Top 6 Bài luận 'Bức tranh của em gái tôi' của Tạ Duy Anh lớp 6 xuất sắc

A. Thông tin quan trọng

1. Tác giả

Tạ Duy Anh, tên khai sinh Tạ Việt Đãng (sinh năm 1959).

Quê quán: Huyện Chương Mỹ, Hà Tây.

Bút danh: Lão Tạ, Chu Qúi, Bình Tâm.

Là một nhà văn trẻ nổi bật trong thời kỳ đổi mới.

2. Tác phẩm

Truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi” đoạt giải nhì cuộc thi “Tương lai vẫy gọi” của báo thiếu niên tiền phong.

3. Tóm tắt nội dung

Kể về mối quan hệ của anh em nhà Kiều Phương, đặc biệt là sự phát hiện và chấp nhận tài năng hội họa của em gái.

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN

Câu 1: Trang 34 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Tóm tắt truyện “Bức tranh của em gái tôi” (Tạ Duy Anh).

Bài làm:
Chia sẻ về anh em nhà Kiều Phương, với sự phát hiện và chấp nhận tài năng hội họa của em gái, tạo nên câu chuyện cảm động về sự hiểu biết và lòng nhân hậu.

Câu 2: Trang 34 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Đọc và trả lời câu hỏi về nhân vật chính và ngôi kể của truyện.

Bài làm:
Nhân vật chính là anh em Kiều Phương. Truyện được kể qua lời nhân vật người anh, tạo nên sự gần gũi và chân thật.

Câu 3: Trang 34 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Phân tích tâm trạng của người anh trong các giai đoạn khác nhau.

Bài làm:
Diễn biến tâm trạng của người anh khi phát hiện tài năng của em gái, từ sự ghen tị đến sự nhận ra và hiểu biết, là hành trình đầy cảm xúc và sự tự nhìn nhận.

Câu 4: Trang 34 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Đánh giá đoạn kết của truyện và ý nghĩa về lòng nhân hậu.

Bài làm:
Đoạn kết chứng minh sức mạnh của nghệ thuật trong việc mở mang lòng nhân hậu, khi người anh nhận ra sự đẹp và lòng tốt của em gái trong bức tranh.

Câu 5: Trang 34 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Đánh giá nhân vật cô em gái và điều gì khiến em cảm mến nhất.

Bài làm:
Cô em gái không chỉ có tài năng hội họa mà còn là người có tâm hồn nhân hậu, vị tha. Điều này tạo nên sự cảm mến đặc biệt.

Luyện tập

Câu 1: Trang 35 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Văn thuật về tâm trạng của người anh khi đối diện với bức tranh của em gái.

Bài làm:
Người anh trải qua những cảm xúc đa dạng khi nhìn thấy bức tranh, từ ngỡ ngàng, hãnh diện đến sự xấu hổ, tạo nên bức tranh tâm lý đầy màu sắc.

Tác giả

Nhà văn Tạ Duy Anh (tên khác: Lão Tạ, Chu Quý, Bình Tâm), tên thật là Tạ Viết Dãng, sinh năm 1959; quê quán: Hoàng Diệu, Chương Mĩ, Hà Tây; Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam; hiện làm việc tại Nhà xuất bản Hội Nhà văn.

Tác phẩm đã xuất bản: Bước qua lời nguyền (tập truyện, 1990), Khúc dạo đầu (tiểu thuyết, 1991), Lão Khổ (tiểu thuyết, 1992), Hiệp sĩ áo cỏ (truyện cho thiếu nhi, 1993), Luân hồi (tập truyện, 1994); ánh sáng nàng (tập truyện, 1997); Quả trứng vàng (tập truyện thiếu nhi, 1998); Vó ngựa trở về (tập truyện thiếu nhi, 2000)…

Nhà văn đã nhận được nhiều giải thưởng, trong đó có Giải thưởng truyện ngắn nông thôn (do báo Văn nghệ, báo Nông nghiệp và Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức), Giải thưởng truyện ngắn của tạp chí Văn nghệ quân đội, Giải thưởng truyện ngắn từ cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên Tiền phong; cũng như hai giải thưởng của Nhà xuất bản Kim Đồng cho hai tập truyện: Quả trứng vàng và Vó ngựa trở về.

Trả lời câu 1 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Diễn tả tâm trạng của người anh trước và sau khi phát hiện tài năng của em gái Kiều Phương.

Trả lời câu 2 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Nhận xét về việc lựa chọn ngôi kể trong truyện và tác dụng của nó.

Trả lời câu 3 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật người anh qua các sự kiện quan trọng trong truyện.

Trả lời câu 4 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Đánh giá đoạn kết của truyện và nhận xét về nhân vật người anh.

Trả lời câu 5 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Đánh giá nhân vật cô em gái Kiều Phương và điểm nổi bật khiến em cảm mến nhất.

Luyện tập

Trả lời câu 1 (trang 35 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Mô tả tâm trạng của người anh khi đứng trước bức tranh của em gái.

Trả lời câu 2 (trang 35 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):

Tưởng tượng và miêu tả thái độ của những người xung quanh khi một thành viên trong lớp hoặc gia đình đạt thành tích xuất sắc.

Bố cục

– Phần 1 (từ đầu đến phát huy tài năng): sự khám phá về tài năng hội họa của cô bé Kiều Phương

– Phần 2 (tiếp đến muốn cả anh cùng đi nhận): thay đổi trong tình cảm giữa người anh và em gái Kiều Phương

– Phần 3 (còn lại): nhận ra những điểm yếu của bản thân và sự trong sáng, nhân hậu của em gái

Đọc hiểu văn bản

Câu 1: Tóm tắt truyện Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh)

Trả lời:

Kiều Phương, cô bé có tài năng hội họa, được phát hiện khi chú Tiến Lê đến chơi. Gia đình hạnh phúc với tài năng của cô bé. Người anh ghen tị và coi thường em, nhưng sự ngỡ ngàng đến khi bức tranh của Kiều Phương đoạt giải nhất khiến anh hối hận vì lòng nhân hậu của em.

Câu 2: Đọc kĩ truyện và trả lời các câu hỏi:

a) Nhân vật chính là ai và vì sao?

b) Truyện được kể theo lời nhân vật nào và tác dụng của việc này là gì?

Trả lời:

a. Kiều Phương là nhân vật chính, vì tất cả chi tiết và nhân vật khác xoay quanh cô bé, thể hiện ý nghệ thuật của tác phẩm

b. Truyện được kể từ lời nhân vật người anh, tạo giá trị khách quan cho câu chuyện

Câu 3: Tâm trạng của người anh qua các thời điểm quan trọng

a) Diễn biến tâm trạng qua các sự kiện

b) Lý do người anh không thể thân với em như trước

c) Tâm trạng khi đứng trước bức tranh của em gái

Trả lời:

a. Tâm trạng thay đổi từ tò mò đến ghen tị và hối hận

b. Sự ghen tị và cảm giác bất tài khi em gái được phát hiện tài năng

c. Ngỡ ngàng, hãnh diện nhưng cũng xấu hổ vì sự nhỏ nhẹ của bản thân

Câu 4: Đoạn kết và cảm nhận về nhân vật người anh

Trả lời:

Người anh hiểu câu nói của mẹ và thể hiện sự hối hận, có tâm hồn nhạy cảm trung thực

Câu 5: Cảm nhận về nhân vật cô em gái

Trả lời:

Cô em hồn nhiên, vô tư, lòng nhân hậu và điều này làm em cảm mến nhất

Luyện tập

Câu 1: Tâm trạng người anh khi đứng trước bức tranh giải nhất của em gái

Trả lời:

Người anh ngỡ ngàng, hãnh diện và hối hận vì sự nhỏ nhẹ của bản thân

Câu 2: Thành tích xuất sắc của thành viên trong gia đình

Trả lời:

Gia đình vui mừng, tự hào và đầy niềm vui trước thành tích xuất sắc của anh trai, là nguồn động viên cho em phấn đấu

Thông tin về tác giả và tác phẩm

- Tạ Duy Anh, sinh năm 1959, quê ở huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam, hiện đang công tác tại Nhà xuất bản Hội Nhà văn. Ông là một nhà văn trẻ trong giai đoạn đổi mới.

- Truyện ngắn 'Bức tranh của em gái tôi' đoạt giải Nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên tiên phong, được in trong tập truyện “Con dế ma” (1999).

+ Nội dung chính: Kể về tình cảm trong sáng hồn nhiên và tấm lòng nhân hậu của người em gái, giúp người anh nhận ra nhược điểm của mình.

+ Bố cục: Chia thành 4 phần

Phần 1 (Từ đầu đến '…Có vẻ vui lắm”): Giới thiệu về Kiều Phương.
Phần 2 (Tiếp theo đến '...phát huy tài năng”): Tài năng hội họa của Kiều Phương được phát hiện bất ngờ.
Phần 3 (“Kể từ hôm đó…” đến '...nhận giải”): Tâm trạng và thái độ của người anh trước sự thành công của em.
Phần 4 (Còn lại): Thành công của Kiều Phương và sự ân hận của người anh.

Đọc - hiểu văn bản

Câu 1 - Trang 34 SGK

Tóm tắt truyện Bức tranh của em gái tôi ?

Trả lời:

Cách kể 1: Kiều Phương, cô gái thích vẽ, được phát hiện có tài năng hội họa. Người anh ban đầu ghen tị, nhưng khi em giành giải nhất, anh nhận ra tâm hồn và lòng nhân hậu của em, hối lỗi về bản thân.

Cách kể 2: Anh em Kiều Phương, khi tài năng hội họa của em được phát hiện, người anh cảm thấy thua kém, nhưng khi nhìn thấy bức tranh đạt giải, anh nhận ra tình cảm chân thành của em.

Cách kể 3: Câu chuyện về Kiều Phương, anh trai ghen tị với tài năng hội họa của em gái, nhưng khi em thành công, anh nhìn nhận lại bản thân và hối hận.

Câu 2 - Trang 34 SGK

Nhân vật chính trong truyện là ai? (Kiều Phương, người anh trai hay cả hai?) Vì sao?

Trả lời:

Cả hai anh em Kiều Phương là nhân vật chính, nhưng người anh trai là người thể hiện chủ đề về thái độ trước thành công của người khác, là nhân vật quan trọng nhất.

Câu 3 - Trang 34 SGK

Tâm trạng của người anh khi đứng trước bức tranh “Anh trai tôi” của em gái?

Trả lời:

Ban đầu ngỡ ngàng, hãnh diện vì được em vẽ đẹp, nhưng sau cảm thấy xấu hổ và hối hận về cách đã đối xử với em.

Câu 4 - Trang 34 SGK

Đoạn kết của truyện?

Trả lời:

Người anh cảm động, hối hận về bản thân, thấy lòng nhân hậu của em. Em gái là nguồn cảm hứng làm người anh tự thức và sửa mình.

Câu 5 - Trang 34 SGK

Cảm nhận về nhân vật cô em gái trong truyện?

Trả lời:

Em gái hồn nhiên, yêu thương anh trai, tài năng hội họa, lòng nhân hậu giúp người anh nhận ra thiếu sót của mình.

Luyện tập

Câu 1-Trang 35 SGK

Tâm trạng của người anh trước bức tranh giải nhất của em?

Trả lời:

Đứng trước bức tranh, người anh ngỡ ngàng, sau đó hãnh diện và xấu hổ vì nhận ra tài năng và lòng nhân hậu của em gái.

Câu 2 - Trang 35 SGK

Thành tích xuất sắc của một thành viên trong lớp hoặc gia đình em?

Trả lời:

Chiến đạt giải nhất trong cuộc thi chạy, làm cả lớp tự hào, thể hiện niềm vui và sự hân hoan của tập thể.

I. Vài dòng về tác giả: Tạ Duy Anh
Tạ Duy Anh ra đời năm 1959, quê quán tại Chương Mĩ, thuộc tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội)

II. Tác phẩm: Bức tranh của em gái tôi
1. Nguồn gốc
“Bức tranh của em gái tôi” là một truyện ngắn đoạt giải Nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiền Niên Tiền Phong
2. Tóm tắt
Kiều Phương, cô gái đam mê vẽ tranh, đã bí mật sáng tạo ra màu sơn và tạo nên những tác phẩm tuyệt vời. Khám phá tài năng của cô, mọi người hỗ trợ và Khêu, người anh trai, nhận ra sự độc đáo của em. Trải qua những thăng trầm, bức tranh về 'anh trai tôi' đã giúp Khêu nhìn nhận lại bản thân mình và giải thoát khỏi lòng ghen tị.
3. Cấu trúc (3 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “phát huy tài năng”): Phát hiện tài năng của em gái
- Phần 2 (tiếp theo đến “anh cùng đi nhận giải”): Lòng ghen tị và tâm trạng của người anh
- Phần 3 (phần còn lại): Người anh nhận ra sai lầm và tấm lòng của em gái
4. Ý nghĩa
Truyện thể hiện tình cảm trong sáng, tinh tế và lòng nhân hậu của em gái đã giúp người anh nhận ra nhược điểm của mình
5. Giá trị nghệ thuật
- Lối kể tự nhiên, chân thực
- Miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế, sắc sảo

Lưu ý:

Hiểu rõ nội dung và ý nghĩa của truyện. Thấu hiểu nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật trong tác phẩm.

Biết diễn đạt một cách trôi chảy về quan sát, nhận xét, tưởng tượng, liên tưởng, so sánh khi miêu tả.

Ghi chú:

Tự chế: tự tạo ra.

Bại lộ: bị lộ ra, nhiều người biết đến, không giữ kín được nữa.

Thiên tài: người có tài năng đặc biệt từ bẩm sinh.

Bất ngờ: không ngờ tới.

Chứng kiến: thấy rõ bằng mắt.

Phát huy tài năng: làm cho tài năng phát triển hơn.

Bất tài: không có tài năng.

Năng khiếu: khả năng đặc biệt.

Nhập tâm: ghi sâu vào trí nhớ.

Hoàn hảo: rất tốt đẹp, toàn diện.

Nhân hậu: có lòng nhân ái, yêu thương đồng loại.

ĐỌC - HIỂU BÀI VĂN

Câu 1. Tóm tắt nhanh cốt truyện:

Câu chuyện về Kiều Phương, hay Mèo, cô em gái có tài năng hội họa. Người anh chị là Khêu ban đầu ghen tị, nhưng khi nhận ra tâm hồn và lòng nhân hậu của em, anh chị hiểu rằng bức tranh của em là một bức tranh về tình thương và sự chân thành.

Câu 2. Suy nghĩ và thảo luận:

a) Nhân vật chính là ai?

- Nhân vật chính là người anh.

- Anh là nhân vật chính vì câu chuyện tập trung vào cảm xúc và thái độ của anh qua các sự kiện.

b) Cách kể chuyện theo lời và quan điểm của người anh làm tăng tính chân thực và hiệu quả trong việc truyền đạt tâm trạng nhân vật.

Câu 3. Đọc kỹ và tập trung vào tâm trạng của người anh:

a) Thay đổi tâm trạng của người anh:

- Từ khi phát hiện tài năng của em gái: Người anh cảm thấy bất tài, bị lạc lõng, và thậm chí muốn khóc.

- Khi đối mặt với bức tranh giải nhất: Anh gặp nhiều cảm xúc như sửng sốt, hãnh diện, xấu hổ, và mong muốn khóc khi mẹ hỏi.

- Đoạn kết: Anh không trả lời mẹ vì muốn khóc. Anh nhận ra sự nhân hậu và tâm hồn trong sáng của em gái.

b) Khi tài năng của em gái được phát hiện, người anh không thể giữ được mối quan hệ thân thiết với em vì lòng ghen tức và đố kị.

c) Tâm trạng 'sửng sốt, hãnh diện, xấu hổ' khi đối mặt với bức tranh là do:

Anh không ngờ em gái vẽ mình.

Anh tự hào vì trở thành nhân vật trong bức tranh.

Anh xấu hổ vì đã không đối xử tốt với em mà em vẫn vẽ anh với tình cảm yêu thương.

Câu 4. Kết thúc ngắn nhưng ý nghĩa:

'Tôi không trả lời mẹ vì muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói được với mẹ, tôi sẽ nói rằng: 'Không phải con đâu. Đây là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy.”

Người anh không thể nói chắc với mẹ vì muốn khóc. Anh thấy xấu hổ vì lòng ghen tức của mình. Anh không muốn nhận là mình là nhân vật trong bức tranh vì anh cảm thấy mình không xứng đáng. Anh hiểu được tâm hồn của em gái và thấu hiểu tình cảm yêu thương của em gái dành cho anh.

Câu 5. Về cô em gái trong truyện:

Đó là một cô gái hồn nhiên, lương thiện, có tài năng đặc biệt. Em gái này đã tìm cách phát triển tài năng riêng mình và vẫn yêu thương anh trai dù anh trai không luôn tốt với em. Tình cảm và sự tinh tế trong tranh vẽ thể hiện đẹp lòng của em gái.

Tóm lại, truyện 'Bức tranh của em gái tôi' là một câu chuyện về tình thương, lòng nhân hậu và sự hiểu biết giữa anh em.

LUYỆN TẬP

Một thành viên trong lớp đạt thành tích xuất sắc. Phản ứng của mọi người đối với thành viên này có những biểu hiện khác nhau. Hãy kể lại diễn biến sự kiện và thể hiện thái độ của bạn.

Vài gợi ý:

Cô giáo công bố điểm kiểm tra Văn Học kì I.

Minh nhận điểm 10 và được khen ngợi. Cả lớp lắng nghe cô đọc bài văn của Minh và đánh giá cao sự chân thành, xúc cảm trong bài văn về mẹ của mình.

Nhiều bạn trong lớp đồng tình và đề xuất cô giáo cho sao chép bài văn để dán lên tường lớp như một ví dụ tích cực.

Tuy nhiên, cũng có những bạn không hài lòng với quyết định của cô giáo. Có người chê trách bằng cách nói: 'Mẹ Minh là bà bán xôi chè lang thang trên phố thì cũng chẳng đáng nói'. Một số bạn còn gài vào tai người ngồi cạnh: 'Bài của tớ viết cũng không kém, nhưng cô đã ưu ái Minh nên cho nó điểm cao hơn'. Những bạn lười biếng chỉ nói: 'Chả cần phải cố gắng, có đủ điểm lên lớp là đẹp rồi!'.

Nghe những ý kiến xì xào này, tôi nhận thấy rõ sự ghen tức và đố kị của một số người. Cũng có những bạn trầm trồ bày tỏ sự hâm mộ với bài văn của Minh. Tôi bày tỏ sự khen ngợi đối với Minh và nhấn mạnh rằng mình cũng phải cố gắng để không chỉ giỏi toán mà còn giỏi văn, để cô giáo và cha mẹ vui lòng.