1. Bài văn đánh giá chất thơ trong truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' số 1
Một yếu tố tạo sức hấp dẫn và đóng góp cho thành công của truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là chất thơ, sự trữ tình hùng vĩ hiện hữu trong từng câu chữ. Chất trữ tình phát sinh từ vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng của Sa Pa, mà tác giả tả qua con mắt tài năng của một họa sĩ già: Hình ảnh thiên nhiên Sa Pa hiển thị vẻ đẹp thơ mộng, độc đáo và kỳ lạ.
Chất thơ rực rỡ từ cảnh đẹp Sa Pa như một bức tranh. Nơi đây có những ngọn núi cao, thác nước trắng xoá, với mây, nắng và sương đều đẹp đến rụng rời. Sự bắt đầu của Sa Pa là những dãy đào ven đường hoặc những con bò trong làng cổ, cổ đeo chuông, là biểu tượng độc đáo của cuộc sống phong phú và đa dạng tại đây. Rừng cây bắt đầu mùa che phủ lấy mình “Những cây thông vươn cao, lay động trong nắng, những bông hoa cà trắng nổi bật giữa màu xanh của rừng”.
Đặc biệt, vẻ đẹp của ánh nắng mặt trời khiến cảnh sắc trở nên long lanh hơn. “Ánh nắng bắt đầu chạm vào, hỏa tiễn rừng cây”; “ánh nắng bạc màu cả con mèo, đốt cháy rừng cây như một bức tranh lửa lớn. Nắng chiếu làm cho bó hoa trở nên rực rỡ hơn và khiến cho cô gái cảm thấy mình trở nên rực rỡ theo”. Người đọc cảm thấy như được cuốn theo nhịp điệu của mây hay hoàn toàn nổi bật trong sức hấp dẫn của ánh nắng.
Chỉ là những đường nét tóm lược nhưng cảnh đẹp tự nhiên hiện ra như những tấm tranh, đẹp đến mức độ hai lần. Vẻ đẹp tự nhiên của nó và vẻ đẹp qua tâm hồn của người nghệ sĩ. Chất thơ trỗi dậy từ vẻ đẹp của con người sống và làm việc tại đây. Vẻ đẹp tự nhiên làm nổi bật vẻ đẹp của con người nơi đây. Những đỉnh núi Yên Sơn, Phan-xi-păng cao vút gợi nhắc về những con người ở đỉnh cao của sự hi sinh và tận trung. Sự lôi cuốn của ánh nắng và gió làm nổi bật tinh thần hùng hồn và lòng đam mê của con người lao động ở đây. Vẻ đẹp của thiên nhiên, trong sáng như tâm hồn của những người ở Sa Pa, trong sáng và mộng mơ.
Chất thơ, trữ tình đặc sắc nhất là từ nội dung truyện. Từ cuộc gặp tình cờ để lại ấn tượng sâu sắc, đến vẻ đẹp giản dị đáng yêu của thanh niên, từ câu chuyện của anh về cuộc sống ẩn mình giữa lặng lẽ Sa Pa, và từ những cảm xúc mới mẻ của họa sĩ và kỹ sư đối với thanh niên.
Có thể nói, truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa mang hình dạng của một bài thơ, chất thơ bùng nổ từ đầu đến cuối truyện, từ vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt vời của vùng núi cao cho đến hình ảnh của những con người sống và làm việc trong sự yên bình, nhưng không hề cô đơn, do sự liên kết mạnh mẽ với đất nước và với nhau. Tác giả đã tạo ra một không khí trữ tình cho tác phẩm, tăng cường ý nghĩa và vẻ đẹp của những sự kiện và con người được mô tả trong truyện, nhờ đó chủ đề của câu chuyện trở nên rõ ràng và sâu sắc hơn.
2. Đánh giá văn cảm nhận chất thơ trong truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' số 3
Đối với sáng tác của Nguyễn Thành Long, điều đặc sắc là khả năng tạo ra những hình tượng đẹp, truyện kết hợp kí thúc với chất trữ tình, sức sống thơ. Chất thơ chính là một giá trị nổi bật trong tác phẩm ngắn Lặng lẽ Sa Pa, được thể hiện một cách sống động ở cả mức nội dung và nghệ thuật.
Đầu tiên, chất thơ trong tác phẩm được thể hiện qua vẻ đẹp của thiên nhiên, đặc biệt là núi rừng Sa Pa. Trong câu chuyện, qua chuyến đi của ông họa sĩ già và cô kỹ sư trẻ lên Sa Pa, tác giả dẫn độc giả đến với không gian núi rừng Tây Bắc, nơi có vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng: “Mây hắt từng chiếc quạt trắng lên từ các thung lũng... Nắng bắt đầu lên, đốt cháy rừng cây. Những cây thông cao, rung tốt trong nắng, những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn của cây tử kính thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luôn cả vào gầm xe”. Cuối câu chuyện, khi ông họa sĩ và cô kỹ sư nói lời chia tay với Sa Pa, khung cảnh núi rừng lại được miêu tả: “Lúc bấy giờ, nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây như một bó đuốc lớn. Nắng chiếu làm cho bó hoa càng thêm rực rỡ và khiến cho cô gái cảm thấy mình rực rỡ theo”. Tác giả chỉ sử dụng một số nét tinh tế, nhưng qua ngôn từ tươi sáng, giàu hình ảnh, tạo ra bức tranh sống động về vẻ đẹp trong trẻo và quyến rũ của Sa Pa. Khung cảnh này đóng vai trò như một bối cảnh cho câu chuyện đầy thơ, là điểm tựa cho chất thơ lan tỏa trong cả truyện.
Chất thơ trong Lặng lẽ Sa Pa được hiển hiện rõ qua vẻ đẹp của con người và những câu chuyện bình dị mà đầy cảm xúc của họ. Không có nhân vật phản diện trong truyện. Tất cả đều xuất hiện với những đặc điểm riêng biệt. Ông họa sĩ già với niềm đam mê chân thành với nghệ thuật, cô kỹ sư trẻ với lòng hi sinh cho sự phục vụ thanh xuân, bác lái xe với hơn 30 năm công bố không mệt mỏi, ông kỹ sư vườn rau Sa Pa tận tụy với công việc, anh nghiên cứu sét hi sinh cho niềm đam mê khoa học, anh đồng nghiệp trên đỉnh Phan-xi-păng tận tâm với cộng đồng... Họ đều hiện lên với sự rạng ngời trong tâm hồn và lối sống. Mặc dù tuyệt nhiên, bình dị (hầu hết nhân vật không có tên - đây là một chiêu nghệ thuật của tác giả), nhưng nhân cách và tâm hồn của họ vẫn toả sáng với vẻ đẹp của tình người.
Đặc biệt nổi bật trong truyện là hình tượng của anh thanh niên. Đây là hình tượng trung tâm cho vẻ đẹp của con người trong câu chuyện. Qua lời kể của bác lái xe, sự đánh giá của ông họa sĩ và cô kỹ sư, cũng như thông qua ngôn từ và hành động của anh, anh thanh niên hiện lên với những đặc điểm đẹp: Sống tự chủ, khoa học và thơ mộng (“một căn nhà ba gian, sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm”), không cảm thấy cô đơn vì có niềm vui từ việc trồng hoa và đọc sách; đam mê, tận tụy, có trách nhiệm và luôn tìm niềm vui trong công việc (“khi làm việc, ta và công việc là một, làm sao có thể là một mình được? Đặc biệt là công việc của anh liên quan đến công việc của nhiều anh em đồng chí dưới kia. Công việc của anh gian khổ thật, nhưng nếu bỏ nó, anh sẽ buồn đến chết”); tận tâm, phục vụ và luôn chú trọng đến người khác (tặng củ tam thất để chữa bệnh cho vợ bác lái xe, vui mừng khi có khách đến, tiếp đãi khách nồng hậu, tặng quà khi chia tay); thật thà, khiêm tốn (nhận ra rằng đóng góp của anh là nhỏ bé so với những người khác, từ chối khi được vẽ chân dung và giới thiệu những người xứng đáng hơn). Có thể nói, qua những đặc điểm đơn giản và tự nhiên, anh thanh niên là hình ảnh biểu tượng của những người lao động 'lặng lẽ' giữa 'Sa Pa', là biểu tượng của con người mới đang đóng góp cho sự phát triển và bảo vệ đất nước. Tâm hồn, cách sống và những câu chuyện về công việc của anh như những bài thơ tràn ngập lòng nhân ái. Chất thơ lan tỏa từ chính hình ảnh của anh thanh niên.
Không chỉ trong mặt nội dung, chất thơ trong Lặng lẽ Sa Pa cũng được thể hiện sống động qua nhiều khía cạnh của hình thức. Ấn tượng chung của độc giả đối với tác phẩm là câu chuyện nhẹ nhàng với cốt truyện đơn giản, tình tiết không quá phức tạp, diễn biến truyện không quá hấp dẫn. Mặc dù có lúc truyện trở nên sôi nổi, nhưng phần lớn vẫn giữ nguyên được điệu chậm rãi và tinh tế. Đặc biệt, ngôn ngữ của truyện sáng tạo, giàu biểu cảm và hình ảnh với những sáng tạo như: Sử dụng ngôn ngữ màu sắc (thác trắng xoá, mây hắt từng chiếc quạt trắng, thấp thoáng trong màu xanh rộng lớn, một vệt màu vàng ba góc, những ngón tay bằng bạc, nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng, mây mù cuốn tròn như chiếc cầu vồng kia, hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng...); sử dụng ngôn ngữ hình thức (lặng lẽ, lả tả, thấp thoáng, dễ dàng, nhẹ nhàng, bối rối, nhỏ nhỏ, sạch sẽ, toe toe, khe khẽ, hí hoáy, loay hoay, choáng choàng, vắng vẻ, vòi vọi, băn khoăn, rực rỡ...); sử dụng nhiều so sánh hình tượng (nó như con giáp gặm người ta, nó như bị chặt ra từng khúc, các anh chị cứ như con bướm,...).
Chắc chắn, lớp ngôn ngữ phong phú này là yếu tố quan trọng tạo nên chất thơ liên tục trong toàn bộ tác phẩm, tạo nên đặc điểm nổi bật của phong cách sáng tạo của nhà văn Nguyễn Thành Long.
3. Đánh Giá về Nét Thơ Trong Truyện Ngắn 'Lặng Lẽ Sa Pa' số 2
Nhìn nhận ban đầu, tác phẩm thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, đặc biệt là vẻ đẹp của núi rừng Sa Pa.
Trong câu chuyện, qua chuyến đi của ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ đến Sa Pa, người viết đưa độc giả đến những không gian núi rừng Tây Bắc, nơi có vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng: “Mây hắt từng chiếc quạt trắng nảy lên từ các thung lũng… Nắng bây giờ bắt đầu chiếu lên, thắp cháy rừng cây. Những cây thông vươn cao, rung lên trong nắng, những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn che phủ của những cây tử kính thỉnh thoảng nhô đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn thành từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, cuốn vào gầm xe”.
Ở cuối truyện, khi ông họa sĩ và cô kĩ sư chia tay Sa Pa, khung cảnh núi rừng lại được mô tả một lần nữa: “Lúc ấy, nắng đã mạ bạc cả con đường dốc, thắp cháy rừng cây như một bó đuốc lớn. Nắng chiếu làm cho bó hoa trở nên rực rỡ hơn và làm cho cô gái cảm thấy mình rực rỡ theo”. Tác giả không miêu tả nhiều, chỉ với những nét chấm phá, qua lời văn tinh tế, giàu hình ảnh, ngôn ngữ như có đường nét, hình khối, sắc màu, cảnh đẹp của Sa Pa hiện lên ấn tượng với vẻ đẹp trong trẻo, hữu tình. Khung cảnh đẹp này đóng vai trò làm nền cho câu chuyện tràn ngập chất thơ, là yếu tố thúc đẩy chất thơ trong truyện được kích thích.
Chất thơ trong Lặng lẽ Sa Pa nổi bật qua vẻ đẹp của con người và những câu chuyện bình dị mà cảm động. Trong truyện, không có nhân vật phản diện. Mọi nhân vật đều hiện lên với những vẻ đẹp độc đáo. Ông họa sĩ già với niềm khao khát chân chính về nghệ thuật, cô kĩ sư trẻ với lý tưởng hiến dâng thanh xuân, bác lái xe với hơn 30 năm làm việc chăm chỉ, ông kĩ sư vườn rau Sa Pa tận tụy với công việc, anh cán bộ nghiên cứu sét hy sinh hạnh phúc cá nhân vì đam mê khoa học, anh đồng nghiệp trên đỉnh Phan-xi-păng lặng lẽ cống hiến cho cộng đồng…
Tất cả những nhân vật trong Lặng lẽ Sa Pa đều tỏa sáng với vẻ đẹp trong tâm hồn và lối sống. Họ không chỉ say mê, hết mình trong công việc, mà còn hi sinh hạnh phúc riêng tư vì lý tưởng xây dựng và làm giàu đất nước. Mặc dù rất lặng lẽ, giản dị (hầu hết các nhân vật đều không có tên – điều này là một thuật ngữ nghệ thuật của tác giả) nhưng tâm hồn và tình cảm của họ vẫn tỏa sáng với vẻ đẹp nhân văn.
Nổi bật trong truyện là hình ảnh nhân vật của anh thanh niên. Đây là hình tượng tập trung vào vẻ đẹp của con người trong câu chuyện. Thông qua lời kể của bác lái xe, sự đánh giá, nhìn nhận của ông họa sĩ và cô kĩ sư trẻ, đặc biệt là qua ngôn ngữ và hành động của chính nhân vật, anh thanh niên hiện lên trong câu chuyện với những đặc điểm nổi bật: Sống gọn gàng, khoa học và thơ mộng (“một căn nhà ba gian, sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm”), không cảm thấy cô đơn vì có niềm vui trồng hoa, đọc sách); yêu nghề, tận tụy, có trách nhiệm và luôn tìm thấy niềm vui trong công việc (“khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi công việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”); chân thành, cởi mở, chu đáo và biết quan tâm người khác (tặng củ tâm thất để vợ bác lái xe chữa bệnh, vui sướng khi có khách đến thăm, tiếp đãi khách nồng nhiệt, lưu luyến, tặng quà khi chia tay); thành thật, khiêm tốn (tự nhận thấy đóng góp của mình chỉ là nhỏ bé so với những người khác, từ chối khi được vẽ chân dung và giới thiệu những người xứng đáng hơn mình).
Có thể nói, hình ảnh của anh thanh niên là biểu tượng của những con người “lặng lẽ” giữa “Sa Pa”, là bức tranh của con người lao động mới trong thời đại hiện nay đang đóng góp sức mình cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Tâm hồn, lối sống, từng câu chuyện về công việc của anh như những bài thơ mang vẻ đẹp nhân văn sâu sắc. Chất thơ trong truyện tỏa sáng từ chính hình tượng của nhân vật này.
Không chỉ trên mặt nội dung, chất thơ trong Lặng lẽ Sa Pa còn được thể hiện mạnh mẽ trên nhiều khía cạnh của mặt hình thức. Ấn tượng chung của độc giả với tác phẩm là câu chuyện nhẹ nhàng với cốt truyện đơn giản, tình tiết không phức tạp, diễn biến truyện không quá căng thẳng. Mặc dù có những khoảnh khắc sôi động, nhưng nói chung truyện vẫn giữ nguyên giọng điệu chậm rãi, tĩnh lặng.
Đặc biệt, truyện được xây dựng trên lớp ngôn ngữ trong sáng, giàu biểu cảm và hình ảnh với những biểu hiện như: Sử dụng nhiều từ ngữ chỉ màu sắc (thác trắng xóa, mây hắt từng chiếc quạt trắng, thấp thoáng trong màu xanh bao la, một vệt hình ba góc màu vàng, những ngón tay bằng bạc, nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng, anh chỉ đỏ mặt, đứng trông mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong…); Sử dụng nhiều từ ngữ lạ (lặng lẽ, lả tả, thấp thoáng, dễ dàng, nhẹ nhàng, bối rối, nhỏ nhẻ, sạch sẽ, toe toe, khe khẽ, hí hoáy, loay hoay, choáng choàng, vắng vẻ, vòi vọi, băn khoăn, rực rỡ,…); sử dụng nhiều so sánh hùng biện (nó như con gián gặm nhấm người ta, nó như bị chặt ra từng khúc, các anh chị cứ như con bướm,…).
Có thể nói, lớp ngôn ngữ truyện đầy chất thơ là một trong những khía cạnh quan trọng tạo nên chất thơ suốt cả tác phẩm.
4. Đánh giá về sự thơ mộng trong tác phẩm ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' số 5
Chỉ có cuộc sống vì người khác mới là cuộc sống đáng quý!
Câu nói đầy ý nghĩa của nhà khoa học A. Einstein khiến ta phải trăn trở, suy nghĩ về cuộc sống, về bổn phận của mỗi con người trong cuộc đời này.Lời ngụ ý ấy được nhà văn Nguyễn Thành Long gởi gắm qua một tác phẩm bàng bạc chất thơ, thấm đẫm chất trữ tình- “ Lặng lẽ Sa pa”.Đến với truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa pa”, ta không chỉ thán phục những con người làm việc quên mình vì người khác, vì tổ quốc mà còn say sưa, ngây ngất trong chất men say trữ tình lãng mạn của một thiên nhiên nên thơ qua những trang viết rất mực tài hoa.Phải nói rằng một trong những yếu tố tạo nên sức hấp dẫn và góp phần thành công cho truyện ngắn này là Chất trữ tình.
Nguyễn Thành Long ( 1925 – 1991 ) quê huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, là cây bút chuyên về truyện ngắn và kí. Ông tham gia hoạt động văn nghệ trong những năm kháng chiến chống Pháp ở Nam Trung Bộ. Sau năm 1954, tập kết ra Bắc, công tác ở Hội nhà văn Việt Nam, chuyên về sáng tác và biên tập. Những truyện ngắn của Nguyễn Thành Long không gân guốc, gai góc mà thường pha chất kí, mang vẻ đẹp trong trẻo, thơ mộng, giàu chất trữ tình. Tác phẩm chính: Bát cơm Cụ Hồ ( 1955 ), Những tiếng vỗ cánh ( 1967 ), Giữa trong xanh (1972)… Với truyện kí Bát cơm Cụ Hồ – 1953 Nguyễn Thành Long đã đựơc trao giải thưởng Phạm Văn Đồng.
Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là kết quả trong chuyến đi lên Lao Cai trong mùa hè năm 1970, sau này in trong tập Giữa trong xanh (1972) của Nguyễn Thành Long. Đây là một truyện ngắn tiêu biểu ở đề tài viết về cuộc sống mới hoà bình, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Truyện ngắn có cốt truyện khá đơn giản,chỉ tập trung vào cuộc gặp gỡ tình cờ giữa ông hoạ sĩ, cô kí sư trẻ và anh thanh niên-nhân vật chính của tác phẩm-trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét. Giữa khung cảnh thiên nhiên Sa pa đẹp như một bức tranh.
Chất thơ bàng bạc toát lên từ khung cảnh thiên nhiên nên thơ ấy.Sa pa được miêu tả dưới một góc nhìn của một nhà hội hoạ.Nói đến Sa pa, người ta sẽ nghĩ ngay đến một nơi nghỉ ngơi, yên tĩnh và tuyệt đẹp. Nghĩ ngay đến những rừng hoa ban trắng muốt, những cánh rừng bạt ngàn dưới ánh nắng ban mai, những đồi núi trập trùng dưới sương mờ bao phủ, những thửa ruộng bậc thang, những phiên chợ tình lãng mạn... Thiên nhiên Sa pa dưới ngòi bút của Nguyễn Thành Long hiện lên cũng không kém phần sinh động như thật vậy.Nguyễn Thành Long đã nhập vai, đã hoá thân vào người hoạ sĩ, mượn cái nhìn của nghệ thuật hội họa, mượn lăng kính đầy màu sắc để tô vẽ nên một thiên nhiên không kém phần thơ mộng, lung linh, kì ảo, trữ tình.
Sa Pa xuất hiện đầu tiên với hình ảnh “những rặng đào” và “nhũng đàn bò lang cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong thung lũng hai bên đường”. Đúng là Sa Pa rồi! Bạn có nhận ra chưa? Còn người hoạ sĩ thì đã nhận ra cảnh quan ấy để rồi tơ tưởng đến một ngày được về ở hẳn nơi ấy. Chỉ một ước muốn ấy thôi cũng cho thấy bức tranh thiên nhiên có sức hấp dẫn lòng người. Đẹp nhất vẫn là lúc nắng lên. Dưới ánh nắng, dường như mọi vật đều trở nên sinh động. Ánh nắng làm cho bức tranh trở nên đầy màu sắc, khiến con người họa sĩ và cô kĩ sư cũng nín bặt vì vẻ đẹp lạ kì của cảnh.đến đây ta lại như thấy cái nhìn của một nhà làm phim, đang quay rất chậm và cận cảnh một bức tranh phong cảnh. Cảnh đẹp quá, khiến tay quay như không dám lia nhanh máy và dường như nín thở vì sợ cảnh ấy vụt biến khỏi tầm nhìn “ Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu hình hoa cà lên trên màu xanh của rừng,. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục , lăn trên vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn vào cả gầm xe”.
Rõ ràng tác giả đang đặc điểm nhìn từ trên cao nhìn xuống. Không gian bao quát, có cả mây, có cả rừng, và thậm chí xuống đến cả gầm xe nhưng lại đựơc nhìn theo có một chiều. Vẫn rất hợp lí. Ta cứ tưởng tượng, người hoạ sĩ đang ngồi trên xe và xe thì đang nằm ngang với mây trời Tây Bắc.Chính vì lẽ đó mà có những đụn mây vón cục xen vào những tán lá rừng.Vì lẽ đó mới thấy được những giọt sương len trên vòm lá, cùng lúc với những tia nắng mặt trời chiếu trên đỉnh những chòm thông.Thiên nhiên đuợc nhân hoá trở nên sống động lạ kì “ Nắng len tới”; chòm thông rung tít với “những ngón” tay bằng bạc; cây tử kinh với cái “ Nhìn bao che” “nhô dầu” ; “ mây xua nắng đi”...Bức tranh hiện lên với nhiều màu sắc tươi sáng, màu xanh của những cánh rừng bạc ngàn, màu tím của những cây tử kinh,màu trắng của những đụn mây trời và màu vàng tươi của sắc nắng...Khung cảnh bồng bềnh, sương khói, lãng đãng mây trời và ngập tràn ánh sáng ấy chính là khung nền cho một cuộc gặp gỡ cũng thấm đẫm chất trữ tình, bàng bạc chất nên thơ.
Chất trữ tình trong truyện chủ yếu toát lên từ cuộc gặp gỡ tình cờ mà để lại nhiều dư vị ấy, từ những nét đẹp rất đáng mến của anh thanh niên, từ những câu chuyện anh kể về cuộc sống của mình giữa lặng lẽ Sa pa.Trong câu chuyện rất mực tình cờ trên một chuyến xe, qua lời kể của bác tài xế, anh thanh niên hiện lên là một chàng thanh niên “ Cô độc nhất thế gian” với một nỗi “ thèm người” hiếm có. Nỗi “thèm người” ấy khiến anh phải một mình hè lưng đẩy cả một gốc cây to ra ngáng đường xe chạy, để được nhìn đôi chút, được trò chuyện một lát với những người từ dưới xuôi lên. Nỗi “thèm người” ấy không phải là nỗi nhớ phồn hoa đô thị, nhớ cuộc sống an nhàn ở dưới xuôi mà đó là thèm cái tình người, thèm được bày tỏ tình cảm. Bởi dù phải lao động một mình ở một nơi hoàn toàn khắc nghiệt như vậy nhưng con người ấy không hề cảm thấy buồn tẻ, cô đơn. Ta hãy nghe anh tâm sự: “Khi ta làm việc, ta với công việc là một đôi chứ sao gọi là một mình được?”.Nỗi “thèm người” của anh chính lẽ đương nhiên của một con người, của một chàng trai trẻ.
Qua cái nhìn của người họa sĩ, anh thanh niên hiện lên là một “ chàng trai nhỏ bé với khuôn mặt rạng rỡ”. Anh sống trong một căn nhà ba gian, sạch sẽ với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại ở một góc trái gian với chiếc giường con, một chiếc bàn học, một giá sách. Một cuộc sống gọn gàng, ngăn nắp của một người yêu đời, say mê công việc, và không lấy gì là buồn chán cô đơn.Ngoài những giờ ốp, anh nuôi gà, trồng hoa và đọc sách. Với anh, sách là người bạn.Cuộc sống giản dị ấy tưởng chừng giản đơn nhưng để có nó thật không đơn giản chút nào. Bác họa sĩ già khi thấy anh thanh niên vội vội vàng vàng chạy trước lên nhà khi mời khách lên chơi đã thoáng có ý nghĩ như vậy.
“Khách tới nhà bất ngờ, Chắc cu cậu chưa kịp quét tước , dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.Nhưng người họa sĩ lấy lại được dịp ngạc nhiên khi bước lên khỏi bậc thang, thấy người con trai đang hái hoa. “Còn cô kĩ sư chỉ kịp “ồ” lên một tiếng!”. “Sau gần hai ngày, qua ngót bốn trăm cây số đường dài cách xa Hà Nội, đứng trong mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, bổng nhiên lại gặp hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong...ngay lúc dưới kia là mùa hè.”Làm cô gái quên cả e thẹn.Cuộc gặp gỡ tình cờ mà rất đỗi tự nhiên, khiến chàng trai cũng nhẹ nhàng , tự nhiên trao tặng cô gái bó hoa, và cô gái cũng nhẹ nhàng đón nhận. Đọc đến đây em bất giác suy nghĩ: phải chăng chính khung cảnh thiên nhiên thơ mộng trữ tình ấy đã tạo nền cho cuộc gặp gỡ thơ mộng trữ tình kia,. Phải chăng chính cái luống hoa đầy màu sắc như tình cảm muôn màu của anh thanh niên đã kia “cám dỗ” tâm hồn cô kĩ sư đang có nhiều tâm sự? Để rồi cô mở lòng ra đón nhận tình cảm chân thành từ anh, một chàng trai xa lạ một cách tự nhiên cởi mở như một người bạn thân quen đã xa cách lâu ngày. Nhẹ nhàng và quyến rũ. Cái chất men ấy cứ bàng bạc lòng người, bàng bạc đến cuối cuộc chia tay. Để rồi cô gái ấy đã để lại lòng mình cùng với chiếc khăn tay, để rồi chàng trai không hiểu ý, vô tình đem trả lại...Tất cả không qua khỏi con mắt của người nghệ sĩ. Hay tất cả đều được nhìn qua lăng kính của một người nghệ sĩ nên thật lãng mạn, thật nên thơ.một cái gì đó thoáng qua, một cái gì đó sương khói mà sao vẫn để lại dư âm vang mãi trong lòng người. Có khi những điều tưởng chừng nhỏ nhoi ấy lại có sức khơi gợi làm thay đổi một cách nhìn, làm thay đổi một cách nghĩ,thay đổi một quan niệm sống.
Với tình cảm chân thành, cởi mở của chàng trai,với những củ tam thất gởi biếu vợ bác lái xe, với quả trứng gà gởi khách khi rời nhà và cùng với bó hoa tặng cô gái... tất cả chỉ là những món quà nhỏ, món quà của tinh thần mà sao ta vẫn thấy nó có giá trị biết bao. Có ý nghĩa lớn lao biết bao.Chính lối sống say mê, nhiệt tình, chân thành, cởi mở và đầy tinh thần trách nhiệm của anh thanh niên đã khiến cho người nghệ sĩ nhìn anh với một con mắt khác, nhìn mình với một cái nhìn khác. Ông cảm thấy đã bắt gặp được một bức chân dung về cuộc sống, ông muốn ghi lại nó. Vẻ lại anh thanh niên với khuôn mặt rạng ngời thì có lẽ không có gì khó vẽ đối với người họa sĩ, nhưng anh thanh niên đã khiến ông muốn vẽ lại bức chân dung tinh thần về anh. Chính anh đã khiến ông có suy nghĩ khác về cuộc sống về nghệ thuật .Để vẽ được tất cả những gì cảm nhận được về anh thanh niên thật khó quá.Người nghệ sĩ cảm thấy “ nhọc quá”.
Chính cái tình người của anh thanh niên đã khiến bác lái xe mỗi khi lên đến ngang đèo đều cho xe dừng lại. Bác dừng lại chắc cũng không chỉ vì những chén nước chè tươi, chắc cũng không chỉ vì muốn đưa cho anh những cuốn sách mà bởi vì bác quý một con người, quý một tâm hồn thầm lặng. Cô kĩ sư, để lại chiếc khăn tay không phải vì mới đầu cô có tình ý gì đặc biệt với anh thanh niên mà bởi chính cuộc sống của anh thanh niên đã làm thay đổi suy nghĩ của cô về con người về lí tưởng sống của thanh niên, cô muốn để lại một cái gì đó kỉ niệm cho lần gặp gỡ này. “ Cô chìa tay cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng như người ta trao cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay” . Cô đã hiểu được nhiều điều về cuộc sống từ anh thanh niên. Còn người họa sĩ già thì cũng thật sự xúc động lúc chia tay. Đã chụp lấy tay anh thanh niên và nói : “ Chắc chắn tôi sẽ quay trở lại. Tôi sẽ ở với anh vài hôm được chứ!”. Chính anh thanh niên đã làm thay đổi cả suy nghĩ chủa người nghệ sĩ lão thành ấy. Chính cuộc sống trẻ trung của anh, chính lí tưởng sống quên mình của anh đã khiến cho người họa sĩ có cách nhìn nhận khác về Sa pa, về quan điểm nghệ thuật. Ông sẽ quay lại Sa pa không phải để nghĩ ngơi, tỉnh dưỡng như lời nói với bác lái xe ban đầu mà để làm một việc gì đó có ích cho cuộc sống này. Ông đã cảm thấy rằng Sa Pa không chỉ là nơi để nghỉ ngơi, tỉnh dưỡng mà nơi ấy còn có biết bao con người làm việc và cống hiến một cách thầm lặng cho cuộc đời.
Có thể nói, Truyện Lặng lẽ sa pa có dáng dấp của một bài thơ,chất thơ bàng bạc trong toàn truyện, từ phong cảnh vùng núi cao đến hình ảnh những con người sống và làm việc trong cái lặng lẽ mà không hề cô độc, bởi sự gắn bó của họ với đất nước, với mọi người.Nếu như đến với “ Gió lạnh đầu mùa của Thạch Lam người đọc cảm nhận được chất trữ tình toát lên từ tình người đầm ấm của cậu bé Sơn, của vú già, của mẹ Sơn qua những cử chỉ yêu thương, ấm áp tình người trong mùa gió lạnh thì đến với “ Lặng lẽ sa pa của Nguyễn Thành Long ta lại cảm nhận cũng cái tình người ấm áp ấy qua cuộc gặp gỡ đầy tình cờ và bất ngờ giữa những con người ở cái nơi heo hút tưởng chừng chỉ có núi đồi, và yên lặng.Ta bắt gặp hình ảnh những con người chỉ mới thoáng qua thôi, không để lại tên tuổi, quê quán, chỉ biết họ là anh thanh niên, ông kĩ sư chuyên nghiên cứu vườn rau để thụ phấn cho cây su hào , nhà nghiên cứu bản đồ sét... Họ sống và làm việc một cách âm thầm, lặng lẽ mà không hề tẻ nhạt. Niềm say mê lao động, sự hăng hái nhiệt tình trong cách sống,tình yêu con người, tình yêu thiên nhiên của họ đã để lại trong lòng người đọc bao suy nghĩ, trăn trở về cuộc đời.Lối sống của họ khiến em nghĩ đến lời ca đầy tính triết lí và quen thuộc trong bài hát “Một đời người, một rừng cây” của tác giả Trần Long Ẩn: “Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng. Gian khổ sẽ giành phần ai ? Ai cũng một thời trẻ trai, cũng thường nghĩ về đời mình.”.
Truyện đã thành công trong cách xây dựng tình huống hợp lí, tự nhiên mà hết sức bất ngờ, trong cách kể chuyện giản dị, trong cách miêu tả con người, cảnh vật dưới nhiều điểm nhìn. Ở đây ta thấy có hai nhân vật thường xuyên suy ngẫm, thường nhìn nhân vật chính - hai nhân vật đại diện cho hai thế hệ, hai cách suy nghĩ khác nhau. Để rồi chân dung nhân vật dần dần được khắc họa.Ngôn ngữ đậm chất hội họa, trữ tình cũng là một trong những thành công của thiên truyện.
Sa Pa "lặng lẽ” nhưng lại để lại nhiều dư vang. Sa Pa lặng lẽ mà trữ tình, lãng mạn. Sa pa lặng lẽ mà không cô quạnh, đìu hiu. Bởi nơi đây, vẫn còn có rất nhiều những con người ngày đêm âm thầm lặng lẽ dâng hiến tuổi trẻ, trí tuệ và niềm say mê lao động của mình cho đất nước, cho cuộc đời. Hãy làm những việc bình thường bằng một niềm tin phi thường bạn nhé! Chính tình yêu cuộc sống, sự say mê lao động sẽ đem đến cho bạn những giây phút thăng hoa.Chính niềm say mê sáng tạo mà Nguyễn Thành Long đã mang đến cho ta một áng văn thấm đẫm chất trữ tình.
5. Bài viết đánh giá về vẻ thơ mộng trong tác phẩm ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' số 4
Nguyễn Thành Long, một nhà văn nổi tiếng, chuyên sáng tác truyện ngắn và bút kí. Tác phẩm nổi bật của ông, 'Lặng lẽ Sa Pa', không chỉ là một câu chuyện thú vị mà còn là bức tranh tinh tế về cuộc sống. Sự chắt lọc tinh tế của ông đã làm nổi bật vẻ đẹp tự nhiên và con người tại vùng đất nổi tiếng Lào Cai. Đánh giá về tác phẩm này cho thấy sự kết hợp độc đáo giữa văn xuôi và thơ, đem đến trải nghiệm đọc độc đáo và sâu sắc.
Truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' không chỉ mô tả về cảnh đẹp hùng vĩ của Sa Pa mà còn tập trung khám phá tâm hồn của con người nơi đây. Những nhân vật được tạo hình tinh tế, từ anh thanh niên làm công tác khí tượng đến kỹ sư đam mê nghiên cứu khoa học, đều là những người sống đầy ý nghĩa và cống hiến. Cuộc sống tĩnh lặng của Sa Pa được tô điểm bởi những con người say mê lao động, những người không ngừng đóng góp cho sự phồn thịnh của đất nước.
Nguyễn Thành Long thông qua câu chuyện của mình, đã làm nổi bật vẻ đẹp độc đáo của Sa Pa và nhấn mạnh giá trị của những con người tại đây. Bài viết không chỉ là một tác phẩm văn xuôi, mà là một tác phẩm nghệ thuật sáng tạo, đậm chất thơ. 'Lặng lẽ Sa Pa' là một cuộc hành trình đặc biệt, mời gọi độc giả tới khám phá vẻ đẹp không lẫn vào đâu được của xứ sở núi rừng này.
Chắc chắn, việc đọc truyện sẽ mang lại cho người đọc những trải nghiệm tuyệt vời, nơi họ sẽ hòa mình vào không gian lặng lẽ, trữ tình của Sa Pa. Cuộc sống bình yên và ý nghĩa của những con người Sa Pa, được Nguyễn Thành Long diễn đạt một cách tinh tế, sẽ là nguồn cảm hứng bất tận cho mọi độc giả.