Top 6 Bài soạn 'Luyện tập: Kết nối câu và liên kết đoạn văn' lớp 9 xuất sắc

Bài 1 (Trang 49 sgk ngữ văn 9 tập 2)

a, Liên kết câu: trường học- trường học (phép lặp)

- Liên kết đoạn: trường học của chúng ta cần phải vượt trội hơn trường học của thực dân và phong kiến- như vậy (phép thế)

b, Liên kết câu: văn nghệ - văn nghệ (phép lặp)

- Liên kết đoạn: lặp từ sự sống, văn nghệ (lặp)

c, Liên kết câu: thời gian, con người (phép lặp)

d, Liên kết câu: sử dụng mối quan hệ trái nghịch yếu đuối- mạnh, hiền lành – ác

Bài 2 (trang 50 sgk ngữ văn 9 tập 2)

- Thời gian vật lí:

+ Không hình

+ Lạnh lẽo

+ Thẳng thắn

+ Đồng đều

- Thời gian tâm lí:

+ Tồn tại

+ Nồng nàn

+ Tròn trịa

+ Luân phiên chập chờn

- Đoạn văn mang chủ đề phân biệt thời gian vật lí, thời gian, và mối quan hệ giữa các cặp từ trái nghịch, tạo ra một mối liên kết chặt chẽ giữa hai câu văn

Bài 3 (trang 50 sgk ngữ văn 9 tập 2)

a, Theo cách diễn đạt này, các câu vi phạm liên kết nội dung: không cùng chung một chủ đề

- Sửa: Cắm bơi một mình trong đêm. Trận địa đại đội 2 của anh, ở phía bãi bồi nên một dòng sông. Anh nhớ lại hồi đầu mùa lạc hai bố con anh cùng viết đơn xin ra mặt trận. Bây giờ, mùa thu hoạch lạc đã vào trận cuối.

b, Câu này vi phạm liên kết nội dung: trình tự sự việc trong các câu không hợp lý.

Sửa: Năm 19 tuổi chỉ đẻ đứa con trai, sau đó chồng mắc bệnh, ốm liên hai năm rồi chết. Suốt thời gian đó, chị chị làm quần quật phụng dưỡng… vô cùng.

Bài 4 (trang 51 sgk ngữ văn 9 tập 2)

Các lỗi liên kết hình thức

a, Lỗi thay thế, từ nó trong câu 2 không thể thay thế cho loài nhện. Chữa: thay nó bằng chúng

b, Lỗi dùng từ không thống nhất, từ hội trường và văn phòng không đồng nghĩa, không thể thế cho nhau.

Sửa: bỏ từ hội trường trong câu 2 hoặc thay từ này bằng từ văn phòng.

A. YÊU CẦU CƠ BẢN

Để kết nối văn bản một cách chặt chẽ, cả về nội dung lẫn hình thức, chúng ta cần chú ý đến một số điểm sau:

Về nội dung:

- Các đoạn văn phải phản ánh đúng chủ đề của văn bản, trong khi các câu văn phải hỗ trợ chủ đề của đoạn văn (liên kết chủ đề).

- Sắp xếp đoạn văn và câu văn theo một trình tự có logic (liên kết logic).

Về hình thức:

- Sử dụng phép lặp từ ngữ.

- Kết hợp phép đồng nghĩa, phép trái nghĩa và liên tưởng.

- Sử dụng phép thế và phép nối để tạo sự liên kết giữa các phần.

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN

Câu 1: trang 49 sgk Ngữ văn 9 tập 2

Phân biệt và mô tả phép liên kết câu và liên kết đoạn văn trong các ví dụ sau:

a) Trường học của chúng ta là nơi đào tạo công dân tốt, phục vụ chủ nghĩa dân chủ, vượt trội hơn trường học thực dân và phong kiến. Để đạt được điều này, thầy cô và học trò cần phấn đấu hơn nữa.
Liên kết câu: Sử dụng phép lặp từ 'trường học'.
Liên kết đoạn: Sử dụng phép thế: 'trường học của chúng ta phải vượt trội hơn trường học của thực dân và phong kiến' thay thế bằng 'nhằm mục đích đào tạo công dân tốt, phục vụ chủ nghĩa dân chủ'.
b) Văn nghệ là nguồn sống của tâm hồn, mang lại sự sống. Tác phẩm nghệ thuật nói chung tác động đến tất cả mọi người, không phân biệt trí tuệ, đặc biệt là đối với trí thức.
Liên kết câu: Sử dụng phép lặp: 'Văn nghệ'.
Liên kết đoạn: Sử dụng phép lặp: 'sự sống'.
c) Thời gian không chỉ là khái niệm khoa học mà còn là ý thức của con người. Thực tế, thời gian là một định luật tự nhiên và cũng là một khái niệm tư duy. Chỉ con người mới nhận thức được sự liên tục của thời gian vì ông ta biết mình sẽ qua đời.
Liên kết câu: Sử dụng phép lặp: 'thời gian', 'con người'.
d) Nguyên tắc 'muốn ác phải là kẻ mạnh' là một hiện thực. Những người yếu đuối thường hay hiền lành. Một kẻ mạnh mới có thể thực hiện những hành động ác.
Liên kết câu: Sử dụng phép trái nghĩa: 'yếu đuối' với 'mạnh', 'hiền lành' với 'ác'.

Câu 2: trang 50 sgk Ngữ văn 9 tập 2

Phân tích cặp từ trái nghĩa trong đoạn văn dưới đây, giúp liên kết giữa thời gian vật lí và thời gian tâm lí:

Thời gian vật lí là vô hình, giá lạnh, di chuyển theo đường thẳng, đều đặn như một máy (đặc biệt vì không bao giờ hư hại), tác động và hủy hoại mọi sinh linh, mọi hiện thực. Ngược lại, thời gian tâm lí lại có hình ảnh hữu hình, nóng bỏng, quay theo hình tròn, thay đổi giữa nhanh và chậm, kèm theo nhiều kí ức và cảm xúc về quá khứ, cũng như lo lắng và dự kiến cho tương lai.
Liên kết cặp từ trái nghĩa: Vô hình - Hữu hình; Giá lạnh - Nóng bỏng; Thẳng tắp - Hình tròn; Đều đặn - Lúc nhanh lúc chậm.
Liên kết đoạn: Mô tả chi tiết về đặc điểm của thời gian vật lí và thời gian tâm lí giúp mối liên kết chặt chẽ giữa hai câu văn.

Câu 3: trang 50 sgk Ngữ văn 9 tập 2

Phân loại và sửa các lỗi liên kết nội dung trong đoạn văn sau:

a) Cắm bơi một mình trong đêm. Trận địa đại đội 2 ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Hai bố con cùng viết đơn xin ra mặt trận. Mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối.
Liên kết câu: Câu vi phạm liên kết nội dung vì không có chủ đề chung.
Sửa: Cắm bơi một mình trong đêm. Trận địa đại đội 2 của anh ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Anh chợt nhớ lại hồi đầu mùa lạc hai bố con anh cùng viết đơn xin ra mặt trận. Bây giờ thì mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối.
b) Câu này vi phạm liên kết nội dung vì trình tự các sự việc không hợp lý.
Sửa: Năm 19 tuổi chị đẻ đứa con trai, sau đó chồng mắc bệnh, ốm liền trong hai năm rồi chết. Suốt thời gian anh ốm, chị làm quần quật phụng dưỡng cha mẹ chồng, hầu hạ chồng, bú mớm cho con. Có những ngày ngắn ngủi cơn bệnh tạm lui, chồng chị yêu thương chị vô cùng.

Câu 4: trang 51 sgk Ngữ văn 9 tập 2

Phát hiện và sửa lỗi liên kết hình thức trong các đoạn văn sau đây:

a) Với bộ răng khoẻ cứng, loài nhện khổng lồ này có thể cắn thủng cả giày da. Mọi biện pháp chống lại chúng vẫn chưa có kết quả vì chúng sống sâu dưới mặt đất. Hiện nay, người ta vẫn đang thử tìm cách bắt chúng để lấy nọc điều trị cho những người bị nó cắn.
Lỗi: Thay thế từ 'nó' không phù hợp.
Sửa: Với bộ răng khoẻ cứng, loài nhện khổng lồ này có thể cắn thủng cả giày da. Mọi biện pháp chống lại chúng vẫn chưa có kết quả vì chúng sống sâu dưới mặt đất. Hiện nay, người ta vẫn đang thử tìm cách bắt chúng để lấy nọc điều trị cho những người bị chúng cắn.
b) Tại văn phòng, đồng chí Bộ trưởng đã gặp gỡ một số bà con nông dân để trao đổi ý kiến. Mỗi lúc bà con kéo đến hội trường một đông.
Lỗi: Từ 'hội trường' không thích hợp.
Sửa: Tại văn phòng, đồng chí Bộ trưởng đã gặp gỡ một số bà con nông dân để trao đổi ý kiến. Mỗi lúc bà con kéo đến văn phòng một đông.

Câu 1 (trang 49 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

Nhìn nhận về các phương tiện liên kết câu và đoạn văn trong những trường hợp sau đây:

a) Trường học là nơi rèn luyện công dân tốt, phục vụ chủ nghĩa dân chủ, vượt trội hơn trường học của thực dân và phong kiến. Để đạt được điều này, giáo viên và học sinh cần nỗ lực hơn nữa.

(Hồ Chí Minh, Về vấn đề giáo dục)

b) Nghệ thuật đã hô biến tâm hồn thành sự sống.

(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của nghệ thuật)

c) Thời gian không chỉ là một định luật tự nhiên mà còn là một khái niệm ý thức của con người.

(Thời gian là gì?, tạp chí Tia sáng)

d) Nguyên tắc 'muốn ác phải là kẻ mạnh' là một hiện thực.

(Nam Cao, Chí Phèo)

Trả lời:

a) Liên kết câu và đoạn văn:

- Trường học - trường học (lặp; liên kết câu)

- như thể thay thế cho câu cuối ở đoạn trước (thế; liên kết đoạn văn)

b) Liên kết câu và đoạn văn:

- Nghệ thuật - nghệ thuật (lặp; liên kết câu)

- sự sống - Sự sống; nghệ thuật - Nghệ thuật (lặp; liên kết đoạn văn)

c) Liên kết câu:

- thời gian - thời gian - thời gian; con người - con người - con người (lặp)

d) Liên kết câu:

- yếu đuối - mạnh; hiền lành - ác (trái nghĩa).

Câu 2 (trang 49 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

Tìm trong hai câu dưới đây những cặp từ ngữ trái nghĩa phân biệt đặc điểm của thời gian vật lí với đặc điểm của thời gian tâm lí, giúp cho hai câu ấy liên kết chặt chẽ với nhau.

Thời gian vật lí vô hình, giá lạnh, đi trên một con đường thẳng tắp, đều đặn như một cái máy (tuyệt hảo bởi vì không bao giờ hư), tạo tác và phá hủy mọi sinh vật, mọi hiện hữu. Trong khi đó, thời gian tâm lí lại hữu hình, nóng bỏng, quay theo một hình tròn, lúc nhanh lúc chậm với bao nhiêu kỉ niệm nhớ thương về dĩ vãng, cũng như bao nhiêu dự trù lo lắng cho tương lai.

(Thời gian là gì?, tạp chí Tia sáng)

Trả lời:

Các cặp từ ngữ trái nghĩa theo yêu cầu của đề:

- (Thời gian) vật lí - (thời gian) tâm lí

- vô hình - hữu hình

- giá lạnh - nóng bỏng

- thẳng tắp - hình tròn

- đều đặn - lúc nhanh Lúc chậm.

Câu 3 (trang 49 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

Phân loại và sửa các lỗi về liên kết nội dung trong những đoạn trích sau và nêu cách sửa các lỗi ấy.

a) Cắm đi một mình trong đêm. Trận địa đại đội 2 ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Hai bố con cùng viết đơn xin ra mặt trận. Mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối.

(Dẫn theo Trần Ngọc Thêm)

b) Năm 19 tuổi, chị đẻ đứa con trai, sau đó chồng mắc bệnh, ốm liền hai năm rồi chết. Chị làm quần quật phụng dưỡng cha mẹ chồng, hầu hạ chồng, bú mớm cho con. Có những ngày ngắn ngủi cơn bệnh tạm lui, chồng chị yêu thương chị vô cùng.

(Dẫn theo Trần Ngọc Thêm)

Trả lời:

a) Lỗi về liên kết nội dung: Các câu không phục vụ chủ đề chung của đoạn văn.

Chữa: Không thể dùng được, nếu không thêm câu khác vào.

b) Lỗi về liên kết nội dung: Trật tự các sự việc nêu trong các câu không hợp lí.

Chữa: Thay đổi trật tự các câu: câu 1 - câu 3 - câu 2.

Câu 1 nêu chủ đề chung; câu 3, câu 2 nêu sự việc bổ sung các chi tiết.

Câu 4 (trang 49 SGK Ngữ văn 9, tập 2):

Phát hiện và sửa lỗi liên kết hình thức trong những đoạn trích dưới đây:

a) Với bộ răng khỏe cứng, loài nhện khổng lồ này có thể cắn thủng cả giày da. Mọi biện pháp chống lại nó vẫn chưa có kết quả vì chúng sống sâu dưới mặt đất. Hiện nay người ta vẫn đang thử tìm cách bắt chúng để lấy nọc điều trị cho những người bị nó cắn.

(Báo)

b) Tại văn phòng, đồng chí Bộ trưởng đã gặp gỡ một số bà con nông dân để trao đổi ý kiến. Mỗi lúc bà con kéo đến hội trường một đông.

(Báo)

Trả lời:

a) Từ thay thế nó ở câu 2 và ờ câu 3 không thích hợp.

Chữa: thay nó bằng chúng.

b) Từ văn phòng và từ hội trường không cùng nghĩa với nhau trong trường hợp này.

Sửa: bỏ từ hội trường trong câu 2 hoặc thay từ này bằng từ văn phòng.