Top 6 Bài Soạn 'Lão Hạc' (Ngữ Văn 8 - SGK Cánh Diều) Tốt

Chuẩn bị

(trang 4, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đọc trước truyện ngắn Lão Hạc; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nam Cao và một số bài viết xung quanh tác phẩm Lão Hạc

Phương pháp giải:

Đọc trước văn bản và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả

Lời giải chi tiết:

Nam Cao tên khai sinh là Trần Hữu Tri (có nguồn ghi là Trần Hữu Trí), sinh ngày 29 tháng 10 năm 1915 nhưng giấy khai sinh ghi là 1917. Quê ông tại làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Sang, phủ Lý Nhân (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam). Ông đã ghép hai chữ của tên tổng và huyện làm bút danh: Nam Cao.

Là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo và cũng là một chiến sĩ, liệt sỹ người Việt Nam. Ông là nhà văn hiện thực lớn (trước Cách mạng Tháng Tám), một nhà báo kháng chiến (sau Cách mạng), một trong những nhà văn tiêu biểu nhất thế kỷ 20. Nam Cao có nhiều đóng góp quan trọng đối với việc hoàn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ 20.

Đọc hiểu 1

Câu 1 (trang 5, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đoạn văn “Tôi cũng ngồi lặng lẽ […] tôi quý năm quyển sách của tôi…” thuật lại những sự kiện liên quan đến nhân vật nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn bản

Lời giải chi tiết:

Đoạn văn liên quan đến nhân vật ông giáo trong tác phẩm.

Đọc hiểu 2

Câu 2 (trang 6, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đoạn văn này giúp em hiểu thêm được gì về hoàn cảnh của nhân vật lão Hạc?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn bản

Lời giải chi tiết:

Cuộc sống của lão Hạc: Tình cảnh đáng thương, nhà nghèo, vợ chết, chỉ còn đứa con trai vì không có tiền cưới vợ đã bỏ đi làm phu điền cao su biền biệt. Lão Hạc nuôi con chó mà con trai để lại làm bạn.

Đọc hiểu 3

Câu 3 (trang 7, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Những lời nói của lão Hạc với “cậu Vàng” thể hiện điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ những lời lão Hạc nói với cậu Vàng

Lời giải chi tiết:

Lời nói của lão Hạc với cậu Vàng thể hiện nỗi nhớ mong, tình cảm mà lão dành cho cậu con trai đi mãi không về đồng thời cũng thể hiện tình yêu mà lão Hạc dành cho cậu Vàng.

Đọc hiểu 4

Câu 4 (trang 9, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Câu nói của lão Hạc “chua chát” ở chỗ nào?

Phương pháp giải:

Đọc và phân tích kĩ lời nói của lão Hạc

Lời giải chi tiết:

Câu nói của lão Hạc chua chát ở chỗ lão rất yêu quý cậu Vàng nhưng vì hoàn cảnh lão buộc phải bán cậu đi, cuối cùng để che đậy cho những xót xa vì mất đi người bạn lão đành tìm một lí do là “hoá kiếp” cho cậu Vàng được làm người.

Đọc hiểu 5

Câu 5 (trang 10, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Qua những việc nhờ ông giáo, nhân vật lão Hạc đã thể hiện được đặc điểm nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ và tìm ra hàm ý trong những việc nhờ vả của lão Hạc

Lời giải chi tiết:

Qua những việc nhờ ông giáo, nhân vật lão Hạc đã thể hiện được đặc điểm:

- Yêu thương con trai, luôn mong ngóng con trở về

- Lo lắng chu toàn cho con

- Có lòng tự trọng (không muốn làm ảnh hưởng đến người khác)

- Là người hay suy nghĩ và tỉnh táo nhận ra tình cảnh của mình lúc này

Đọc hiểu 6

Câu 6 (trang 11, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Những từ ngữ nào thể hiện sự nhún nhường hết mức của lão Hạc?

Phương pháp giải:

Đọc và chỉ ra những từ ngữ thể hiện sự nhún nhường của lão Hạc

Lời giải chi tiết:

Những từ ngữ thể hiện sự nhún nhường hết mức của lão Hạc: cắn rơm cắn cỏ, lạy, ông giáo có nghĩ cái tình tôi già nua tuổi tác mà thương…..

Đọc hiểu 7

Câu 7 (trang 11, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Lời tâm sự của nhân vật ông giáo ở đây là nói với ai?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lời tâm sự của ông giáo

Lời giải chi tiết:

Lời tâm sự của ông giáo ở đây là nói với người đọc, cũng là một lời độc thoại để người đọc hiểu hơn về vợ của ông giáo.

Đọc hiểu 8

Câu 8 (trang 12, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Điều gì khiến ông giáo thấy “Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…”?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn bản ứng với câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Điều khiến ông giáo thấy “Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…”: ông giáo nghĩ lão Hạc - một người lương thiện nhưng cũng bị tha hoá, xấu xa giống như Binh Tư.

CH cuối bài 1

Câu 1 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Tóm tắt truyện Lão Hạc trong khoảng 10 – 15 dòng.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tóm tắt

Lời giải chi tiết:

Lão Hạc là một người nông dân nghèo, vợ mất sớm, chỉ có một mảnh vườn và người con trai. Vì không có tiền cưới vợ, con trai lão Hạc sinh phẫn chí đi lên đồn điền cao su với lời thề khi nào kiếm được bạc trăm mới trở về. Từ đó, lão Hạc sống thui thủi một mình với con chó Vàng làm bạn, bòn vườn sống qua ngày. Sau trận ốm dai dẳng, lão không còn sức đi làm thuê được nữa. Rồi lại bão mất mùa, lão rơi vào hoàn cảnh khó khăn, cơ cực bội phần. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con trai về có cái sinh sống, Lão Hạc dằn vặt lương tâm mình khi quyết định bán đi con chó Vàng. Lão nhờ ông giáo trông hộ mảnh vườn cho con trai và gửi tiền làm ma để không phiền hàng xóm. Lão Hạc xin ít bã chó của Binh Tư. Biết được chuyện này, ông giáo rất buồn vì nghĩ rằng con người như lão Hạc chỉ vì cái nghèo đói mà cũng bị tha hoá. Rồi lão chết đột ngột, dữ dội và đau đớn. Không ai biết vì sao lão chết trừ Ông Giáo và Binh Tư.

CH cuối bài 2

Câu 2 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Truyện có những nhân vật nào đáng chú ý? Phần (1) và (2) (in chữ nhỏ) mở đầu văn bản có vai trò như thế nào đối với phần sau của truyện?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

- Truyện có những nhân vật đáng chú ý: Lão Hạc, ông giáo, cậu Vàng.

- Phần 1 và 2 (in chữ nhỏ) mở đầu văn bản có vai trò dẫn dắt, giới thiệu và kết nối đối với phần sau của truyện, giúp người đọc hiểu rõ hơn về câu chuyện và nội dung ở các phần sau của văn bản.

CH cuối bài 3

Câu 3 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Phân tích nhân vật lão Hạc:

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản và trả lời câu hỏi theo tiến trình văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hoàn cảnh của lão Hạc: Vợ mất sớm, một mình nuôi con khôn lớn. Trong nhà tài sản không có gì ngoài ba sào vườn, một túp lều nhỏ và một con chó được ông rất yêu quý đặt tên là cậu Vàng. Ông không có tiền cho con trai cưới vợ, người con trai bỏ đi đồn điền cao su, bỏ lại lão sống một mình. Sau một trận ốm, khi đã quá túng quẫn lão quyết định bán cậu Vàng - kỉ vật mà anh con trai để lại, không chỉ là một con vật mà còn giống như một người bạn.

Người đọc biết được hoàn cảnh ấy qua lời kể của ông giáo.

- Diễn biến hành động, tâm trạng của lão Hạc sau khi bán chó:

+ Sau khi bán chó lão chạy sang nhà ông giáo kể về việc bán cậu Vàng với đôi mắt "ầng ậc nước", mếu máo, đôi mắt ầng ậc nước, mặt co rúm lại, đầu nghẹo sang một bên, lão khóc hu hu...Lão dằn vặt đau đớn đến tận cùng.

+ Lão đã ăn năn, dằn vặt, day dứt vì mình đã "lừa một con chó".

+ Lão khóc trong đau đớn vì không thể tha thứ cho bản thân mình.

+ Sau đó, lão tự an ủi bản thân vì đã "hóa kiếp cho nó".

- Nguyên nhân khiến lão Hạc có hành động như vậy là do tình cảnh  nghèo khó, khốn cùng lão bị dồn vào đến chân tường, không còn sự lựa chọn nào khác. Do sau trận ốm lão không thể tự lo cho bản thân và một phần cũng vì thương con, lo con trai sau khi đi đồn điền cao su về không có tiền lấy vợ.

c.

- Trước khi chết, lão sang nhờ ông giáo giữ tiền và trông coi mảnh vườn, sau đó xin Binh Tư ít bả chó.

- Các chi tiết, từ ngữ miêu tả cái chết của Lão Hạc: Đau đớn, dữ dội, vật vã, âm thầm, lớn lao, thiêng liêng.

- Từ một số chi tiết về lão Hạc ở nửa sau tác phẩm, em nhận thấy lão Hạc là người có lòng tự trọng, biết lo xa. Lão không chấp nhận việc làm bất lương, không nhận sự giúp đỡ. Lão Hạc cũng là một người rất coi trọng nhân phẩm, danh dự. Ông coi trọng nó hơn cả mạng sống của mình.  

CH cuối bài 4

Câu 4 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Em có nhận xét gì về nhân vật ông giáo (hoàn cảnh, suy nghĩ, thái độ, tình cảm dành cho lão Hạc,…)? Chỉ ra vai trò của nhân vật này trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản và chú ý những chi tiết về ông giáo

Lời giải chi tiết:

Ông giáo là nhân vật đại diện cho tầng lớp trí thức tiểu tư sản nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ. Sự bế tắc ấy được thể hiện ở chỗ ông chính là người chứng kiến mọi đau khổ của lão Hạc, con lão, của vợ ông, và có lẽ của rất nhiều người khác, nhưng ông chỉ có thể đứng nhìn mà không thể cứu giúp họ khỏi cái khổ đau ấy.

Nhân vật ông giáo vừa đóng vai trò dẫn dắt câu chuyện, vừa làm người tham gia vào câu chuyện của nhân vật chính, qua đó thể hiện những suy nghĩ, tâm tư của bản thân ông trước những bão giông của cuộc đời.

CH cuối bài 5

Câu 5 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Theo em, với truyện ngắn Lão Hạc, Nam Cao đã gửi gắm những điều gì khi viết về người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám 1945?

Phương pháp giải:

Trả lời câu hỏi theo ý hiểu

Lời giải chi tiết:

Với truyện ngắn “Lão Hạc”, Nam Cao đã gửi gắm sự yêu thương, cảm thông và đau xót với số phận đau khổ, nghiệt ngã của người nông dân nghèo trước CMT8.

CH cuối bài 6

Câu 6 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Chỉ ra những yếu tố nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn Lão Hạc. Trong đó, em ấn tượng nhất với yếu tố nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

Chỉ ra những yếu tố nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn Lão Hạc.và yêu tố mà em ấn tượng nhất.

Lời giải chi tiết:

- Nghệ thuật:

+ Sử dụng ngôi kể thứ nhất, người kể là nhân vật hiểu, chứng kiến toàn bộ câu chuyện và cảm thông với Lão Hạc.

+ Nghệ thuật phân tích tâm lí già dặn, kể chuyện chân thực, màu sắc trữ tình đan xen triết lí sâu sắc.

+ Xây dựng được nhân vật có tính cá thể hóa cao.

- Yếu tố nghệ thuật mà em ấn tượng nhất chính là nghệ thuật xây dựng nhân vật, mỗi nhân vật trong tác phẩm đều đại diện cho một tầng lớp trong xã hội cũ, họ sống lầm than, nghèo khổ, chật vật và không có lối thoát. Cách xây dựng nhân vật này giúp người đọc hiểu rõ hơn về hoàn cảnh xã hội cũng như số phận chung của những người lao động thấp cổ bé họng lúc bấy giờ.

CH cuối bài 7

Câu 7 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Trong truyện có nhiều đoạn văn mang tính triết lí về cuộc sống, con người. Em thích nhất đoạn văn nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

Rút ra bài học cho bản thân

Lời giải chi tiết:

Trong truyện có nhiều đoạn văn mang tính triết lí bởi đó là những tư tưởng, chiêm nghiệm về cuộc sống mà nhà văn muốn truyền tải đến người đọc, để ta hiểu thêm về con người và hoàn cảnh sống thời bấy giờ.

Em thích nhất đoạn văn “Chao ôi! Với những người ở quanh ta…..xa tôi dần dần.” vì đoạn văn này thể hiện sự cảm thông của tác giả với người lao động trong xã hội cũ, họ đã quá khổ sở để lo cho chính bản thân mình mà không thể động lòng thương với bất cứ ai.

A. Nội dung tác phẩm Lão Hạc

* Tóm tắt nội dung:

Câu chuyện xoay quanh lão Hạc, một người nông dân nghèo khổ sống đơn độc với chú chó vàng. Con trai lão vì nghèo không thể lấy vợ đã quyết định bỏ làng ra đi tìm kiếm cuộc sống mới. Lão Hạc ở lại, tiếp tục làm thuê để sống, quyết không bán mảnh vườn và dành dụm số tiền đó cho con trai. Khi sức khỏe yếu dần, lão không còn khả năng làm việc, đành bán chú chó yêu quý và gửi tiền cùng mảnh vườn cho ông giáo để bảo đảm cuộc sống cho con khi trở về. Lão phải sống trong cảnh đói khổ, cuối cùng tự tử bằng cách ăn bả chó. Ông giáo, người chứng kiến, cảm nhận sâu sắc nỗi đau và chiêm nghiệm về cuộc đời của lão Hạc.

B. Tìm hiểu tác phẩm Lão Hạc

Tác giả

- Nam Cao (1915-1951), tên thật là Trần Hữu Tri, quê ở Lí Nhân – Hà Nam.

- Là nhà văn hiện thực phê phán đầu thế kỉ XX.

- Sáng tác chủ yếu về hai chủ đề: người trí thức tiểu tư sản và người nông dân.

Tác phẩm

a, Hoàn cảnh sáng tác:

- “Lão Hạc” lần đầu được đăng báo vào năm 1943. Là một truyện ngắn xuất sắc của Nam Cao về người nông dân trong xã hội phong kiến.

b, Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Từ đầu → cũng xong: Lão Hạc kể về việc bán chó và nhờ ông giáo hai việc.

- Phần 2: Tiếp theo → đáng buồn: Cuộc sống của lão sau khi bán chó.

- Phần 3: Còn lại: Cái chết của lão Hạc.

c, Thể loại: Truyện ngắn.

d, PTBĐ: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.

e, Giá trị nội dung:

- Đoạn trích thể hiện chân thực và cảm động số phận đau thương của người nông dân trong xã hội phong kiến, ca ngợi phẩm chất cao quý của họ và thể hiện lòng yêu mến của Nam Cao đối với họ.

f, Giá trị nghệ thuật:

- Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm.

- Kể chuyện tự nhiên, linh hoạt, khách quan.

- Xây dựng nhân vật tiêu biểu và điển hình.

- Kết hợp triết lý và trữ tình.

C. Sơ đồ tư duy Lão Hạc (ảnh minh họa)

D. Đọc hiểu văn bản Lão Hạc

Nhân vật lão Hạc.

Hoàn cảnh lão Hạc

- Lão nông tuổi già, nghèo khổ.

- Vợ mất sớm.

- Con trai đi làm việc ở đồn điền cao su, để lão ở nhà với “cậu Vàng”.

→ Hoàn cảnh cô đơn, đáng thương.

Tình cảm của lão Hạc với cậu Vàng trước khi bán:

- Gọi chó là cậu Vàng như gọi con cái.

- Chăm sóc cẩn thận, tắm rửa cho nó.

- Cho ăn cơm ngon, chăm sóc như một gia đình có điều kiện.

- Chia sẻ thức ăn với nó.

- Nói chuyện âu yếm như nói với người thân.

- Vì hoàn cảnh khó khăn, lão xem việc bán chó là điều rất quan trọng.

→ Tình yêu thương chân thành, cảm động với loài vật.

Tâm trạng của lão Hạc sau khi bán chó:

- Cử chỉ, thái độ:

+ Cố gắng tỏ ra vui vẻ, nhưng không giấu được sự đau khổ.

+ Mắt ầng ậng nước, khuôn mặt co rúm.

+ Khóc thầm và dằn vặt bản thân.

- Nghệ thuật: sử dụng từ ngữ tượng hình và động từ gợi tả.

→ Tâm trạng đau đớn, xót xa và ân hận.

=> Lão Hạc là người nhân hậu, tình nghĩa và chân thành.

Cuộc sống của lão Hạc sau khi bán chó.

- Nhờ ông giáo giữ mảnh vườn và gửi tiền lo ma chay.

→ Thương con sâu sắc, sống cẩn thận và không muốn làm phiền đến người khác.

- Sống bằng khoai, củ chuối, rau má và những thực phẩm đơn giản khác.

- Từ chối sự giúp đỡ của ông giáo.

→ Cuộc sống khổ cực và tự trọng cao.

=> Lão Hạc có lòng tự trọng và phẩm cách đáng quý.

Cái chết của lão Hạc

- Lão chết trong đau đớn, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, mắt long sòng sọc, bọt mép trào ra.

- Miêu tả chi tiết cái chết với các từ ngữ gợi tả.

→ Cái chết dữ dội và thảm thương.

=> Lão Hạc là người có nhân phẩm cao và lương thiện, một điển hình của người nông dân trước Cách mạng tháng 8.

Nhân vật ông giáo

- Muốn ôm lão Hạc và khóc, cảm thấy ái ngại và thương xót.

- Giúp đỡ lão Hạc một cách kín đáo.

- Cảm thông sâu sắc với hoàn cảnh của lão Hạc.

- Có những suy nghĩ sâu sắc về nhân sinh.

=> Ông giáo là người hiểu đời, chan chứa tình yêu thương và lòng nhân ái.

Phân tích tác phẩm

Nam Cao, một trong những nhà văn vĩ đại của nền văn học Việt Nam, dù có vóc dáng nhỏ bé và gương mặt hiền lành, nhưng lại sở hữu một khả năng sáng tạo vô cùng phong phú và mạnh mẽ. Trước Cách mạng tháng Tám, đề tài người nông dân và trí thức tiểu tư sản dưới chế độ thực dân nửa phong kiến chủ yếu là nỗi khổ đau do nghèo đói gây ra. Tuy nhiên, với tài năng và sự sáng tạo độc đáo, Nam Cao đã biến những câu chuyện này thành những mảnh đời khác nhau, dù cùng một bi kịch, nhưng mỗi cuộc đời lại phản ánh những khía cạnh khác nhau, từ nỗi cay đắng đến vẻ đẹp tâm hồn được khai thác một cách tinh tế và tỉ mỉ.

Những tác phẩm của Nam Cao đã góp phần làm phong phú nền văn học hiện thực Việt Nam với giá trị và ý nghĩa nhân văn sâu sắc, như các truyện ngắn Chí Phèo, Đời thừa, Giăng sáng, Một bữa no, Tư cách mõ, và Từ ngày mẹ chết. Trong số đó, 'Lão Hạc' là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất, kể về nỗi đau của một người cha nghèo, vì thương con mà không dám ăn, bán đi con chó mà ông chăm sóc như con, để dành tiền lo liệu hậu sự và giữ lại cho con mấy sào vườn, rồi ăn bả chuột chết, dẫn đến cái chết đau đớn và ám ảnh, đúng theo phong cách hiện thực của Nam Cao.

Như nhiều tác phẩm khác của Nam Cao, nhân vật chính thường có một cuộc đời khốn khó, hoặc đột ngột bị cái khổ đổ ập xuống. Lão Hạc cũng là một kiếp người như vậy, sống đời nông dân không bao giờ biết đến sự giàu sang, chỉ biết cố gắng làm việc và sống qua ngày. Lão có vợ, nhưng bà đã mất sớm, để lại lão với một con trai. Lão sống một mình, làm lụng chăm sóc con khôn lớn. Khi con trưởng thành, lão phải đối mặt với việc cưới vợ cho con, nhưng vì nghèo khó, không đủ tiền để trả sính lễ. Con trai lão, vì không cưới được vợ, buồn chán và quyết định ra đi làm đồn điền cao su ở miền Nam với hy vọng kiếm tiền.

Lão Hạc đau lòng khi con ra đi, trách mình vì nghèo mà khiến con phải tha phương cầu thực. Con chó vàng mà con trai lão để lại là niềm an ủi lớn nhất của lão, lão chăm sóc nó như con, chia sẻ mọi thứ với nó để giảm bớt nỗi cô đơn và nhớ con. Lão sống lương thiện, chưa từng trộm cắp, làm thuê, cày mướn để kiếm sống và dành tiền cho con trai về để lo chuyện cưới vợ.

Nhưng thực tại tàn khốc không tha cho lão, bệnh tật ập đến, làm sạch số tiền lão tích cóp bấy lâu, và bão lũ đã phá hủy vườn tược, khiến lão và con chó đói khổ. Lão không dám bán mảnh vườn của con trai và không muốn con chó đói. Cuối cùng, lão quyết định bán con chó, dù rất đau lòng và đầy do dự. Trong cuộc trò chuyện với ông giáo, lão đã nghiêm túc nói rằng có thể sẽ bán con chó, nhưng ông giáo không tin, vì trước đây lão từng nói vậy mà chưa bao giờ thực hiện. Lão Hạc không nỡ bán con chó, nhưng sự đau đớn và nghèo đói đã ép lão phải ra quyết định. Ngày bán con chó, lão cố gắng giữ vẻ vui vẻ, nhưng nỗi đau không thể che giấu được.

Lão Hạc quyết định tự sát bằng cách ăn bả chó, một cái chết đầy ám ảnh và đau đớn, kéo dài suốt hai giờ đồng hồ. Dù lão muốn để lại vườn và tiền cho con trai, nhưng có lẽ lão cũng tự trừng phạt mình vì những tội lỗi với con chó. Lão Hạc, với một cuộc đời đầy hy sinh và tình yêu thương, đã phải chịu nhiều đau khổ, dù đã sống lương thiện và chăm chỉ. Cuối cùng, cái chết đau đớn của lão vẫn không thể xóa nhòa những đau đớn và tội nghiệp trong cuộc đời của lão.

Chuẩn bị:

Yêu cầu (trang 4 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Khi đọc hiểu truyện ngắn, các em cần lưu ý:

+ Tóm tắt được nội dung văn bản (cốt truyện).

+ Nhân vật và mối quan hệ giữa các nhân vật trong truyện.

+ Đề tài của truyện, ý nghĩa nhan đề của tác phẩm.

+ Liên hệ với bối cảnh xã hội và những hiểu biết của bản thân để hiểu sâu hơn tác phẩm truyện.

– Đọc trước truyện ngắn Lão Hạc; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nam Cao và một số bài viết xung quanh tác phẩm Lão Hạc.

Trả lời:

- Khi đọc truyện:

+ Tóm tắt: Vợ đã mất, con trai vì nghèo mà không lấy được vợ nên phẫn chí xin đi mộ phu đồn điền cao su, một mình lão Hạc thui thủi bầu bạn cùng cậu Vàng, vốn là con chó mà con trai từng nuôi. Thế nhưng cuối cùng lão cũng phải tính toán bán cậu Vàng đi vì tình cảnh ngặt nghèo khó lòng nuôi nổi nó. Sau khi bán chó, lão Hạc tính trước tương lai khi gửi gắm ông giáo tiền bạc và nhờ ông trông nom giúp cửa nhà. Những ngày khốn khó bất ngờ ập đến, lão Hạc dần xa cách mọi người đặc biệt là ông giáo. Điều ấy khiến cho họ hiểu nhầm lão. Cuối cùng, lão tự tử bằng bả chó, gây bất ngờ cho mọi người và để lại nhiều xót xa, ngậm ngùi cho ông giáo.

+ Nhân vật: lão Hạc và ông giáo (mối quan hệ - hàng xóm).

+ Đề tài: người nông dân trong xã hội cũ

+ Ý nghĩa nhan đề: gợi sự đồng cảm của người đọc với thân phận người nông dân đồng thời gợi sự căm phẫn đối với ách thống trị của chế độ thực dân – phong kiến.

- Tác giả, tác phẩm:

+ Nam Cao (tên khai sinh là Trần Hữu Tri, 29 tháng 10, năm 1915 hoặc 1917 – 30 tháng 11 năm 1951) là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo và cũng là một chiến sĩ, liệt sỹ người Việt Nam.

+ Ông là nhà văn hiện thực lớn (trước Cách mạng Tháng Tám), một nhà báo kháng chiến (sau Cách mạng), một trong những nhà văn tiêu biểu nhất thế kỷ 20.

+ Lão Hạc là một truyện ngắn của nhà văn Nam Cao được viết vào năm 1943. Tác phẩm được đánh giá là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực, nội dung truyện đã phần nào phản ánh được hiện trạng xã hội Việt Nam trong giai đoạn trước Cách mạng tháng Tám.

Đọc hiểu:

* Nội dung chính:

Truyện kể về lão Hạc - một người nông dân nghèo, sống cô độc chỉ có con chó vàng làm bạn. Con trai lão vì nghèo không lấy được vợ đã phẫn chí bỏ làng đi làm ăn xa. Lão Hạc ở nhà chờ con về, làm thuê để sống. Dù đói lão vẫn quyết không bán mảnh vườn và không ăn vào số tiền dành dụm được do thu hoạch từ mảnh vườn; lão giữ cả cho con trai.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 5 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Đoạn văn “Tôi cũng ngồi lặng lẽ […] tôi quý năm quyển sách của tôi…” thuật lại những sự kiện liên quan đến nhân vật nào?

Trả lời:

- Đoạn văn liên quan đến nhân vật ông giáo.

Câu 2 (trang 6 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Đoạn văn này giúp em hiểu thêm được gì về hoàn cảnh của nhân vật lão Hạc?

Trả lời:

- Đoạn văn này giúp hiểu thêm về hoàn cảnh của nhân vật lão Hạc: nhà nghèo, vợ mất sớm, chỉ còn đứa con trai; con trai bỏ đi làm đồn điền cao su biền biệt không về. Chỉ có con chó vàng mà con trai để lại làm bạn.

Câu 3 (trang 7 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Những lời nói của lão Hạc với “cậu Vàng” thể hiện điều gì?

Trả lời:

- Thể hiện nỗi nhớ thương dành cho con trai đi mãi không về, đồng thời cũng là tình cảm mà lão Hạc dành cho cậu Vàng.

Câu 4 (trang 9 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Chú ý cách Nam Cao miêu tả nhân vật Lão Hạc qua ngoại hình, ngôn ngữ, tâm lí.

Trả lời:

- Ngoại hình: Mặt lão đột nhiên co rúm lại, những nếp nhăn xôi lại, cái đầu lão ngoẹo về một bên, cái miệng móm mém mếu như con nít,…

- Ngôn ngữ: Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ!, Khốn nạn,… Ông giáo ơi!,…

- Tâm lí: Đau đớn, xót xa

Câu 5 (trang 9 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Câu nói của lão Hạc “chua chát” ở chỗ nào?

Trả lời:

- Câu nói của lão Hạc chua chát ở chỗ: lão rất yêu quý cậu Vàng nhưng vì hoàn cảnh lão buộc phải bán nó đi và để che đậy cho nỗi xót xa vì mất đi người bạn trung thành lão đành tìm một lí do là “hoá kiếp” cho cậu Vàng được làm người.

Câu 6 (trang 10 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Chú ý thái độ của ông giáo qua lời nói và hành động.

Trả lời:

Thái độ an ủi, đồng cảm, sẻ chia.

Câu 7 (trang 10 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Qua những việc nhờ ông giáo, nhân vật lão Hạc đã thể hiện được đặc điểm nào?

Trả lời:

Qua những việc nhờ ông giáo, nhân vật lão Hạc đã thể hiện được đặc điểm:

- Yêu thương con trai, luôn mong ngóng con trở về

- Lo lắng chu toàn cho con

- Có lòng tự trọng (không muốn làm ảnh hưởng đến người khác)

- Là người hay suy nghĩ và tỉnh táo nhận ra tình cảnh của mình lúc này

Câu 8 (trang 11 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Những từ ngữ nào thể hiện sự nhún nhường hết mức của lão Hạc?

Trả lời:

- Những từ ngữ thể hiện sự nhún nhường hết mức của lão Hạc: cắn rơm cắn cỏ, lạy, ông giáo có nghĩ cái tình tôi già nua tuổi tác mà thương…

Câu 9 (trang 11 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Chú ý tình cảnh của Lão Hạc.

Trả lời:

Khó khăn, không còn gì để ăn. Phải ăn khoai, ăn củ chuối, rau má,…

Câu 10 (trang 11 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Lời tâm sự của nhân vật ông giáo ở đây là nói với ai?

Trả lời:

- Lời tâm sự của ông giáo ở đây là nói với người đọc, cũng là một lời độc thoại để người đọc hiểu hơn về vợ của ông giáo.

Câu 11 (trang 12 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Điều gì khiến ông giáo thấy “Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…”?

Trả lời:

- Vì ông giáo nghĩ lão Hạc - một người lương thiện nhưng cũng bị tha hoá, xấu xa giống như Binh Tư.

Câu 12 (trang 12 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Chú ý các chi tiết miêu tả cái chết của Lão Hạc.

Trả lời:

- Chi tiết: Lão Hạc đang vật vã ở trên giường …. Cái chết thật là dữ dội”.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Tóm tắt truyện Lão Hạc trong khoảng 10 – 15 dòng.

Trả lời:

Tham khảo

Lão Hạc là một lão nông dân cùng khổ. Tuy vô cùng khó khăn vất vả nhưng lúc nào lão cũng hiền lành, thật thà và giàu lòng tự trọng. lão chưa bao giờ than vãn về hoàn cảnh của mình hay làm phiền một ai. Vợ lão mất sớm, con trai lão vì không có đủ tiền cưới vợ, quẫn trí, nó bỏ đi làm phu đồn điền. Điều đó khiến lão buồn lắm. Lão chỉ có mình nó, giờ nó bỏ đi, sống chết chưa biết thế nào. Ngày ngày, lão thui thủi một mình. Nhiều lúc, lão tâm sự với cậu vàng, con chó của con trai lão mua nuôi định khi cưới vợ sẽ giết thịt. Cuộc sống ngày càng khó khăn, ốm đau bệnh tật đẩy lão Hạc vào bước đường cùng. Dù khó khăn hay đau ốm thế nào thì lão vẫn kiên quyết giữ mảnh vườn cho con trai. Sau trận ốm nặng, lão trở nên kiệt quệ, túng quẫn, khốn khó nên lão đành bán đi cậu Vàng và đem số tiền và mảnh vườn gửi cho ông giáo. Lão âm thầm xin Binh Tư một ít bả chó rồi tự kết liễu mình bằng số bả chó ấy. Cái chết của lão thật khủng khiếp và đầy đau đớn. Không ai biết được nguyên nhân cái chết đau đớn của lão ngoại trừ ông giáo và Binh Tư.

Câu 2 (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Truyện có những nhân vật nào đáng chú ý? Phần (1) và (2) (in chữ nhỏ) mở đầu văn bản có vai trò như thế nào đối với phần sau của truyện?

Trả lời:

- Truyện có những nhân vật đáng chú ý: Lão Hạc, ông giáo, cậu Vàng.

- Phần (1) và (2) mở đầu văn bản có vai trò giới thiệu hoàn cảnh khốn khổ của lão Hạc; từ đó, tô đậm thêm những ngang trái xảy đến với lão Hạc trong phần (3) cũng như góp phần làm rõ nguyên nhân dẫn đến sự lựa chọn kết cục đầy bi thảm của lão Hạc ở cuối ở văn bản.

Câu 3 (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Phân tích nhân vật lão Hạc:

Trả lời:

Hoàn cảnh

Biểu hiện

Đối tượng thuật lại

- Nghèo khổ, vợ đã mất sớm, đứa con trai duy nhất bỏ đi làm phu đồn điền cao su.

- Sống cô đơn, chỉ bầu bạn với mỗi con chó mà con trai từng nuôi.

- Chính nhân vật lão Hạc thuật lại.

- Qua lời kể của nhân vật ông giáo.

- Sau trận ốm nặng, lão đã không còn đủ sức đi làm thuê, làm mướn như trước được nữa.

- Cuối cùng, lão đành đau đớn bán đi con chó.

- Chính nhân vật lão Hạc thuật lại.

- Qua lời kể của nhân vật ông giáo.

- Sau khi nhờ ông giáo giữ tiền lo ma chay và giấy tờ mảnh vườn để lại cho con, lão Hạc sống rất khổ sở.

- Cuối cùng, lão xin bả chó của Bình Tư để kết thúc cuộc đời trong vật vã, đau đớn.

- Chủ yếu qua lời kể của nhân vật ông giáo.

- Hành động sau khi bán chó:

+ “Cố làm ra vẻ vui vẻ” nhưng “trông lão cười như mếu”.

+ Khóc hu hu.

- Tâm trạng sau khi bán chó:

+ Cảm thấy tội lỗi, tệ bạc khi lừa một con chó. + Đau đớn, dằn vặt vì quá thương cậu Vàng.

+ Chua chát, cay đắng cho số phận cơ cực của bản thân.

- Nguyên nhân dẫn đến hành động và tâm trạng trên:

+ Việc “lừa một con chó” mâu thuẫn với nhân cách tử tế từ trước tới giờ của lão.

- Lão Hạc xem cậu vàng như một người bạn, thậm chí là một người thân của mình.

+ Cậu Vàng là kỉ niệm và cũng là sự kết nối duy nhất của lão với con trai.

+ Lão Hạc nhận thức được sự bế tắc của số phận khi phải lừa bán con chó.

- Việc làm trước khi chết:

+ Nhờ ông giáo đứng tên văn tự để trông nom hộ ba sào vườn. + Gửi ông giáo ba mươi đồng để làm đám tang nếu lão có mệnh hệ gì.

- Diễn biến của cái chết:

+ “Vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc”, “tru tréo, bọt mép sùi ra, khắp người chốc chốc lại bị giật mạnh một cái, nảy lên”.

+ Chịu sự hành hạ khổ sở đến hai giờ đồng hồ rồi mới chết. – Nhận xét về nhân vật

+ Số phận: đầy bi thảm.

• Đói nghèo đã buộc nhân vật phải bán đi kỷ vật của con trai và cũng là người bạn thân thiết của bản thân.
• Bao nhiêu cơ cực đã đẩy nhân vật vào đường cùng, đành phải chọn cái chết để bảo toàn tài sản cho con và giữ gìn lòng tự trọng

cho bản thân.

+ Phẩm chất: rất tốt đẹp.

• Rất mực thương con, luôn muốn vun đắp, dành dụm tất cả những gì có thể có để con được sống hạnh phúc.
• Dù trong hoàn cảnh khốn cùng vẫn giữ lòng tự trọng.

Câu 4 (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Em nhận xét gì về nhân vật ông giáo (hoàn cảnh, suy nghĩ, thái độ, tình cảm dành cho lão Hạc…)? Chỉ ra vai trò của nhân vật này trong văn bản.

Trả lời:

* Hoàn cảnh:

- Có hoàn cảnh tương tự lão Hạc:

+ Nghèo khổ, vất vả.

+ Vì cuộc sống mà phải dứt ruột bán đi những thứ vô cùng quý giá với bản thân.

Ít nhiều gắn bó với lão Hạc:

+ Được lão chia sẻ những dự định, nỗi niềm.

+ Được lão tin tưởng nhờ cậy hai chuyện quan trọng cuối cùng. b) Suy nghĩ

- Thường có sự đối chiếu giữa hoàn cảnh của bản thân với hoàn

cảnh của lão Hạc.

- Có những bình luận, đánh giá khá sắc sảo, tinh tế về những chuyện lão Hạc kể hoặc những điều biết về lão Hạc.

- Càng về cuối tác phẩm càng nhiều những day dứt, suy tư về nhân thế.

* Tình cảm, thái độ dành cho lão Hạc:

– Thoạt đầu có vẻ dửng dưng, thờ ơ khi nghe chuyện lão Hạc muốn bán chó và tâm sự về con trai.

– Cảm thông, chia sẻ, muốn giúp đỡ lúc thấy lão Hạc đau đớn vì

bán chó.

– Buồn bã, khó hiểu khi lão Hạc từ chối sự giúp đỡ.

– Thoáng nghi ngờ, thất vọng khi nghe Binh Tư kể chuyện lão Hạc xin bả chó.

– Thương cảm, xót xa khi chứng kiến cái chết của lão Hạc và nguyện làm theo những mong muốn của lão để lão ra đi được nhẹ lòng.

* Vai trò của nhân vật:

– Bộc lộ tình cảm, thái độ của nhà văn dành cho nhân vật lão Hạc.

– Với vai trò người kể chuyện, nhân vật đã giúp câu chuyện sinh động hơn nhờ sự đan xen, kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận trong quá trình trần thuật.

Câu 5 (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Theo em, với truyện ngắn Lão Hạc, Nam Cao đã gửi gắm những điều gì khi viết về người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám 1945?

Trả lời:

Khi viết về người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám 1945 với truyện ngắn Lão Hạc, Nam Cao đã gửi gắm những điều gì sau:

- Nhà văn xót xa, đau đớn cho số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội cũ.

- Nhà văn trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp tiềm ẩn của người nông dân dù trong hoàn cảnh khốn cùng vẫn giữ lòng tự trọng.

- Nhà văn chia sẻ và cảm thông với những khát vọng, ước mơ chính đáng của họ.

Câu 6 (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Chỉ ra những yếu tố nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn Lão Hạc. Trong đó, em ấn tượng nhất với yếu tố nào? Vì sao?

Trả lời:

– Những yếu tố nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn Lão Hạc:

+ Xây dựng nhân vật sinh động, khắc hoạ tâm lí tinh tế.

+ Trần thuật bằng ngôi thứ nhất làm tăng tính khách quan, chân thực cho câu chuyện.

+ Kết hợp linh hoạt tự sự và một số phương thức biểu đạt khác.

– Yếu tố nghệ thuật mà em ấn tượng nhất chính là nghệ thuật xây dựng nhân vật, mỗi nhân vật trong tác phẩm đều đại diện cho một tầng lớp trong xã hội cũ, họ sống lầm than, nghèo khổ, chật vật và không có lối thoát. Cách xây dựng nhân vật này giúp người đọc hiểu rõ hơn về hoàn cảnh xã hội cũng như số phận chung của những người lao động thấp cổ bé họng lúc bấy giờ.

Câu 7 (trang 13 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Trong truyện có nhiều đoạn văn mang tính triết lí về cuộc sống, con người. Em thích nhất đoạn văn nào? Vì sao?

Trả lời:

- Em thích nhất đoạn văn “Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta… không bao giờ ta thương....” vì đoạn văn này thể hiện sự cảm thông của tác giả với người lao động trong xã hội cũ, họ đã quá khổ sở để lo cho chính bản thân mình mà không thể động lòng thương với bất cứ ai.

1. Chuẩn bị

- Tóm tắt nội dung văn bản: Lão Hạc là một nông dân nghèo khổ, có một người con trai nhưng vì hoàn cảnh túng quẫn không có tiền cưới vợ nên phải bỏ đi làm việc tại đồn điền cao su. Tài sản duy nhất của lão là một mảnh vườn và con chó Vàng, người bạn đồng hành. Sau một cơn bệnh nặng, lão không còn sức lực làm việc và phải bán con Vàng. Số tiền từ việc bán chó và bán vườn, lão gửi cho ông giáo để khi con trai trở về sẽ nhận lại. Lão cũng xin Binh Tư một ít bả chó để tự tử, mặc dù nói dối là để đánh bả con chó.

- Các nhân vật chính: lão Hạc, ông giáo, con Vàng, Binh Tư, con trai lão, vợ ông giáo

- Đề tài: Cuộc đời người nông dân nghèo bị áp bức

- Nhan đề “Lão Hạc”: Nói lên nhân vật chính là lão Hạc, đại diện cho những nông dân nghèo trước Cách mạng.

- Nam Cao, tên thật là Trần Hữu Tri, quê làng Đại Hoàng, phủ Lý Nhân (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân), tỉnh Hà Nam. Ông là nhà văn hiện thực nổi bật với các truyện ngắn và dài viết về hai chủ đề chính: cuộc sống nghèo đói của nông dân và số phận khổ cực của trí thức nghèo trong xã hội cũ.

1. Đọc hiểu văn bản

Câu 1. Đoạn văn “Tôi cũng ngồi lặng lẽ [...] tôi quý năm quyển sách của tôi…” kể về nhân vật nào?

Đoạn văn này kể về nhân vật ông giáo.

Câu 2. Đoạn văn này cho em biết thêm điều gì về hoàn cảnh của lão Hạc?

Hoàn cảnh lão Hạc: nghèo đói, không đủ tiền để con trai cưới vợ

Câu 3. Những lời của lão Hạc với “cậu Vàng” thể hiện điều gì?

Lời lão Hạc với “cậu Vàng” thể hiện tình cảm sâu sắc của lão đối với con chó và nỗi nhớ con trai.

Câu 4. Câu nói của lão Hạc có gì “chua chát”?

Đó là sự chua chát về số phận khổ cực của lão.

Câu 5. Qua hành động nhờ ông giáo, lão Hạc thể hiện đặc điểm gì?

Lão Hạc là người giàu tình cảm, luôn lo lắng cho người khác.

Câu 6. Những từ ngữ nào thể hiện sự nhún nhường của lão Hạc?

Tôi cắn rơm cắn cỏ tôi lạy ông giáo!

Câu 7. Lời tâm sự của ông giáo là dành cho ai?

Lời tâm sự của ông giáo là tự nhủ với chính mình.

Câu 8. Điều gì làm ông giáo cảm thấy “Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm buồn…”?

Ông giáo cảm thấy buồn vì lão Hạc, người vốn đáng kính, giờ lại phải cầu xin Binh Tư để sống sót.

1. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Tóm tắt truyện Lão Hạc trong khoảng 10 – 15 dòng.

Lão Hạc là người nông dân lương thiện. Vợ lão mất sớm, lão có một đứa con trai nhưng vì nghèo không có tiền cưới vợ nên bỏ đi làm việc tại đồn điền cao su. Tài sản còn lại của lão chỉ có mảnh vườn và con chó Vàng. Sau một cơn bệnh nặng, lão không còn khả năng làm việc và phải bán con Vàng. Lão rất buồn bã và đau khổ khi phải làm điều đó. Số tiền từ việc bán chó và bán vườn lão gửi cho ông giáo nhờ khi con trai về sẽ nhận lại. Lão cũng xin Binh Tư một ít bả chó để tự tử, mặc dù nói dối là để tiêu diệt con chó.

Câu 2. Các nhân vật quan trọng trong truyện và vai trò của phần mở đầu văn bản?

- Nhân vật quan trọng: Lão Hạc, ông giáo, cậu Vàng.

- Phần mở đầu có vai trò giới thiệu và dẫn dắt người đọc hiểu rõ hơn về câu chuyện và các tình tiết tiếp theo.

Câu 3. Phân tích nhân vật lão Hạc:

Câu 4. Nhận xét về nhân vật ông giáo và vai trò của nhân vật trong văn bản.

- Nhận xét: Nhân vật ông giáo đại diện cho tầng lớp trí thức nghèo, chứng kiến đau khổ mà không thể làm gì.

- Vai trò: Là người dẫn dắt câu chuyện và tham gia vào các sự kiện của truyện.

Câu 5. Nam Cao muốn gửi gắm điều gì qua nhân vật nông dân nghèo trong truyện Lão Hạc?

Nam Cao qua truyện Lão Hạc thể hiện:

- Sự xót xa đối với số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội cũ.

- Sự ngưỡng mộ đối với phẩm hạnh của nông dân dù trong hoàn cảnh khó khăn vẫn giữ được lòng tự trọng.

- Sự cảm thông với những ước mơ chính đáng của họ.

Câu 6. Những yếu tố nghệ thuật nổi bật trong truyện ngắn Lão Hạc và yếu tố nào em ấn tượng nhất?

- Nghệ thuật:

+ Ngôi kể thứ nhất – người chứng kiến toàn bộ câu chuyện.

+ Phân tích tâm lý sâu sắc, kể chuyện chân thực, và kết hợp triết lý sâu sắc với cảm xúc trữ tình.

+ Nhân vật có tính cá thể hóa cao.

- Yếu tố ấn tượng: Cách xây dựng nhân vật giúp người đọc hiểu rõ hơn về hoàn cảnh xã hội và số phận của những người lao động trong thời kỳ đó.

Câu 7. Đoạn văn nào mang tính triết lý về cuộc sống, con người em thích nhất và lý do?

Đoạn văn “Chao ôi! Đối với những người xung quanh ta [...] không bao giờ ta thương...” nêu bài học về cách đánh giá người khác: Nên hiểu rõ bản chất tốt của họ dù bị che lấp bởi những biểu hiện tiêu cực; chúng ta cần thông cảm và yêu thương họ. Đoạn văn này góp phần tạo nên đặc sắc của truyện và phản ánh triết lý sâu sắc trong tác phẩm của Nam Cao.

Câu 1. Tóm tắt nội dung truyện 'Lão Hạc' trong khoảng 10 - 15 dòng.

Lão Hạc là một lão nông hiền lành và chất phác, sống đơn độc sau khi vợ mất và con trai đi làm đồn điền cao su vì hoàn cảnh nghèo khổ. Lão chỉ có một người bạn là chú chó tên cậu Vàng. Sau một thời gian ốm đau, lão không thể làm việc như trước và quyết định bán cậu Vàng. Tiền từ việc bán chó và mảnh vườn được lão gửi cho ông giáo để lo tiền ma chay. Ông giáo là một trí thức nghèo hay lui tới nhà lão. Trước đó, lão đã lừa Binh Tư, một kẻ trộm chó, bằng cách nói rằng cần bả chó để bắt cậu Vàng, nhưng thực tế lão đã dùng số tiền đó để tự kết thúc cuộc đời mình. Lão chết trong đau đớn, không ai hiểu nguyên nhân lão ra đi trừ Binh Tư và ông giáo.

Câu 2. Những nhân vật nổi bật trong truyện là ai? Phần 1 và 2 (in chữ nhỏ) mở đầu văn bản có vai trò gì đối với phần còn lại của câu chuyện?

- Các nhân vật đáng chú ý trong truyện: Lão Hạc, ông giáo, cậu Vàng.

- Phần 1 và 2 (in chữ nhỏ) mở đầu văn bản có vai trò dẫn dắt và giới thiệu, giúp người đọc hiểu thêm về câu chuyện và các chi tiết quan trọng trong các phần sau của văn bản.

Câu 3. Phân tích nhân vật lão Hạc:

a) Hoàn cảnh của lão Hạc trong truyện có gì đặc biệt? Người đọc nhận biết hoàn cảnh này qua lời kể của ai?

- Hoàn cảnh của lão Hạc: Mất vợ sớm, một mình nuôi con trưởng thành. Lão sống trong nghèo khó với ba sào vườn, một túp lều nhỏ và chú chó cậu Vàng mà lão rất yêu quý. Lão không có tiền để lo cho con trai cưới vợ, người con trai bỏ đi làm đồn điền cao su, để lại lão sống một mình. Sau một thời gian ốm đau, khi đã đến bước đường cùng, lão bán cậu Vàng, kỷ vật quý giá còn lại từ con trai, không chỉ là một con vật mà còn là người bạn thân thiết.

- Hoàn cảnh này được biết đến qua lời kể của ông giáo.

b) Phân tích hành động và tâm trạng của lão Hạc sau khi bán chó. Theo em, nguyên nhân gì dẫn đến hành động và tâm trạng này?

- Diễn biến hành động và tâm trạng của lão Hạc sau khi bán chó:

+ Sau khi bán chó, lão đến nhà ông giáo với đôi mắt đầy nước mắt, mếu máo, khóc lóc, cảm thấy dằn vặt và đau đớn tột cùng.

+ Lão cảm thấy hối hận và dằn vặt vì đã 'lừa một con chó'.

+ Lão khóc vì không thể tha thứ cho chính mình.

+ Cuối cùng, lão tự an ủi vì đã 'hóa kiếp' cho nó.

- Theo em, nguyên nhân dẫn đến hành động này là do tình cảnh quá khó khăn, lão bị đẩy vào bước đường cùng, không còn sự lựa chọn nào khác. Sau trận ốm, lão không thể tự lo cho bản thân, và phần nào cũng vì lo lắng cho con trai sau khi về không có tiền cưới vợ.

c) Từ những chi tiết về lão Hạc trong nửa sau tác phẩm (như những việc lão nhờ ông giáo, và quyết định tự kết liễu cuộc đời), em có nhận xét gì về nhân vật này?

Nhìn từ nửa sau của tác phẩm, lão Hạc là người rất coi trọng danh dự và tự trọng, không chấp nhận sự giúp đỡ từ người khác và không làm điều sai trái. Lão rất quý trọng nhân phẩm của mình, coi trọng nó hơn cả sinh mạng của mình.

Câu 4. Nếu phải giới thiệu về nhân vật “tôi” – ông giáo trong truyện Lão Hạc, em sẽ nêu những nội dung gì? Vai trò của nhân vật này trong truyện là gì?

- Nếu giới thiệu về nhân vật “tôi” – ông giáo trong truyện Lão Hạc, em sẽ đề cập: Đây là một trí thức nghèo sống trong cảnh bế tắc của xã hội cũ. Ông là người chứng kiến mọi đau khổ của lão Hạc mà không thể cứu giúp, vì chính ông cũng đang chịu cảnh nghèo đói.

- Nhân vật ông giáo không chỉ dẫn dắt câu chuyện mà còn tham gia vào câu chuyện của nhân vật chính, thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của bản thân trước những khó khăn, thử thách trong cuộc đời.

Câu 5. Theo em, Nam Cao muốn gửi gắm điều gì qua truyện ngắn này về cuộc sống của người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám 1945?

- Cuộc sống của người nông dân nghèo trước cách mạng tháng Tám rất khó khăn, bị bóc lột, đói nghèo và thiếu thốn. Nam Cao gửi gắm nhiều điều qua tác phẩm 'Lão Hạc' bao gồm:

+ Sự đồng cảm với nỗi khổ của người nông dân trong xã hội cũ.

+ Sự tha hóa và biến chất của một bộ phận nông dân trong xã hội đương thời.

+ Đề cao phẩm giá cao quý của người nông dân: Họ sẵn sàng hy sinh, phản kháng để giữ gìn phẩm giá, là những con người trong sạch, lương thiện và đầy tình yêu thương.

Câu 6. Yếu tố nghệ thuật nào của truyện ngắn Lão Hạc để lại ấn tượng sâu sắc nhất với em? Tại sao?

- Truyện ngắn Lão Hạc sử dụng nhiều yếu tố nghệ thuật đặc sắc: Ngôi kể thứ nhất, giúp người đọc cảm nhận và hiểu rõ câu chuyện qua góc nhìn của nhân vật. Nghệ thuật phân tích tâm lý nhân vật, kể chuyện chân thực và sự kết hợp giữa chất trữ tình và triết lý sâu sắc. Sự xây dựng nhân vật với tính cá thể hóa cao.

- Trong các yếu tố này, em ấn tượng nhất với nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật. Nam Cao đã thành công trong việc khắc họa tâm lý nhân vật, các nhân vật như Lão Hạc và ông giáo hiện lên chân thực và sống động, thể hiện những cảm xúc và suy nghĩ rất riêng. Nam Cao đã miêu tả thành công những diễn biến tâm lý của lão Hạc trong việc bán chó, cùng sự thay đổi trong thái độ và cảm xúc của ông giáo từ dửng dưng đến cảm thông và kính trọng. Qua các nhân vật này, chúng ta thấy được cuộc sống khó khăn của người dân thời xưa.

Câu 7. Em đã rút ra bài học gì sâu sắc từ truyện ngắn này?

Sau khi đọc truyện ngắn “Lão Hạc”, em nhận thấy Nam Cao muốn bày tỏ sự đồng cảm với hoàn cảnh khổ cực của người nông dân và ca ngợi những phẩm chất quý báu của họ. Tác phẩm cũng chỉ trích xã hội cũ đã đẩy con người vào bi kịch nghèo đói và tha hóa. Nhờ cái nhìn của ông giáo, tác giả gián tiếp thể hiện lòng mình đối với người nông dân, giúp hiểu rõ hơn nỗi đau và nguyên nhân sâu xa của nó, là sự nghèo đói và các hủ tục phong kiến lạc hậu.