Top 6 Bài soạn 'Chữa lỗi dùng từ' lớp 6 xuất sắc

I. Sự lặp lại của từ

1. Những từ giống nhau ở đoạn a: 'tre', 'giữ', 'anh hùng'

Những từ giống nhau ở đoạn b: 'truyện dân gian'

2. Việc lặp lại từ 'tre' ở đoạn a nhằm làm nổi bật vai trò của tre trong đời sống; còn việc lặp từ ở đoạn b là sai lầm khiến câu văn trở nên rối bời.

3. Chỉnh sửa: Truyện dân gian thường chứa nhiều chi tiết tưởng tượng, khiến em hứng thú khi đọc.

II. Sự nhầm lẫn giữa các từ gần âm

1. a, Từ sai: 'thăm quan'

b, Từ sai: 'nhấp nháy'

2. Nguyên nhân mắc lỗi

Người sử dụng không hiểu rõ về ngữ âm của từ.

3. Sửa lại đúng

a, Ngày mai, chúng tôi sẽ tham quan Viện bảo tàng tỉnh.

b, Ông họa sĩ già mấp máy bộ ria mép.

III. Bài tập rèn luyện

Bài 1 (trang 68 sgk ngữ văn 6 tập 1) Loại bỏ những từ ngữ trùng lặp

a, Loại bỏ từ 'bạn Lan'

- Bạn Lan, lớp trưởng gương mẫu, được mọi người trong lớp quý mến.

b, Loại bỏ từ lặp ba lần 'nhân vật'

- Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện, tất cả đều thích những nhân vật trong đó vì họ có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

c, Loại bỏ từ lặp: 'lớn lên' và 'trưởng thành'

- Quá trình vượt qua núi cao cũng là quá trình trưởng thành của con người.

Bài 2 (trang 69 sgk ngữ văn 6 tập 1)

a, Từ sai: 'linh động' (cách xử lí khéo léo và linh hoạt nhưng vẫn theo nguyên tắc)

→ Sửa thành: sinh động (đầy sức sống và đa dạng)

b, Từ sai: 'bàng quang' (bóng đèn phát sáng)

Sửa thành: Bàng quan (đứng ngoài, không tham gia, không dính líu vào)

c, Từ sai: 'thủ tục' (cách làm theo một trật tự nhất định)

Sửa thành: hủ tục (những thói quen lề lối và đã lỗi thời)

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I. Sự lặp lại của từ

1. Gạch dưới những từ ngữ giống nhau trong các câu sau đây:

(1) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!

(2) Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.

2. Sự lặp lại từ 'tre' ở ví dụ a được thực hiện với mục đích gì khác biệt so với sự lặp từ ở ví dụ b?

a. Lặp lại được sử dụng một cách có chủ đích, từ 'tre' được lặp lại 7 lần, 'giữ' 3 lần, 'anh hùng' 2 lần, nhằm tạo nhịp điệu, gợi hình ảnh và nhấn mạnh sức mạnh của tre.

b. Lặp là lỗi thừa từ ngôn ngữ (truyện dân gian) gây rối và làm nặng nề câu văn.

3. Chỉnh sửa câu mắc lỗi lặp từ

Câu b có thể được sửa theo hai cách như sau:

Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc.
Truyện dân gian thường chứa nhiều chi tiết tưởng tượng, khiến em hứng thú khi đọc.

II. Lỗi lẫn lộn các từ gần âm

1. Trong các câu sau, từ nào được sử dụng không đúng? Hãy chỉ ra nguyên nhân dẫn đến việc sử dụng sai và sửa lại cho đúng.

a. Ngày mai, chúng tôi sẽ đi tham quan Viện bảo tàng của tỉnh.

b. Ông hoạ sĩ già mấp máy bộ ria mép quen thuộc.

Các lỗi sai là:

a. Từ sử dụng sai là 'thăm quan'

b. Từ sử dụng sai là 'nhấp nháy'

2. Nguyên nhân gây lỗi là gì?

a. Trường hợp này người sử dụng lẫn 2 từ 'thăm quan' và 'tham quan,' trong tiếng Việt không có từ 'thăm quan,' 'tham quan' có nghĩa là tận mắt xem xét để mở rộng hiểu biết hoặc thưởng thức.

b. Sự lẫn lộn giữa hai từ 'nhấp nháy' và 'mấp máy': 'Nhấp nháy' là hành động mở và đóng liên tục, hoặc là ánh sáng thay đổi liên tục; 'mấp máy' chỉ là chuyển động nhẹ, liên tục. Do đó, ở đây phải sử dụng 'mấp máy' thay vì 'nhấp nháy.'

3. Hãy viết lại từ sử dụng sai cho đúng

a. Thăm quan ==> tham quan

b. Nhấp nháy ==> mấp máy

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1 (Trang 68 SGK) Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:
a. Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai củng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan.
b. Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
c. Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên.

Bài làm:
Các câu trên bị lỗi lặp từ. Có thể sửa lại như sau:
a. Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều rất quý mến.
b. Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích nhân vật trong truyện ấy vì họ đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
c. Quá trình vượt qua núi cao cũng là quá trình trưởng thành của con người.

Câu 2 (Trang 69 SGK) Hãy thay từ sử dụng sai trong các câu dưới đây bằng những từ khác. Theo em, nguyên nhân chủ yếu của việc sử dụng sai đó là gì?
a. Tiếng Việt có khả năng diễn tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
b. Có một số bạn còn bàng quang với lớp.
c. Vùng này còn khá nhiều hủ tục này: ma chay, cưới xin đều có cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái,...
Bài làm:
a. Thay 'linh động' = 'sinh động'.
Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
linh động: nghĩa là không gò bó, không ràng buộc vào khuôn mẫu, không theo nguyên tắc một cách cứng nhắc.
sinh động: nghĩa là có khả năng gợi ra những trạng thái, hình ảnh ở nhiều dạng vẻ khác nhau như cuộc sống thực.
b. Thay 'bàng quang' = 'bàng quan'
Có một số bạn còn bàng quan với lớp.
Bàng quang: bọng chứa nước tiểu.
Bàng quan: bàng quan là thái độ thờ ơ, xem mình như người đứng ngoài, làm như không có quan hệ đến mình.
c. Thay 'thủ tục' = 'hủ tục'
Vùng này còn khá nhiều hủ tục này: ma chay, cưới xin đều có cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái,...
Thủ tục: Những qui định hành chính cần phải tuân theo.
Hủ tục: Những thói quen lạc hậu, lỗi thời, không lành mạnh cần phải loại bỏ.

Phần I: NHỮNG TỪ LẶP

Trả lời câu 1 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Gạch dưới những từ giống nhau trong các câu văn dưới đây:

a) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!

(Sắt Mới)

b) Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.

Trả lời:

Các từ ngữ giống nhau xuất hiện trong đoạn trích:

- Đoạn a: tre (bảy lần), giữ (bốn lần), anh hùng (hai lần).

- Đoạn b: truyện dân gian (hai lần)

Trả lời câu 2 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Việc lặp lại từ tre ở ví dụ a có điểm đặc biệt nào so với việc lặp từ ở ví dụ b?

Trả lời:

Việc lặp lại từ tre ở ví dụ a được thực hiện với mục đích nhấn mạnh ý, tạo nhịp điệu hài hoà như một bài thơ cho văn xuôi. Ngược lại, lặp từ ở ví dụ b là một lỗi khiến câu văn trở nên rối bời, nặng nề.

Trả lời câu 3 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Chỉnh sửa câu mắc lỗi lặp từ.

Trả lời:

Chỉnh sửa câu mắc lỗi lặp từ như sau: Em thích đọc truyện dân gian vì nó chứa nhiều chi tiết tưởng tượng, kỳ ảo.

Phần II: NHỮNG TỪ GẦN ÂM BỊ LẪN LỘN

Câu 1. Trong các câu sau, từ ngữ nào được sử dụng không đúng?

a) Ngày mai, chúng tôi sẽ đi tham quan Viện bảo tàng của tỉnh.

b) Ông hoạ sĩ già mấp máy bộ ria mép quen thuộc.

Trả lời:

Trong câu a, từ được sử dụng sai: tham quan.

Trong câu b, từ được sử dụng sai: mấp máy.

Câu 2. Nguyên nhân dẫn đến các lỗi trên là gì?

Trả lời:

Nguyên nhân gây lỗi là:

Người sử dụng nhầm lẫn hình thức ngữ âm của từ.

Câu 3. Viết lại các từ được sử dụng sai đúng.

Trả lời:

Sửa lại:

Câu a: Thay tham quan bằng thăm quan

Câu b: Thay mấp máy bằng nhấp nháy

Phần III: BÀI TẬP

Trả lời câu 1 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy loại bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:

a) Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất quý mến bạn Lan.

b) Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

c) Quá trình vượt qua núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên.

Lời giải chi tiết:

Các câu sau khi loại bỏ những từ ngữ trùng lặp là:

a) Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều rất quý mến.

b) Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện ấy vì họ đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

c) Quá trình vượt qua núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành.

Trả lời câu 2 (trang 69 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy thay từ được sử dụng sai trong các câu dưới đây bằng những từ khác. Theo em, nguyên nhân chủ yếu của việc sử dụng sai đó là gì?

a) Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.

b) Có một số bạn còn bàng quan với lớp.

c) Vùng này có khá nhiều hủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái,…

Lời giải chi tiết:

a) Từ được sử dụng sai: linh động (cách xử lí khéo léo linh hoạt nhưng vẫn dựa vào nguyên tắc)

Thay lại: Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.

b) Từ được sử dụng sai: bàng quang (bóng đái)

Thay lại: Có một số bạn còn bàng quan với lớp.

c) Từ được sử dụng sai: Thủ tục (làm việc theo một trật tự nhất định)

Thay lại: Vùng này còn khá nhiều hủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái,…

I - Sự lặp lại của từ

Câu 1 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Đánh dấu những từ ngữ trùng lặp trong các câu dưới đây :

a) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của đối thủ. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động ! Tre, anh hùng chiến đấu !

(Thép Mới)

b) Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.

Trả lời :

- Câu a : từ 'tre' được sử dụng 7 lần ; từ 'giữ' sử dụng 3 lần ; từ 'anh hùng' sử dụng 2 lần

- Câu b : từ 'truyện dân gian'

Câu 2 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Việc lặp lại từ tre ở ví dụ a có điểm gì khác việc lặp lại từ ở ví dụ b ?

- Việc lặp từ 'tre' ở câu a mang ý nghĩa (lặp từ ngữ)

- Việc lặp ở câu b là lỗi lặp : văn bản nặng nề, không trôi chảy, không có nhịp điệu tự nhiên.

Câu 3 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Chỉnh sửa câu mắc lỗi lặp từ.

Ta có thể viết lại như sau :

- Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo nên em rất thích đọc nó .

- Em rất thích đọc truyện dân gian vì nó thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo.

II - Sự lẫn lộn giữa các từ gần âm

Câu 1 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Trong các câu sau, những từ nào sử dụng không đúng ?

a) Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.

b) Ông họa sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.

Trả lời :

a) Sử dụng sai từ thăm quan

b) Sử dụng sai từ nhấp nháy

Câu 2 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Nguyên nhân mắc các lỗi trên là gì ?

Nguyên nhân sử dụng sai là do lẫn lộn giữa các từ gần âm.– Trường hợp (a) này người sử dụng lẫn 2 từ thăm quan và tham quan (nghĩa là tận mắt xem xét để mở rộng hiểu biết hay thưởng thức).– Trường hợp (b) này người sử dụng lẫn với từ Nhấp nháy – mở ra lại nhắm lại liên tục, hoặc chỉ ánh sáng lúc loé lên, lúc tắt liên tục; mấp máy chỉ chuyển động khẽ, liên tục.

Câu 3 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Hãy viết lại các từ sử dụng sai cho đúng.Sửa lại:
– Thay từ thăm quan thành tham quan
– Thay từ nhấp nháy thành mấp máy

III - Luyện tập

Câu 1 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1 : Hãy rút bớt những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau :a) Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan.

b) Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy. chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện nay vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

c) Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên.

Trả lời :

a) Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn ấy.

b) Sau khi nghe cô giáo kể chuyện, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

c) Quá trình vượt núi cao cũng làm con người trưởng thành, lớn lên.

Câu 2 trang 68 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Hãy thay từ sử dụng sai trong các câu dưới đây bằng những từ khác. Theo em, nguyên nhân chủ yếu của việc sử dụng sai đó là gì ?

a) Tiếng Việt có khả năng diễn tả đa dạng mọi trạng thái tình cảm của con người.

b) Có một số bạn còn bàng quan với lớp.

c) Vùng này còn khá nhiều thủ tục như : ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình ; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái, ...

Trả lời :

a) - Từ sử dụng sai trong câu này là từ 'đa dạng'.

- đa dạng : nhiều loại, nhiều dạng khác nhau

- Câu này muốn nói về khả năng động và phong phú của tiếng Việt trong việc diễn tả những trạng thái tình cảm của con người nên không thể sử dụng từ 'đa dạng' mà phải sử dụng từ 'sinh động'.

- sinh động :

+ Đầy sự sống, với nhiều hình ảnh khác nhau.

+ Có khả năng gợi ra những hình ảnh phù hợp với hiện thực của đời sống.

- Nguyên nhân sử dụng sai trong câu này là do sự lẫn lộn giữa các từ gần âm.

- Sửa thành : Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.

b) - Từ sử dụng sai trong câu này là từ 'bàng quan'.

- bàng quan : đứng ngoài cuộc mà nhìn, coi là không dính líu đến mình.

- Câu này muốn nhận xét về thái độ của một số người trong lớp coi việc chung không phải là việc của mình. Bởi vậy không thể nói là bàng quan mà phải nói là bàng quan.

- bàng quan :

+ đứng ngoài cuộc mà nhìn, coi là không dính líu đến mình.

+ Đứng xa, không chịu tác động hay ảnh hưởng từ bên ngoài.

- Nguyên nhân sử dụng sai trong câu này là do sự lẫn lộn giữa các từ gần âm.

- Sửa thành : Có một số bạn còn bàng quan với lớp.

I, Sự lặp lại của từ.

Câu 1 văn 6 tập 1 trang 68.

Từ lặp lại ở đoạn 1 là tre, giữ, anh hùng.
Từ lặp lại đoạn 2 là câu chuyện dân gian.
Câu 2 sgk văn 6 tập 1 tr 68.

Ở trường hợp (1), lặp được sử dụng có mục đích, từ “tre” được lặp lại 7 lần để tạo nhịp điệu cho lời văn, tăng cường hình ảnh và nhấn mạnh sức mạnh của tre.
Ở trường hợp (2), lặp là lỗi thừa từ ngữ (câu chuyện dân gian) làm cho câu văn trở nên rối bời, gây cảm giác nặng nề.
Câu 3 sgk văn 6 tr 68.

Truyện dân gian có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo nên em rất thích đọc thể loại này.

II, Lỗi lẫn lộn giữa các từ gần âm

Câu 1 sgk tr 68.

a, Từ thăm quan sai.
b, Từ nhấp nháy sai
Câu 2 sgk văn 6 tập 1 tr 68.

Nguyên nhân mắc lỗi là do hiểu sai nghĩa của từ.

Câu 3 sgk văn 6 tập 1 tr 68.

a,Sửa từ thăm quan thành tham quan.
b, Nhấp nháy chuyển thành mấp máy

III, Luyện tập

Câu 1 sgk văn 6 tập 1 tr 69.

Câu (a), lỗi thừa từ, chữa: Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng quý mến.
Câu (b), lỗi thừa từ, chữa: Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện vì họ đều là những người có phẩm chất tốt đẹp.
Câu (c), lỗi thừa từ, chữa: Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành.
Câu 2 sgk văn 6 tr 69 tập 1.

a, Các câu đều mắc lỗi lẫn lộn giữa các từ gần âm

b, Chữa lại là:

Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
Có một số bạn còn bàng quan với lớp.
Vùng này còn khá nhiều hủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái,…

I. Lặp từ:

1. Gạch dưới những từ ngữ giống nhau trong các câu dưới đây:

a. Từ lặp lại: tre, giữ, anh hùng.

b. Từ lặp lại: câu chuyện dân gian.

2. Việc lặp đi lặp lại từ tre ở ví dụ a có gì khác biệt lặp từ ở ví dụ b:

– Trong a, phép lặp được sử dụng với mục đích tạo ra nhịp điệu hài hòa cho một đoạn văn xuôi giàu chất thơ.

– Trong b, là lỗi lặp từ do diễn đạt kém.

3. Chữa lại câu mắc lỗi:

Em rất thích đọc câu chuyện dân gian vì nó có rất nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo.

II. Lẫn lộn các từ gần âm:

1. Trong các câu sau, những từ nào không đúng:

a. thăm quan

b. nhấp nháy

2. Nguyên nhân mắc lỗi trên: từ có 2 mặt nghĩa (nội dung và hình thức). Vậy, nếu sai ở hình thức dẫn đến nội dung sai. Chính vì vậy, chúng ta phải hiểu đúng nghĩa của từ để tránh mắc lỗi.

3. Chữa lại các câu mắc lỗi:

a. thăm quan => tham quan

b. nhấp nháy => mấp máy.

III. LUYỆN TẬP:

1. Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:

a. Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng quý mến.

b. Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện ấy vì họ đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.

c. Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành.

2. Hãy thay từ dùng sai trong các câu dưới đây bằng những từ khác. Theo em, nguyên nhân chủ yếu dùng sai là gì?

a. Thay từ “linh động” bằng “sinh động”

Nguyên nhân: lẫn lộn từ gần âm, nhớ không chính xác hình thức ngữ âm.

b. Thay từ “bàng quang” bằng “ bàng quan”

Nguyên nhân: lẫn lộn từ gần âm, nhớ không chính xác hình thức ngữ âm.

c. Thay “thủ tục” bằng “hủ tục”

Nguyên nhân: lẫn lộn từ gần âm, nhớ không chính xác hình thức ngữ âm.