Top 6 bài soạn chi tiết 'Thực hành đọc: Những cánh buồm - trang 57' (Ngữ văn 6 - SGK Kết nối tri thức) hay

• Hình ảnh hai cha con và cuộc trò chuyện giữa họ.
  Trả lời:
  - Hình ảnh người cha nắm tay con dạo bước trên bờ biển.
  - Cuộc trò chuyện diễn ra trên bờ biển, đứa con nhỏ thắc mắc tại sao xa xa không có nhà cửa, con người, chỉ thấy trời và nước. Người cha giảng giải và nhận ra hình ảnh mình trong ước mơ vươn ra biển lớn của con.
• Ý nghĩa của những cánh buồm trên biển vào buổi sáng sau cơn mưa đêm.
  Trả lời:
  - Nghĩa tả thực: sau cơn mưa, trời trong xanh, người ngư dân ra khơi đánh bắt thủy sản.
  - Nghĩa biểu tượng:
  + 'Cánh buồm' đại diện cho ý chí và khát vọng của con người; 'trận mưa đêm' là ẩn dụ cho những khó khăn trong cuộc sống.
  + Cánh buồm trên biển buổi sáng cũng là quyết tâm và nỗ lực của con người dù trải qua nhiều thử thách, gian khó.

=> Điều này thể hiện niềm tự hào của người cha khi thấy con nuôi dưỡng ước mơ khám phá và làm đẹp cuộc sống.

Soạn bài Thực hành đọc: Những cánh buồm ngắn gọn, Ngữ văn lớp 6

• Những nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ: ẩn dụ, điệp ngữ; ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc,...
  Trả lời:
  - Những nét nghệ thuật đặc sắc:
  + Ẩn dụ: 'cánh buồm' và ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: 'ánh nắng chảy đầy vai'.
  + Điệp ngữ: 'Bóng cha', 'Bóng con', 'Cát càng mịn, biển càng trong', 'Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?'.
  + Từ láy giàu hình ảnh, gợi cảm: 'lênh khênh', 'rả rích', 'phơi phới', 'thầm thì'.
  + Hình ảnh thơ trong sáng, bình dị, gần gũi.
  + Thể thơ tự do với nhịp điệu linh hoạt.

1. Tác giả

- Hoàng Trung Thông (1925 - 1993) là một nhà thơ nổi bật của thơ ca cách mạng Việt Nam.

- Quê quán: huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

- Ông bắt đầu tham gia cách mạng trước năm 1945 và đã đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng như cán bộ văn nghệ của khu ủy Liên khu IV, tỉnh ủy viên tỉnh ủy Nghệ An, Ủy viên Tiểu ban Văn nghệ Trung ương…

- Một số tác phẩm nổi bật: Quê hương chiến đấu (thơ, 1955), Chặng đường mới của văn học chúng ta (tiểu luận, 1961), Những cánh buồm (thơ, 1964), Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống (tiểu luận, 1979), Hương mùa thơ (thơ, 1984)...

2. Tác phẩm

Xuất xứ

Bài thơ được xuất bản trong tập thơ “Những cánh buồm” của nhà thơ Hoàng Trung Thông.

Thể thơ

Bài thơ “Những cánh buồm” được viết theo thể thơ tự do.

Bố cục

Gồm 2 phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “Nghe con bước, lòng vui phơi phới”: Cảnh hai cha con đi dạo trên bãi biển.
• Phần 2. Phần còn lại: Cuộc trò chuyện giữa hai cha con.

3. Đọc hiểu văn bản

Cảnh hai cha con dạo bước trên bãi biển

- Hoàn cảnh: Sau một đêm mưa dầm dề.

- Khung cảnh bãi biển: ánh mặt trời rực rỡ, biển trong xanh, cát mịn màng.

- Hình ảnh cha và con: bóng cha dài và cao, bóng con tròn trịa và chắc nịch.

- Khi nghe tiếng bước chân của con, lòng cha tràn ngập niềm vui.

Cuộc trò chuyện giữa hai cha con

- Đứa con thắc mắc hỏi cha: “Tại sao xa kia chỉ thấy nước và trời/ Không thấy nhà, cây cối, hay người ở đó?”.

- Cha đáp: “Hãy theo cánh buồm đi đến nơi xa... nhưng nơi đó cha chưa từng đặt chân tới”.

- Người cha trầm ngâm nhìn về chân trời xa, cậu bé lại chỉ cánh buồm và nói: “Cha hãy cho con những cánh buồm trắng kia, để con có thể đi...”.

=> Lời nói chân thành của đứa con khiến người cha cảm động, làm dâng trào những kỷ niệm về ước mơ của chính mình khi còn nhỏ.

Ý nghĩa hình ảnh những cánh buồm

- Đây là hình ảnh mang tính biểu tượng.

- Những cánh buồm trên biển thể hiện khát vọng khám phá của con, cũng là ước mơ của cha thuở trước.

- Bài thơ phản ánh niềm tự hào của người cha khi thấy con cũng nuôi dưỡng những ước mơ cao đẹp, ca ngợi khát vọng khám phá và làm đẹp cuộc sống của trẻ thơ.

Tổng kết:

• Nội dung: Bài thơ Những cánh buồm thể hiện niềm tự hào của người cha khi thấy con mình ấp ủ những ước mơ cao đẹp. Tác giả cũng ca ngợi ước mơ khám phá cuộc sống của trẻ thơ - những ước mơ làm cho cuộc sống thêm phần tươi đẹp.
• Nghệ thuật: Sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ; ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc…

Kiến thức Ngữ Văn

*Tác giả
- Hoàng Trung Thông (1925-1993), quê ở Nghệ An
- Ông nhà thơ tiêu biểu của nền thơ cách mạng Việt Nam.
- Phong cách sáng tác: Thơ ca của ông giúp con người sống tốt hơn, tâm hồn trong sạch hơn, đánh thức tình yêu với con người, nỗ lực đấu tranh vì những lí tưởng nhân đạo và sự tiến bộ của con người. Thơ Hoàng Trung Thông ảnh hưởng mạnh mẽ và tác động tới đời sống nhiều thế hệ.
- Tác phẩm chính: Quê hương chiến đấu, Đường chúng ta đi, Những cánh buồm, Đầu sóng..

*Văn bản
- Thể loại: Thơ tự do
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: In năm 1964
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
- Tóm tắt:
Sau trận mưa đêm rả rích, ánh mặt trời rực rỡ trên mặt biển xanh trong vắt, cát vàng mịn hơn, hai cha con dắt tay nhau đi dạo dưới ánh mai hồng. Bóng hai người trải dài trên cát. Người cha cao, gầy, bóng dài lênh khênh. Bóng cậu con trai tròn trịa, chắc nịch. Cậu bé hỏi cha sao phía xa chỉ thấy nước, thấy trời, không thấy nhà, thấy cây, thấy người ở? Người cha trả lời cứ theo cánh buồm đi xa mãi sẽ thấy cây cối, nhà cửa, nhưng nơi đó cha cũng chưa hề đến. Cậu bé xin cha mượn cho mình cánh buồm trắng để đến được nơi xa đó. Câu hỏi ngây thơ của người con chứa đựng khao khát được đi khắp đó đây, khám phá những điều chưa biết về biển và cuộc sống, ước mơ của con gợi cho người cha nhớ đến chính mình với ước mơ và khát vọng đi xa, tìm hiểu cuộc sống ngày còn thơ ấu.

- Bố cục: Gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến "chắc nịch" : Cảnh hai cha con dạo trên bãi biển.
→Nội dung: Cha dắt con dạo trên bãi biển, cát minh, biển xanh, tình cha con càng khăng khít.
→ Nghệ thuật: Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Ánh nắng chảy đầy vai (ánh mặt trời rực rỡ chảy trên cả vai của hai cha con) ; Điệp cấu trúc tăng tiến "Cát càng mịn, biển càng trong" (Bờ biển sau trận bão dữ dội trở về bình yên với màu sắc tươi sáng, màu vàng lan tỏa từ cả bãi cát, kết hợp với màu xanh trong của biển) ; "Cha dắt con đi"... "
Cha lại dắt con đi"
+ Phần 2: Tiếp đến "để con đi..": Cuộc trò chuyện giữa hai cha con.
- > thể hiện khát vọng của người cha từ thuở còn nhỏ nhưng chưa thực hiện được. Đồng thời người cha thấy mình trong chính ước mơ của con.
+ Phần 3: Đoạn còn lại: Ý nghĩa những ước mơ của con.
Hình ảnh những cánh buồm: Ẩn dụ cho khát vọng khám phá. Cha mong muốn được khám phá những nơi cha chưa hề đi đến; cũng là mong ước được khám phá thế giới rộng lớn của con.

* Giá trị nội dung:
Bài thơ nói về mơ ước của cha và con. Đứng trước biển thấy những cánh buồm kiêu hãnh ngoài biển khơi, người con muốn có một cánh buồm trắng, sẽ đi thật xa để khám phá. Đó cũng là mơ ước thuở bé của người cha.

* Giá trị nghệ thuật:
- Kết hợp các phương thức biểu cảm với tự sự, miêu tả
- Thể thơ tự do kết hợp với những biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ.. sinh động, hấp dẫn.

* Đặc trưng của thơ – đặc điểm nhận diện
- Thơ chú trọng đến cái đẹp, phần thi vị của tâm hồn con người và cuộc sống khách quan.
- Ngôn ngữ thơ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu.
- Tính cô đọng trong số lượng từ, tính tượng hình và dư âm thanh nhạc trong thơ biến nó thành một hình thức nghệ thuật độc đáo, tách biệt hẳn khỏi các hình thức nghệ thuật khác.
- Có phân dòng và vần hiệp lời thơ, cách ngắt nhịp, sử dụng thanh điệu.. làm tăng sức âm vang và lan tỏa, thẩm sâu của ý thơ.
-Phân loại: Thơ trữ tình (đi sâu vào tâm tư tình cảm, những chiêm nghiệm của con người về cuộc đời; Thơ tự sự (cảm nghĩ vận động theo mạch kể chuyện) ; Thơ trào phúng (phủ nhận những điều xấu bằng lối viết mỉa mai, khôi hài;..

II. Đọc hiểu văn bản

1. Hình ảnh hai cha con và cuộc trò chuyện của họ

- Hình ảnh hai cha con

+ Khung cảnh xung quanh: tràn ngập ánh sáng và màu sắc trong trẻo sau trận bão.

• Ánh mặt trời rực rỡ, ánh mai hồng, ánh nắng chảy đầy vai. → Nghệ thuật: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: ánh nắng chảy đầy vai. → Hình ảnh ánh mặt trời rực rỡ lan tỏa khắp không gian, chảy trên cả vai của hai cha con.
• Cát càng mịn, Biển xanh, biển càng trong. → Nghệ thuật: Điệp cấu trúc tăng tiến "Cát càng mịn, biển càng trong" → Bờ biển sau trận bão dữ dội trở về với sự bình yên với màu sắc tươi sáng không chỉ từ ánh mặt trời, màu vàng lan tỏa từ cả bãi cát, kết hợp với màu xanh trong của biển.

+ Dáng hình hai cha con:

• Bóng cha dài lênh khênh/ Bóng con tròn chắc nịch. → Điệp cấu trúc, đối, từ láy. → Miêu tả hình ảnh hai cha con sóng đôi, độc đáo. Đây cũng là một cách khác miêu tả ánh nắng vì có nắng thì mới có bóng.
• Hai cha con bước đi, Cha dắt con đi, Cha lại dắt con đi. → Điệp ngữ và tăng tiến "Cha dắt con đi" - "Cha lại dắt con đi" → Từ hình ảnh song hành, đến cuối cùng lại thể hiện sự dìu dắt của người cha, thể hiện tình cha con khăng khít.

- Cuộc trò chuyện của họ

+ Cuộc trò chuyện đầu tiên:

Người conNgười chaCon bỗng lắc tay cha khẽ hỏi: 
Cha ơi!
Sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?Nghe con bước lòng vui phơi phới.
Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ:
Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa
Sẽ có cây có cửa có nhà.
Vẫn là đất nước của ta,
Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến.

Lời nói trực tiếp: tiếng con gọi cha đầy thân thương, trìu mến.

Điệp ngữ, sử dụng từ ngữ phủ định: thấy...., không thấy...

→ Sự tò mò ngây ngô của đứa con muốn khám phá về cuộc sống.

Lời nói trực tiếp: giải thích cho con những điều con chưa biết.

Tâm trạng: lòng vui phơi phới, mỉm cười. → Niềm vui vì cùng con đi dạo, thể hiện tình cha con.

Điệp ngữ: sẽ..., điệp từ ở câu trước: cây, cửa, nhà.

→ Giải thích một cách nhẹ nhàng cho con, ngầm ám chỉ bản thân cũng muốn khám phá phía "nơi xa" kia.

 + Cuộc trò chuyện thứ hai

Người conNgười chaCon lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ:
Cha mượn cho con buồm trắng nhé,
Để con đi...Lời của con hay tiếng sóng thầm thì
Hay tiếng của lòng cha từ một thời xa thẳm?

- Dùng hành động kết hợp với lời nói trực tiếp nhưng vẫn giữ thái độ "nói khẽ" như sợ cảnh vật giật mình, làm phá đi không gian yên bình.

- Lời đề nghị ngây thơ: mượn buồm trắng.

- Mục đích: Để con đi... → Câu nói bỏ lửng, dấu ba chấm tạo nhiều liên tưởng. 

→ Có thể là do ba không nghe rõ hoặc thể hiện khát vọng muốn khám phá thế giới.

- Lời nói gián tiếp.

- Không chắc chắn về câu nói vừa rồi: là của con hay của sóng hay của chính lòng mình.

- Câu hỏi tu từ → Đó cũng đồng thời là khát vọng của người cha từ thuở còn nhỏ nhưng chưa thực hiện được. Người cha thấy mình trong chính ước mơ của con.

Hình ảnh những cánh buồm: ẩn dụ cho khát vọng khám phá.

- Lần xuất hiện đầu: trong lời nói của cha.

"Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa
Sẽ có cây có cửa có nhà.
Vẫn là đất nước của ta,
Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến."

+ Đích của cánh buồm: nơi xa, vẫn là đất nước ta.

→ Vừa thân thuộc (vì vẫn là nước ta) vừa xa lạ (nơi xa).

+ Mong muốn được khám phá của người cha: Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến. 

→ Sự tiếc nuối xa xăm.

- Lần xuất hiện thứ hai: trong lời nói của con.

"Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ:
Cha mượn cho con buồm trắng nhé,
Để con đi..."

+ Cánh buồm nay được con tô sắc: cánh buồm trắng.

→ Màu trắng thể hiện sự tự do.

Màu trắng thể hiện sự trong trẻo, ngây thơ.

+ Hành động trỏ + muốn mượn cánh buồm → Để con đi...

→ Muốn được khám phá thế giới rộng lớn ngoài kia.

Các điểm chính cần lưu ý: 

* Nội dung chính: 

Bài thơ diễn tả những ước mơ của cha và con. Trước biển khơi, nhìn thấy những cánh buồm đang căng gió, người con ao ước có một cánh buồm trắng, để ra khơi khám phá thế giới. Đó cũng là ước mơ thuở nhỏ của người cha.

Hình ảnh hai cha con và cuộc trò chuyện của họ.

- Hình ảnh hai cha con: 

+ Hai cha con dạo bước trên bãi cát 

+ Bóng cha dài và cao lớn 

+ Bóng con tròn trĩnh 

+ Cha dẫn con đi dưới ánh bình minh 

+ Nghe tiếng bước chân con, lòng cha thêm vui vẻ. 

→ Hình ảnh bóng cha và con tạo sự tương phản giữa sự trưởng thành của cha và sự ngây thơ của con. Bóng cha cao lớn, bóng con thấp tròn biểu lộ sự trưởng thành và sự ngây thơ của hai thế hệ.

- Hình ảnh “cha dẫn con đi dưới ánh bình minh” thể hiện tình yêu và sự kỳ vọng của người cha dành cho con. Hình ảnh này gợi lên sự tin tưởng và sự dìu dắt của cha, tạo cảm xúc sâu sắc cho người đọc.

- Khung cảnh cuộc dạo chơi của hai cha con: 

+ trên bãi biển vào sáng sớm. 

+ cảnh vật thiên nhiên đầy màu sắc. 

+ bình minh trên biển với cát trắng, nước biển xanh, nắng vàng. Tất cả tạo nên một bức tranh sáng rực và tươi đẹp.

- Cuộc trò chuyện của họ: 

+ Cuộc trò chuyện đầu tiên

Người con

Người cha

Con hỏi cha với giọng ngạc nhiên:
Cha ơi!
Tại sao xa kia chỉ thấy nước và trời
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người?

Nghe con hỏi, cha cảm thấy vui vẻ.
Cha mỉm cười xoa đầu con:
Đi theo cánh buồm sẽ thấy những gì con muốn.
Đó vẫn là quê hương của chúng ta,
Nhưng cha chưa từng đặt chân đến đó.

Lời nói trực tiếp thể hiện sự quan tâm và yêu thương của người con đối với cha.

Điệp ngữ và từ phủ định: thấy...., không thấy...

→ Sự tò mò và khao khát khám phá của đứa con.

Lời nói trực tiếp giải thích cho con những điều chưa rõ.

Tâm trạng của cha: vui vẻ, mỉm cười, thể hiện tình cảm cha con.

Điệp ngữ: sẽ..., và điệp từ ở câu trước: cây, cửa, nhà.

→ Giải thích nhẹ nhàng và bày tỏ mong muốn khám phá của bản thân.

+ Cuộc trò chuyện thứ hai

Người con

Người cha

Con chỉ vào cánh buồm xa và nói nhỏ:
Cha cho con mượn cánh buồm trắng nhé,
Để con có thể ra khơi...

Lời của con hay tiếng sóng thì thầm
Hay chính là tiếng lòng cha từ xưa?

- Dùng hành động và lời nói trực tiếp nhưng vẫn giữ thái độ nhẹ nhàng, tránh làm rối không gian yên bình.

- Lời đề nghị đơn giản: mượn cánh buồm trắng.

- Mục đích: Để con ra khơi... → Câu nói bỏ lửng tạo sự liên tưởng, thể hiện khát vọng khám phá.

- Lời nói gián tiếp và không chắc chắn về câu nói vừa rồi: là của con hay của sóng hay của chính lòng cha.

- Câu hỏi tu từ cũng thể hiện khát vọng của người cha từ lâu chưa thực hiện được, thấy mình trong ước mơ của con.

Ý nghĩa hình ảnh những cánh buồm trên biển vào buổi sớm sau trận mưa đêm.  

- Trong bài thơ, hình ảnh cánh buồm mang nhiều ý nghĩa: 

+ Cánh buồm đại diện cho những ước mơ, khát vọng của nhiều thế hệ. Đó là hình ảnh của tuổi thơ khám phá những chân trời mới và những khát vọng chưa thực hiện.

+ Cánh buồm cũng tượng trưng cho tinh thần kiên cường, đối mặt với thử thách và khó khăn để đạt được thành công.

+ Hình ảnh cánh buồm trên biển vào sáng sớm sau mưa gợi lên sự chuyển mình từ u ám sang tươi sáng, hứa hẹn một tương lai rực rỡ và tốt đẹp.

Các đặc điểm nghệ thuật của bài thơ: biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ; cách dùng từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc,… 

+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: “ánh nắng chảy đầy vai” → Hình ảnh ánh sáng mặt trời lan tỏa, phủ đầy không gian.

+ Điệp cấu trúc tăng tiến: “Cát càng mịn, biển càng trong” → Từ màu sắc tươi sáng và sự bình yên của bãi cát và biển sau bão.

+ Điệp cấu trúc, đối, từ láy: “Bóng cha dài lênh khênh/ Bóng con tròn chắc nịch” → Miêu tả hình ảnh hai cha con và ánh nắng.

+ Điệp ngữ và tăng tiến: “Cha dắt con đi” – “Cha lại dắt con đi” → Thể hiện sự dìu dắt liên tục của cha và tình cảm cha con khăng khít.

A. Soạn bài Những cánh buồm ngắn gọn

Câu 1 (trang 57 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Hình ảnh hai cha con: 

+ Hai cha con đi dạo trên bãi cát dưới ánh bình minh.

+ Bóng cha dài và cao, bóng con ngắn và tròn.

+ Cha dắt con đi, lòng cha tràn đầy niềm vui.

- Cuộc trò chuyện giữa hai người:

+ Cuộc trò chuyện đầu tiên

Người con

Người cha

Con hỏi cha: “Sao xa kia chỉ thấy nước với trời, không thấy nhà, cây cối, người dân?”

Cha giải thích rằng, cánh buồm sẽ đưa họ đến nơi có cây cối và nhà cửa, nơi mà cha chưa từng đặt chân tới.

Lời nói trực tiếp thể hiện sự trìu mến và tình cảm của cha con, điệp ngữ, từ phủ định diễn tả sự tò mò của đứa trẻ.

+ Cuộc trò chuyện thứ hai

Người con

Người cha

Con yêu cầu mượn cánh buồm trắng để đi xa, nhưng câu nói không rõ ràng khiến người cha cảm thấy như lời thầm thì của sóng hay chính lòng mình.

- Cuộc trò chuyện này thể hiện khát vọng khám phá của con và cảm giác liên hệ của cha với ước mơ của con từ thuở bé.

Câu 2 (trang 57 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Cánh buồm trong bài thơ đại diện cho những ước mơ và khát vọng của nhiều thế hệ.

- Nó cũng tượng trưng cho tinh thần dám đối mặt thử thách và vươn tới thành công.

- Hình ảnh cánh buồm trên biển vào buổi sáng sau cơn mưa mang đến vẻ đẹp lãng mạn.

Câu 3 (trang 57 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác như “ánh nắng chảy đầy vai” mô tả ánh mặt trời lan tỏa khắp không gian.

+ Điệp cấu trúc tăng tiến như “Cát càng mịn, biển càng trong” miêu tả sự trở lại bình yên sau bão.

+ Điệp cấu trúc, đối, từ láy như “Bóng cha dài lênh khênh/Bóng con tròn chắc nịch” làm nổi bật hình ảnh cha con.

+ Điệp ngữ và tăng tiến như “Cha dắt con đi” thể hiện sự dìu dắt và tình cảm cha con.

B. Tóm tắt nội dung chính khi soạn bài Những cánh buồm

I. Tác giả

Cuộc đời

- Hoàng Trung Thông (1925 - 1993) là nhà thơ nổi bật trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam.

- Quê quán: huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

Sự nghiệp văn học

- Ông tham gia cách mạng từ trước năm 1945, giữ nhiều chức vụ quan trọng trong văn nghệ và chính trị.

- Các tác phẩm nổi bật: Quê hương chiến đấu (1955), Chặng đường mới của văn học chúng ta (1961), Những cánh buồm (1964), Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống (1979), Hương mùa thơ (1984)...

II. Tác phẩm

Xuất xứ:

Bài thơ nằm trong tập “Những cánh buồm” của Hoàng Trung Thông.

Thể loại: Thơ tự do

Bố cục: Chia thành 2 phần:

- Phần 1. Từ đầu đến “Nghe con bước, lòng vui phơi phới”: Miêu tả cảnh hai cha con đi dạo.

- Phần 2. Phần còn lại: Cuộc trò chuyện giữa cha và con.

Nội dung chính:

Bài thơ nói về mơ ước của cha con khi nhìn cánh buồm trên biển, phản ánh ước mơ khám phá thế giới của cả hai thế hệ.

Giá trị nội dung:

Bài thơ thể hiện cảm xúc ước mơ khám phá của cha và con trong cuộc dạo chơi trên bãi biển.

Giá trị nghệ thuật:

Thể thơ tự do kết hợp với các biện pháp tu từ như ẩn dụ, điệp ngữ, tạo nên một tác phẩm sinh động và hấp dẫn.

I. Khám phá tác phẩm thực hành đọc: những cánh buồm trang 57 trong sách Kết nối tri thức để chuẩn bị bài thực hành đọc: những cánh buồm trang 57

Bố cục bài thực hành đọc: những cánh buồm trang 57

Gồm 2 phần:

- Phần 1. Từ đầu đến “Nghe con bước, lòng vui phơi phới”: Cảnh hai cha con đi dạo trên bãi biển.

- Phần 2. Còn lại: Cuộc trò chuyện giữa hai cha con

II. Hướng dẫn chuẩn bị bài thực hành đọc: những cánh buồm trang 57 trong sách Kết nối tri thức

1. Trước khi đọc

2. Đọc văn bản

Cảnh hai cha con đi dạo trên bãi biển

- Hoàn cảnh: Sau một đêm mưa dai dẳng.

- Khung cảnh bãi biển: ánh mặt trời chói chang, biển xanh biếc, cát mềm mịn.

- Hình ảnh cha và con: bóng cha cao lớn, bóng con tròn trịa.

Cuộc trò chuyện của hai cha con

- Cậu con tò mò hỏi cha: “Sao xa kia chỉ thấy nước và trời/ Không thấy nhà, cây cối, hay người ở đó?”.

- Cha đáp lại câu hỏi ngây thơ: “Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa… Nhưng cha chưa bao giờ đến đó”.

- Người cha đột ngột trầm tư nhìn về phía chân trời. Cậu bé lại chỉ về cánh buồm và nói: “Cha hãy mượn cho con những cánh buồm trắng đó nhé, để con đi...”

=> Lời chân thành của đứa con khiến người cha xúc động. Lời của con cũng chính là tiếng lòng của cha khi còn nhỏ với những ước mơ tương tự.

Ý nghĩa của hình ảnh những cánh buồm

- Đây là hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng.

- Những cánh buồm kiêu hãnh trên biển khơi thể hiện khát vọng đi xa để khám phá của con, cũng là mong ước của cha thuở trước.

- Bài thơ thể hiện niềm tự hào của người cha khi thấy con cũng ấp ủ những ước mơ cao đẹp, ca ngợi ước mơ khám phá cuộc sống của trẻ thơ, những ước mơ làm cho cuộc sống thêm tốt đẹp.

3. Sau khi đọc – Trả lời văn bản

Hình ảnh hai cha con và cuộc trò chuyện của họ.

- Hình ảnh hai cha con:

+ Hai cha con bước đi trên cát

+ Bóng cha dài lớn

+ Bóng con tròn trịa

+ Cha dắt con dưới ánh bình minh hồng

+ Nghe con bước, lòng cha vui tươi.

→ Hình ảnh bóng cha cao lớn, bóng con thấp tròn gợi sự trải nghiệm của cha và sự trong trẻo của con.

- Hình ảnh “cha dắt con dưới ánh bình minh hồng” thể hiện tình yêu sâu sắc của người cha, đồng thời cũng thể hiện niềm tin vào tương lai sáng lạn của con. Hình ảnh này gợi cảm xúc sâu lắng.

- Khung cảnh dạo chơi của hai cha con:

+ Trên bãi biển vào sáng sớm.

+ Khung cảnh thiên nhiên rực rỡ.

+ Bình minh trên biển với cát trắng mịn, nước biển xanh trong, nắng vàng óng ả. Tất cả hòa quyện tạo thành bức tranh sáng tươi.

- Cuộc trò chuyện của họ:

+ Cuộc trò chuyện đầu tiên

+ Cuộc trò chuyện thứ hai

Ý nghĩa hình ảnh những cánh buồm trên biển vào sáng sớm sau trận mưa đêm.

- Trong bài thơ, hình ảnh cánh buồm mang nhiều ý nghĩa:

+ Cánh buồm tượng trưng cho những ước mơ, khát vọng, hoài bão của bao thế hệ. Đó là cánh buồm của con thuyền chở ước mơ tuổi thơ đến chân trời mới, cuộc sống mới.

+ Cánh buồm cũng đại diện cho tinh thần, ý chí đối mặt với thử thách và sóng gió để đạt thành công.

+ Hình ảnh cánh buồm trên biển sáng sớm sau trận mưa đêm là một hình ảnh đẹp và lãng mạn. Trận mưa đêm gợi sự ảm đạm đã qua, nhường chỗ cho bình minh tươi sáng, hứa hẹn một tương lai tốt đẹp.

Những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ: biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ; cách dùng từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc,…

+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: “ánh nắng chảy đầy vai” → Hình ảnh ánh mặt trời rực rỡ lan tỏa khắp không gian, chảy trên vai của hai cha con.

+ Điệp cấu trúc tăng tiến: “Cát càng mịn, biển càng trong” → Bờ biển sau bão trở về bình yên với màu sắc tươi sáng, kết hợp giữa cát vàng và biển xanh trong.

+ Điệp cấu trúc, đối, từ láy: “Bóng cha dài lênh khênh/ Bóng con tròn chắc nịch” → Miêu tả hình ảnh hai cha con sóng đôi độc đáo, cũng là cách miêu tả ánh nắng.

+ Điệp ngữ và tăng tiến: “Cha dắt con đi” – “Cha lại dắt con đi” → Thể hiện sự dìu dắt của người cha, tình cha con khăng khít.

III. Tổng kết bài soạn thực hành đọc: những cánh buồm trang 57 sách Kết nối tri thức

Nội dung bài thực hành đọc: những cánh buồm trang 57

Bài thơ Những cánh buồm thể hiện niềm tự hào của người cha khi thấy con mình cũng có những ước mơ cao đẹp. Tác giả ca ngợi ước mơ khám phá cuộc sống của trẻ thơ, những ước mơ làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Nghệ thuật bài thực hành đọc: những cánh buồm trang 57

Biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ; cách dùng từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc.