Top 6 Bài soạn 'Mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải lớp 9 đặc sắc

Câu 1 (Trang 57 sgk ngữ văn 9 tập 2)

Từ cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, trời đất đến mùa xuân của con người thể hiện khát vọng được cống hiến

- Phần 1 ( khổ thơ đầu): cảm xúc tác giả trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời

- Phần 2 (hai khổ thơ tiếp): hình ảnh mùa xuân qua người cầm súng và người ra đồng

- Phần 3 ( hai khổ thơ tiếp): ước nguyện chân thành được cống hiến của tác giả

- Phần cuối (khổ cuối): Tình yêu xứ Huế

Câu 2 (Trang 57 sgk ngữ văn 9 tập 2)

Mùa xuân thiên nhiên, đất trời xứ Huế:

+ Hoa tím biếc, dòng sông xanh, chim chiền chiện hót vang trời

+ Không gian rộng lớn, bao la, màu sắc đặc trưng của Huế (tím, xanh), hòa với âm thanh sự sống

- Cảm xúc bồi hồi, rộn ràng của tác giả trước cảnh vật thiên nhiên xứ Huế

+ Tác giả trân trọng sự sống (tôi đưa tay tôi hứng)

+ Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, các yếu tố hữu hình, cảm nhận bởi nhiều giác quan

- Hai câu thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên và sự sống tha thiết của nhà thơ

- Khổ thơ thứ hai thể hiện tình yêu với mùa xuân đất nước:

+ Mùa xuân đất nước cụ thể hóa bằng hình ảnh người cầm súng, người ra đồng

+ Suy ngẫm và chiêm nghiệm của tác giả khi nhìn thấy 'lộc' từ mùa xuân đất nước

+ Từ láy 'hối hả' và 'xôn xao' thể hiện nhịp phát triển, thời kì mới của đất nước

+ So sánh đất nước với vì sao: sự trường tồn vững bền của đất nước

⇒ Hình ảnh mùa xuân tự nhiên và đất nước đối sánh với nhau qua lăng kính yêu cuộc đời, khao khát sống của tác giả

Câu 3 (trang 57 sgk ngữ văn 9 tập 2)

- Hình ảnh có tính biểu tượng trong khổ thơ 4, 5:

+ Con chim hót, một cành hoa: nguyện ước muốn sống có ích và được cống hiến

+ Nốt trầm: âm thanh nâng đỡ những âm thanh khác, cống hiến thầm lặng

- Điệp ngữ 'ta làm' thể hiện khát khao chân thành được hòa nhập vào cuộc sống, góp phần vào cuộc đời chung, của đất nước

- Cách diễn đạt giản dị, chân thành thông qua những hình ảnh gần gũi, thân thuộc

→Khổ thơ thể hiện ước nguyện cống hiến chân thành của tác giả cho cuộc đời, cho đất nước.

- Qua cách diễn đạt của tác giả, em nghĩ, khi sống và cống hiến hết mình sẽ thấy bản thân và cuộc đời có ý nghĩa, có giá trị

Câu 4 (trang 57 sgk ngữ văn 9 tập 2)

- Thể thơ năm chữ gắn với làn điệu dân ca, đặc biệt dân ca miền Trung. Âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết

- Cách gieo vần giữa các khổ thơ góp phần làm nên sự liền mạch của cảm xúc

- Kết hợp với các hình ảnh tự nhiên giản dị (hoa tím, chim hót, vì sao…), hình ảnh biểu trưng, khái quát (đất nước, vì sao…)

- Giọng điệu tươi vui, say sưa, trầm lắng, có lúc lại thiết tha bộc bạch tâm niệm

Câu 5 (trang 57 sgk ngữ văn 9 tập 2)

Nhan đề Mùa xuân nho nhỏ thể hiện sáng tạo độc đáo của Thanh Hải. Nhiều nhà thơ viết về mùa xuân với nhiều sắc thái, cung bậc khác nhau: mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử), Mùa xuân xanh (Nguyễn Bính), Xuân ý, Xuân lòng (Tố Hữu).

Bài thơ này, mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát khao, ước nguyện chân thành của nhà thơ muốn được cống hiến, làm đẹp cho đời

Luyện tập

Bình luận về một khổ thơ yêu thích (Khổ thơ đầu) :

Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ơi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng.

Khổ thơ đầu mở một bức tranh mùa xuân thiên nhiên bình dị, đơn sơ nhưng không kém phần nên thơ và sâu sắc. Mùa xuân của Thanh Hải chỉ đơn giản là một bông hoa tím mọc lên giữa dòng sông xanh, và tiếng chim chiền chiện trong trẻo, màu sắc nhẹ, hài hòa, tràn đầy sức sống. Những thanh âm, màu sắc, hình ảnh ấy kết tụ thành “giọt long lanh”, để rồi tác giả không ngần ngại mà “hứng” lấy. Mùa xuân đất trời thiên nhiên tươi đẹp không chỉ được cảm nhận bằng thị giác, thính giác, mà còn bằng xúc giác nữa.

Ý nghĩa - Giá trị

- Về nội dung: Học sinh cảm nhận được tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời và ước nguyện chân thành muốn được cống hiến cho đất nước của nhà thơ.

- Về nghệ thuật: Học sinh phân tích được giá trị biểu đạt của thể thơ năm tiếng, với nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca cũng như những hình ảnh đẹp, giản dị mà giàu tính biểu cảm, cùng những ẩn dụ, so sánh chuyển đổi cảm giác mà tác giả sử dụng.

Thông tin cơ bản

Các kiến thức cơ bản cần nắm về bài thơ:

1. Nhà thơ Thanh Hải (1930 - 1980) quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Ông là một trong những nhà văn nổi tiếng tham gia vào kháng chiến chống Pháp và Mỹ, đồng thời đóng góp vào văn hóa cách mạng ở miền Nam Việt Nam.

2. Bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải thể hiện lòng yêu nước, tình cảm với cuộc sống và nguyện vọng về một tương lai tươi sáng hơn.

Đọc và Hiểu

Câu 1 - Trang 57 Sách giáo trình

Đọc bài thơ và tìm hiểu về cảm xúc của tác giả (ví dụ: cảm xúc về thiên nhiên, đất nước đưa đến suy nghĩ và ước nguyện). Dựa trên nhận thức về mạch cảm xúc, hãy phân tích bố cục của bài thơ.

Trả lời

- Bài thơ bắt đầu bằng cảm xúc trước vẻ đẹp sống động của mùa xuân. Từ mùa xuân tự nhiên, cảm xúc mở rộng ra thành hình ảnh mùa xuân của đất nước và mùa xuân của mỗi con người. Ước nguyện của tác giả là trở thành một phần của bản hoà ca cuộc sống với nốt trầm riêng.

- Bố cục bài thơ gồm bốn đoạn:

• Khổ thơ 1: Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời.

• Khổ thơ 2, 3: Hình ảnh mùa xuân của đất nước.

• Khổ thơ 4, 5: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.

• Khổ thơ 6: Ca ngợi quê hương.

Câu 2 - Trang 57 Sách giáo trình

Mô tả mùa xuân của thiên nhiên và đất nước qua hai khổ thơ đầu bằng hình ảnh, màu sắc và âm thanh.

Trả lời

Mùa xuân của thiên nhiên và đất nước được nhà thơ miêu tả thông qua những hình ảnh:

Mùa xuân người cầm súng... Tất cả như xôn xao...

Nhà thơ chứng kiến mùa xuân với suy nghĩ sâu sắc. Các cành lá gài trên lưng người cầm súng là biểu tượng của lộc xuân: người chiến sĩ mang theo mùa xuân cho đất nước. Nương mạ xanh non của người ra đồng cũng là lộc của mùa xuân, trải dài mọi nơi trên đất nước.

Câu 3 - Trang 57 Sách giáo trình

Phân tích đoạn thơ 'Ta làm con chim hót... Dù là khi tóc bạc' (lưu ý các hình ảnh biểu tượng, từ ngữ và cách diễn đạt thể hiện ước nguyện của tác giả). Đoạn thơ này làm cho bạn nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của con người?

Trả lời

Trước mùa xuân của đất trời, nhà thơ khao khát góp phần của mình:

- Như tiếng chim hót

- Như hương sắc của hoa

- Như một nốt trầm trong bản hoà ca

Đây là mùa xuân do con người tạo ra: mùa xuân nho nhỏ. Mùa xuân này được hình thành khi con người ở tuổi thanh xuân và mái tóc đã bạc.

Tác giả sử dụng đại từ xưng hô 'ta' để thể hiện sự trang trọng và kiêu hãnh, đồng thời tạo ra sự cá nhân và đồng đội.

Câu 4 - Trang 57 Sách giáo trình

Bài thơ có nhạc điệu trong sáng, gần gũi với dân ca. Làm thế nào các yếu tố như thể thơ, ngắt nhịp, vần, điệp ngữ... được sử dụng để tạo ra bản nhạc đó?

Trả lời

Bài thơ là tiếng nói của tâm hồn, là nguồn cảm hứng từ mùa xuân. Tác giả kết hợp tầng bậc mùa xuân một cách hòa hợp. Thay đổi cách xưng hô, cấu trúc điệp và từ ngữ chính xác tạo ra sự cụ thể và khái quát, riêng và chung. Bài thơ như một nốt trầm xao xuyến, không hoà lẫn.

Khổ thơ đầu tiên là sự kết hợp của mùa xuân tự nhiên và mùa xuân của cá nhân. Khổ thơ này cũng chú ý đến cấu trúc điệp: Ta làm, ta làm, ta nhập... Dù là, dù là... Sự sử dụng đại từ số ít và số nhiều, tâm trạng riêng và chung, tạo ra một nốt trầm độc đáo, như là ước nguyện của mỗi con người, như là châm ngôn cho cuộc sống.

Câu 5 - Trang 57 Sách giáo trình

Bạn nghĩ gì về đề tài 'Mùa xuân nho nhỏ'? Hãy nêu chủ đề của bài thơ.

Trả lời

Mùa xuân là một đề tài phong phú cho các nhà thơ. Bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải thành công khi thể hiện một mùa xuân khiêm tốn, mong muốn dâng hiến bản thân cho cuộc sống. Nhà thơ muốn trở thành một phần nhỏ trong bản hoà ca của cuộc sống, tạo ra một nốt trầm riêng trong bản hoà ca lớn của đất nước.

Tâm sự của nhà thơ trước mùa xuân là sự dâng hiến một mùa xuân nhỏ bé của cuộc đời, tạo ra một nốt trầm xao xuyến trong bản hoà ca vĩ đại của đất nước.

Luyện tập

Yêu cầu: Viết một đoạn văn về một khổ thơ trong bài mà bạn yêu thích.

Bài làm mẫu:

Bình khổ thơ 3

'Ta làm con chim hótTa làm một cành hoaTa nhập vào hòa caMột nốt trầm xao xuyến.'

Khổ thơ này thể hiện ước nguyện của nhà thơ, mong muốn dâng hiến cho đất nước. Lập lại từ 'ta' và các động từ 'làm', 'nhập' thể hiện tư thế sẵn sàng cống hiến. Nhà thơ muốn trở thành một 'con chim hót', 'một cành hoa', 'một nốt trầm xao xuyến', những điều nhỏ bé nhưng đẹp đẽ và ý nghĩa. Ước nguyện của nhà thơ là trở thành một phần của bản hoà ca cuộc sống, chỉ khi có thể góp sức mình cho dân tộc thì cuộc sống mới trở nên ý nghĩa, đáng sống.'

Phần Câu hỏi Luyện tập

Câu 1:

Đọc và phân tích mạch cảm xúc trong bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ' theo gợi ý: tìm hiểu từ cảm xúc về thiên nhiên, đất nước đến suy nghĩ, ước nguyện của tác giả. Nêu bố cục của bài thơ.

Câu 2:

Mô tả hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước qua hai khổ thơ đầu với các yếu tố như hình ảnh, màu sắc, âm thanh.

Câu 3:

Phân tích đoạn thơ 'Ta làm con chim hót... Dù là khi tóc bạc' để hiểu về ước nguyện chân thành của tác giả và ý nghĩa cuộc sống.

Câu 4:

Đánh giá những yếu tố như thể thơ, cách ngắt nhịp, gieo vần, điệp ngữ... trong bài thơ để tạo ra nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gần gũi với dân ca.

Câu 5:

Nêu quan điểm cá nhân về nhan đề 'Mùa xuân nho nhỏ' và chủ đề chung của bài thơ.

Luyện tập:

Bình luận về khổ thơ đầu của bài thơ, phân tích hình ảnh mùa xuân và cảm nhận về giọng điệu của nhà thơ.

Bố cục:

Chia thành 4 phần: cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, cảm xúc về mùa xuân của đất nước, ước nguyện của tác giả, và lời ngợi ca quê hương đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.

Nội dung chính:

Bài thơ là tâm huyết của tác giả gửi gắm tình yêu quê hương, ước nguyện cống hiến cho cuộc sống và đất nước. Mỗi khổ thơ như một bức tranh màu sắc, tượng trưng cho những cảm xúc và ý nghĩa sâu sắc của tác giả.

I. Tìm hiểu về nhà thơ
- Thanh Hải (1930-1980), tên thật là Phạm Bá Ngoãn
- Quê quán: Phong Điền- Thừa Thiên Huế
- Sự nghiệp sáng tác:
+ Từ năm 1954 đến năm 1964, ông làm cán bộ tuyên huấn
+ Từ năm 1964 đến năm 1967, ông phụ trách báo cờ giải phóng thành phố Huế, sau đó làm Ủy viên ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam
+ Sau năm 1975, ông làm Tổng thư ký Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên và là ủy viên thường vụ Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Việt Nam, cũng như là ủy viên ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam
+ Các tác phẩm tiêu biểu:
- Phong cách sáng tác:
+ Thanh Hải thường viết về thiên nhiên và tình yêu cuộc sống
+ Thơ ông đơn giản, nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng triết lý sâu sắc về cuộc sống và tình yêu đời

II. Bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ'
1. Bối cảnh sáng tác
- Viết vào tháng 11-1980, khi đất nước đang trong giai đoạn xây dựng và đối mặt với nhiều khó khăn
2. Cấu trúc
Gồm 4 phần
- Phần 1: Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên
- Phần 2 + 3: Cảm xúc về mùa xuân của đất nước
- Phần 4 + 5: Ước nguyện của tác giả
- Phần 6: Lời ca ngợi quê hương qua điệu dân ca xứ Huế
3. Giá trị nội dung
- Thể hiện cảm xúc của tác giả trước vẻ đẹp của mùa xuân và khát vọng làm đẹp cho đất nước
4. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng thể thơ năm chữ, với nhạc điệu trong sáng, gần gũi với dân ca

Bài tập 1: Đọc bài thơ và tìm hiểu mạch cảm xúc (cảm xúc về thiên nhiên, đất nước, suy nghĩ và ước nguyện của tác giả). Nêu bố cục của bài thơ.

Trả lời

Mạch cảm xúc của bài thơ:

Mạch cảm xúc chủ yếu là sự ngây ngất, mê say trước vẻ đẹp của mùa xuân đất nước. Tác giả ước nguyện đóng góp sức lực nhỏ bé để xây dựng đất nước ngày càng tươi đẹp.

Bố cục trong bài:

Phần 1 (hai khổ đầu): Mô tả vẻ đẹp của mùa xuân đất trời.
Phần 2 (hai khổ tiếp theo): Mô tả vẻ đẹp của mùa xuân đất nước.
Phần 3 (ba khổ cuối): Mùa xuân của tâm hồn (ước nguyện của tác giả).

Bài tập 2: Mô tả mùa xuân của thiên nhiên và đất nước qua hình ảnh, màu sắc, âm thanh trong hai khổ đầu của bài thơ. Cảm xúc của tác giả trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thể hiện như thế nào?

Trả lời

Vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên được thể hiện qua:

Hình ảnh: Câu thơ mở ra không gian mùa xuân bao la, thoáng đãng với bầu trời cao và dòng sông mêng mang. Hình ảnh 'Một bông hoa tìm biếc' tạo điểm nhấn độc đáo.
Màu sắc: Sắc màu tươi tắn, từ màu tím biếc của bông hoa đến màu xanh của dòng sông, và màu trắng tinh khôi của giọt sương.
Âm thanh: Tiếng chim hót thánh thót, cao vút như lên tận trời xanh.

Cảm xúc của tác giả: Trước mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên và đất nước, tác giả rạo rực, ngất ngây, như mở lòng đón chào mùa xuân, đồng thời muốn góp phần làm đẹp cho cuộc sống.

Bài tập 3: Phân tích đoạn thơ “Ta làm con chim hót... Dù là khi tóc bạc”. Đoạn thơ này gợi cho bạn những suy nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người?

Trả lời

Đoạn thơ thể hiện ước nguyện chung của tác giả và dành cho mọi người. Việc trở thành con chim hót hay nhành hoa là để tạo ra những bản tình ca, những điều đẹp cho cuộc sống, dù là ở mọi giai đoạn của đời.

Bài tập 4: Bài thơ có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi, và mang nét dân ca. Thể thơ, cách ngắt nhịp, gieo vần, điệp ngữ, ... được sử dụng như thế nào để tạo ra nhạc điệu đó?

Trả lời

Thể thơ: Sử dụng thể thơ năm chữ truyền thống của dân tộc.

Ngắt nhịp, gieo vần: Nhịp thơ linh hoạt, gieo vần liền tạo sự liền mạch và nhấn mạnh cảm xúc.

Điệp ngữ: Sử dụng điệp ngữ làm nền cho bài thơ, tạo sự đối xứng và sáng tạo.

Bài tập 5: Em hiểu thế nào về nhan đề 'Mùa xuân nho nhỏ'? Chủ đề của bài thơ là gì?

Trả lời

Nhan đề bài thơ không chỉ đề cập đến mùa xuân mà còn nhấn mạnh đến sự đóng góp của mỗi người cho đất nước. Chủ đề chính là niềm đam mê trước mùa xuân thiên nhiên và khát vọng công hiến hết mình để làm đẹp cho mùa xuân của đất nước.

I. TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM

- Thanh Hải (1930 - 1980), tên thật là Phạm Bá Ngoãn, xuất thân từ huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Là một trong những người làm nên văn hóa miền Nam, ông để lại những tác phẩm như Những đồng chí trung kiên (1962), Huế mùa xuân (hai tập 1970 và 1975), Dấu võng Trường Sơn (1977).

- Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được sáng tác khi nhà thơ nằm trên giường bệnh và mãi mãi trở thành một biểu tượng của tình yêu cuộc sống và khao khát sống hữu ích. Từ điển văn học tập II trang 350 nhận định:

Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” (1980) là một thành công tiêu biểu, thể hiện sự phát triển tích cực trong thế giới tâm hồn của ông. Thanh Hải đã diễn đạt chân thành và bình dị, tận cùng lòng trung thành và chân thành của mình.

II. GỢI Ý ĐỌC HIỂU

Câu 1. Tìm hiểu cảm xúc và cấu trúc bài thơ

Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ chia thành hai phần:

1) Ba khổ thơ đầu: Mô tả về mùa xuân thiên nhiên và mùa xuân của cuộc sống, chiến đấu.

2) Ba khổ còn lại: Mỗi cá nhân cần đóng góp vào mùa xuân chung, nhà thơ tỏ lòng tự nguyện đóng góp một phần khiêm tốn vào bản nhạc mùa xuân của đất nước.

Câu 2. Khổ thơ đầu sử dụng hình ảnh mùa xuân một cách tinh tế:

“Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ơi! con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời!

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng...”

Hình ảnh của dòng sông xanh và bông hoa tím biếc kết hợp tạo nên không khí Huế đặc trưng. Tiếng hót vang trời của con chim chiền chiện mang đến sự sống động và hạnh phúc của mùa xuân. Tiếng rơi giọt nước long lanh làm tăng thêm vẻ tinh khôi và quyến rũ.

Câu 3. Ý nghĩa của bài thơ:

“Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa

Ta nhập vào hòa ca

Một nốt trầm xao xuyến”.

Khát vọng của nhà thơ là trở thành một phần nhỏ nhất nhưng ý nghĩa trong bức tranh mùa xuân của đất nước. Ông tự nguyện làm một nốt trầm khiêm tốn, nhưng ảnh hưởng đến hòa ca lớn của đời sống xã hội.

“Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời

Dù là tuổi hai mươi

Dù là khi tóc bạc...”

Nhà thơ mong muốn góp phần vào mùa xuân lớn của đất nước dù ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc đời, với tâm trạng vui tươi hoặc khi tóc đã bạc phơ.

Câu 4. Nghệ thuật thơ:

Thể thơ ngũ ngôn tạo sự gần gũi với dân ca, kết hợp với hình ảnh tươi sáng và ý nghĩa sâu sắc của từng câu thơ, đặt ra những hình ảnh đẹp và ấn tượng, làm nổi bật giọng điệu chân thành và gần gũi.

Thực tế, Mùa xuân nho nhỏ là một tác phẩm đặc sắc với cấu trúc vững chắc, sử dụng hình ảnh và ngôn ngữ tinh tế, thể hiện chân thành và tình cảm sâu sắc của nhà thơ.

Câu 5. Chủ đề của bài thơ:

Nhà thơ muốn trở thành một phần nhỏ trong cuộc sống lớn lao, ý nghĩa của mình làm giàu thêm mùa xuân của đất nước và con người, dù ở mọi giai đoạn của cuộc đời.

Ghi nhớ:

Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là biểu tượng của tình yêu cuộc sống và khát khao sống có ý nghĩa. Sử dụng thể thơ ngũ ngôn và hình ảnh mùa xuân, nhà thơ tạo nên một bức tranh sinh động, tươi mới về sự gắn bó và cống hiến cho đất nước.

I. Thông tin về tác phẩm

1. Tác giả

Thanh Hải (1930 -1980) là một nhà văn, nhà thơ, nhà cách mạng kháng chiến chống Pháp. Trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước, ông hoạt động tại quê hương và là một cây bút có công xây dựng nền văn hóa cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu kháng chiến
2. Tác phẩm

Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được viết không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời, thể hiện tình yêu của tác giả dành cho cuộc đời, quê hương, đất nước và ước nguyện của tác giả.

II. Hướng dẫn soạn bài Mùa xuân nho nhỏ

1. Câu 1 trang 57 SGK Ngữ văn 9 tập 2

Mạch cảm xúc trong bài thơ được tác giả cảm nhận từ vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất trời đến mùa xuân tuổi trẻ của mỗi người hòa trong mùa xuân lớn của đất nước. Qua đó, thể hiện ước mơ, khát khao của tác giả mong muốn được dâng trọn “mùa xuân” của đời mình vào mùa xuân lớn của đất nước, của dân tộc

Bố cục của bài thơ

Phần 1: Khổ thơ đầu
Nội dung: Nói lên cảm xúc của tác giả trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất trời
Phần 2: Khổ thơ 2 và khổ thơ 3
Nội dung: Hình ảnh mùa xuân đất nước và con người và cảm xúc của tác giả
Phần 3: Hai khổ thơ tiếp theo
Nội dung: Ước nguyện chân thành được cống hiến cho đất nước của nhà thơ.
Phần 4: Còn lại
Nội dung: Tình cảm của nhà thơ giành cho quê hương đất nước qua điệu dân ca Huế.

2. Câu 2 trang 57 SGK Ngữ văn 9 tập 2

Qua hai khổ thơ đầu mùa xuân của thiên nhiên, đất nước được tác giả miêu tả bằng những hình ảnh thật tươi sáng: Mầu xanh của dòng sông Hương thơ mộng, mầu tìm của hoa và tiếng chim chiền chiện lảnh lót, cao vút. Có thể nói bức tranh thiên nhiên mùa xuân được tác giả vẽ lên không chỉ được tô điểm bằng những mầu sắc thật tự nhiên, trong sáng mà còn tràn ngập âm thanh và ánh sáng.

Trước vẻ đẹp của thiên nhiên, nhà thơ như say sưa, ngây ngất, như hòa mình vào dòng sông, vào cây cỏ, cảm nhận tiếng chim chiền chiện và lắng nghe từng giọt sương, từng dòng nhựa sống đang chảy trong từng nhành hoa, ngọn cỏ. Tác giả cảm nhận không chỉ bằng hình ảnh của thị giác, âm thanh của thính giác mà còn bằng tất cả sự rung động của trái tim, bằng mọi xúc giác của cơ thể mình.

3. Câu 3 trang 57 SGK Ngữ văn 9 tập 2

Đoạn thơ là khát vọng của tác giả được hòa nhập của với mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, mong muốn được dâng hiến và góp một phần “tuổi trẻ” của mình hòa chung tuổi trẻ của dân tộc. Điều ước nguyện ấy được tác giả thể hiện một cách thật giản dị, chân thành trong những hình ảnh thật bình dị. Nhà thơ mong muốn được trở thành “một con chim hót” mang tiếng hót làm đẹp cho đời, “một nhành hòa” để làm đẹp cho đời, và cuối cùng tác giả muốn “nhập vào lời ca” để mang tới cho đời những điệu nhạc say mê nhất. Nhà thơ đã sử dụng điệp ngữ “ta làm” để khẳng định mon ước của bản thân, khát khao được cống hiến cho đời. Đoạn thơ mang đến cho người đọc những cảm xúc chất chứa về ý nghĩa của cuộc sống. Đối với tác giả, mỗi đời người là “một mùa xuân nhỏ”, mùa xuân ấy chỉ có ý nghĩa khi được cống hiến, biết chăm lo cho cuộc đời lớn của đất nước.

4. Câu 4 trang 57 SGK Ngữ văn 9 tập 2

Bài thơ được tạo nên từ nhiều yếu tố :

Thể thơ sử dụng là thẻ thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết, gần với dân ca, gieo vần liền tạo cảm xúc liền mạch.
Sự hài hòa giữa hình ảnh tự nhiên, giản dị với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng. Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, nhiêu ẩn dụ, điệp ngữ tạ ra những sự liên tưởng độc đáo.
Bài thơ được viết chặt chẽ, dựa trên sự phát triển của hình ảnh mùa xuân.

5. Câu 5 trang 57 SGK Ngữ văn 9 tập 2

Nhan đề “Mùa xuân nho nhỏ” là một nhan đề độc đáo, gợi cho người đọc nhiều cảm xúc và sự liên tưởng. Đó không chỉ là mùa xuân của thiên nhiê, của đất trời mà đó còn là mùa xuân của đời người. Tác giả ví mỗi người là một mùa xuân nhỏ hào mình trong mùa xuân lớn của đất nước.
Chủ đề của bài thơ: Bài thơ là tiếng lòng của tác giả trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước và cuộc đời. Mong ước được cống hiến cho mùa xuân của đất nước.

III. Luyện tập bài Mùa xuân nho nhỏ

1. Câu 1 trang 58 SGK Ngữ văn 9 tập 2

Đọc thuộc lòng bài thơ

2. Câu 2 trang 58 SGK Ngữ văn 9 tập 2

Qua khổ thơ đầu mùa xuân của thiên nhiên, đất nước được tác giả miêu tả bằng những hình ảnh thật tươi sáng: Mầu xanh của dòng sông Hương thơ mộng, mầu tìm của hoa và tiếng chim chiền chiện lảnh lót, cao vút. Có thể nói bức tranh thiên nhiên mùa xuân được tác giả vẽ lên không chỉ được tô điểm bằng những mầu sắc thật tự nhiên, trong sáng mà còn tràn ngập âm thanh và ánh sáng.

Trước vẻ đẹp của thiên nhiên, nhà thơ như say sưa, ngây ngất, như hòa mình vào dòng sông, vào cây cỏ, cảm nhận tiếng chim chiền chiện và lắng nghe từng giọt sương, từng dòng nhựa sống đang chảy trong từng nhành hoa, ngọn cỏ. Tác giả cảm nhận không chỉ bằng hình ảnh của thị giác, âm thanh của thính giác mà còn bằng tất cả sự rung động của trái tim, bằng mọi xúc giác của cơ thể mình.