Top 6 Bài soạn 'Đàn ghi ta của Lor-ca' của Thanh Thảo lớp 12 hay

I. Tác giả Thanh Thảo

- Hồ Thành Công, sinh năm 1945, quê quán: huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi- Tốt nghiệp Khoa Ngữ văn trường Đại học tổng hợp Hà Nội, ông vào công tác ở chiến trường miền Nam. Tác phẩm: Những người đi tới biển, Dấu chân qua trảng cỏ, Khối vuông rubic...- Phong cách thơ Thanh Thảo: Tiếng nói của người tri thức nhiều suy tư, tư duy giàu sức sống, cách biểu đạt mới, thi ảnh và ngôn ngữ hiện đại.

II. Tác phẩm Đàn ghi-ta của lor-ca

1. Hoàn cảnh ra đờiBài thơ rút từ tập “Khối vuông ru-bic”, sáng tác tiêu biểu của Thanh Thảo.2. Bố cục (3 phần)- Phần 1: Lor-ca - nghệ sĩ tự do và cô đơn- Phần 2: Cái chết oan khuất gây ra bởi thế lực tàn ác- Phần 3: Niềm xót thương và suy tư về giải thoát của Lor-ca.3. Giá trị nội dungThể hiện nỗi đau trước cái chết bi thảm của nghệ sĩ Lorca, khát vọng tự do không thể hủy diệt.4. Giá trị nghệ thuật- Thể thơ tự do, hình ảnh biểu tượng, siêu thực, kết hợp giữa nhạc và thơ, liên tưởng, so sánh thú vị.

III. Tìm hiểu bài

Câu 1: Hình ảnh có tính biểu tượng: tiếng đàn bọt nước, áo choàng, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn

Câu 2: Hình ảnh siêu thực: không ai chôn cất tiếng đàn, tiếng đàn như cỏ mọc hoang, giọt nước vầng trăng...

Câu 3: Ý nghĩa ẩn dụ của tiếng đàn: biểu tượng cảm xúc, tâm hồn nghệ sĩ bất tử của Lor-ca.

Luyện tập: Hình tượng Lor-ca là người nghệ sĩ tự do, đơn độc. Cái chết oan khuất, Lor-ca người nghệ sĩ bất tử cùng nghệ thuật chân chính.

Câu 1 (trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Trong trang sách SGK Ngữ văn 12 tập 1, câu 1 trang 166 đưa ta đến những hình ảnh tinh tế, biểu tượng. Tiếng đàn ghi ta của Lor-ca không chỉ là âm nhạc, mà là một biểu tượng của sự sáng tạo, cuộc sống mong manh và khát vọng tự do. Áo choàng đỏ gắt trên vai Lor-ca như một chiếc cờ, đấu tranh với chính trị độc tài, và những hình ảnh như lang thang, miền đơn độc, vầng trăng chuếnh choáng, đều làm nổi bật phần nghệ sĩ dân gian tự do. Tiếng ghi ta không chỉ là âm thanh, mà là bài ca về cuộc đời, cái chết và bất tử. Câu 1 trang 166 là cánh cửa mở ra không gian tưởng tượng, nơi mà Lor-ca không chỉ là một nghệ sĩ, mà là biểu tượng sống động của tinh thần tự do và nghệ thuật.

Câu 2 (trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

* Cảm nhận về đoạn thơ:

'không ai chôn cất tiếng đàn

tiếng đàn như cỏ mọc hoang'

Trí tưởng tượng của người đọc được kích thích bởi câu thơ đầy ẩn dụ. Tiếng đàn không chôn cất, mà như cỏ mọc hoang, tự nhiên và bất tử. Ý nghĩa của câu thơ không chỉ giới hạn trong việc diễn đạt sự hồi sinh của nghệ thuật, mà còn là niềm tin vào sức sống vô tận của tác phẩm nghệ thuật. Đoạn thơ này là một cửa sổ mở ra tầm nhìn vĩnh cửu, thách thức thời gian và làm cho cái đẹp của nghệ thuật trở nên bất diệt.

Câu 3 (trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Ý nghĩa ẩn dụ của hình tượng tiếng đàn trong bài thơ:

Hình tượng tiếng đàn không chỉ là nhạc cụ, mà là biểu tượng của đất nước và con người Tây Ban Nha. Lor-ca, với tiếng đàn ghi-ta, trở thành hình ảnh tượng trưng cho tâm hồn và cuộc sống của nghệ sĩ cách tân. Tiếng đàn không chỉ là âm thanh, mà là ngôn ngữ của tự do, là biểu hiện của sự bất tử. Trong bài thơ, tiếng ghi ta không chỉ làm sống lại cuộc đời Lor-ca, mà còn là cầu nối giữa nghệ sĩ và đất nước, giữa cái chết và sự sống.

Luyện tập

Câu hỏi (trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

* Hình tượng Lor-ca:

- Phê-đê-ri-co Gar-xi-a Lor-Ca (1898-1936), một trong những tài năng sáng chói của Tây Ban Nha.

- Cái chết của Lor-ca là sự kiện gây chấn động lớn không chỉ ở Tây Ban Nha mà còn với toàn thế giới,

- Bài thơ làm sống lại huyền thoại về một con người, một nghệ sĩ, một chiến sĩ, về một xứ sở và về chính âm nhạc, thi ca.

1. Hình ảnh Lor-ca, con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha:

* Lor- ca được miêu tả trên cái nền rộng lớn của văn hóa Tây Ban Nha:

- Áo choàng đỏ gay gắt: hình ảnh này nhắc tới môn đấu bò tót, một sinh hoạt văn hóa khiến Tây Ban Nha nổi tiếng toàn thế giới.

=>Hình ảnh tấm áo choàng đỏ gắt giúp ta liên tưởng đến khung cảnh của một đấu trường. Đây không phải trận đấu giữa bò tót và võ sĩ mà là đấu trường quyết liệt giữa công dân Lor-ca cùng khát vọng dân chủ với nền chính trị độc tài, giữa nền nghệ thuật già nua Tây Ban Nha với nghệ thuật cách tân của Lor-ca.

2. Cái chết oan khuất của Lor- ca:

Đấy là khi Lor-ca bị bọn phát xít Prăng-cô giết và ném xác xuống giếng để phi tang.

- Để miêu tả sự việc bi phẫn này, tác giả sử dụng nhiều hình ảnh thực kết hợp với các biện pháp nghệ thuật như:

• Đối lập:

+ Tự do của người nghệ sĩ >< Thế lực tàn bạo của phát xít.

+ Tiếng hát yêu đời, vô tư >< Hiện thực phũ phàng đến kinh hoàng (áo choàng bê bết máu).

+ Tình yêu, cái đẹp >< Hành động tàn ác, dã man.

• Nhân cách hóa: Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy => Tạo sức ám ảnh lớn đối với người đọc.

• Hoán dụ:

+ Tiếng hát để chỉ Lor- ca.

+ Tấm áo choàng bê bết đỏ để chỉ cái chết.

• So sánh chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi ta lá xanh, tiếng ghi ta tròn

- Cái chết oan khuất của Lor- ca gây lòng căm thù với bọn phát xít và sự thương cảm sâu sắc đối với người nghệ sĩ dân gian.

+ Một nghệ sĩ tự do và cô đơn.

+ Một cái chết oan khuất, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác.

+ Một tâm hồn bất diệt.

=>Hình tượng bi tráng về người nghệ sĩ chân chính, tài hoa - sống chết và bất tử với đất nước mình.

Bố cục

Bố cục (3 đoạn)

- Đoạn 1 (từ đầu đến “yên ngựa mỏi mòn”): hình ảnh người nghệ sĩ Lorca

- Đoạn 2 (tiếp đến “ròng ròng máu chảy”): cái chết của Lorca và nỗi xót xa trước cái chết ấy

- Đoạn 3 (còn lại): niềm tin vào sự bất tử của tiếng đàn Lorca

Nội dung chính

- Bài thơ ghi nhận sự thành công của tác giả trong việc làm sống lại huyền thoại về Ga-xi-a Lor-ca nói riêng và những nhân cách thanh cao, bất khuất, những tâm hồn phóng khoáng, yêu tự do của nhân loại.

- Thái độ xót thương, cảm thông và sự ngưỡng mộ của tác giả Thanh Thảo trước nhân cách, tài năng và số phận bi thảm của Lor-ca.

I. Tác giả & tác phẩm

1. Tác giả

Thanh Thảo, tên khai sinh Hồ Thành Công, sinh năm 1946, quê ở huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.

Trước năm 1975: Tốt nghiệp Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, tham gia kháng chiến chống Mĩ cứu nước, trở thành biểu tượng thơ trẻ kháng chiến.

Sau năm 1975: Tiếp tục sáng tác thơ, cách tân thơ Việt theo xu hướng tự do, phóng túng xúc cảm, mở đường cho cách thể hiện mới.

2. Tác phẩm

Bài thơ 'Đàn ghi ta của Lor-ca' thuộc tập 'Khối vuông ru - bích', đặc trưng cho tư duy thơ của Thanh Thảo, phản ánh tài năng của nhà thơ Tây Ban Nha Phê-đê-ri-co Gar-xi-a Lor-ca.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 166 SGK Ngữ Văn 12 Tập 1):

Bài thơ viết theo thể tự do, xây dựng cấu trúc trên dòng cảm xúc mãnh liệt về cái chết bi thảm của Lor-ca qua hình ảnh biểu tượng.

Hệ thống hình ảnh: nghệ sĩ, vầng trăng, yên ngựa – cây đàn ghi ta... tái hiện chân dung Lor-ca một cách lãng mạn, như đang lắc lư theo điệu nhạc lila lila “mỏi mòn”: trạng thái mệt mỏi trong hành trình sáng tạo.

Hình ảnh áo choàng đỏ bê bết làm tái hiện bi kịch dữ dội xuống cuộc đời Lor-ca.

Âm thanh của tiếng đàn được thị giác hóa qua các hình ảnh tiếng ghi ta nâu, xanh lá, tròn bọt nước vỡ tan, ròng ròng máu chảy,...

Các hình ảnh Lor-ca bơi trong xoáy nước, chiếc ghi ta màu bạc: thiên tài đã sang thế giới bên kia với tình yêu và nghệ thuật cháy bỏng.

Những hình ảnh liên tưởng: chàng ném lá bùa Di-gan vào xoáy nước, ném trái tim vào lặng yên...

Câu 2 (trang 166 SGK Ngữ Văn 12 Tập 1):

Đoạn thơ:

không ai chôn cất tiếng đàn

tiếng đàn như cỏ mọc hoang

giọt nước mắt vầng trăng

long lanh trong đáy giếng.

diễn đạt sức sống bất diệt của tiếng đàn Lor-ca.

- “không ai chôn cất tiếng đàn”: nhân dân Tây Ban Nha làm trái với lời nguyện của Lor-ca.

- “tiếng đàn như cỏ mọc hoang”:

+ Tiếng đàn chỉ cuộc đời, con người, sự nghiệp cách tân của Lor-ca.

+ Hình ảnh “cỏ mọc hoang” thể hiện sức sống mãnh liệt, bền bỉ con người, sự nghiệp, tài năng của Lor-ca. Cỏ mọc nhanh, mọc nhiều, thể hiện sức sống mãnh liệt và bền bỉ.

- giọt nước mắt vầng trăng:

+ “giọt nước mắt” thể hiện niềm nhớ thương, buồn tiếc khôn nguôi của nhân dân Tây Ban Nha.

+ Hình ảnh vầng trăng là vật thể thiên nhiên, vũ trụ, hay nhân cách sự nghiệp sáng tạo của Lor-ca.

- Long lanh trong đáy giếng.

+ “Đáy giếng” là nơi giấu giếm tội ác của bọn hắc ám.

→ Cuộc đời, nhân cách, sự nghiệp của Lor-ca sáng ngời mãi theo thời gian mặc cho kẻ thù chôn vùi nơi thâm u lạnh lẽo.

Câu 3 (trang 166 SGK Ngữ Văn 12 Tập 1):

* Hình tượng cây đàn mang nhiều ý nghĩa.

- Trước hết nó là cây đàn của Lor-ca.

- Mang ý nghĩa ẩn dụ:

+ Gợi ra đất nước Tây Ban Nha

+ Gợi ra sự nghiệp, cuộc đời nghệ thuật của Lor-ca.

→ Tiếng đàn trong tác phẩm được lặp lại, báo hiệu sự xuất hiện của người nghệ sĩ. Đến cuối tác phẩm, tiếng đàn vẫn ngân nga, ngay cả khi chủ nhân đã ra đi.

=> Tiếng đàn, sự nghiệp, con người của người nghệ sĩ thiên tài Tây Ban Nha sẽ còn mãi với thời gian.

Luyện tập

Hình ảnh Ph.G. Lor-ca được thể hiện qua bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca:

- Một nghệ sĩ tự do và cô đơn.

- Một cái chết oan khuất, bi phẫn bởi thế lực tàn ác.

- Một tâm hồn bất diệt.

→ Hình tượng bi tráng về người nghệ sĩ chân chính, tài hoa – sống chết và bất tử với đất nước mình.

I. Khám phá tổng quan

1. Người sáng tác

Thanh Thảo, tên thật là Hồ Thành Công, sinh năm 1946
Quê quán: Mộ Đức - Quảng Ngãi
Thanh Thảo được biết đến với những bài thơ trường ca về chiến tranh và hậu chiến tranh.
Các tác phẩm chính: những người đi tới biển, khối vuông rubic, dấu chân qua trảng cỏ, từ một đến một trăm...
Phong cách thơ: tiếng nói của người trí thức đầy bâng khuâng, trăn trở về cuộc sống. Thanh Thảo là một trong những người đầu tiên thực hiện cách tân thơ Việt, khám phá hướng mới trong diễn đạt.

2. Bài thơ

a. Bối cảnh sáng tác

Bài thơ nằm trong tập Khối vuông rubic (1885), là một tác phẩm tiêu biểu cho tư duy sáng tạo, giàu tượng trưng siêu thực.
b. Tiêu đề

Đàn ghi ta không chỉ là một nhạc cụ truyền thống Tây Ban Nha mà còn là biểu tượng của nghệ thuật đất nước
Lorca - nhà thơ nhạc sĩ, kịch sĩ nổi tiếng Tây Ban Nha, thúc đẩy mạnh mẽ sự đổi mới trong nghệ thuật. Do đó, đàn ghi ta của Lorca trở thành biểu tượng cho sự cách mạng nghệ thuật của ông.
-> Tiêu đề mở đầu cho hình ảnh nghệ thuật tâm huyết của Lorca và hình ảnh cây đàn thể hiện sự đổi mới nghệ thuật của ông.

c. Lời đề từ

'Khi tôi qua đời, hãy chôn tôi cùng cây đàn': được coi là di chúc của nhạc sĩ tài năng. Điều này mang một ý nghĩa đặc biệt, là nhà nghệ sĩ nghĩ rằng có một ngày những đổi mới nghệ thuật của mình sẽ ngăn trở sự sáng tạo của người sau nên ông muốn chôn chặt nghệ thuật của mình để thế hệ sau có thể tiến lên.
d. Cấu trúc: 4 phần

Phần 1: 6 câu: Lorca - nghệ sĩ tự do nhưng cô độc
Phần 2: 12 câu: Lorca bị bắn, tiếng đàn chảy máu
Phần 3: 4 câu tiếp: âm nhạc không còn tiếp tục
Phần 4: phần còn lại: suy tư về sự ra đi của Lorca

II. Trả lời câu hỏi

Câu 1 (trang 166, sgk Ngữ văn 12, tập 1)
Khả năng kích thích liên tưởng từ hình ảnh:
-“Tiếng đàn bọt nước”: hình ảnh tượng trưng, từ thính giác chuyển sang thị giác, tạo sự lạ thường. Qua đó, tạo ra sự sáng tạo mong manh, ngắn ngủi, tan vỡ đột ngột nhưng không ngừng sinh sôi
-“Áo choàng đỏ gắt”: hình ảnh thực tế, tượng trưng cho cuộc chiến đấu khốc liệt, nơi nghệ sĩ đối mặt với những thế lực tàn ác, nặng nề
-Trên con đường chiến đấu cho tự do và điều mới mẻ, nghệ sĩ luôn phải đi một mình, cô đơn: lang thang, miền độc lập, yên ngựa mệt mỏi, vầng trăng làm choáng ngợp...
-Áo choàng đậm màu đỏ, tiếng đàn nâu, tiếng đàn gọi máu,...: thể hiện cái chết đau lòng của Lor - ca
-Ném lá bùa vào xoáy nước, ném trái tim vào cõi im lặng: Sự từ bỏ và giải thoát, một quyết định lựa chọn

Câu 2 (trang 166, sgk Ngữ văn 12, tập 1)
Phân tích đoạn thơ:
-“Tiếng đàn”: ẩn dụ cho nghệ thuật của Lor - ca, tình yêu con người, tình yêu tự do mà ông theo đuổi suốt đời
-“Không ai chôn chặt tiếng đàn”: sức sống mạnh mẽ của tiếng đàn
-So sánh “tiếng đàn như cỏ mọc hoang”:
+Thương xót cho cái chết của một thiên tài, cho con đường cách mạng nghệ thuật chưa hoàn tất
+Vẻ đẹp không thể bị hủy diệt
-Hình ảnh so sánh, tượng trưng:
+Giọt nước mắt: lòng trắc ẩn, phẫn nộ
+Vầng trăng: biểu tượng của vẻ đẹp, của nghệ thuật Lor-ca
→ Đoạn thơ mang một tinh thần buồn bã. Tác giả đã mô tả hình tượng Lor-ca như một chiến binh dũng cảm và nghệ sĩ luôn đề cao cách mạng nghệ thuật, luôn đặt lợi ích của nghệ thuật quốc gia lên trên hết.

Câu 3 (trang 166, sgk Ngữ văn 12, tập 1)
Hình tượng tiếng đàn trong bài thơ biểu tượng cho:
-Tiếng đàn phản ánh tâm trạng và số phận của nghệ sĩ Lor-ca
+Tiếng đàn lặp lại nhưng nặng nề, ám ảnh về số phận mong manh của Lor-ca
+Tiếng đàn gắn liền với thảm họa của Lor-ca
+Hình ảnh tiếng đàn liên quan đến tên tuổi của Lor-ca và bất tử với thời gian
-Hình ảnh tiếng đàn thể hiện tâm hồn sâu sắc của một người tài năng bị định mệnh bất công

Bài tập luyện tập
Câu 1 (trang 166, sgk Ngữ văn 12, tập 1)
Hình ảnh của Lor-ca được thể hiện qua bài thơ:
-Lor-ca là người chiến sĩ đấu tranh cho công bằng, mong muốn tự do và sự đổi mới nghệ thuật thơ
+Hình ảnh Lor-ca hiện ra qua những hình tượng: những tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt,...
+Lor-ca mang theo mình ước mơ về tự do.
-Lor-ca là nghệ sĩ có tâm hồn sâu sắc, tuyệt vời
+Tình yêu quê hương xứ sở
+Niềm khao khát công bằng tự do
+Sẵn lòng hy sinh cuộc sống của mình cho ước mơ đẹp, cho nghệ thuật quê hương
-Lor-ca là nghệ sĩ có số phận bi thảm

Nội dung chính của văn bản
-Nội dung: Qua bài thơ, tác giả thể hiện nỗi đau và cảm xúc sâu sắc trước cái chết thương tâm của nghệ sĩ Lor-ca - một người nghệ sĩ hăng hái vì tự do, dân chủ, luôn mong đợi sự đổi mới trong nghệ thuật và không ngừng cống hiến cho nghệ thuật quốc gia
-Nghệ thuật: thể loại thơ tự do, sử dụng hình ảnh tượng trưng siêu thực, đầy ý nghĩa tượng trưng,

Thông tin về tác giả và tác phẩm
1. Tác giả
- Thanh Thảo (1946), tên thật là Hồ Thành Công, quê quán ở huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.
- Ông đã tham gia chiến trường miền Nam và có đặc điểm thơ:
+ Tiếng nói tri thức, suy tư về xã hội và thời đại.
+ Đào sâu vào tâm hồn cá nhân, biểu đạt mới qua thơ tự do.
⇒ Thể loại thơ giàu suy tư mãnh liệt và phóng túng cảm xúc.
- Tác phẩm nổi bật: Những người đi tới biển (1977), Dấu chân qua trảng cỏ (1978), Khối vuông ru-bích (1985).

2. Tác phẩm
- Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca là một phần của tập 'Khối vuông ru-bích', thể hiện tư duy thơ của Thanh Thảo: giàu suy tư, màu sắc tượng trưng, siêu thực.
- Nội dung chính: Miêu tả cuộc đời nghệ sĩ Lor-ca, với lý tưởng cách tân nghệ thuật và cái chết oan khuất, thể hiện niềm ngưỡng mộ và xót thương của tác giả đối với Lor-ca.
- Bố cục: Gồm 4 phần
+ Phần 1 (6 câu đầu): Hình ảnh Lor-ca, người nghệ sĩ tài hoa.
+ Phần 2 (12 câu tiếp): Lor-ca bị sát hại, khát vọng cách tân dang dở.
+ Phần 3 (4 dòng tiếp): Xót thương, tiếc nuối người nghệ sĩ chân chính, tài ba.
+ Phần 4 (còn lại): Hình tượng Lor-ca bất tử.

Chi tiết bài

Bài 1 trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Phân tích khả năng gợi liên tưởng của các hình ảnh: tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn,... (SGK)

Trả lời:

Các hình ảnh như tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn đều mang tính biểu tượng. Chúng thể hiện vẻ đẹp nhưng ngắn ngủi, sự đấu tranh quyết liệt, tình yêu tự do và niềm đau đớn của cuộc sống.

Bài 2 trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Đánh giá đoạn thơ:

Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang
Giọt nước mắt vầng trăng
Long lanh trong đáy giếng.

Trả lời:

Khổ thơ đầy ắp hình ảnh biểu tượng và siêu thực, thể hiện sự thương cảm về cái chết bi thảm của nhà thơ. Hình ảnh 'Không ai chôn cất tiếng đàn', so sánh với 'Tiếng đàn như cỏ mọc hoang', thể hiện tình cảm về sự mất mát. Hình ảnh 'Giọt nước mắt vầng trăng' đầy ý nghĩa, là tình thương, sự cao quý và sáng tạo. Tiếng đàn trở thành biểu tượng của tâm hồn và bất tử của Lor-ca.

Bài 3 trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Ý nghĩa hình tượng tiếng đàn trong bài thơ?

Trả lời:

- Hình tượng tiếng đàn xuất hiện nhiều lần và đa dạng trong bài thơ, biểu hiện nhiều trạng thái cảm xúc của Lor-ca và tác giả.
- Tiếng đàn là hài hoà của nhiều trạng thái cảm xúc, là biểu tượng của cuộc đời và số phận của Lor-ca.
- Tiếng đàn ghi ta là ẩn dụ về cuộc sống, cái chết và tình yêu của Lor-ca.

Bài luyện tập trang 166 SGK Ngữ văn 12 tập 1

Cảm nhận về hình ảnh Ph.G. Lor-ca qua bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca?

Gợi ý:

Tham khảo dàn ý sau:

1. Mở bài: Giới thiệu bài thơ và hình ảnh Lor-ca.
2. Thân bài: Lor-ca - Chiến sĩ tự do, nghệ sĩ cách tân. Hình ảnh được thể hiện và tả nhiều hơn.
3. Kết bài: Tên tuổi Lor-ca là biểu tượng, là niềm tự hào của văn hoá và nghệ thuật.

Tổng kết
Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca thể hiện nỗi đau sâu sắc trước cái chết bi thảm của nhà thơ Phê-đê-ri-cô Gar-xi-a Lor-ca, người nghệ sĩ vĩ đại Tây Ban Nha.
Thái độ ngưỡng mộ đối với người nghệ sĩ đại diện cho tinh thần tự do và khát vọng cách tân nghệ thuật của thế kỉ XX được diễn đạt thông qua sự kết hợp độc đáo giữa thơ và nhạc; đa dạng về hình ảnh và sự sáng tạo ngôn từ mới.

A. YÊU CẦU

1. Học sinh cần hiểu và trải nghiệm vẻ đẹp bi tráng của hình tượng Lor-ca thông qua mạch cảm xúc suy tư đa chiều, sâu sắc và mãnh liệt của tác giả bài thơ.

2. Nhận biết sự độc đáo trong hình thức biểu đạt thơ mang phong cách tượng trưng.

3. Phát triển kiến thức để đọc-hiểu một bài thơ viết theo phong cách hiện đại.

B. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

1. Thanh Thảo, tên khai sinh là Hồ Thành Công, sinh năm 1946, quê ở Mộ Đức, Quảng Ngãi, là một trong những tác giả có nhiều sáng tác hay và độc đáo trong giai đoạn chống Mĩ và hậu chiến.

Các tác phẩm nổi bật: Những người đi tới biển (1977), Những ngọn sóng mặt trời (1984 – 1982), Khối vuông ru bích (1985).

Gần đây, ông đã tham gia viết báo, tiểu luận phê bình, nhưng đóng góp chủ yếu vẫn là thơ ca.

Thơ của Thanh Thảo là giọng nói của người trí thức, chứa đựng nhiều suy tư về cuộc sống, luôn tìm tòi, sáng tạo, và biểu đạt mới qua thể loại thơ tự do, mang đến cái nhìn hiện đại về thơ thông qua hình ảnh và ngôn từ độc đáo.

Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca, được rút từ tập Khối vuông ru bích, là một tác phẩm tiêu biểu của Thanh Thảo: phong phú trong suy tư, mãnh liệt và phóng túng, có sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ nghệ thuật tượng trưng và siêu thực.

C. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI

Câu 1- Giải thích ý nghĩa của các hình ảnh: tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn. Anh chị cảm nhận gì khi đối mặt với hình ảnh này?

Gợi ý: Các hình ảnh như tiếng đàn bọt nước, áo choàng đỏ gắt, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn mang đầy tính biểu tượng. Chúng thể hiện vẻ đẹp ngắn ngủi, cuộc đấu tranh gay go, tình yêu tự do và nỗi đau của cuộc sống.

Ngay từ khổ thơ đầu, độc giả đắm chìm trong không gian đậm chất Tây Ban Nha, với tiếng đàn ghi ta – biểu tượng tự hào của người Tây Ban Nha, cùng với hình ảnh áo choàng đỏ gắt – bức tranh của những võ sĩ bò tót – một biểu tượng văn hóa Tây Ban Nha.

Câu 2- Cảm nhận về đoạn thơ: “Không ai chôn cất tiếng đàn/ Tiếng đàn như cỏ mọc hoang/ Giọt nước mắt vầng trăng/ Long lanh trong đáy giếng”.

Gợi ý:

– Khổ thơ này tràn đầy hình ảnh biểu tượng và siêu thực, trong đó, tiếng đàn trở thành một nhân vật có linh hồn: “không ai chôn cất tiếng đàn”, “tiếng đàn như cỏ mọc hoang.

Lor-ca không xuất hiện, chỉ còn lại tiếng đàn. Nó trở thành biểu tượng của tâm hồn và trái tim của Lor-ca. Cuộc đời của ông, sống tự do và thanh thản, như giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng. Lor-ca đã mất (về thể xác), nhưng dư âm của cuộc đời ông vẫn vang vọng mãi mãi.

Câu 3- Ý nghĩa ẩn dụ của hình tượng tiếng đàn trong bài thơ?

Gợi ý:

– Hình ảnh tiếng đàn xuất hiện nhiều lần: tiếng đàn bọt nước, tiếng đàn ghi-ta nâu, tiếng ghi- ta đá xanh, tiếng ghi- ta tròn bọt nước vỡ tan, tiếng ghi- ta ròng ròng, tiếng đàn như cỏ mọc hoang…

+ Tiếng đàn ghi-ta được thể hiện với vô vàn cung bậc khác nhau: là âm thanh vui tươi, âm thanh chia cắt và tan vỡ, âm thanh của cái chết, và cả giai điệu của tình yêu.

+ Tiếng đàn là sự hòa quyện của nhiều trạng thái cảm xúc. Đầu tiên, là cảm xúc của Lor-ca, cuộc đời ông được diễn đạt qua tiếng đàn, từ niềm yêu đời đến những ngày chiến đấu sôi nổi, và cả những thời điểm buồn bã khi phải đối mặt với sự chia lìa.

Những âm thanh này cũng là biểu hiện của cảm xúc mạnh mẽ của tác giả. Ông sống chung với những khoảnh khắc gần cái chết của Lor-ca, và cảm nhận niềm tiếc thương, đau đớn, sự tôn kính và ngưỡng mộ, tất cả được hòa quyện vào những cung bậc thanh âm của tiếng đàn ghi-ta.

+ Tiếng đàn ghi-ta là một ẩn dụ, chính như một bản hòa nhạc kể về cuộc đời, số phận và cái chết của Lor-ca. Cuộc đời của con người này như tiếng đàn ghi-ta, với thanh âm trong trẻo, gợi nhắc và làm xao lạc tâm hồn người nghe.

LUYỆN TẬP

Cảm nhận của anh chị về hình tượng Lor-ca?

(Học sinh tự thực hiện câu hỏi này dựa trên cảm nhận và tự do ý kiến cá nhân)