Top 5 Nguyên Nhân Gây Béo Phì ở Trẻ và Cách Điều Trị

1. Tiêu thụ lượng calorie vượt quá nhu cầu cần thiết

Vì cuộc sống hiện đại, cha mẹ thường thiếu thời gian chăm sóc con, dẫn đến trẻ thường tự ăn những thức ăn nhanh, giàu đường và chất béo. Chỉ cần 70 calorie dư thừa mỗi ngày cũng có thể dẫn đến tình trạng thừa cân và béo phì ở trẻ. Việc tăng cường vận động hàng ngày là quan trọng để duy trì sức khỏe. Trẻ từ 6 - 7 tuổi trở lên cần hoạt động thể lực ít nhất 60 phút mỗi ngày.

• Chế độ ăn cân đối giúp hạn chế năng lượng dư thừa, tránh thức ăn giàu năng lượng như dầu mỡ, đường, bánh kẹo.
• Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vận động như bóng rổ, chạy bộ, bơi lội, nhảy dây, võ thuật...

2. Thiếu hụt động vận động

Thiếu hoặc ít hoạt động thể lực là nguyên nhân chủ yếu tạo ra sự tích tụ chất béo. Điều này thường xảy ra khi trẻ dành thời gian rảnh rỗi chơi game, xem phim, ăn uống thay vì tham gia các hoạt động thể thao hoặc ngoại khóa. Nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia chỉ ra rằng lười vận động liên quan chặt chẽ với thừa cân béo phì ở trẻ, đặc biệt là thời gian ngồi trước màn hình (máy tính, tivi, điện thoại...) là nguyên nhân chủ yếu. Điều này còn dẫn đến tăng thời gian ăn uống đặc biệt là thức ăn giàu chất béo và đường.

Biện pháp phòng ngừa:

• Khuyến khích sự quan tâm của trẻ đối với các hoạt động thể thao.
• Thúc đẩy vận động theo sở thích, tăng dần cường độ và thời gian (tập ít nhất 30 phút/lần và 5 ngày/tuần).
• Thúc đẩy trẻ tham gia công việc nhà, làm các công việc tăng cường hoạt động như tưới cây, đi cầu thang bộ.
• Giảm thời gian ngồi xem tivi và chơi điện thoại.
• Xây dựng thói quen ngủ sớm và đủ giấc cho trẻ.

Nước ngọt có ga là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cân ở trẻ nhỏ. Việc sử dụng thường xuyên nước ngọt có ga có thể gây tăng hơn 100% mỡ gan và mỡ xương - con số đáng chú ý nếu mỡ gan tăng cao, có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không cồn. Thực tế cho thấy nước ngọt có ga không mang lại lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là với trẻ em. Trong thành phần của loại nước này, chúng ta không biết chính xác hàm lượng đường mía, đường ngô, caffeine, cũng như các chất tạo màu, chua, và tạo ga được thêm vào, tất cả đều là yếu tố có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cơ thể, có thể gây ra các bệnh lý về thận, tác động nghiêm trọng đến dạ dày và đường ruột, đe dọa sức khỏe của răng, tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường, tim mạch, và tăng cường khả năng thừa cân. Việc cho trẻ uống quá nhiều nước ngọt có ga có thể làm tăng lượng canxi bị đào thải qua nước tiểu, gây ra tình trạng thiếu canxi, làm cho cơ thể thiếu canxi cần thiết để phát triển chiều cao. Trái ngược lại, bụng sẽ trở nên phì nhiều hơn vì nước ngọt có ga thường chứa nhiều đường. Điều này có thể ngăn chặn sự phát triển chiều cao và tăng nguy cơ thừa cân.

Ngoài các yếu tố trước đó, di truyền cũng là một trong những nguyên nhân gây béo phì ở trẻ. Theo các nghiên cứu khoa học, nếu bố mẹ mắc bệnh béo phì, con cái có khả năng gặp vấn đề béo phì cao gấp từ 4 đến 8 lần so với người bình thường. Rủi ro béo phì ở trẻ càng tăng khi cha mẹ có vấn đề về cân nặng, ảnh hưởng từ bố mẹ có thể làm tăng gấp đôi khả năng trẻ trở nên béo phì so với trẻ có cân nặng bình thường. Phát hiện này của các nhà khoa học nhấn mạnh mối liên quan nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ em trên toàn thế giới. Béo phì không chỉ là kết quả của yếu tố cá nhân mà còn từ các yếu tố gia đình và di truyền.

Biện pháp phòng ngừa:

• Chăm sóc sức khỏe của thai nhi từ khi còn trong bụng mẹ để tránh tình trạng thiếu hoặc thừa dinh dưỡng khi mới sinh.
• Khẩu phần ăn bổ sung của trẻ cần được thiết kế hợp lý, đảm bảo cung cấp đủ chất bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất từ cả 4 nhóm thực phẩm.
• Thúc đẩy hoạt động vận động thể lực với các hoạt động phù hợp với từng độ tuổi như thể dục nhịp điệu, đi bộ, nhảy dây, bơi lội... hạn chế sử dụng thiết bị điện tử và giới hạn thời gian ngồi xem TV.
• Theo dõi sự phát triển của trẻ thông qua chỉ số cân nặng và chiều cao để phát hiện sớm vấn đề thừa cân béo phì, từ đó điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và lối sống phù hợp cho trẻ.

Các bé gặp vấn đề về tâm lý như trầm cảm, căng thẳng có nguy cơ cao hơn bị béo phì so với những bé bình thường. Họ thường ăn quá mức hoặc dựa vào ăn vặt để giải quyết những tình huống khó khăn này. Yếu tố tâm lý và cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ béo phì ở trẻ. Sự thiếu quan tâm và hướng dẫn của bố mẹ trong thời kỳ nhỏ tuổi có thể là nguyên nhân dẫn đến rủi ro béo phì. Các vấn đề tâm sinh lý và sự hòa nhập xã hội có liên quan đến mức độ béo phì và xuất hiện các dấu hiệu lo lắng, trầm cảm, rối loạn hành vi, tự hình dung thấp, và kết quả học tập giảm sút, cũng như mối quan hệ giữa nỗi sợ béo phì và tâm trạng uất ức, đặc biệt là ở trẻ gái.

Biện pháp phòng ngừa:

• Cha mẹ cần chăm sóc và quan tâm đến con cái một cách toàn diện nhất.
• Tránh để trẻ phải đối mặt với những vấn đề tâm lý và căng thẳng.
• Tạo ra một môi trường sống và học tập thoải mái, vui vẻ cho trẻ.