Top 6 bài soạn xuất sắc về 'Điều không tính trước' của Nguyễn Nhật Ánh (Ngữ văn 6 - SGK Cánh diều)

1. CHUẨN BỊ - SOẠN BÀI ĐIỀU KHÔNG TÍNH TRƯỚC SÁCH CÁNH DIỀU

(SGK trang 70 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều)

- Ôn lại các phần chuẩn bị bài 'Bức tranh của em gái tôi' để áp dụng cho bài đọc hiểu văn bản này

- Đọc trước truyện 'Điều không tính trước', tìm hiểu thêm về tác giả Nguyễn Nhật Ánh.

Gợi ý:

- Câu chuyện kể về một sự việc mà 'tôi' không dự đoán được. Trong một lần đá bóng, 'tôi' xảy ra tranh cãi với Nghi. Dự định của chúng tôi là sẽ xung đột, nhưng không ngờ cả ba, bao gồm 'tôi', Nghi và Phước, lại trò chuyện vui vẻ và trở thành bạn bè tốt.

- Nhân vật trong truyện: tôi, Nghi, Phước

- Nhân vật chính là một cậu bé dễ xúc động và nông nổi nhưng rất tốt bụng.

- Truyện được kể từ ngôi thứ nhất. Việc lựa chọn ngôi kể này rất phù hợp để thể hiện cảm xúc của nhân vật một cách chân thật nhất.

- Bài học từ truyện: Đối diện với một tình huống, chúng ta nên giữ bình tĩnh để đánh giá tình hình và không nên dùng bạo lực để giải quyết vấn đề.

- Tác giả Nguyễn Nhật Ánh:

• Nguyễn Nhật Ánh là một trong những nhà văn nổi tiếng ở Việt Nam, sinh năm 1955 tại Quảng Nam. Ông là nhà văn được yêu thích nhất trong suốt 40 năm (1975-2015). Ông nổi tiếng với nhiều tác phẩm về tuổi mới lớn, được độc giả yêu thích và nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim.
• Ông đã làm việc trong nhiều lĩnh vực như sân khấu, phụ trách mục tiểu phẩm, trang thiếu nhi, và hiện là bình luận viên thể thao trên báo Sài Gòn Giải Phóng Chủ Nhật dưới bút danh Chu Đình Ngạn. Ông còn có nhiều bút danh khác như Anh Bồ Câu, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông,...

2. ĐỌC HIỂU - SOẠN BÀI ĐIỀU KHÔNG TÍNH TRƯỚC SÁCH CÁNH DIỀU

*Câu hỏi giữa bài

Câu 1 trang 71 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Chú ý ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó

Gợi ý:

- Truyện được kể từ ngôi thứ nhất.

- Tác dụng: Diễn tả và bộc lộ cảm xúc của nhân vật một cách chân thật nhất.

Câu 2 trang 71 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Tình huống dẫn đến ý định 'đánh nhau' là gì?

Gợi ý:

- Tình huống dẫn đến ý định 'đánh nhau' là: bàn thắng của tôi không được công nhận và bị nhóm của Nghi trêu chọc, gây sự.

Câu 3 trang 71 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Chú ý các lời đối thoại của hai nhân vật, từ đó có thể thấy rõ hơn đặc điểm nhân vật 'tôi'

Gợi ý:

- Qua lời đối thoại của hai nhân vật, có thể thấy 'tôi' là người xốc nổi và dễ xúc động.

Câu 4 trang 72 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: So với dự định ban đầu thì sự việc xảy ra ở phần (3) khác như thế nào?

Gợi ý:

- Dự định ban đầu: Tôi và Phước dự định phục kích và dùng ná thun cùng 'vũ khí hóa học' để đánh Nghi.

- Sự việc xảy ra ở phần (3): Nghi đã cho tôi mượn cuốn luật bóng đá và còn rủ tôi và Phước đi xem phim.

Câu 5 trang 72 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Tranh minh họa cho chi tiết sự việc gì trong truyện?

Gợi ý:

Tranh minh họa cho sự việc tôi và Phước đang phục kích để đánh Nghi.

Câu 6 trang 73 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Trong phần (4), điều gì khiến người đọc hồi hộp?

Gợi ý:

- Lo lắng rằng Phước có thể hiểu nhầm tín hiệu của tôi và bắn ná vào Nghi. Và sợ rằng Nghi sẽ nhận ra kế hoạch của tôi và Phước.

Câu 7 trang 74 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Qua phần (4), em thấy Nghi là người như thế nào?

Gợi ý:

- Qua phần (4), em thấy Nghi là một cậu bé tốt, luôn quan tâm đến mọi người. Dù có mâu thuẫn trên sân bóng, nhưng Nghi không giữ thù hận mà còn tìm sách cho tôi mượn và mời tôi cùng Phước đi xem phim để hiểu rõ luật bóng đá hơn.

Câu 8 trang 74 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Tranh minh họa nhắc em nhớ tới câu thành tục ngữ nào về sự đoàn kết?

Gợi ý:

- Tranh minh họa gợi nhớ đến câu tục ngữ:

Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

Ngựa chạy có bầy, chim bay có bạn

*Câu hỏi cuối bài - Soạn bài Điều không tính trước sách Cánh Diều

Câu 1 trang 74 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Câu chuyện được kể theo ngôi nào? Dẫn ra một ví dụ về lời người kể chuyện và lời nhân vật trong truyện Điều không tính trước

Gợi ý:

- Câu chuyện được kể từ ngôi thứ nhất (người kể xưng 'tôi')

- Ví dụ về lời người kể chuyện và lời nhân vật trong truyện Điều không tính trước:

+ Lời người kể chuyện: Tôi chuẩn bị đánh nhau; Ý nó bảo tôi giỏi tài nấp sẵn ở sân đối phương để rình cơ hội ghi bàn “bất hợp pháp”.

+ Lời nhân vật: Nghi – Lần sau đừng “ăn cắp trứng gà” nữa nghen!; Phước – Đánh nhau ấy à?...

Câu 2 trang 74 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: 'Điều không tính trước' trong câu chuyện là điều gì? Qua đó em thấy nhân vật Nghi là người như thế nào?

Gợi ý:

- “Điều không tính trước” trong câu chuyện là việc không xảy ra cuộc đánh nhau mà Nghi còn cho tôi mượn cuốn luật bóng đá và rủ tôi cùng Phước đi xem phim. Qua đó, em thấy Nghi tuy thích trêu trọc nhưng lại rất tốt bụng và suy nghĩ thấu đáo, tìm cách giải quyết vấn đề theo cách tốt nhất cho tất cả.

Câu 3 trang 74 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Nhân vật 'tôi' trong truyện là người như thế nào? Hãy chỉ ra một số chi tiết (hình dáng, lời nói, suy nghĩ, hành động,...) mà nhà văn đã dùng để khắc họa đặc điểm nhân vật 'tôi'

Gợi ý:

- Nhân vật “tôi” trong truyện là người dễ xúc động, nóng nảy, nông nổi nhưng cũng rất tốt bụng.

- Một số chi tiết (hình dáng, lời nói, suy nghĩ, hành động,…) mà nhà văn đã dùng để khắc họa đặc điểm nhân vật “tôi”:

+ Dễ cáu giận, có ý định trả thù Nghi: Được rồi, nếu mày muốn gây sự, ông sẽ cho mày biết tay!

+ Rủ Phước tham gia trả thù cùng và có những lời khiêu khích: Mày có đi đánh nhau với tao không? Chẳng lẽ mày sợ thằng Nghi… Bỏ qua sao được!...

+ Khi thấy Phước chuẩn bị “khai hỏa”, ngay lập tức đứng chắn giữa Phước và Nghi.

Câu 4 trang 75 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Điều gì tạo nên sự hấp dẫn trong kết thúc của câu chuyện (phần (4))

Gợi ý:

Điều tạo nên sự hấp dẫn trong phần kết thúc của câu chuyện là việc ba nhân vật cùng nhau đi xem phim và trở thành bạn bè.

Câu 5 trang 75 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Theo em, qua câu chuyện, tác giả muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Điều gì đối với em là thấm thía và sâu sắc nhất? Vì sao?

Gợi ý:

Theo em, qua câu chuyện, tác giả phê phán sự nóng giận, hành động thiếu suy nghĩ và việc giải quyết vấn đề bằng bạo lực; đồng thời ca ngợi cách giải quyết hợp lý, bằng lý lẽ và cùng nhau gắn kết để tạo mối quan hệ tốt đẹp. Đối với em, điều thấm thía và sâu sắc nhất là phê phán việc dùng bạo lực để giải quyết vấn đề. Vì nếu ai cũng chọn con đường đó, thế giới sẽ đầy bạo lực và không còn tình yêu thương, sự bình yên nữa.

Câu 6 trang 75 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Em hiểu như thế nào về kết thúc truyện: 'Nắng chiều hắt bóng ba đứa xuống mặt đường thành một khối, giống như người không

Gợi ý:

Kết thúc truyện mang đến một thông điệp nhân văn về sự đoàn kết trong tình bạn. Thay vì xung đột, gây hận thù, ba bạn đã cùng nhau làm bạn và chia sẻ niềm vui, tạo nên một mối quan hệ tốt đẹp.

1. Chuẩn bị

Câu 1: Ôn lại các điểm cần chuẩn bị từ bài 'Bức tranh của em gái tôi' để áp dụng cho bài đọc hiểu văn bản này

Trả lời:

Câu chuyện diễn ra khi tôi không ngờ rằng trong một trận bóng, tôi xảy ra mâu thuẫn với Nghị. Chúng tôi tưởng sẽ đánh nhau, nhưng không ngờ cả ba người, bao gồm tôi, Nghị và Phước, lại trở thành bạn bè và trò chuyện vui vẻ.

Nhân vật trong truyện: tôi, Nghị, Phước

Nhân vật chính là một cậu bé dễ xúc động, nóng nảy nhưng cũng rất tốt bụng.

Ngôi kể thứ nhất. Ngôi kể này rất phù hợp để diễn tả sâu sắc tâm trạng của nhân vật.

Bài học: Trong mọi tình huống, chúng ta nên giữ bình tĩnh và không nên giải quyết vấn đề bằng bạo lực.

Câu 2: Đọc trước truyện 'Điều không tính trước' và tìm hiểu thông tin về tác giả Nguyễn Nhật Ánh.

Trả lời:

Tác giả Nguyễn Nhật Ánh:

Nguyễn Nhật Ánh, sinh năm 1955 tại Quảng Nam, là một trong những nhà văn nổi tiếng nhất tại Việt Nam. Ông chuyên viết về tuổi thiếu nhi và tuổi mới lớn. Trong suốt 40 năm từ 1975 đến 2015, ông được yêu thích nhất và có thể tiếp tục giữ vị trí này trong 20 năm tới.

2. Đọc hiểu

* Câu hỏi giữa bài

Câu 1: Chú ý ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó?

Trả lời:

Ngôi kể thứ nhất.

Tác dụng: Ngôi kể này giúp diễn tả rõ nét tâm trạng của nhân vật.

Câu 2: Tình huống dẫn đến ý định 'đánh nhau' là gì?

Trả lời:

Tình huống dẫn đến ý định 'đánh nhau' là khi bàn thắng của tôi không được công nhận và bị nhóm của Nghị trêu chọc.

Câu 3: Chú ý các lời đối thoại của hai nhân vật, từ đó có thể thấy rõ hơn đặc điểm nhân vật 'tôi'

Trả lời:

Qua lời đối thoại của hai nhân vật, có thể thấy 'tôi' là người dễ xúc động và xốc nổi.

Câu 4: So với dự định ban đầu thì sự việc xảy ra ở phần 3 khác như thế nào?

Trả lời:

So với dự định ban đầu là phục kích và sử dụng vũ khí hóa học, thực tế Nghị lại mang theo cuốn sách luật bóng đá và mời tôi và Phước đi xem phim.

Câu 5: Tranh minh họa cho chi tiết sự việc gì trong truyện?

Trả lời:

Tranh minh họa tình tiết tôi và Phước đang phục kích để đón đánh Nghị.

Câu 6: Trong phần 4, điều gì khiến người đọc hồi hộp?

Trả lời:

Hồi hộp vì lo lắng Phước có thể hiểu nhầm tín hiệu và tiếp tục thực hiện kế hoạch.

Câu 7: Qua phần 4, em thấy Nghị là người như thế nào?

Trả lời:

Nghị là một cậu bé tốt bụng, luôn quan tâm đến người khác và suy nghĩ thấu đáo.

Câu 8: Tranh minh họa nhắc em nhớ tới câu tục ngữ nào về sự đoàn kết?

Trả lời:

Câu tục ngữ:

Một cây làm chẳng nên non,

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Kiến thức văn học​

*Tác giả

- Nguyễn Nhật Ánh sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955, tại làng Đo Đo, xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, là một nhà văn người Việt. Ông có nhiềug bút danh như Anh Bồ Câu, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông..
- Hiện nay, ông là bình luận viên thể thao trên báo Sài Gòn Giải phóng Chủ nhật với bút danh Chu Đình Ngạn.
- Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm văn học về đề tài tuổi mới lớn, các tác phẩm của ông rất được độc giả ưa chuộng và nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim.
- Năm 13 tuổi, ông đăng báo bài thơ đầu tiên. Tác phẩm đầu tiên in thành sách là một tập thơ tên Thành phố tháng tư (Nhà xuất bản Tác phẩm mới, 1984, in chung với Lê Thị Kim).
- Năm 1995, ông được bình chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm (1975-1995), đồng thời được Hội Nhà Văn Thành phố Hồ Chí Minh bình chọn là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu trong 20 năm (1975-1995).
- Năm 1998, ông được Nhà xuất bản Kim Đồng trao giải Nhà văn có sách bán chạy nhất.
- Tác phẩm chính: Kính vạn hoa (bộ truyện 54 tập), Mắt biếc (truyện dài, 1990), Cô gái đến từ hôm qua (truyện dài, 1989), Cây chuối non đi giày xanh (truyện dài, 7.1. 2018), Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (truyện)..

* Tác phẩm
- Xuất xứ: Điều không tính trước in trong tập Út Quyên và tôi, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, 2019.
- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự
- Bố cục :3 phần
+ Phần 1: Từ đầu đến "tôi tìm thấy" vũ khí "trong hộp đồ nghề của anh Nghĩa" : Nguyên nhân dẫn đến tâm trạng uất ức và muốn đánh nhau của nhân vật "tôi"
+ Phần 2: Tiếp theo đến "xịt vào người nó, thế là nó lăn đùng ra đất" : Sự chuẩn bị cho cuộc đánh nhau của nhân vật "tôi" cùng đồng bọn
+ Phần 3: Còn lại: Hành động bất ngờ của Nghi và sự giảng hòa của ba đứa trẻ

- Tóm tắt:
Cách đây 5 hôm, nhân vật tôi không phục vì bị Nghi cho là mình phạm lỗi việt vị trong trận bóng giao hữu, "tôi" quyết định đánh nhau để giành lại công bằng, thậm chí còn chuẩn bị sẵn "vũ khí" đi đánh nhau và rủ thêm Phước làm đồng bọn. Tôi và Phước nấp sẵn trong bụi cây, chờ Nghi đi qua sẽ đánh để cho Nghi một trận nhớ đời. Thế nhưng khi gặp nhau, hành động của Nghi đã làm cả hai chú bé bất ngờ. Nghi đưa ra một cuốn sách về luật bóng đá để "tôi" đọc tham khảo, còn rủ hai người bạn cùng đi xem phim. "Tôi" và Phước thấy thế bỗng nhiên nguôi giận, không còn muốn đánh nhau nữa, cả ba lại hòa đồng vui vẻ.

- Giá trị nội dung: Truyện kể về cuộc xích mích không đáng có cùng suy nghĩ trẻ con của nhân vật tôi. Sự rộng lượng và không chấp nhặt của Nghi đã khiến nhân vật tôi và Phước buông bỏ sự căm ghét, thù hận để cùng nắm tay nhau vui vẻ, hòa đồng như những người bạn thật sự. Câu chuyện giúp chúng ta hiểu ra trong cuộc sống, trước một sự việc, chúng ta cần bình tĩnh để đánh giá mọi việc không nên lấy bạo lực để giải quyết mọi chuyện; nên chân thành, nhẫn nhịn và có lòng bao dung với mọi người.

- Giá trị nghệ thuật:
+Xây dựng tình huống truyện bất ngờ, gây hài hước, kịch tính
+Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm
+Văn phong gần gũi, phù hợp với học sinh

Hướng dẫn Soạn bài: Điều không tính trước - Ngữ văn 6, Sách Cánh diều, trang 70 – 75.
Chuẩn bị (Trang 70)​

* Xem lại các mục Chuẩn bị bài Bức tranh của em gái tôi để vận dụng vào bài đọc hiểu văn bản này
Trả lời
- Truyện kể về câu chuyện mà "tôi" không lường trước được đó là trong một lần đá bóng, "tôi" xảy ra xích mích với Nghi. Cứ nghĩ chúng tôi sẽ xảy ra cuộc tranh chấp đánh nhau ai ngờ cả cả "tôi", Nghi và Phước lại trò chuyện vui vẻ và trở thành những người bạn tốt.
- Truyện kể về 3 nhân vật: Tôi, Nghi, Phước
- Nhân vật chính là nhân vật tôi (cậu bé dễ xúc động, nông nổi nhưng cũng rất tốt)
- Ngôi kể thứ nhất.
- > tác dụng: Việc lựa chọn ngôi kể như vậy rất thích hợp với chủ đề bộc lộ tâm trạng nhân vật
- Bài học rút ra: Trước một sự việc, chúng ta cần bình tĩnh để đánh giá mọi việc không nên lấy bạo lực để giải quyết mọi chuyện.

*Đọc trước truyện Điều không tính trước, tìm hiểu thêm về thông tin về tác giả Nguyễn Nhật Ánh.
Trả lời:
- Nguyễn Nhật Ánh sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955, tại làng Đo Đo, xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, là một nhà văn người Việt. Ông có nhiềug bút danh như Anh Bồ Câu, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông..
- Hiện nay, ông là bình luận viên thể thao trên báo Sài Gòn Giải phóng Chủ nhật với bút danh Chu Đình Ngạn.
- Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm văn học về đề tài tuổi mới lớn, các tác phẩm của ông rất được độc giả ưa chuộng và nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim.
- Năm 13 tuổi, ông đăng báo bài thơ đầu tiên. Tác phẩm đầu tiên in thành sách là một tập thơ tên Thành phố tháng tư (Nhà xuất bản Tác phẩm mới, 1984, in chung với Lê Thị Kim).
- Năm 1995, ông được bình chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm (1975-1995), đồng thời được Hội Nhà Văn Thành phố Hồ Chí Minh bình chọn là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu trong 20 năm (1975-1995).
- Năm 1998, ông được Nhà xuất bản Kim Đồng trao giải Nhà văn có sách bán chạy nhất.
- Tác phẩm chính: Kính vạn hoa (bộ truyện 54 tập), Mắt biếc (truyện dài, 1990), Cô gái đến từ hôm qua (truyện dài, 1989), Cây chuối non đi giày xanh (truyện dài, 7.1. 2018), Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (truyện)..
- Năm 2010, tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ của ông được trao tặng Giải thưởng Văn học ASEAN.

Đọc hiểu​

Trong khi đọc​

Câu 1 trang 71. Chú ý ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó
Trả lời:
- Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, xưng tôi (theo lời kể của nhân vật tôi).
- Tác dụng của việc chọn ngôi kể thứ nhất:
+ Làm cho câu chuyện được kể trở nên chân thực, sinh động, hấp dẫn,
+Giúp người kể kể câu chuyện xảy ra với mình, để lời kể được chân thật hơn, chân thành hơn
+ Giúp người kể dễ dàng kể lại mọi cung bậc cảm xúc trước sự việc xảy ra.
+Giúp cho nhân vật kể chuyện tự soi xét, đánh giá những tình cảm, ý nghĩ của mình, bộc lộ một cách chân thành những ý nghĩ thầm kín.
+làm nổi bật chủ đề của truyện (trong cuộc sống, trước một sự việc, chúng ta cần bình tĩnh để đánh giá mọi việc không nên lấy bạo lực để giải quyết mọi chuyện; nên chân thành, nhẫn nhịn và có lòng bao dung với mọi người).

Câu 2 trang 71. Tình huống dẫn đến viện nhân vật tôi có ý định "đánh nhau" là gì?

Trả lời:
- Tình huống dẫn đến ý định đánh nhau là: Trong trận bóng giao hữu giữa hai lớp, bàn thắng của nhân vật tôi không được đội bạn (đặc biệt là Nghi) công nhận vì cho là tôi đã mắc lỗi "việt vị". Nhân vật tôi cảm thấy bị thiên vị, không công bằng, Rồi tôi còn bị Nghi trêu chọc đến mức giận tím mặt nên có ý định "đánh nhau".

Câu 3 trang 71. Chú ý các lời đối thoại của hai nhân vật, từ đó có thể thấy rõ hơn đặc điểm nhân vật "tôi"

Trả lời:
- Qua lời đối thoại của 2 nhân vật tôi và Phước, ta thấy nhân vật "tôi" là người rất coi trọng công bằng, tự trọng, nóng tính, nhưng suy nghĩ cũng rất trẻ con.

Câu 4 trang 72. So với dự định ban đầu thì sự việc xảy ra ở phần 3 khác như thế nào?

Trả lời:
- Việc xảy ra ở phần (3 rất bất ngờ, hoàn toàn trái ngược với dự tính của tôi. Cụ thể:
+Dự định ban đầu:
Vì bị Nghi cho là mình phạm lỗi việt vị trong trận bóng giao hữu, và còn bị Nghi trêu chọc đến xấu hổ, nhân vật "tôi" quyết định đánh nhau để giành lại công bằng
Tôi còn chuẩn bị sẵn "vũ khí" đi đánh nhau và rủ thêm Phước làm đồng bọn.
Tôi và Phước lên kế hoạch tỉ mỉ: Nấp sẵn trong bụi cây, chờ Nghi đi qua sẽ đánh để cho Nghi một trận nhớ đời.
+ Sự việc ở phần 3:
Thế nhưng khi gặp nhau, hành động của Nghi đã làm cả hai chú bé bất ngờ.
Nghi đưa ra một cuốn sách về luật bóng đá để "tôi" đọc tham khảo, còn rủ hai người bạn cùng đi xem phim.

Nghi vui vẻ, hồ hởi, còn trần trồ khen "vũ khí" của tôi đẹp, còn hỏi mượn để vặn lại xe.
- >Tác dụng: Làm câu chuyện bất ngờ, kịch tính, hấp dẫn;

Câu 5 trang 72. Tranh minh họa trang 72 cho sự việc gì trong truyện?
Trả lời:
- Tranh minh họa cho sự việc cuối truyện: Nhân vật "tôi" cùng Phước đã giăng bẫy chờ Nghi tới để đánh cho Nghi 1 bài học nhớ đời. Tôi từ trong bụi tiến về phía Nghi, Nghi thấy tôi, thò tay vào túi quần để lấy ra một cuốn sách về luật bóng đá.

Câu 6 trang 73. Trong phần (4), điều gì khiến người đọc hồi hộp?
Trả lời:
- Điều bất ngờ khiến người đọc hồi hộp là tôi sợ rằng Phước nấp trong bụi cây, không nhận ra "kế hoạch" đã thay đổi, nhô lên hụp xuống lên tục để chuẩn bị thực hiện kế hoạch "đánh Nghi". Như thế, nhân vật tôi sẽ càng xấu hổ, bẽ bàng.

Câu 7 trang 73. Qua phần (4), em thấy Nghi là người như thế nào?
Trả lời:
- Em thấy Nghi là người bộc trực nhưng thẳng thắn, thân thiện, rất tốt bụng, và đề cao tình bạn.

Câu hỏi 8 trang 74. Tranh minh họa trang 74 nhắc em nhớ tới câu tục ngữ nào về sự đoàn kết?
Trả lời:
- Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
- Chết cả đống còn hơn sống một người．
- Dân ta nhớ một chữ đồng: Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh．
- Một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ.

Sau khi đọc (trang 74)​

Câu 1 trang 74. Câu chuyện được kể theo ngôi nào? Dẫn ra một ví dụ về lời người kể chuyện và lời nhân vật trong truyện Điều không tính được
Trả lời:
- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất, kể theo lời của nhân vật tôi (cậu học sinh)
* Dẫn ra một ví dụ về lời người kể chuyện (là những câu dẫn truyện, câu thoại của nhân vật tôi) :
-Mày tìm tao chi vậy?
Tôi nói và rút tay ra khỏi túi quần, vô tình lại lôi ra cả cái kềm
-À.. à, lúc nãy tao sửa xe, rồi bỏ quên trong túi.
* Dẫn ra một ví dụ về lời của nhân vật trong truyện (là các câu được ngắt xuống dòng và có dấu gạch ngang ở đầu mỗi lời nói) :
- Ủa, mày đi đâu đó?
-Đưa tao xem nào!
Tôi nói và rút tay ra khỏi túi quần, vô tình lại lôi ra cả cái kềm
-Mày đem kềm đi đâu vậy?

Câu 2 trang 74. "Điều không tính trước" trong câu chuyện là điều gì? Qua đó em thấy nhân vật Nghi là người như thế nào?
Trả lời:
- " Điều không tính trước" trong câu chuyện là ban đầu, ý định của tôi là cùng Phước chặn đường đánh Nghi nhưng sau đó lại kết thúc bằng việc Nghi giảng hòa và mời tôi và Phước đi xem phim; rồi tôi và Phước không còn không còn muốn đánh nhau nữa, cả ba lại hòa đồng vui vẻ.
- Em thấy Nghi là người bộc trực, nhưng thẳng thắn, tốt bụng, nhiệt tình với bạn bè, trân trọng tình bạn.

Câu 3 trang 74. Nhân vật "tôi" trong truyện là người như thế nào? Hãy chỉ ra một số chi tiết (hình dáng, lời nói, suy nghĩ, hành động) mà nhà văn đã dùng để khắc họa đặc điểm nhân vật "tôi".
Trả lời:
- Nhân vật tôi là kiểu người trẻ con, nóng tính, nhưng biết nhìn ra vấn đề và thay đổi.
- Chi tiết thể hiện lời nói của tôi: Được rồi, nếu mày muốn gây sự, ông sẽ cho mày biết tay; Chiều nay mày có đi đánh nhau với tao không? ; ra đi Phước ơi, con chim của mày bay đi mất rồi;
+ Chi tiết thể hiện hành động của tôi: Đi tìm vũ khí để đánh nhau, rủ Phước cùng đi đánh Nghi; lên kế hoạch đánh Nghi, nấp trong bụi cây; chặn Nghi giữa đường, đưa kềm cho Nghi, nhảy tới chắn giữa Phước và Nghi
+ Chi tiết thể hiện suy nghĩ của tôi: Chết cha, vậy là nó đã chuẩn bị rồi. Chẳng biết nó đem theo vũ khí gì? Thót bụng, ngơ ngác, hoảng hốt, ấp úng

Câu 4 trang 75. Điều gì tạo nên sự hấp dẫn trong kết thúc của câu chuyện
Trả lời:
- Điều tạo nên sự hấp dẫn trong kết truyện ở phần (4) là chính tôi là người dày công lên kế hoạch bắn thun vào Nghi thì đến cuối truyện tôi lại khoát

Chuẩn bị

- Rà soát lại các điểm chuẩn bị cho bài đọc hiểu 'Bức tranh của em gái tôi' để áp dụng vào bài này

- Đọc qua truyện 'Điều không tính trước', tìm hiểu thêm về tác giả Nguyễn Nhật Ánh.

Bài làm:

Truyện kể về một sự việc bất ngờ trong trận đá bóng khi tôi xảy ra mâu thuẫn với Nghị. Thay vì đánh nhau, chúng tôi lại ngồi trò chuyện vui vẻ và trở thành bạn tốt.

Nhân vật trong truyện gồm: tôi, Nghị, Phước.

Nhân vật chính là cậu bé dễ xúc động và nông nổi nhưng tốt bụng.

Ngôi kể là ngôi thứ nhất, phù hợp để thể hiện cảm xúc nhân vật.

Bài học: Đối mặt với tình huống, chúng ta nên giữ bình tĩnh, không dùng bạo lực để giải quyết vấn đề.

Tìm hiểu thêm về tác giả Nguyễn Nhật Ánh:

Nguyễn Nhật Ánh là một nhà văn nổi tiếng ở Việt Nam, sinh năm 1955 tại Quảng Nam. Ông chuyên viết về thiếu nhi và tuổi mới lớn. Nguyễn Nhật Ánh từng được bầu chọn là nhà văn yêu thích nhất trong 40 năm liên tiếp (1975-2015). Trong 20 năm tới (2015-2035), ông có thể vẫn là một trong những nhà văn được yêu thích nhất.

Đọc hiểu

* Câu hỏi giữa bài

Chú ý ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó.

Nguyên nhân dẫn đến ý định 'đánh nhau' là gì?

Chú ý các lời đối thoại của hai nhân vật, từ đó rõ hơn đặc điểm nhân vật 'tôi'.

Sự việc xảy ra ở phần 3 khác như thế nào so với dự định ban đầu?

Tranh minh họa cho chi tiết sự việc gì trong truyện?

Trong phần 4, điều gì khiến người đọc hồi hộp?

Qua phần 4, em thấy Nghị là người như thế nào?

Tranh minh họa nhắc em nhớ tới câu tục ngữ nào về sự đoàn kết?

Bài làm:

1. Câu chuyện được kể theo ngôi nào? Dẫn ra ví dụ về lời người kể chuyện và lời nhân vật trong truyện 'Điều không tính trước'.- Câu chuyện kể theo ngôi thứ nhất.- Ví dụ:

• Lời người kể chuyện: “Cách đây năm hôm, trong trận bóng giao hữu giữa lớp tôi và lớp thằng Nghị… việt vị.”
• Lời của nhân vật: “- Lần sau đừng “ăn cắp trứng gà” nữa nhé!”

2. “Điều không tính trước” trong câu chuyện là gì? Qua đó em thấy nhân vật Nghị như thế nào?- “Điều không tính trước” là trận đánh nhau không xảy ra, mà Nghị mang sách đến cho tôi và mời tôi đi xem bóng đá.- Điều đó cho thấy Nghị là cậu bé trêu chọc bạn bè nhưng rất tốt bụng.

3. Nhân vật “tôi” trong truyện là người như thế nào? Chỉ ra một số chi tiết (hình dáng, lời nói, suy nghĩ, hành động...) mà nhà văn dùng để khắc họa nhân vật “tôi”.- Nhân vật “tôi” là người nóng tính, dễ xúc động nhưng tốt bụng, lương thiện.- Một số chi tiết như:

• Dễ tức giận: “Được rồi, nếu mày muốn gây sự, tao sẽ cho mày biết tay.” Tôi lẩm bẩm và đi tìm vũ khí.
• Rủ Phước đánh nhau cùng: “Chiều nay mày có đi đánh nhau không?” “Tao không thể bỏ qua việc thằng Nghị đã gian lận trận bóng hôm trước và còn chọc tức tụi mình!”
• Khi thấy Nghị mang sách đến và mời đi xem phim, tôi từ bỏ ý định đánh nhau và ngăn Phước lại: “Tôi khoát tay bảo thôi.” “Tôi vội vàng đứng chắn giữa nó và Nghị.”

4. Điều gì tạo nên sự hấp dẫn trong kết thúc của câu chuyện (Phần 4).- Phước đang trốn trong bụi cây không nghe được cuộc trò chuyện của tôi và Nghị, vẫn tiếp tục thực hiện kế hoạch.

5. Theo em, qua câu chuyện, tác giả muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Điều gì là thấm thía và sâu sắc nhất đối với em? Vì sao?- Tác giả phê phán việc giải quyết vấn đề bằng bạo lực và ca ngợi cách giải quyết bằng lý lẽ và thấu đáo. Cả hai điều này đều thấm thía và sâu sắc vì giúp con người nhận ra bài học cuộc sống.

6. Em hiểu thế nào về kết thúc truyện: “Nắng chiều hắt bóng ba đứa xuống mặt đường thành một khối, giống như người khổng lồ trong truyện cổ”?- Kết thúc truyện mang thông điệp về tình bạn: sự gắn bó, đoàn kết giữa những người bạn.

1. Chuẩn bị

- Ôn lại phần Chuẩn bị từ bài Bức tranh của em gái tôi để áp dụng vào việc hiểu văn bản này:

• Truyện kể về nhân vật tôi trong một trận đá bóng, xảy ra mâu thuẫn với Nghi. Tôi nghĩ rằng sẽ xảy ra một cuộc ẩu đả, nhưng cả ba lại ngồi trò chuyện vui vẻ và trở thành bạn bè tốt.
• Nhân vật trong truyện: tôi, Nghi, Phước.
• Nhân vật chính là một cậu bé nhạy cảm và tốt bụng.
• Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. Lựa chọn ngôi kể này phù hợp để diễn tả cảm xúc và tâm trạng của nhân vật.
• Bài học: Trước các tình huống, chúng ta cần giữ bình tĩnh để đánh giá và không nên giải quyết mọi vấn đề bằng bạo lực.

- Tìm hiểu thêm về tác giả Nguyễn Nhật Ánh:

• Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955.
• Quê: huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.
• Ông là nhà văn được yêu thích nhất trong giới độc giả tuổi thiếu niên.
• Các tác phẩm nổi bật: Trước vòng chung kết, Chuyện cổ tích dành cho người lớn, Kính vạn hoa, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh..

2. Đọc hiểu

Câu 1. Chú ý ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó.

• Truyện kể theo ngôi thứ nhất.
• Tác dụng: Ngôi kể thứ nhất giúp bộc lộ sâu sắc suy nghĩ và tâm trạng của nhân vật.

Câu 2. Tình huống dẫn đến ý định “đánh nhau” là gì?

Tình huống: Trong trận bóng giao hữu, nhân vật “tôi” ghi một bàn thắng đẹp, nhưng Nghi đã tuyên bố “tôi” việt vị, không công nhận bàn thắng và còn trêu chọc.

Câu 3. Chú ý các lời đối thoại của hai nhân vật, từ đó có thể thấy rõ hơn đặc điểm nhân vật “tôi”.

Nhân vật “tôi” là một cậu bé dễ xúc động và khá hiếu thắng.

Câu 4. So với dự định ban đầu thì sự việc xảy ra ở phần 3 khác như thế nào?

Thay vì xảy ra trận đánh nhau, Nghi đã mang sách đến cho “tôi” để giải thích về luật bóng đá và mời “tôi” đi xem phim.

Câu 5. Tranh minh họa cho chi tiết sự việc gì trong truyện?

Nhân vật “tôi” cùng Phước đang chờ Nghi đến để chuẩn bị cho cuộc ẩu đả.

Câu 6. Trong phần 4, điều gì khiến người đọc hồi hộp?

Phước ẩn nấp trong bụi cây không nghe được cuộc trò chuyện của “tôi” và Nghi, tiếp tục thực hiện kế hoạch.

Câu 7. Qua phần 4, em thấy Nghi là người như thế nào?

Nghi là một cậu bé ngây thơ, chân thành và rất tốt bụng.

Câu 8. Tranh minh họa nhắc em nhớ tới câu tục ngữ nào về sự đoàn kết?

Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Câu chuyện được kể theo ngôi nào? Dẫn ra một ví dụ về lời người kể chuyện và lời nhân vật trong truyện Điều không tính được.

- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất.

- Ví dụ:

• Lời người kể chuyện: “Cách đây năm hôm, trong trận bóng giao hữu giữa lớp tôi và lớp thằng Nghi… việt vị”.
• Lời của nhân vật: “ - Lần sau đừng “ăn cắp trứng gà” nữa nghen!”.

Câu 2. “Điều không tính trước” trong câu chuyện là điều gì? Qua đó em thấy nhân vật Nghi là người như thế nào?

- “Điều không tính trước” là trận đánh nhau không xảy ra, mà Nghi đã mang sách đến để “tôi” đọc và mời “tôi” đi xem phim.

- Điều đó cho thấy Nghi là một cậu bé thích trêu đùa nhưng rất tốt bụng.

Câu 3. Nhân vật “tôi” trong truyện là người như thế nào? Hãy chỉ ra một số chi tiết (hình dáng, lời nói, suy nghĩ, hành động...) mà nhà văn đã dùng để khắc họa đặc điểm nhân vật “tôi”.

- Nhân vật “tôi” là người nóng tính, dễ xúc động nhưng bản chất là tốt bụng và lương thiện.

- Một số chi tiết như:

• Dễ tức giận: “Được rồi, nếu mày muốn gây sự, ông sẽ cho mày biết tay”. Tôi lẩm bẩm và tiếp tục tìm vũ khí.
• Rủ Phước đi đánh nhau: “Chiều nay mày có đi đánh nhau với tao không?”, “Mày sợ thằng Nghi? Chính nó đã gian lận trận bóng hôm trước và còn trêu đùa chúng ta! Bỏ qua sao được!”
• Khi thấy Nghi mang sách đến và mời đi xem phim, tôi đã từ bỏ ý định đánh nhau và ngăn Phước lại: “Tôi khoát tay bảo thôi”, “Tôi vội vàng nhảy ra đứng chắn giữa nó và Nghi”...

Câu 4. Điều gì tạo nên sự hấp dẫn trong kết thúc của câu chuyện (Phần 4).

Phước ẩn nấp trong bụi cây không nghe được cuộc trò chuyện của “tôi” và Nghi, vẫn tiếp tục theo kế hoạch.

Câu 5. Theo em, qua câu chuyện, tác giả muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Điều gì đối với em là thấm thía và sâu sắc nhất? Vì sao?

Tác giả muốn phê phán việc giải quyết vấn đề bằng bạo lực và ca ngợi việc giải quyết bằng lý lẽ, thấu đáo. Cả hai đều thấm thía và sâu sắc vì chúng giúp con người nhận thức bài học trong cuộc sống.

Câu 6. Em hiểu như thế nào về kết thúc truyện: “Nắng chiều hắt bóng ba đứa xuống mặt đường thành một khối, giống như người khổng lồ trong truyện cổ”.

Kết thúc truyện mang thông điệp về tình bạn: sự gắn bó và đoàn kết giữa những người bạn.

Chuẩn bị 

- Truyện ngắn là loại văn bản ngắn gọn, ít nhân vật và sự kiện phức tạp. Chi tiết và ngôn từ trong truyện rất súc tích.

- Khi đọc truyện ngắn:

+ Câu chuyện kể về việc hai nhân vật Nghi và “tôi” trở thành bạn bè sau một sự xích mích trong trận bóng đá, xảy ra vào chiều hôm đó tại ngã tư đường.

+ Các nhân vật trong truyện gồm: “tôi”, Nghi, Phước. Nhân vật chính là “tôi”, người dễ bị cảm xúc chi phối, dễ nổi giận nhưng cũng rất tốt bụng.

+ Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, giúp bộc lộ rõ ràng cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật “tôi”.

+ Câu chuyện nhấn mạnh việc bình tĩnh và cân nhắc trước khi hành động. Điều này có liên quan đến thực tế hiện nay khi mọi người thường hành động theo cảm xúc mà không xem xét tình hình khách quan. Điều này cũng khuyến khích cá nhân thay đổi cách ứng xử.

- Đọc trước truyện Điều không tính trước; tìm hiểu thêm về tác giả Nguyễn Nhật Ánh:

+ Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại Quảng Nam, nổi tiếng với nhiều tác phẩm dành cho tuổi trẻ và được yêu thích rộng rãi.

+ Ông đã viết khoảng 100 cuốn sách và là một trong số ít nhà văn Việt Nam hiện đại sống bằng nghề viết của mình.

Đọc hiểu

Trong khi đọc

Câu hỏi trang 71 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chú ý ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó.

Trả lời: 

Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, giúp làm rõ và chân thực hóa cảm xúc, tâm trạng của nhân vật “tôi”.

Câu hỏi trang 71 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tình huống dẫn đến ý định “đánh nhau” là gì?

Trả lời:

Tình huống này xuất phát từ việc bàn thắng của nhân vật “tôi” không được công nhận vì Nghi cho rằng đó là việt vị và còn trêu chọc.

Câu hỏi trang 71 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chú ý các lời đối thoại của hai nhân vật, từ đó có thể thấy rõ hơn đặc điểm nhân vật “tôi”.

Trả lời:

Những lời đối thoại giữa nhân vật “tôi” và Phước cho thấy “tôi” là người dễ nóng giận và hiếu thắng.

Câu hỏi trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 2: So với dự định ban đầu thì sự việc xảy ra ở phần 3 khác như thế nào?

Trả lời: 

Thay vì xảy ra trận đánh nhau như dự định, Nghi mang đến sách về luật bóng đá và mời mọi người đi xem phim, thay đổi hướng giải quyết vấn đề.

Câu hỏi trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tranh minh họa cho chi tiết, sự việc gì trong truyện?

Trả lời: 

Tranh minh họa chi tiết nhân vật “tôi” chặn đường Nghi, lo lắng khi Nghi tìm mình và sợ hãi khi bị trả thù.

Câu hỏi trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Trong phần 4, điều gì khiến người đọc hồi hộp?

Trả lời: 

Trong phần 4, sự hồi hộp đến từ việc Phước kéo căng ná thun, chuẩn bị bắn vào Nghi mà không nhận ra tín hiệu ngừng bắn của nhân vật “tôi”.

Câu hỏi trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Qua phần 4, em thấy Nghi là người như thế nào?

Trả lời: 

Qua phần 4, Nghi mặc dù có vẻ nóng tính và thích trêu chọc, nhưng thực tế là người suy nghĩ thấu đáo, tìm cách giải quyết hợp lý và tốt bụng.

Câu hỏi trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tranh minh họa nhắc em nhớ tới câu tục ngữ nào về sự đoàn kết?

Trả lời: 

“Một cây làm chẳng nên non,/ Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

Sau khi đọc

Câu 1 trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Câu chuyện được kể theo ngôi nào? Dẫn ra một ví dụ về lời người kể chuyện và lời nhân vật trong truyện Điều không tính trước.

Trả lời: 

- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất. 

- Ví dụ trong truyện Điều không tính trước:

+ Lời người kể chuyện: Tôi chuẩn bị đánh nhau; Ý nó bảo tôi giỏi tài nấp sắn ở sân đối phương để rình cơ hội ghi bàn “bất hợp pháp”.

+ Lời nhân vật: Nghi – Lần sau đừng “ăn cắp trứng gà” nữa nghen!; Phước – Đánh nhau ấy à?...

Câu 2 trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 2: “Điều không tính trước” trong câu chuyện là điều gì? Qua đó, em thấy nhân vật Nghi là người thế nào?

Trả lời: 

- “Điều không tính trước” là việc trận đánh không xảy ra mà thay vào đó là giải quyết xung đột bằng cách hòa bình và đi xem phim. Nhân vật Nghi, dù có phần nóng nảy, nhưng lại rất suy nghĩ thấu đáo và tốt bụng.

Câu 3 trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Nhân vật “tôi” trong truyện là người như thế nào? Hãy chỉ ra một số chi tiết (hình dáng, lời nói, suy nghĩ, hành động,…) mà nhà văn đã dùng để khắc họa đặc điểm nhân vật “tôi”.

Trả lời: 

- Nhân vật “tôi” là người dễ xúc động, hay cáu giận nhưng cũng rất tốt bụng.

- Một số chi tiết khắc họa nhân vật “tôi”:

+ Tìm vũ khí để trả thù Nghi: Được rồi, nếu mày muốn gây sự, ông sẽ cho mày biết tay!

+ Rủ Phước đánh nhau và những lời khiêu khích: Chẳng lẽ mày sợ thằng Nghi… Bỏ qua sao được!...

+ Khi thấy Phước chuẩn bị “khai hỏa”, lập tức đứng chắn giữa Phước và Nghi. 

Câu 4 trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Điều gì tạo nên sự hấp dẫn trong phần kết thúc của câu chuyện (phần 4).

Trả lời: 

Sự hấp dẫn đến từ việc các nhân vật cùng nhau đi xem phim và trở thành bạn bè.

Câu 5 trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Theo em, qua câu chuyện, tác giả muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Điều gì đối với em là thấm thía và sâu sắc nhất? Vì sao?

Trả lời: 

Tác giả phê phán sự nóng giận và hành động bốc đồng, ca ngợi cách giải quyết vấn đề bằng lý lẽ và sự hòa giải. Điều thấm thía nhất là phê phán việc chọn bạo lực để giải quyết xung đột, vì nó dẫn đến một xã hội đầy bạo lực và thiếu hòa bình.

Câu 6 trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Em hiểu như thế nào về kết thúc truyện: “Nắng chiều hắt bóng ba đứa xuống mặt đường thành một khối, giống như người khổng lồ trong truyện cổ […]”?

Trả lời: 

Kết thúc truyện mang thông điệp về sự đoàn kết trong tình bạn. Thay vì xung đột và hận thù, ba nhân vật cùng đoàn kết và gắn bó, mang lại niềm vui và hỗ trợ nhau trong cuộc sống.