Top 6 Bài soạn nổi bật về 'Thực hành tiếng Việt trang 92' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức)

* Ý nghĩa từ ngữ trong ngữ cảnh

Câu 1 (trang 92 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

a. 

- Từ “lộc” trong đoạn thơ có thể hiểu là:

+ Lộc của “người ra đồng”: nói về những người lao động, những người gieo mầm sự sống trên cánh đồng quê. Từ “lộc” gợi lên hình ảnh những cánh đồng xanh tươi với chồi non, và mang sức sống của con người.

+ Lộc của “người cầm súng”: gợi đến những chiến sĩ, những người mang súng ra trận, trên vai có cành lá ngụy trang, tượng trưng cho sự sống và mùa xuân.

b. 

- Từ “đi” trong ngữ cảnh đoạn thơ có thể hiểu là sự phát triển không ngừng của đất nước, không chỉ đơn thuần là hành động di chuyển.

c. 

- Từ “làm” có thể hiểu là sự hóa thân vào các sự vật, để cống hiến những giá trị cho cuộc đời, thay vì chỉ đơn thuần là hành động dùng sức lực cho một mục đích cụ thể.

Câu 2 (trang 93 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- “Giọt” trong câu thơ có thể hiểu là những giọt mưa xuân hoặc sương sớm, lấp lánh như ngọc trên cành cây. Cũng có thể hiểu theo cách ẩn dụ, khi âm thanh của tiếng chim trở thành hình ảnh những giọt sáng long lanh, tạo nên cảm xúc say sưa và ấn tượng hơn với giá trị nghệ thuật phong phú hơn.

* Biện pháp tu từ:

Câu 3 (trang 93 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” sử dụng nhiều biện pháp tu từ như điệp từ, liệt kê, ẩn dụ, trong đó nổi bật là biện pháp ẩn dụ.

- Các hình ảnh ẩn dụ trong bài thơ bao gồm:

+ Con chim, cành hoa, nốt trầm, mùa xuân nho nhỏ đại diện cho vẻ đẹp của thiên nhiên và biểu tượng cho lẽ sống đẹp của con người.

+ “Giọt long lanh” ẩn dụ cho tiếng chim hót du dương, ca ngợi vẻ đẹp của đất trời.

+ Tuổi trẻ và tuổi già ẩn dụ cho các giai đoạn của cuộc đời.

- Biện pháp ẩn dụ làm tăng giá trị gợi hình và gợi cảm, nhấn mạnh vẻ đẹp của mùa xuân và khát vọng cống hiến của tác giả cho quê hương.

Ý NGHĨA CỦA TỪ NGỮ TRONG NGỮ CẢNH

Câu hỏi 1: Giải thích ý nghĩa của các từ in đậm trong các câu thơ sau:

a. Mùa xuân người cầm súng

Lộc treo đầy bên lưng

Mùa xuân người ra đồng

Lộc trải dài trên cánh đồng.

b. Đất nước như vì sao

Cứ đi về phía trước.

c. Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa.

Trả lời:

a. Lộc (1): cành lá ngụy trang trên người chiến sĩ; Lộc (2): mạ non mới nhú trên cánh đồng.

b. “Đi”: phát triển liên tục theo mong đợi.

c. “Làm”: sử dụng sức lực để trở thành đối tượng hướng tới.

Câu hỏi 2: Từ “giọt” trong đoạn thơ có thể được hiểu theo nhiều cách. Có người hiểu là giọt sương, giọt mưa xuân, hoặc “giọt âm thanh” của tiếng chim. Theo bạn, nên chọn cách hiểu nào trong ngữ cảnh này? Giải thích lý do.

Ơi, con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng.

Trả lời:

Trong ngữ cảnh này, cả hai cách hiểu đều hợp lý:

+ Cách hiểu 1: Giọt sương mùa xuân lấp lánh, phù hợp với cách giải thích thông thường. Tác giả “đưa tay”, “hứng” một vật cụ thể.

+ Cách hiểu 2: Giọt âm thanh là sự chuyển đổi cảm giác. “Giọt” là vật hữu hình, nhưng ở đây chuyển thành âm thanh của tiếng chim. Tiếng chim vang vọng và trong trẻo được hình tượng hóa thành các giọt lấp lánh.

BIỆN PHÁP TU TỪ

Câu hỏi 3: Theo bạn, biện pháp tu từ nào trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” có vai trò nổi bật nhất? Và tác dụng của biện pháp tu từ đó là gì?

Trả lời:

Trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, biện pháp ẩn dụ nổi bật nhất. Nó giúp tạo ra ý nghĩa sâu xa, làm mới hình ảnh thơ và mở rộng khả năng liên tưởng của người đọc.

Ngữ Cảnh Và Ý Nghĩa Của Từ Ngữ Trong Bài Thơ

Giải thích ý nghĩa của các từ in đậm trong các câu thơ dưới đây:

Mùa xuân người chiến sĩ

Lộc đong đầy trên lưng

Mùa xuân người nông dân

Lộc trải rộng trên đồng lúa.

Đất nước như vì sao

Cứ vươn lên mãi mãi.

Ta hóa thành con chim hót

Ta hóa thành một cành hoa.

Trả lời:

Từ 'lộc' trong câu 'Lộc đong đầy trên lưng' và 'Lộc trải rộng trên đồng lúa' không chỉ có nghĩa là cành lá non mà còn biểu thị sự may mắn, phúc lộc.

=> Trong ngữ cảnh này, nhà thơ Thanh Hải dùng từ 'lộc' để miêu tả sức sống mùa xuân trong quá trình hành quân và người làm ruộng như đang lan tỏa mùa xuân trên cánh đồng.

Từ 'đi' mang ý nghĩa di chuyển từ nơi này sang nơi khác.

=> Trong câu 'Cứ vươn lên mãi mãi', từ 'đi' thể hiện sự lạc quan của nhà thơ về sự phát triển không ngừng của đất nước hiện tại và trong tương lai.

Từ 'làm' có nghĩa là bỏ công sức vào việc để đạt được mục tiêu nào đó.

=> Tác giả dùng từ 'làm' trong 'Ta hóa thành con chim hót/ Ta hóa thành một cành hoa' với ý nghĩa hóa thân thành những hình ảnh nhỏ bé để dâng hiến và làm đẹp cho cuộc sống.

Từ 'giọt' trong đoạn thơ dưới đây có nhiều cách hiểu khác nhau. Có người cho là giọt sương, người thì nghĩ là giọt mưa xuân, còn một số khác lại giải thích là 'giọt âm thanh' của tiếng chim. Theo em, cách hiểu nào là phù hợp trong ngữ cảnh này? Tại sao?

Ơi, con chim chiền chiện

Hót vang trời

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay hứng.

Trả lời:

- Từ 'giọt' có nghĩa là lượng chất lỏng nhỏ, dạng hạt.

- 'Long lanh' có nghĩa là ánh sáng phản chiếu trên vật trong suốt, tạo vẻ sinh động. Từ 'long lanh' thường đi kèm với những từ chỉ sự vật cụ thể như 'mưa', 'nước',...

=> Tuy nhiên, trong ngữ cảnh thơ này, 'giọt âm thanh' chỉ tiếng chim chiền chiện, gợi cảm giác mùa xuân tràn đầy sức sống.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 92 ngắn gọn nhất, Ngữ văn lớp 7, Kết nối tri thức với cuộc sống.

II. Biện Pháp Tu Từ

Theo em, trong bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ', biện pháp tu từ nào là nổi bật nhất? Hãy giải thích tác dụng của biện pháp tu từ đó.

Trả lời:

Trong bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ', biện pháp ẩn dụ được sử dụng một cách xuất sắc, khiến người đọc cảm nhận sâu sắc hơn. 'Mùa xuân' không chỉ là mùa đầu năm mà còn là biểu tượng của sự sống và sức sống trẻ trung. Hình ảnh 'mùa xuân' ẩn dụ cho sức sống dồi dào trong tâm hồn, là niềm đam mê và sự cống hiến của con người cho 'mùa xuân' của tổ quốc. Từ láy 'nho nhỏ': thể hiện ước nguyện khiêm nhường và giản dị. 'Mùa xuân nho nhỏ' gợi lên những khát vọng chân thành và tha thiết của tác giả, mong muốn làm tất cả những việc dù nhỏ bé để góp phần xây dựng quê hương đất nước. Qua biện pháp ẩn dụ, ta thấy sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người, giữa cá nhân và cộng đồng.

NGỮ CẢNH VÀ Ý NGHĨA CỦA TỪ NGỮ TRONG BÀI THƠ

Câu 1 (trang 92 SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc kỹ các câu thơ và giải thích nghĩa của từ ngữ in đậm trong bối cảnh bài thơ.

Lời giải chi tiết:

a. Người cầm súng như mang sức xuân trong hành trình, người làm ruộng như gieo mùa xuân trên từng cánh đồng. Chính người cầm súng và người làm ruộng đã tạo nên mùa xuân hạnh phúc cho đất nước.

Câu 2 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc kỹ khổ thơ và giải thích từ “giọt” trong bối cảnh của bài thơ.

Lời giải chi tiết:

Trong trường hợp này, dựa trên ngữ cảnh (giọt long lanh) có thể hiểu là giọt âm thanh - tiếng chim hót.

BIỆN PHÁP TU TỪ

Câu 3 (trang 93 SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Phương pháp giải:

Nhớ lại các biện pháp tu từ trong bài và chọn biện pháp nổi bật nhất.

Lời giải chi tiết:

- Bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ' nổi bật với biện pháp ẩn dụ qua các hình ảnh:

+ Con chim, cành hoa, nốt trầm, mùa xuân nho nhỏ: ẩn dụ cho vẻ đẹp thiên nhiên, đất trời và cũng là biểu tượng cho lẽ sống đẹp của con người.

+ Giọt long lanh rơi: ẩn dụ cho tiếng chim hót du dương, ca ngợi đất trời.

+ Tuổi hai mươi và khi tóc bạc: ẩn dụ cho con người lúc tuổi trẻ và khi đã cao tuổi.

=> Tác dụng của biện pháp ẩn dụ là làm tăng giá trị hình ảnh và cảm xúc của văn bản, đồng thời nhấn mạnh vẻ đẹp của mùa xuân và thể hiện sự cống hiến mãnh liệt của tác giả đối với quê hương, đất nước.

* Ngữ cảnh và ý nghĩa của từ trong ngữ cảnh 

Câu 1 (trang 92 sách Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

a. 

- Từ 'lộc' trong câu 'Lộc giắt đầy trên lưng' không chỉ dùng để chỉ những lá ngụy trang hay chồi non đính trên lưng người lính khi ra trận. 'Lộc' còn biểu thị niềm tin và lạc quan của người lính đối với các cuộc chiến sắp tới.

- Từ 'lộc' trong câu 'Lộc trải dài nương mạ' không chỉ mô tả những cây mạ mà nông dân gieo trồng trên cánh đồng mà còn biểu thị niềm tin vào mùa màng bội thu, niềm hứng khởi của nông dân khi bắt đầu mùa vụ để có mùa màng thắng lợi, góp phần tạo nên một hậu phương vững chắc cho tiền tuyến.

=> 'Lộc' không chỉ mang nghĩa gốc mà còn có nghĩa chuyển, liên quan đến hai lĩnh vực - chiến đấu và sản xuất.

b.

“Đất nước như vì sao

Cứ vươn lên phía trước'.

- Từ “đi” mang ý nghĩa chuyển: thể hiện chí khí, quyết tâm và niềm tin kiên định của dân tộc trong việc xây dựng một Việt Nam 'dân giàu, nước mạnh', ca ngợi đất nước trường tồn, vĩ đại, hướng về một tương lai tươi sáng, thể hiện niềm tin của tác giả vào tương lai rạng ngời của dân tộc Việt Nam.

c.

“Ta trở thành con chim hót

Ta trở thành một cành hoa”

- Từ “trở thành” mang ý nghĩa chuyển: thể hiện ước muốn chân thành, sâu sắc của tác giả: mong muốn âm thầm cống hiến cho cuộc đời

Câu 2 (trang 93 sách Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Theo em, trong ngữ cảnh này, 'Giọt long lanh' có thể hiểu theo nhiều cách: giọt sương, giọt mưa xuân, hoặc giọt từ tiếng chim chiền chiện. Dù hiểu theo nghĩa nào, đây cũng là biện pháp tu từ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. 

    + Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Tiếng chim từ âm thanh (cảm nhận bằng thính giác) chuyển thành “từng giọt” (hình dạng và khối, cảm nhận bằng thị giác), từng giọt long lanh ánh sáng và màu sắc có thể cảm nhận bằng xúc giác (tôi đưa tay ra hứng). Câu thơ gợi ra cảm xúc say mê, ngây ngất của tác giả trước cảnh sắc đất trời xứ Huế vào mùa xuân, thể hiện mong muốn hòa nhập vào thiên nhiên trong mùa đông lạnh giá khiến ta khâm phục.

* Biện pháp tu từ:

Câu 3 (trang 93 sách Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Theo em, trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, biện pháp tu từ nổi bật nhất là gì. Hãy cho biết tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ đó.

- Theo em, trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, biện pháp tu từ ẩn dụ nổi bật nhất.

- Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ:

+ “Giọt long lanh rơi” : ẩn dụ chuyển đổi cảm giác chỉ giọt âm thanh từ tiếng chim

+ Ẩn dụ “Lộc” tượng trưng cho vẻ đẹp mùa xuân và sức sống mãnh liệt của đất nước. Người lính khoác trên lưng vành lá ngụy trang xanh biếc mang theo sức sống của mùa xuân và sức mạnh của dân tộc để bảo vệ Tổ quốc. Người nông dân đem sức lao động cần cù, nhỏ giọt mồ hôi làm nên màu xanh của ruộng đồng.

→ Việc sử dụng biện pháp tu từ này đã làm cho bài thơ thêm phần sinh động, hấp dẫn, dễ đi vào lòng độc giả

Ngữ cảnh và ý nghĩa của từ ngữ trong ngữ cảnh

Câu 1. Giải thích ý nghĩa của các từ in đậm trong những câu thơ sau:

a.

Mùa xuân người lính
Lộc treo đầy trên lưng
Mùa xuân người nông dân
Lộc phủ dài trên cánh đồng.

b.

Đất nước như sao trời
Cứ tiến về phía trước.

c.

Ta biến thành con chim hót
Ta biến thành một cành hoa.

Gợi ý:

a. 

• “lộc” theo nghĩa thường: chồi non
• “lộc” trong câu thơ: sự may mắn và hạnh phúc

b.

• “tiến” theo nghĩa thường: hành động di chuyển về phía trước.
• “tiến” trong câu thơ: sự phát triển liên tục của đất nước.

c.

• “biến thành” theo nghĩa thường: làm cho thành một dạng khác.
• “biến thành” trong câu thơ: trở thành, hóa thành

Câu 2. Từ giọt trong đoạn thơ dưới có nhiều cách hiểu khác nhau. Có người cho là giọt sương, giọt mưa xuân, hoặc là “giọt âm thanh” từ tiếng chim. Theo em, trong ngữ cảnh này, có thể hiểu thế nào? Vì sao?

Ơi, con chim chiền chiện
Hót vang khắp trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay hứng lấy.

Gợi ý:

Trong ngữ cảnh này, có thể chọn cách hiểu “giọt âm thanh” từ tiếng chim. Đây là ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, âm thanh của tiếng chim được cảm nhận bằng thính giác, nay lại được cảm nhận bằng thị giác. Âm thanh tiếng chim nghe trong trẻo, vang vọng giữa không gian và dường như đã hóa thành từng giọt ánh sáng long lanh như hạt ngọc. Nhà thơ đưa tay ra hứng với sự trân trọng và say mê.

Biện pháp tu từ

Câu 3. Theo em, trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, biện pháp tu từ nào là nổi bật nhất? Hãy nêu tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ đó.

Gợi ý:

Biện pháp tu từ nổi bật nhất là ẩn dụ.

• Con chim, cành hoa, nốt trầm, mùa xuân nho nhỏ: ẩn dụ cho vẻ đẹp của thiên nhiên và biểu tượng cho lẽ sống đẹp của con người.
• Giọt long lanh rơi: ẩn dụ cho tiếng chim hót du dương, ca ngợi vẻ đẹp của đất trời.
• Tuổi trẻ và khi tóc bạc: ẩn dụ cho con người lúc còn trẻ và khi đã già.