Top 6 Bài soạn nổi bật về 'Nhớ con sông quê hương' (Ngữ văn 11 - SGK Chân trời sáng tạo)

Câu 1 trang 92 SGK Ngữ văn 11 Chân trời

Định hình chủ thể trữ tình và cảm xúc mà tác giả gửi gắm trong đoạn thơ dưới đây.

Giải đáp

- Chủ thể trữ tình và cảm xúc trong đoạn thơ chính là nhân vật “tôi”, phản ánh tình cảm của tác giả đối với quê hương và con sông. Tác giả thể hiện lòng yêu mến và sự kính trọng đối với con sông quê hương qua hình ảnh con sông xanh biếc, nước trong vắt soi bóng hàng tre, và tâm trạng tác giả vào một buổi trưa hè. Mối tình với con sông là một phần lâu dài, không thay đổi. Tác giả không chỉ miêu tả con sông mà còn bức tranh cuộc sống xung quanh sông, từ người dân bên bờ đến người đánh cá và nông dân. Tác giả cũng nhắc đến quá khứ của mình khi tham gia kháng chiến nhưng không quên trở về bên sông với lòng lưu luyến.

Câu 2 trang 92 SGK Ngữ văn 11 Chân trời

Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về hình ảnh con sông quê hương trong đoạn thơ này.

Giải đáp

- Hình ảnh con sông quê hương trong đoạn thơ gợi cho em nhiều cảm xúc và hồi tưởng về quê. Con sông được mô tả với màu xanh mát và nước trong vắt, tạo nên một cảnh quan thanh bình và đẹp đẽ. Em cảm nhận được sự yên bình của quê hương qua hình ảnh con sông. Đoạn thơ gợi nhớ nhiều kỷ niệm tuổi thơ của em, từ việc tắm sông, bắt cá đến chơi đùa cùng bạn bè trên cầu. Đoạn thơ cũng khắc họa sự phong phú của cuộc sống bên sông và văn hóa Việt Nam. Nó thể hiện sự kết nối mạnh mẽ giữa con người và thiên nhiên, đồng thời mang lại nhiều cảm xúc và kỷ niệm về quê hương.

Câu 3 trang 92 SGK Ngữ văn 11 Chân trời

Đánh giá vai trò của yếu tố tự sự trong đoạn thơ này.

Giải đáp

- Yếu tố tự sự trong đoạn thơ giúp tạo nên hình ảnh sống động về con sông quê hương. Ngôn ngữ mộc mạc và gần gũi của tác giả giúp người đọc cảm nhận rõ nét về cảnh vật thực tế. Các từ ngữ như 'bờ tre ríu rít tiếng chim', 'mặt nước chập chờn con cá nhảy' giúp người đọc hình dung và cảm nhận được sự sống động của quê hương. Yếu tố tự sự cũng giúp người đọc hiểu sâu hơn tâm trạng và tình cảm của tác giả, từ đó cảm nhận được sự kết nối giữa con người và quê hương.

Câu 4 trang 92 SGK Ngữ văn 11 Chân trời

Hãy nêu vai trò của ký ức tuổi thơ trong việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương.

Giải đáp

- Ký ức tuổi thơ là những trải nghiệm và ấn tượng đầu tiên về quê hương. Nó tạo ra kết nối tinh thần đặc biệt với quê hương, làm cho tình yêu quê hương trở nên sâu sắc hơn. Những ký ức đẹp và cảm xúc ngọt ngào từ tuổi thơ giúp ta nhận ra giá trị và sự quan trọng của quê hương, từ đó nuôi dưỡng lòng yêu quê hương và ý thức bảo vệ, phát triển quê hương. Khi yêu quê hương, ta sẽ tự hào và đóng góp cho sự phát triển của quê hương.

Phân tích tác phẩm 'Nhớ con sông quê hương'.

Để phân tích bài thơ 'Nhớ con sông quê hương', trước tiên, bạn cần giới thiệu sơ lược về tác giả – nhà thơ Tế Hanh, người con xứ Quảng. Ông là một chiến sĩ cách mạng và là một nhà thơ nổi tiếng với nhiều tập thơ như 'Hoa niên' (1945), 'Hoa mùa thi' (1948), 'Nhân dân một lòng' (1953), và nhiều giải thưởng danh giá như Giải Tự lực văn đoàn (1939), Giải thưởng Phạm Văn Đồng, và Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật (1996).

Tế Hanh được nhớ đến với tác phẩm 'Nhớ con sông quê hương', giống như một album ảnh ghi lại nhiều ký ức của ông về dòng sông quê và nỗi nhớ miền Nam sâu sắc. Ngay từ những câu thơ đầu tiên, tác giả đã vẽ lên hình ảnh một dòng sông quê đẹp tuyệt vời, khác xa những dòng sông ô nhiễm ngày nay. Dòng sông trong ký ức của nhà thơ có nước xanh như ngọc, trong đến mức bóng tre có thể nhìn thấy dưới đáy. Đặc biệt vào những ngày hè, khi ánh nắng chiếu rọi, dòng sông lấp lánh như ánh bạc và kim cương:

“Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi bóng những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Ánh nắng xuống lòng sông lấp lánh.”

Dòng sông ấy thật nên thơ, tạo nên cảm giác bình yên và thanh thản. Đọc bài thơ, người đọc có thể nhớ về dòng sông quê của chính mình. Nhà thơ yêu mến dòng sông quê không chỉ vì vẻ đẹp trong sáng của nó mà còn vì dòng sông lưu giữ bao kỷ niệm tuổi trẻ của ông:

“Ôi con sông đã gắn bó suốt đời tôi!

Tôi gìn giữ mãi tình yêu trong sáng

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam, nước Việt thân yêu”

Khi phân tích bài thơ, không phải học sinh nào cũng cảm nhận hết tầm quan trọng của dòng sông với tác giả và cư dân miền quê. Tuy không trải nghiệm thực tế, nhưng qua thơ của nhà thơ, bạn có thể hiểu được những hoạt động gắn bó với con sông quê, như nhảy xuống nước từ trên cao, thi bơi lội, bắt cá, tôm:

“Khi bờ tre ríu rít tiếng chim hót

Khi mặt nước gợn sóng con cá nhảy

Bạn bè tụ tập vui chơi cùng nhau

Bầy chim non nô đùa trên sông

Tôi ôm nước vào lòng, cảm nhận

Sông ôm tôi vào dạ.”

Trẻ em vùng sông nước đều biết bơi, bởi con sông như một người bạn lớn. Con sông chứng kiến biết bao vui buồn của trẻ thơ, như một người bạn luôn che chở. Nhà thơ Tế Hanh đã khéo léo nhân hóa dòng sông, biến nó thành một người bạn có cảm xúc và biết che chở:

Gắn bó với dòng sông quê hương là thế, nhưng khi trưởng thành, con người phải rời xa quê. Dù vậy, hình bóng con sông quê vẫn ở lại trong lòng người:

“Vẫn mãi lưu luyến bên sông

Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng.”

Khi trở thành chiến sĩ, nỗi nhớ sông quê gắn liền với hình ảnh cô em má ửng hồng, thể hiện tình yêu trong trẻo, mới mẻ mà tác giả đã gìn giữ từ lâu. Nỗi nhớ giờ đây thêm mãnh liệt, da diết, kết hợp với tình yêu đôi lứa, vừa lãng mạn vừa bi thương.

Bài thơ ra đời khi tác giả phải ra Bắc tiếp tục chiến đấu, khi miền Nam và Bắc còn chia cắt. Quảng Ngãi lúc đó thuộc miền Nam. Vì vậy, nhà thơ viết:

“Tôi hôm nay sống ở miền Bắc

Sờ ngực nghe trái tim nhắc nhở

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng ‘miền Nam’.”

Phân tích bài thơ 'Nhớ con sông quê hương', độc giả nhận thấy tình yêu của tác giả không chỉ dành cho dòng sông ở Quảng Ngãi mà còn cho tất cả dòng sông quê hương trên mọi miền. Tác giả thốt lên:

“Quê hương ơi! Lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không gành thác nào cản bước được

Tôi sẽ trở lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương.”

Hình ảnh con sông quê hương tượng trưng cho tình yêu đất nước chung thủy của nhà thơ. Dù gặp bao khó khăn, tác giả vẫn luôn nhớ về con sông xưa, nơi đầy ắp ước mơ và tình cảm. Đó cũng là nỗi lòng của những người con xa quê luôn nhớ về điều thân thuộc nhất. Tác giả ví lòng mình như dòng sông, nhấn mạnh sự gắn bó bền chặt giữa hồn người với quê hương. Qua điệp ngữ “tôi sẽ”, nhà thơ gửi gắm thông điệp về một tương lai tươi sáng, khi đất nước thống nhất, Nam Bắc sum vầy, và ông sẽ trở về dòng sông quê hương.

Tình cảm dành cho quê hương luôn chạm đến trái tim độc giả. Phân tích bài thơ giúp chúng ta hiểu rõ hơn cảm xúc ấy, với giọng thơ sôi nổi và hoài niệm, nhà thơ đã tạo nên một bức tranh sông quê vừa chân thực, vừa sống động.

Tác giả

Nhà thơ Tế Hanh

Tiểu sử

- Tế Hanh (1921-2009), tên thật là Trần Tế Hanh

- Quê quán: sinh tại một làng chài ven biển ở Quảng Ngãi

Sự nghiệp

- Ông nổi bật trong phong trào thơ Mới với những bài thơ đầy nỗi buồn và tình yêu quê hương.

- Sau năm 1945, Tế Hanh tiếp tục sáng tác phục vụ cách mạng và kháng chiến.

- Ông vinh dự nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996.

- Phong cách sáng tác: thơ của ông mang tính chân thực, diễn đạt giản dị và giàu hình ảnh, đầy cảm xúc bình dị mà tha thiết.

- Tác phẩm nổi bật: các tập thơ Hoa niên (1945), Gửi miền Bắc (1955), Tiếng sóng (1960), Hai nửa yêu thương (1963).

Tác phẩm

Bài thơ Nhớ con sông quê hương

Hoàn cảnh sáng tác

Bài thơ được viết vào năm 1956, khi đất nước tạm chia cắt và tác giả tập kết ra miền Bắc sau cuộc kháng chiến chống Pháp. Với lòng nhớ quê và tình yêu sâu sắc, Tế Hanh đã sáng tác bài thơ này.

Phân tích

• Hình ảnh con sông quê trong bài thơ

- Dòng sông hiện lên đẹp và trong trẻo.

- Con sông đã gắn bó với tác giả từ những ngày thơ ấu hồn nhiên, trong sáng (tiếng chim, cá nhảy, tụ tập, bơi lội…)

• Sự gắn bó của tác giả với dòng sông quê hương

- “Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi”: tác giả dùng phép cường điệu để nhấn mạnh tầm quan trọng của dòng sông trong cuộc đời mình.

- Phép đối và nhân hóa làm cho dòng sông trở nên gần gũi như một người bạn với những cử chỉ trìu mến “mở nước ôm tôi”.

- Các định ngữ “quê hương”, tuổi trẻ, miền Nam gắn liền với dòng sông tạo nên nhiều ý nghĩa sâu sắc, từ con sông tuổi thơ, sông quê hương đến sông của miền Nam. Niềm nhớ về miền Nam

- Xa quê lâu, nỗi nhớ trở nên da diết và thiêng liêng. Nỗi nhớ ấy luôn hiện diện trong trái tim tác giả “Sờ lên ngực…. hai tiếng miền Nam”.

- Nhớ quê hương, tác giả nhớ từ những hình ảnh quen thuộc như ánh nắng, sắc trời, những người không quen biết… của quê hương. Đó là nỗi nhớ khôn nguôi, không quên được.

- Trung tâm của nỗi nhớ vẫn là hình ảnh dòng sông quê hương. Dòng sông luôn chảy dào dạt như tưới mát lòng mình (Hình ảnh của sông quê mát rượi, lai láng chảy lòng tôi như suối tưới).

- Tin tưởng vào ngày thống nhất Tổ quốc để được trở lại con sông xưa (điệp ngữ “tôi sẽ”…)

• Ý nghĩa nội dung

Bài thơ Nhớ con sông quê hương ca ngợi vẻ đẹp chân thực và bình dị của con sông trong tâm hồn tác giả – một vẻ đẹp hiền hòa, êm dịu và thể hiện tình cảm sâu sắc với quê hương của ông.

• Đặc sắc nghệ thuật

- Lời thơ mộc mạc, hồn nhiên, gần gũi tạo nên xúc cảm cho người đọc.

- Phương thức biểu đạt chính là sự kết hợp giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm.

- Giọng thơ tha thiết, sôi nổi, cảm xúc được dồn nén qua hồi tưởng và kỷ niệm.

- Sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ như ẩn dụ: “Nước gương trong”, nhân hóa: “soi tóc những hàng tre”, so sánh: “Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè”

Nội dung chính

Với giọng thơ sôi nổi và đầy xúc cảm hồi tưởng, tác giả đã tạo ra một bức tranh sông quê vừa chân thực vừa sống động, khiến độc giả cảm nhận sâu sắc.

Câu 1 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Xác định chủ thể trữ tình và cảm xúc mà tác giả thể hiện trong đoạn thơ trên.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và dựa vào các chi tiết nổi bật để nhận diện chủ thể trữ tình và cảm xúc của tác giả trong đoạn thơ.

Lời giải chi tiết:

- Chủ thể trữ tình và cảm xúc trong đoạn thơ là nhân vật “tôi”, chính là tác giả, thể hiện tình cảm với quê hương và dòng sông.

- Tác giả bày tỏ tình yêu và lòng kính trọng sâu sắc đối với con sông quê hương. Đoạn thơ khắc họa con sông xanh biếc, nước trong soi bóng tre, và tâm hồn tác giả vào một buổi trưa hè. Tác giả cảm nhận mối tình lâu dài và vĩnh cửu với con sông, không chỉ mô tả cảnh sông mà còn hình ảnh cuộc sống quanh đó như những người dân bên bờ sông, ngư dân, và những người làm việc ngoài đồng. Tác giả còn nhắc đến quá khứ khi đi kháng chiến, nhưng không quên trở về với tình cảm lưu luyến bên dòng sông.

Câu 2 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Cảm nhận của bạn về hình ảnh con sông quê hương trong đoạn thơ là gì? 

Phương pháp giải:

Đọc đoạn thơ, chú ý vào các chi tiết và hình ảnh nổi bật cũng như cảm xúc của tác giả để đưa ra cảm nhận cá nhân về con sông quê hương trong đoạn thơ.

Lời giải chi tiết:

- Hình ảnh con sông quê hương trong đoạn thơ mang đến cảm xúc sâu lắng và gợi nhớ về quê hương. Con sông hiện lên với màu xanh biếc và nước trong veo phản chiếu bóng tre, tạo nên cảnh vật thanh bình và đẹp đẽ. Tôi cảm nhận sự yên tĩnh và bình yên của quê hương qua hình ảnh con sông trong đoạn thơ.

- Đoạn thơ gợi lại nhiều kỷ niệm tuổi thơ, từ hình ảnh mặt nước gợn sóng, cá nhảy, đến tiếng chim kêu, làm tôi nhớ về những ngày hè vui vẻ cùng bạn bè bên sông, bắt cá và đu quay. Đoạn thơ cũng miêu tả sự đa dạng của cuộc sống bên sông, từ ngư dân đến người làm đồng, cho thấy sự phong phú của văn hóa và con người Việt Nam.

- Từ đoạn thơ, tôi cảm nhận sự gắn bó mạnh mẽ giữa con người và thiên nhiên, và tình yêu quê hương sâu sắc của người Việt. Điều này khơi gợi nhiều cảm xúc và kỷ niệm về quê hương, đồng thời thể hiện giá trị văn hóa và sự đa dạng của Việt Nam.

Câu 3 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Phân tích tác dụng của yếu tố tự sự trong đoạn thơ.

Phương pháp giải:

Xác định yếu tố tự sự trong đoạn thơ và nêu tác dụng của nó trong việc diễn tả nội dung.

Lời giải chi tiết:

- Yếu tố tự sự trong đoạn thơ tạo ra hình ảnh chân thực và sống động về con sông quê hương. Tác giả sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, gần gũi để đưa người đọc vào cảnh vật thực tế. Các từ như 'bờ tre ríu rít tiếng chim kêu', 'mặt nước chập chờn con cá nhảy' giúp người đọc hình dung cảnh vật và cảm nhận sự sống động của quê hương.

- Yếu tố tự sự cũng giúp người đọc hiểu tâm trạng và suy nghĩ của tác giả. Câu 'Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi! Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ' thể hiện tình cảm sâu sắc và tình yêu mãnh liệt của tác giả dành cho sông quê. Điều này giúp người đọc cảm nhận sự kết nối giữa con người và quê hương, mở rộng hiểu biết về đời sống và văn hóa.

Câu 4 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Ký ức tuổi thơ có vai trò như thế nào trong việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương của mỗi người? 

Phương pháp giải:

Dựa vào cảm nhận và suy nghĩ cá nhân để nêu vai trò của ký ức tuổi thơ trong việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương.

Lời giải chi tiết:

- Ký ức tuổi thơ là những trải nghiệm đầu tiên và ấn tượng về quê hương mà mỗi người có được. Nó tạo ra kết nối tinh thần đặc biệt với quê hương, con người và văn hóa. Những ký ức này thường gắn với hình ảnh đẹp và cảm xúc ấm áp, làm cho tình yêu quê hương trở nên mãnh liệt hơn.

- Ký ức tuổi thơ giúp nhận thức rõ giá trị của quê hương và tầm quan trọng của việc bảo vệ, phát triển quê hương. Những trải nghiệm và ký ức từ thời thơ ấu giúp nhận ra quê hương không chỉ là một địa điểm mà còn là phần của chính mình, nơi hình thành nhân cách.

→ Vì vậy, việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương cần dựa trên ký ức đó và việc bảo tồn, phát triển quê hương là nhiệm vụ quan trọng. Yêu quê hương làm cho ta tự hào, quan tâm và đóng góp cho sự phát triển của nó.

Câu 1 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy xác định chủ thể trữ tình và những cảm xúc, tình cảm mà tác giả thể hiện trong đoạn thơ trên.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và chú ý vào các chi tiết, hình ảnh nổi bật để xác định chủ thể trữ tình cùng những cảm xúc, tình cảm của tác giả trong đoạn thơ.

Lời giải chi tiết:

- Chủ thể trữ tình và cảm xúc được thể hiện trong đoạn thơ là nhân vật “tôi”, hay chính là tác giả đối với quê hương và con sông.

- Tác giả thể hiện lòng yêu mến, sự tận tâm và tôn trọng đối với con sông quê hương. Mối tình mới mẻ giữa tác giả và con sông đã tồn tại từ lâu và sẽ mãi bền chặt. Tác giả không chỉ mô tả con sông mà còn khắc họa cuộc sống quanh sông với hình ảnh người dân bên bờ, kẻ chài lưới, và người cuốc cày ngoài đồng. Tác giả còn nhắc về quá khứ khi tham gia kháng chiến, nhưng luôn trở về bên con sông với tình cảm lưu luyến.

Câu 2 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về hình ảnh con sông quê hương trong đoạn thơ.

Phương pháp giải:

Đọc đoạn thơ, lưu ý đến các chi tiết và hình ảnh thơ nổi bật cũng như cảm xúc của tác giả về con sông quê, từ đó nêu cảm nhận của bạn về hình ảnh con sông quê hương trong đoạn thơ.

Lời giải chi tiết:

- Hình ảnh con sông quê trong đoạn thơ gợi cho em nhiều cảm xúc và kỷ niệm về quê hương. Con sông được miêu tả với màu xanh biếc và nước gương trong soi bóng hàng tre, tạo nên một cảnh sắc thanh bình và đẹp đẽ. Em cảm nhận được sự yên tĩnh và bình yên của quê hương qua hình ảnh con sông trong đoạn thơ.

- Đoạn thơ cũng khơi dậy nhiều kỷ niệm thời thơ ấu của em. Ngoài ra, đoạn thơ còn mô tả sự đa dạng trong cuộc sống bên sông, từ người chài lưới đến người cuốc cày và những người đi kháng chiến. Điều này cho thấy sự phong phú của văn hóa và con người Việt Nam.

- Qua đoạn thơ, em cảm nhận sự gắn bó sâu sắc giữa con người và thiên nhiên, và sự kết nối mật thiết của người Việt với quê hương và con sông. Nó gợi cho em nhiều cảm xúc và kỷ niệm về quê hương, đồng thời thể hiện giá trị văn hóa và sự đa dạng của Việt Nam.

Câu 3 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy nêu tác dụng của yếu tố tự sự trong đoạn thơ.

Phương pháp giải:

Nhận diện yếu tố tự sự trong đoạn thơ và nêu tác dụng của nó trong việc truyền đạt nội dung.

Lời giải chi tiết:

- Yếu tố tự sự trong đoạn thơ tạo nên một hình ảnh sống động và chân thực về sông quê hương. Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, khiến người đọc cảm thấy như đang ở trong cảnh vật thực tế. Các từ ngữ như 'bờ tre ríu rít tiếng chim kêu', 'mặt nước chập chờn con cá nhảy' hay 'chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả' giúp người đọc hình dung rõ nét về cảnh vật và cảm nhận sự sống động của quê hương.

- Yếu tố tự sự cũng giúp người đọc hiểu hơn về tâm trạng và suy nghĩ của tác giả. Câu 'Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi! Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ' thể hiện tình cảm sâu sắc, tình yêu mãnh liệt của tác giả dành cho sông quê hương.

Câu 4 (trang 92, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Theo bạn, vai trò của kí ức tuổi thơ trong việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương là gì?

Phương pháp giải:

Từ những cảm nhận và suy nghĩ cá nhân, nêu vai trò của kí ức tuổi thơ trong việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương.

Lời giải chi tiết:

- Ký ức tuổi thơ là những trải nghiệm đầu tiên, những dấu ấn đầu đời về quê hương mà mỗi người có. Nó giúp ta kết nối tinh thần sâu sắc với vùng đất, con người và văn hóa của quê hương. Những ký ức này thường gắn liền với hình ảnh đẹp và cảm xúc ấm áp, làm cho tình yêu quê hương trở nên mãnh liệt hơn.

- Đồng thời, ký ức tuổi thơ cũng giúp ta nhận thức rõ hơn về giá trị của quê hương và sự cần thiết phải bảo vệ, phát triển quê hương. Những trải nghiệm và ký ức đó giúp ta nhận ra quê hương không chỉ là một địa điểm mà là một phần của chính mình, nơi ta trưởng thành và hình thành nhân cách.

→ Vì vậy, việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương cần dựa trên những ký ức đó và việc bảo tồn, phát triển quê hương là nhiệm vụ quan trọng. Khi yêu quê hương, ta sẽ tự hào về nó và tích cực đóng góp cho sự phát triển của quê hương.

* Phân tích và trả lời:

Nội dung chính:

Văn bản ca ngợi vẻ đẹp thanh bình của dòng sông quê và thể hiện lòng yêu quý, tôn trọng đối với con sông đã cùng chứng kiến những gian khổ và những ngày tháng lịch sử của người dân nơi đây.

Câu 1 (trang 92 SGK Ngữ Văn 11, Tập 2): Xác định chủ thể trữ tình và cảm xúc của tác giả trong đoạn thơ trên.

Trả lời:

- Chủ thể trữ tình: Người xưng “tôi” và “chúng tôi” – người đã gắn bó với con sông từ khi còn nhỏ đến khi trưởng thành, dù sống xa quê.

- Tình cảm và cảm xúc trong bài thơ là sự yêu mến và nỗi nhớ quê hương qua hình ảnh con sông từ góc nhìn của một người con sống xa quê. Tình cảm đó được thể hiện qua những câu thơ đầy cảm xúc như: Hỡi con sông đã chứng kiến cả cuộc đời tôi! hoặc Tôi ôm lấy nước sông vào lòng! Sông ôm tôi vào trong dạ.

Câu 2 (trang 92 SGK Ngữ Văn 11, Tập 2): Bạn cảm nhận thế nào về hình ảnh con sông quê trong đoạn thơ?

Trả lời:

- Cảm nhận về hình ảnh con sông quê hương trong đoạn thơ có thể khác nhau, nhưng thường chung một cảm giác như sự trong sáng, đáng yêu, sống động, không thể phai mờ trong ký ức tuổi thơ; những dòng thơ miêu tả như:

Khi bờ tre vang vọng tiếng chim kêu

Khi mặt nước nhấp nhô con cá nhảy

Bạn bè tôi tụ tập quanh sông

Bầy chim non tung tăng trên mặt nước

Hình ảnh con sông quê hương càng thêm đẹp khi được miêu tả qua nỗi nhớ và tình yêu sâu sắc của chủ thể trữ tình.

Câu 3 (trang 92 SGK Ngữ Văn 11, Tập 2): Nêu tác dụng của yếu tố tự sự trong đoạn thơ.

Trả lời:

- Yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố trữ tình; có những đoạn tự sự mô tả thời gian và sự kiện theo cách tự thuật:

Chúng tôi lớn lên và mỗi người đi một con đường

Kẻ chài lưới bên sông sớm tối

Kẻ cuốc cày ngoài đồng mưa nắng

Tôi cầm súng xa nhà đi chiến đấu

- Tác dụng của yếu tố tự sự là kết nối các mốc thời gian và sự kiện trong một trình tự hợp lý theo dòng chảy của thời gian. Nó giúp bộc lộ tình cảm, cảm xúc, cho thấy tình yêu và nỗi nhớ con sông quê ngày càng sâu đậm theo năm tháng.

Câu 4 (trang 92 SGK Ngữ Văn 11, Tập 2): Theo bạn, ký ức tuổi thơ có vai trò như thế nào trong việc nuôi dưỡng tình yêu quê hương?

Trả lời:

- Ký ức tuổi thơ là những trải nghiệm và ấn tượng đầu tiên đẹp đẽ về quê hương. Nó kết nối ta với những hình ảnh đẹp và cảm xúc ấm áp, làm cho tình yêu quê hương trở nên mạnh mẽ hơn.

- Nó cũng giúp ta nhận thức rõ hơn về giá trị của quê hương và tầm quan trọng của việc gìn giữ, phát triển quê hương.

- …