vật chính. Phản ánh tác dụng của việc chọn ngôi thứ nhất trong truyện.

Trả lời:

Một đội nữ thanh niên xung phong đang chấp hành nhiệm vụ tại tuyến đường Trường Sơn, đối mặt với nguy dangers, nhưng vẫn giữ niềm vui tuổi trẻ giữa chiến trường. Truyện được kể qua góc nhìn của Phương Định, nhấn mạnh sự phù hợp của ngôi thứ nhất với tâm hồn và cảm xúc của ba cô gái.

2 - Trang 121 SGK: Mô tả về ba cô gái xung phong và tìm hiểu những đặc điểm chung và khác nhau của họ.

Trả lời:

* Những điểm chung:

- Chiến đấu trên cao điểm nguy hiểm, đối mặt với bom đạn.

- Cùng chia sẻ tình đồng đội, tình bạn chặt chẽ.

- Những phẩm chất tích cực như trách nhiệm cao, lòng dũng cảm.

* Những điểm khác nhau:

Nho thích thêu thùa, chị Thảo chăm chép bài hát, Định thích ngắm mình trong gương và hát. Mỗi người có cái riêng tạo nên sự đa dạng và phong phú trong nhóm.

3 - Trang 121 SGK:

Tâm lý của Phương Định qua các đoạn miêu tả:

- Nhân vật quan sát và đánh giá về bản thân.

- Tâm trạng trong lúc phá bom.

- Cảm xúc trước trận mưa đá.

Trả lời:

- Phương Định tỏ ra kiêu kì nhưng cũng giữ sự kín đáo. Hồi tưởng về tuổi học trò làm nổi bật tính cách hồn nhiên và mơ mộng. Trong lúc phá bom, cảm giác căng thẳng và sự dũng cảm hiện rõ. Trước trận mưa đá, những kí ức tuổi thơ hiện về, làm Phương Định trở nên vui vẻ và hồn nhiên.

4 - Trang 121 SGK: Ngôn ngữ và giọng điệu của truyện.

Trả lời:

Ngôn ngữ trần thuật phản ánh giọng điệu tự nhiên, trẻ trung của cô gái Hà Nội. Câu ngắn, nhịp nhanh tạo không khí chiến trường, trong khi những đoạn hồi tưởng có nhịp chậm, gợi nhớ ký ức tuổi thơ. Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật thành công.

5 - Trang 121 SGK: Nhận xét về ngôn ngữ và tâm hồn tuổi trẻ trong kháng chiến chống Mỹ.

Trả lời:

Ngôn ngữ trần thuật phản ánh tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng và tinh thần dũng cảm của thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ.

Ngôn ngữ trần thuật phản ánh giọng điệu tự nhiên, trẻ trung và nữ tính của cô gái xung phong. Câu ngắn, nhịp nhanh tạo không khí căng thẳng ngoài chiến trường, trong khi những đoạn hồi tưởng mang lại không khí thanh bình và hồn nhiên.

4 - Trang 121 SGK: Em có nhận xét gì về ngôn ngữ, giọng điệu của truyện?

Trả lời:

Ngôn ngữ trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện - cô gái thanh niên xung phong người Hà Nội - tạo cho truyện có giọng kẻ tự nhiên, trẻ trung và có chất nữ tính. Những câu ngắn, nhịp nhanh, tạo được không khí căng thẳng, hồi hợp ngoài chiến trường. Ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm, gợi nhớ những kỉ niệm của tuổi niên thiếu hồn nhiên, vô tư và không khí thanh bình trước chiến tranh. Đặc biệt thành công về nghệ thuật viêu tả tâm lý nhân vật.

5 - Trang 121 SGK: Đọc truyện ngắn này, em hình dung và cảm nghĩ như thế nào về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ?

Trả lời:

Những ngôi sao xa xôi đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, lạc quan của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ.

Ngôn ngữ trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện - cô gái thanh niên xung phong người Hà Nội - tạo cho truyện có giọng kẻ tự nhiên, trẻ trung và có chất nữ tính. Những câu ngắn, nhịp nhanh, tạo được không khí căng thẳng, hồi hợp ngoài chiến trường. Ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm, gợi nhớ những kỉ niệm của tuổi niên thiếu hồn nhiên, vô tư và không khí thanh bình trước chiến tranh. Đặc biệt thành công về nghệ thuật viêu tả tâm lý nhân vật.

Luyện tập:

Bài 1 (trang 122 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Một số tác phẩm viết về thế hệ trẻ trong thời kì kháng chiến chống Mĩ

- Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật)
- Khoảng trời và hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ)

Bài 2 - Trang 122 SGK:

Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật Phương Định trong truyện.

Gợi ý:

Các bạn trình bày cảm nghĩ của mình về nhân vật Phương Định nhưng cần đảm bảo các ý sau:

- Phương Định là một có gái có hoàn cảnh sống và chiến đấu rất khó khăn, nguy hiểm.

➜ Phương Định là cô gái Hà Nội vừa bước qua tuổi học trò hồn nhiên, vào chiến trường, làm nhiệm vụ ở tổ đội trinh sát mặt đường.

➜ Nhiệm vụ của cô: khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom, phải thường xuyên đối mặt với cái chết.

- Phương Định có vẻ ngoài xinh đẹp: hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn, có cái nhìn xa xăm.

- Tâm hồn mơ mộng, hồn nhiên, yêu đời:

➜ Phương Định thích ca hát, thích những bài dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng, thích Ca-chiu-sa,…

➜ Vui vẻ trước cơn mưa đá.

- Tình cảm đồng đội, tình cảm chị em sâu sắc: Phương Định lo lắng và chăm sóc cho Nho khi Nho bị thương.

- Tinh thần dũng cảm, bản lĩnh, vượt qua mọi hiểm nguy để hoàn thành nhiệm vụ:

➜ Cảnh Phương Định phá bom: cô không hề run sợ khi đối mặt với quả bom chưa nổ.

➜ Cái chết cũng không làm cô run sợ bằng việc không thể châm nổ quả bom.

Bố cục:

- Phần 1 ( từ đầu … có ngôi sao trên mũ): cuộc sống, hoàn cảnh chiến đấu của ba cô gái trên tuyến đường Trường Sơn

- Phần 2 (tiếp… chị Thao bảo): Sự chăm sóc của hai người chị với Nho

- Phần 3 ( còn lại): thời gian nghỉ ngơi của ba cô gái.

Câu 1 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Truyện được kể bằng ngôi kể thứ nhất, theo góc nhìn của nhân vật Phương Định. Sự lựa chọn này giúp tạo nên sự chân thực, tạo thuận lợi để tác giả tỏa sáng trong việc mô tả và biểu hiện tâm trạng, xúc cảm của nhân vật.

Tóm tắt:

Ba nữ thanh niên xung phong hình thành một đội trinh sát mặt đường tại một điểm trọng yếu trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của họ bao gồm quan sát địch, ném bom, đo lường đất đá để san lấp, đánh dấu vị trí của bom mìn đã và chưa nổ, sau đó phá hủy bom và san lấp đất trên mặt đường. Cuộc sống của ba cô gái luôn đối mặt với cái chết mỗi khi phá bom, nhưng họ vẫn giữ được tinh thần lạc quan, phong độ và mơ mộng.

Câu 2 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Ba cô gái thanh niên xung phong thể hiện sự đoàn kết và yêu thương:

- Cùng nhau thực hiện nhiệm vụ trinh sát mặt đường, đo lường đất đá và phá hủy bom mìn

- Là những cô gái trẻ, tràn đầy tinh thần và trách nhiệm với công việc, cùng nhau yêu thương đồng đội

- Chiến đấu mạnh mẽ, sống giản dị, lạc quan, thích ca hát và đùa giỡn

∗ Mỗi người có đặc điểm riêng, nét cá tính độc đáo

- Phương Định: gái Hà Nội xinh đẹp, mê mơ mộng, say sưa hát

+ Nho yêu thích thêu thùa, là người mạnh mẽ và kiên cường

+ Chị Thao đã từng trải qua nhiều, không còn sự ngây thơ nhưng vẫn khao khát một tương lai ý nghĩa, bình tĩnh và can đảm nhưng lại sợ máu.

Câu 3 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Phương Định:

- Nhận ra vẻ đẹp của bản thân 'một cô gái khá, hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh' và đôi mắt 'có cái nhìn sao mà xa xăm'

- Nhạy cảm nhưng chưa dành tình cảm cho ai, cô giữ bí mật tình cảm của mình, thể hiện sự kín đáo giữa đám đông

- Tâm trạng nhân vật qua những lần phá bom được miêu tả chi tiết, tinh tế

+ Quen thuộc với công việc nhưng mỗi lần phá bom đều là thách thức với tâm trạng

+ Cảm giác trở nên sắc nét khi lưỡi xẻng chạm vào quả bom, căng thẳng khi chờ đợi tiếng nổ của quả bom

→ Ngôn từ của tác giả miêu tả chân thực, sắc nét tâm trạng của nhân vật trong truyện. Cách thể hiện con người đầy tích cực, thiện chí và hướng thiện.

Câu 4 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 2):

- Phương thức trình bày: sử dụng ngôi kể thứ nhất, tạo ra sự chân thực và phản ánh tốt tâm hồn phức tạp của nhân vật

- Kỹ thuật xây dựng nhân vật độc đáo, miêu tả tâm trạng một cách xuất sắc

- Ngôn ngữ trình bày phù hợp với nhân vật, lời kể diễn ra theo nhịp độ tự nhiên, từ nhanh đến chậm.

Câu 5 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Câu chuyện cho thấy thế hệ thanh niên tham gia kháng chiến chống Mĩ đã trải qua nhiều khó khăn, nguy hiểm, nhưng họ vẫn giữ được tinh thần tự do, gan dạ và lòng dũng cảm. Họ không sợ chết, mà ngược lại, họ có tình yêu sâu sắc đối với quê hương, đất nước.

Luyện tập:

Bài 1 (trang 122 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Một số tác phẩm về thế hệ thanh niên trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ

- Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật)

- Khoảng trời và hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ)

Bài 2 (trang 122 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Nhân vật Phương Định:

- Phương Định, một cô gái Hà Nội chinh chiến trên chiến trường khắc nghiệt và nguy hiểm

+ Sau ba năm chiến đấu, cô trở nên quen thuộc với thử thách và nguy hiểm, mỗi ngày đều là một cuộc đối mặt với cái chết, nhưng tâm hồn cô vẫn giữ được sự trong sáng, vô tư

+ Phương Định thể hiện tình cảm đặc biệt với những người đồng đội trong tổ trinh sát, dành tình yêu cho những chiến sĩ gặp mỗi đêm trên trọng điểm đường vào mặt trận

+ Cô nhận ra vẻ đẹp của bản thân, là một cô gái xinh đẹp, yêu thích mơ mộng, thích hát

+ Trong những lần phá bom, mặc dù căng thẳng, nhưng Phương Định vẫn tỏ ra dũng cảm, hành động mạnh mẽ, quyết đoán

- Là cô gái trẻ, đầy cá tính, luôn nhớ và yêu quê hương Hà Nội

→ Phương Định là biểu tượng của sự trẻ trung, cá tính, có tâm hồn dũng cảm và trách nhiệm cao với công việc.

Ý nghĩa - Giá trị:

- Về nội dung: Học sinh cảm nhận được tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm và cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Họ cũng chính là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ ác liệt.

- Về nghệ thuật: Học sinh phân tích được giá trị biểu đạt của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất, cùng cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ trẻ trung và sinh động đặc biệt là nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật đặc sắc mà tác giả đã sử dụng.

I. Giới thiệu về tác phẩm 'Những tinh tú xa xôi' Ngữ văn 9 tập 2

1. Tác giả:

Lê Minh Khuê là một nhà văn nữ nổi tiếng chuyên sáng tác truyện ngắn. Trong thời kỳ chiến tranh, bà đã viết về cuộc sống và tinh thần chiến đấu của thanh niên tình nguyện trên tuyến đường Trường Sơn. Sau năm 1975, tác phẩm của bà mở rộng đề tài đời sống xã hội và con người.

2. Tác phẩm:

Truyện ngắn 'Những tinh tú xa xôi' là một trong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê.
Được viết vào năm 1971, trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Cấu trúc tác phẩm:

Phần 1 (từ đầu... ngôi sao trên mũ) : Nhân vật Phương Định kể về cuộc sống và nhiệm vụ trinh sát mặt đường.
Phần 2 (tiếp ... chị Thao bảo) : Nói về Nho bị thương, sự quan tâm chăm sóc của hai chị em.
Phần 3 (còn lại): Hình ảnh lạc quan, niềm vui của những thanh niên xung phong trước cơn mưa đá đột ngột.

II. Hướng dẫn viết bài về 'Những tinh tú xa xôi' Ngữ văn 9 tập 2:

1. Câu 1 trang 121 SGK Ngữ văn 9 tập 2:

Việc sử dụng ngôi kể của nhân vật Phương Định tạo nên sự chân thực, khách quan cho toàn bộ câu chuyện, giúp nhân vật dễ dàng thể hiện cảm xúc, cá tính và nhận xét về mọi sự kiện xảy ra xung quanh.

Tóm tắt câu chuyện:

Phương Định, Nho và chị Thao là ba nữ thanh niên xung phong thuộc tổ trinh sát mặt đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch, đo lường đất đá cần san lấp, đánh dấu bom chưa nổ và phá bom. Mặc dù công việc gặp nhiều khó khăn, nhưng cuộc sống của ba người vẫn toát lên niềm vui, sự lạc quan của tuổi trẻ, và tinh thần đồng đội mạnh mẽ. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Phương Định và Thao quan tâm chăm sóc cho Nho.

2. Câu 2 trang 121 SGK Ngữ văn 9 tập 2:

Những đặc điểm chung của ba cô gái tạo nên một tinh thần đoàn kết mạnh mẽ: Họ trẻ tuổi, yêu quê hương, sẵn lòng hi sinh vì tổ quốc. Cùng chung nhiệm vụ trinh sát mặt đường, có trách nhiệm với công việc, và có tình đồng đội gắn bó. Họ chiến đấu dũng cảm, sống giản dị, lạc quan và hồn nhiên.

Những đặc điểm riêng tư của từng người:

• Phương Định: Con gái Hà Nội, xinh đẹp, nhạy cảm, nhớ về gia đình và những kỷ niệm tuổi thơ.
• Nho: Xinh xắn, dễ thương, tận tụy với công việc, không sợ khó khăn.
• Chị Thao: Tổ trưởng tổ trinh sát, có kinh nghiệm, mơ ước thực tế, cường quyết và bình tĩnh.

3. Câu 3 trang 121 SGK Ngữ văn 9 tập 2: Phân tích tâm lý của Phương Định:

Phương Định tự nhận xét về bản thân là một người nhạy cảm, quan tâm đến vẻ bề ngoài, nhưng giữ cho mình một thái độ kín đáo và kiêu kỳ giữa đám đông. Trong lúc phá bom, cô thể hiện sự dũng cảm, tinh thần trách nhiệm cao và không sợ chết. Trước cơn mưa đá, cô trở nên hồn nhiên và vui vẻ, nhớ về gia đình và những ngôi sao.

4. Câu 4 trang 121 SGK Ngữ văn 9 tập 2: Đánh giá về ngôn ngữ, giọng điệu của truyện:

Tác giả sử dụng ngôn ngữ bình dị, trẻ trung, phản ánh đúng bức tranh cuộc sống của thanh niên xung phong. Câu văn ngắn, nhịp điệu nhanh, tạo ra không khí chiến trường sống động.

5. Câu 5 trang 121 SGK Ngữ văn 9 tập 2:

Qua truyện, ta cảm nhận được tinh thần trẻ Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ: Trẻ trung, lạc quan, nhiệt huyết và đầy ước mơ. Họ dù đối mặt với nhiều khó khăn nhưng vẫn luôn tin tưởng vào tương lai, hết lòng vì đất nước. Tác phẩm vẽ lên hình ảnh những thanh niên chiến sĩ sống giản dị, hồn nhiên, luôn đoàn kết và chia sẻ trong cuộc sống. Trong lúc phá bom, Nho bị thương, Phương Định và Thao quan tâm chăm sóc cho Nho, thể hiện tinh thần đồng đội và tình yêu thương lẫn nhau.

III. Bài tập về 'Những tinh tú xa xôi' Ngữ văn 9 tập 2:

1. Câu 1 trang 122 SGK Ngữ văn 9 tập 2:

Một số bài thơ và đoạn thơ nổi tiếng về thế hệ trẻ trong thời chiến:

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật), Khoảng trời – hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ), Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm),..

2. Câu 2 trang 122 SGK Ngữ văn 9 tập 2:

Ý kiến về nhân vật Phương Định trong truyện:

Phương Định là một cô gái Hà Nội với vẻ đẹp thuần túy, tâm hồn trẻ trung. Cô tham gia vào cuộc chiến trên tuyến đường Trường Sơn với tình yêu lớn dành cho đất nước và niềm tự hào về lịch sử dũng cảm của dân tộc. Hình ảnh của Phương Định trong truyện là nguồn động viên và lẫn động lực cho độc giả, thể hiện tinh thần trách nhiệm, yêu thương đồng đội và sẵn sàng hy sinh cho mục tiêu cao cả.

I. Sáng tạo trong việc soạn bài:

1. Tóm tắt câu chuyện:

Chuyện được kể từ góc nhìn của Phương Định, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả mô tả cảm xúc trực tiếp của nhân vật, làm cho độc giả có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với những gì nhân vật chính trải qua. Đồng thời, đưa người đọc đến gần hơn với nhân vật, trải nghiệm những khó khăn, nguy hiểm trong cuộc sống chiến đấu của họ.

2. Những cô gái thanh niên xung phong có nét chung gắn bó thành một khối thống nhất. Đó là:

Ba cô gái chung một sứ mệnh là trinh sát mặt đường. Cụ thể, họ đo lường khối lượng đất đá cần san lấp, đếm bom chưa nổ và nếu cần, thực hiện phá bom. Đây là công việc nguy hiểm, với cái chết luôn rình rập.
Cả ba đều là những cô gái trẻ, đầy trách nhiệm với công việc, yêu thương và đoàn kết với đồng đội.
Họ dũng cảm, sống giản dị, lạc quan, yêu thích ca hát và thêu thùa.
Họ tràn đầy tinh thần hồn nhiên, hạnh phúc khi đối mặt với cơn mưa đá.
Mỗi người mang đặc điểm riêng, Phương Định là con gái thành phố, xinh đẹp, mơ mộng và thích hát. Nho thì mê thêu thùa, chị Thao lại hay chép bài hát, bình tĩnh, can đảm nhưng sợ máu và không ưa nước mắt.

3. Câu 3 (trang 121 sgk ngữ văn 9 tập 2):

Phương Định, một cô gái thành phố, nhận ra vẻ đẹp của những người mặc quân phục với ngôi sao trên mũ. Cô tự biết mình xinh đẹp nhưng luôn coi những người lính là đẹp nhất. Phương Định yêu thích nhiều bài hát, thích làm thơ vớ vẩn và thường mơ mộng 'hát và nghĩ vớ vẩn'.

Cô luôn chú ý và quan sát đồng đội. Cô thể hiện tình cảm đặc biệt với Nho - người bạn như cây kem trắng; đồng thời trân trọng và yêu quý chị Thao, người 'cương quyết, táo bạo'.

Phương Định không ngần ngại khi làm quen với bom nổ, đối mặt với căng thẳng hàng ngày. Mỗi lần phá bom là một thách thức mới. Cô tiếp cận quả bom chưa nổ một cách quả cảm, đào đất và đặt thuốc nổ dưới quả bom có thể nổ bất kỳ lúc nào. Hành động của cô thực sự nhanh nhẹn và khéo léo trong bối cảnh căng thẳng. Đối với cô, cái chết trở nên mờ nhạt trước sự quan trọng nhất: liệu quả mìn sẽ nổ hay không, và nếu không, làm thế nào để kích hoạt mìn lần thứ hai?

Khi Nho bị thương, Phương Định giữ bình tĩnh, chăm sóc bạn, làm sạch vết thương, băng bó và thậm chí tiêm thuốc. Trong cơn mưa đá bất ngờ, tính hồn nhiên của cô hiện rõ. Cô sung sướng, cuống cuồng với 'những niềm vui con trẻ... bùng nổ, hạnh phúc, tràn đầy'. Và cơn mưa nhắc nhở cô về quê hương, về mẹ, và về những ngôi sao lớn trên bầu trời thành phố.

Phương Định là hình ảnh tượng trưng cho tinh thần của thế hệ trẻ: Hồn nhiên, mơ mộng, xinh đẹp, yêu âm nhạc, tự trọng, luôn nỗ lực vượt qua khó khăn, nguy hiểm và sợ hãi, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ.

Câu 4:

Ngôn ngữ trong truyện phản ánh ngôn ngữ của nhân vật sử dụng ngôi kể 'tôi' - Phương Định. Sự lựa chọn này khiến câu chuyện trở nên hồn nhiên, trẻ trung và đầy tính nữ tính. Người kể còn thêm những suy nghĩ và bình luận, làm cho câu chuyện không chỉ là sự kiện mà còn là nhận định được đánh giá, suy ngẫm. Nhịp độ truyện cũng thay đổi, từ sự khẩn trương căng trướng đến những khoảnh khắc chậm rãi và sâu lắng. Điều này cũng giúp câu chuyện trở nên linh hoạt và sống động.

Câu 5:

Thế hệ trẻ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ là những người sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ. Như Phương Định, Nho, chị Thao (Những ngôi sao xa xôi). Họ là những thanh niên xung phong lái xe lạc quan, dũng cảm 'Ung dung buồng lái ta ngồi – Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng' (Phạm Tiến Duật – Bài thơ về tiểu đội xe không kính). Họ là những chàng trai trên đỉnh Yên Sơn làm nhiệm vụ trên đài khí tượng, lặng lẽ cống hiến cho đất nước, những con số về gió, mây, mưa, góp phần cho sản xuất và chiến đấu chống máy bay Mỹ (Lặng lẽ Sapa). Họ còn là những kỹ sư, đoàn viên sẵn sàng nhận phân công, làm việc ở mọi nơi.

Thế hệ những người trẻ ấy hồn nhiên, dũng cảm, ham học hỏi, sẵn sàng đối mặt với mọi thách thức mà đất nước đặt ra.

Đó là một thế hệ đáng tự hào, mà thanh niên ngày nay cũng nên học tập và lấy làm gương mẫu.

II. Bài tập thực hành:

Câu 1 – Trang 122 SGK ngữ văn 9 tập 2:

Một số bài thơ, đoạn thơ hay viết về thế hệ trẻ trong cuộc chiến chống Mĩ :
Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật), Khoảng trời – hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ), Gửi em cô thanh niên xung phong (Phạm Tiến Duật)...

Câu 2 – Trang 122 SGK ngữ văn 9 tập 2: Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật Phương Định trong truyện.

Trả lời:

Phương Định là biểu tượng của thế hệ trẻ Việt Nam thời chiến tranh chống Mỹ. Cô là người mang tâm hồn trong trắng, hồn nhiên, xinh đẹp, mơ mộng, yêu âm nhạc, tự trọng, luôn nỗ lực vượt qua khó khăn, nguy hiểm và sợ hãi, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Ngoài ra, Phương Định còn thể hiện sự lo lắng và quan tâm đặc biệt đối với đồng đội khi cô ngồi trực điện thoại trong hang. Cô cũng là người chăm sóc tận tình cho Nho khi Nho bị thương. Nhân vật Phương Định đã giúp chúng ta hiểu sâu hơn về vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất của những cô gái thanh niên xung phong trong giai đoạn khó khăn đó.