Top 6 Bài soạn 'Thầy bói xem voi' lớp 6 tuyệt vời

Câu 1 (trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Năm ông thầy bói xem voi bằng cách lấy tay sờ. Vì con voi quá to nên mỗi thầy chỉ “xem” một bộ phận của nó.

- Mỗi thầy phán về con voi một cách chính xác và sinh động:

- Thầy sờ voi thì thấy sun sun như con đỉa

- Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn

- Thầy sờ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình

- Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc

- Thầy sờ đuôi thì thấy tun tủn như cái chổi sể cùn

Thái độ của các thầy bói khi phán về voi:

- Ai cũng tin là mình nói đúng nhất

- Người sau bác bỏ người trước để khẳng định ý kiến của mình

- Không biết lắng nghe ý kiến của nhau, từ bàn tán chuyển sang xô xát đánh nhau.

Câu 2 (Trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Năm ông thầy bói sờ thấy voi thật nhưng không nắm được tổng thể của voi.

- Họ chỉ dùng “tay” để xem voi, dùng cách sờ soạng thay cho việc mắt nhìn

- Vì con voi quá to mỗi thầy chỉ xem được một bộ phận, chưa xem được toàn thể, nên tả lại con voi qua một bộ phận mình sờ thấy.

- Họ đã không cùng lắng nghe để bổ sung lẫn nhau, mà nhất quyết bảo thủ cho rằng ý kiến của mình đúng.

Câu 3 (trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Bài học được rút ra trong bài Thầy bói xem voi:

- Phải tìm hiểu sự vật bằng các phương cách tiếp cận thích hợp

- Phải xem xét một cách khách quan, toàn diện

- Phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến người khác

- Không dùng vũ lực để giải quyết vấn đề nhận thức

Bài 1 trang 103 SGK Ngữ văn 6 tập 1

Hãy nêu cách các thầy bói xem voi và phán về voi. Thái độ của các thầy bói khi phán như thế nào?

Trả lời

- Năm ông thầy bói xem voi bằng cách lấy tay sờ. Vì con voi quá to nên mỗi thầy chỉ “xem” một bộ phận của nó.

Mỗi thầy phán về con voi một cách chính xác và sinh động:

Thầy sờ voi thì thấy sun sun như con đỉa

Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn

Thầy sờ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình

Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc

Thầy sờ đuôi thì thấy tun tủn như cái chổi sể cùn

- Thái độ của các thầy bói khi phán về voi:

Ai cũng tin là mình nói đúng nhất

Người sau bác bỏ người trước để khẳng định ý kiến của mình

Không biết lắng nghe ý kiến của nhau, từ bàn tán chuyển sang xô xát đánh nhau.

Bài 2 trang 103 SGK Ngữ văn 6 tập 1

Năm thầy bói đều đã được sờ vào voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở chỗ nào?

Trả lời

- Sai lầm của các thầy bói là ở chỗ: đáng lẽ phải xem cả con voi thì mỗi thầy lại chỉ sờ được một bộ phận của voi và bảo rằng đó là con voi. Vòi, chân, tai, ngà, đuôi đúng là của con voi thật, nhưng mới chỉ là những bộ phận riêng lẻ, chưa phải là cả con voi.

- Nếu các thầy chịu khó lắng nghe ý kiến của nhau, hỏi quản tượng, kết hợp với việc miêu tả, nhận thức của mỗi người, các thầy sẽ biết con voi là như thế nào.

- Họ đã chủ quan trong việc nhận thức sự vật hiện tượng, tự cho là mình đúng, như vậy họ không chỉ mù mắt mà còn mù về phương pháp đánh giá, mù về sự nhận thức.

Bài 3 trang 103 SGK Ngữ văn 6 tập 1

Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi cho ta bài học gì?

Trả lời

Những bài học từ truyện Thầy bói xem voi:

– Khi xem xét một sự vật (hoặc sự việc) cần kết hợp các giác quan (tai nghe, mắt thấy…).

– Nếu không có điều kiện xem xét bằng đầy đủ các giác quan thì phải xem xét một cách toàn diện, không lấy cái bộ phận, đơn lẻ thay cho cái toàn thể.– Cần phải biết lắng nghe ý kiến của người khác, vừa nghe vừa kết hợp với phân tích, đánh giá, tổng hợp của riêng mình để có được một cái nhìn chính xác, toàn diện và đầy đủ nhất.

Câu hỏi luyện tập trang 103 SGK Ngữ văn 6 tập 1

Kể một số ví dụ của em hoặc của các bạn về những trường hợp mà em hoặc các bạn đã nhận định, đánh giá sự vật hay con người một cách sai lầm theo kiểu “Thầy bói xem voi” và hậu quả của những đánh giá sai lầm này.

Trả lời

Một số trường hợp có thể xảy ra như tình huống “Thầy bói xem voi”:

– Một bạn vô tình làm em ngã, em lại nghĩ rằng bạn có ý gây gổ cố tình đẩy ngã em.

– Bạn em mượn sách của em nhưng quên không trả và em nghĩ rằng bạn giả vờ quên để lấy luôn cuốn sách của em.

Tham khảo câu chuyện sau:

Khi em nghe được chuyện bạn An đã lấy cắp tiền của bạn Minh trong lớp, em đã vội vàng tin ngay dù không được chứng kiến điều đó. Chính vì vậy, em đã nghĩ bạn An là người không trung thực và không chơi với bạn từ đó. Các bạn trong lớp thường xuyên bàn tán và xa lánh An khiến bạn buồn khi bị cô lập. Đến vài ngày sau, khi Minh tìm được số tiền đó và An đã được minh oan.

Hậu quả: Em cảm thấy rất hối hận khi đã vội vàng kết luận về người khác dù không biết rõ sự việc. Sự đánh giá vội vàng của em đã dẫn đến những suy nghĩ sai lầm về tính cách và con người của bạn An.

Tổng kết

Từ câu chuyện chế giễu cách xem và phán về voi của năm ông thầy bói, truyện Thầy bói xem voi khuyên người ta muốn hiểu biết sự vật, sự việc phải xem xét chúng một cách toàn diện.

Trả lời câu 1 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Nêu các phương thức thầy bói sử dụng để xem và phán về voi. Họ thể hiện thái độ như thế nào khi phán về voi?

Lời giải chi tiết:

- Cách thầy bói xem và phán về voi là sử dụng tay để sờ vì tất cả đều mù. Mỗi người chỉ sờ một bộ phận và từ đó phán đoán hình thù của con voi.

+ Thầy sờ vòi thì cảm nhận như con đỉa

+ Thầy sờ ngà thì cảm nhận chần chẫn như cái đòn càn

+ Thầy sờ chân thì cảm nhận sừng sững như cái cột đình

+ Thầy sờ đuôi thì cảm nhận tua tủa như cái chổi sể cùn

+ Thầy sờ tai thì cảm nhận bè bè như cái quạt thóc.

- Thái độ của các ông thầy bói khi phán về voi: Tất cả đều phán sai, nhưng mỗi người vẫn kiên quyết theo ý kiến chủ quan của mình và phủ nhận ý kiến của người khác.

Trả lời câu 2 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Cả năm ông thầy bói đã sờ vào voi thật và mỗi người cũng đã phát ngôn về một bộ phận của voi, nhưng không ai nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ xuất phát từ đâu?

Lời giải chi tiết:

Năm thầy bói đều đã sờ vào voi thật và mỗi người cũng đã phát ngôn về một bộ phận của voi, nhưng không ai nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ xuất phát từ:

- Cách xem hẹp hòi: chỉ sờ một bộ phận nhưng lại phán đoán về cả con voi.

- Tính chất không lắng nghe ý kiến của nhau, mỗi người giữ quan điểm chủ quan riêng.

Trả lời câu 3 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi mang lại bài học gì cho chúng ta?

Lời giải chi tiết:

Bài học rút ra từ truyện:

- Để hiểu rõ và đầy đủ về bất kỳ sự vật, sự việc nào, chúng ta cần phải xem xét và đánh giá một cách cẩn thận, toàn diện.

- Phải biết lắng nghe và tiếp thu ý kiến của người khác.

- Không sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề nhận thức.

LUYỆN TẬP

Kể một số ví dụ của em hoặc các bạn về những trường hợp mà em hoặc các bạn đã nhận định, đánh giá sự vật hay con người một cách sai lầm theo kiểu “Thầy bói xem voi” và hậu quả của những đánh giá sai lầm này.

Lời giải chi tiết:

Trong bài kiểm tra toán, Lan có điểm 9. Trong thời gian bình thường, Lan học kém hơn các bạn và thậm chí bị nghi ngờ là đã sao chép bài. Khi nghe điều này, Lan lên tiếng giải thích rằng bài kiểm tra cao là nhờ nỗ lực ôn tập và không phải do gian lận. Để chứng minh khả năng, Lan yêu cầu thêm một bài tập và đã giải đúng nó trên bảng.

Hậu quả: Các bạn trong lớp đã đánh giá Lan không công bằng và tổn thương Lan khi không lắng nghe và đưa ra đánh giá vội vã.

Tóm tắt

Năm ông thầy bói mù đóng góp tiền để xem con voi nhưng lại không đạt đồng thuận về hình thù của nó. Mỗi ông chỉ sờ một phần và kết quả là họ cãi nhau và đánh nhau, kết thúc trong cảnh toác đầu chảy máu.

Bố cục

Bố cục: 2 đoạn

- Đoạn 1 (Từ đầu đến “như cái chổi sể cùn”): Các thầy bói xem và phán về các bộ phận của con voi.

- Đoạn 2 (Còn lại): Hậu quả của việc phán đoán về voi.

Nội dung chính

Từ câu chuyện châm biếm về cách xem và phán về voi của năm ông thầy bói, truyện khuyến khích người ta: để hiểu biết sự vật, sự việc, cần phải xem xét chúng một cách toàn diện.

I - KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

1. Tóm lược câu chuyện

Năm ông thầy bói tổ chức buổi ế hàng chung tiền để quản voi và xem nó. Mỗi người sờ một phần của voi và sau đó thảo luận.

- Thầy sờ vòi nói voi sun sun như con đỉa.

- Thầy sờ ngà nói voi chần chẫn như cái đòn càn.

- Thầy sờ tai nói voi bè bè như cái quạt thóc.

- Thầy sờ chân nói voi sừng - sững như cái cột đình.

- Thầy sờ đuôi nói voi tua tủa như cái chổi sể cùn.

Năm thầy gặp xích mích, không ai tin ai, cuối cùng là xô xát, đánh nhau đến chảy máu.

2. Khi thuật lại cách xem voi và cuộc tranh luận, truyện khuyến khích mọi người : Để hiểu rõ sự vật, cần phải tiếp cận một cách đúng đắn, xem xét toàn diện, không chấp nhận một phần thay thế cho toàn bộ và biết lắng nghe ý kiến của người khác, tránh sử dụng bạo lực giải quyết vấn đề nhận thức.

II - HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

Câu 1. Các thầy bói xem voi bằng cách dùng tay sờ vì họ đều mù. Bởi vì con voi quá lớn nên mỗi thầy chỉ 'nhìn' được một phần của nó. Vì vậy, khi nói về voi, mỗi thầy chỉ nói đúng phần mình đã sờ thấy. Mô tả này rất chính xác và sống động:

- Thầy sờ vòi thì thấy sun sun như con đỉa.

- Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn.

- Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc.

- Thầy sờ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình.

- Thầy sờ đuôi thì thấy tua tủa như cái chổi sể cùn.

Thái độ của các thầy bói khi phán về voi:

- Ai cũng tin là mình nói đúng nhất.

- Người sau bác bỏ người trước để khẳng định ý kiến của mình.

- Không chịu lắng nghe ý kiến của nhau, từ bàn tán chuyển sang xô xát, đánh nhau.

Câu 2. Năm thầy bói đã tiếp xúc với voi thật, sờ thấy voi thật, nhưng không ai nói đúng về voi. Sai lầm của các thầy bói là ở chỗ:

- Họ đã sử dụng 'tay' để xem voi, thay vì sử dụng mắt để nhìn.

- Vì con voi quá lớn, mỗi thầy chỉ nhìn thấy một phần, chưa nhìn thấy toàn bộ, vì vậy họ mô tả lại cả con voi thông qua một phần họ sờ thấy. Dù phần đó có đúng, nhưng không phải là con voi, chỉ là vòi voi, ngà voi, tai voi, chân voi, đuôi voi mà thôi.

- Cuối cùng, họ không biết lắng nghe ý kiến của người khác. Nếu họ hỏi ý kiến người quản lý voi và kết hợp với cách mô tả, nhận thức của mỗi người, họ sẽ hiểu con voi như thế nào.

Câu 3. Bài học từ truyện Thầy bói xem voi:

- Phải tìm hiểu sự vật bằng cách tiếp cận đúng đắn (sử dụng mắt thay vì 'tay' sờ sờ).

- Phải xem xét và tổng hợp một cách toàn diện, không chấp nhận phần một, cái riêng lẻ thay thế cho toàn bộ.

- Phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến của người khác.

- Tránh sử dụng bạo lực giải quyết vấn đề nhận thức, vì điều này chỉ dẫn đến việc toác đầu, chảy máu mà không giúp hiểu biết về sự vật.

III - HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP

Có thể tìm đọc trong sách vở, quan sát trong đời sống để tìm ra những trường hợp phán đoán, đánh giá sai theo kiểu 'Thầy bói xem voi'.

Ví dụ 1: Khi nghe chuyện An lấy cắp tiền của Minh, tuy chưa chứng kiến nhưng đã tin ngay. Điều này khiến An bị tôi lạc lõng và bị tách biệt. Sau vài ngày, tiền được tìm thấy và An được minh oan.

Ví dụ 2: Ra chơi, Nam va vào em khi mở cửa phòng học. Dù Nam xin lỗi nhưng em vẫn giận. Em đánh giá Nam là kẻ gây gổ, nhưng cuối cùng năm học, Nam lại là học sinh xuất sắc và người mẫu về tư cách trong quan hệ với bạn bè và thầy cô. Em đã hiểu sai.

Ví dụ 3: Trong bài kiểm tra, Lan đạt 9 điểm môn Toán. Tuy nhiên, trong các tiết học bình thường, Lan học kém hơn các bạn khác. Bạn bè xì xào rằng Lan chép bài hoặc xem tài liệu. Lan đứng lên giải thích rằng vì em biết mình học kém, nên đã cố gắng ôn tập và luyện tập. Bạn Lan lên bảng và giải một bài tập khác với đáp án đúng.

A. TẦM QUAN TRỌNG CỦA KIẾN THỨC

Tóm tắt câu chuyện: Năm ông thầy bói quyết định chung tiền để xem con voi. Mỗi ông xem một bộ phận và rồi cãi nhau, đánh nhau khi không thể thống nhất ý kiến. Mỗi ông mô tả voi theo bộ phận mình sờ được. Truyện châm biếm cách đánh giá thiếu toàn diện, chỉ nhìn nhận một phần và tưởng như đã hiểu biết đầy đủ về sự vật.

Ý nghĩa của câu chuyện:
Câu chuyện nêu lên quan hệ giữa bộ phận và toàn thể trong một sự vật, phê phán những kẻ chỉ nhìn nhận một phần mà tưởng như đã hiểu biết đầy đủ. Khuyên rằng muốn hiểu sự vật, sự việc, cần phải nhìn nhận chúng một cách toàn diện.

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 6 tập 1) Hãy mô tả cách các thầy bói xem voi và thái độ của họ khi phán đoán.

Bài làm:
Các thầy bói vì mù nên chỉ có thể sờ xem voi. Mỗi ông mô tả voi theo bộ phận mình sờ được nhưng tất cả đều kiên quyết ý kiến của mình là đúng. Thái độ của họ quả quyết, không chấp nhận ý kiến của người khác, dẫn đến cuộc xô xát, đánh nhau.

Câu 2: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 6 tập 1) Tại sao năm thầy bói, sau khi đã sờ được voi thật, vẫn không nói đúng về con vật?

Bài làm:
Năm thầy bói chỉ sờ được một bộ phận của voi và mô tả nó nhưng không xem được toàn thể con voi. Họ chủ quan, không lắng nghe ý kiến của nhau, dẫn đến đánh nhau. Họ chỉ nhìn một phần và tưởng như đã hiểu biết đầy đủ về sự vật, làm mất cơ hội nhận thức đúng con voi.

Câu 3: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 6 tập 1) Câu chuyện 'Thầy bói xem voi' mang lại bài học gì cho chúng ta?

Bài làm:
Truyện giúp chúng ta nhận ra tầm quan trọng của cách nhìn nhận sự vật toàn diện. Chỉ nhìn một phần có thể dẫn đến đánh giá sai lầm, xung đột và hiểu biết hạn chế. Đồng thời, khuyến khích chúng ta lắng nghe ý kiến của người khác để có cái nhìn đa chiều, chính xác và toàn diện hơn.

LỰA CHỌN
Câu 1: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 6 tập 1) Hãy kể về một tình huống bạn đã đánh giá sai một cách giống như thầy bói xem voi. Hậu quả của sự đánh giá sai lầm đó là gì?

Bài làm:
Một ví dụ là khi nghe tin đồn bạn bè kể về việc lấy cắp tiền và bạn đã đánh giá sai lầm người đó mà không tìm hiểu rõ. Hậu quả là bạn đã cô lập và làm tổn thương người đó khiến sau này phải xin lỗi vì đánh giá vội vàng.

I. TÓM TẮT TÁC PHẨM: THẦY BÓI XEM VOI
1. Nội dung chính
Năm ông thầy bói mù quyết định góp tiền để xem con voi. Mỗi ông sờ một bộ phận và cãi nhau khi phán về hình thù con voi. Cuộc cãi lộn trở thành trận đánh và kết thúc với việc đầu toác máu.

2. Bố cục (3 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “thầy thì sờ đuôi”): Hoàn cảnh xem voi của các thầy bói
- Phần 2 (tiếp đó đến “như cái chổi sể cùn”): Các thầy bói xem voi và phán về voi
- Phần 3 (còn lại): Kết quả của việc xem voi

3. Giá trị nội dung
Châm biếm cách đánh giá thiếu toàn diện, khuyến khích quan sát toàn bộ sự vật để hiểu biết đúng.

4. Giá trị nghệ thuật
- Dùng đối thoại, tạo tiếng cười kín đáo
- Sử dụng lối nói phóng đại
- Lặp lại các sự việc để làm nổi bật điểm châm biếm.

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:

Câu 1: Mô tả cách thầy bói xem voi và thái độ của họ khi phán như thế nào?

*Cách thầy bói xem voi và phán về voi:

Năm ông thầy bói sử dụng tay để sờ vì mắt các thầy đều mù. Mỗi thầy chỉ sờ được một bộ phận của voi và phán về hình thù con voi dựa trên phần họ sờ. Cả năm thầy đều phán sai và chối bỏ ý kiến của nhau.

*Thái độ của năm ông thầy bói khi phán về voi:

Tất cả đều kiên quyết là mình đúng, từ chối nghe ý kiến của người khác, dẫn đến xô xát và đánh nhau.

Câu 2: Năm thầy bói đã sờ được voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở đâu?

Năm thầy bói chỉ sờ được một bộ phận của voi mà tưởng như đã sờ được toàn bộ con voi. Sai lầm của họ là sử dụng một bộ phận để phán về toàn thể, khiến cho họ phán sai và không nhận biết được con voi đúng.

Câu 3: Truyện ngụ ngôn “Thầy bói xem voi” mang lại bài học gì?

Chúng ta cần quan sát và nhận xét sự vật một cách toàn diện để hiểu đúng. Sử dụng cách xem xét phù hợp với mục đích để tránh phán đánh giá sai lầm và xung đột.

III. LUYỆN TẬP:

Kể một số ví dụ về việc đánh giá sai lầm giống như thầy bói xem voi và hậu quả của nó:

Ví dụ: Đánh giá người dựa trên vẻ ngoại hình mà không tìm hiểu về hoàn cảnh và tính cách thật sự, gây ra sự hiểu lầm và xung đột.