Buzz
1. Bài tham khảo số 4
Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
Tâm trạng của Uy-lít-xơ thể hiện qua những hành động bộc lộ nhiều phẩm chất:
- Chàng vui mừng vì sắp đoàn tụ với gia đình, nhưng vẫn giữ sự bình tĩnh và sáng suốt khi theo dõi tình hình.
- Chàng đóng giả hành khất, cùng con trai Tê-lê-mác tiêu diệt bọn cầu hôn xấc xược và gia nhân phản bội, thể hiện sự khôn ngoan và sáng suốt.
- Khi gặp vợ, Uy-lít-xơ kiên nhẫn vượt qua thử thách của Pê-nê-lốp, thể hiện sự nhẫn nại và lòng tin mạnh mẽ đối với vợ.
- Uy-lít-xơ cảm thấy hờn dỗi khi Pê-nê-lốp không nhận ra chàng và khóc khi nghe vợ giải thích, cho thấy tình cảm sâu sắc và tình yêu lớn lao của chàng.
Câu 3 (trang 52 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Pê-nê-lốp nghi ngờ khi gặp Uy-lít-xơ vì sợ có người giả mạo, vì đời không thiếu kẻ xảo quyệt và ác độc.
- Thử thách bí mật với chiếc giường chứng minh phẩm chất kiên định của Pê-nê-lốp.
+ Nàng khôn ngoan khi thử thách bằng bí mật chỉ hai vợ chồng biết.
+ Nàng không muốn mất phẩm giá và muốn chứng tỏ lòng thủy chung với chồng.
Câu 4 (trang 52 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Cách kể của Hô-me-rơ trong đoạn trích thể hiện phong cách sử thi: chậm rãi, tỉ mỉ và trang trọng.
+ Đoạn trích cho thấy sự nghi ngờ của Pê-nê-lốp về Uy-lít-xơ, không tin chàng là chồng mình.
+ Câu chuyện kéo dài và tỉ mỉ, phản ánh sự thăm dò và bản chất vấn đề.
- Tác giả sử dụng danh-tính từ để khắc họa nhân vật.
- Khổ cuối đoạn dùng biện pháp so sánh để làm nổi bật niềm vui đoàn tụ của Pê-nê-lốp.
LUYỆN TẬP (trang 52 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Diễn kịch
- Nhập vai Uy-lít-xơ và kể lại cảnh nhận diện
Tôi trở về ngôi nhà yêu dấu sau hai mươi năm lưu lạc. Niềm vui khi trở về và gặp lại người thân là vô hạn, nhưng họ không nhận ra tôi và vợ tôi trở nên lạnh nhạt. Sau khi tiêu diệt bọn cầu hôn và trừng trị lũ đầy tớ phản bội, tôi hồi hộp gặp Pê-nê-lốp. Nàng im lặng và thỉnh thoảng nhìn tôi với sự âu yếm hoặc thờ ơ, làm tôi đau lòng. Tôi lo lắng rằng nàng có thể đã quên tôi. Khi nàng yêu cầu tôi chứng minh dấu hiệu riêng, tôi hiểu nàng muốn thử. Tôi dặn dò con trai chuẩn bị đối phó với bọn cầu hôn và nhắc gia nhân mặc đẹp để giả làm lễ cưới. Pê-nê-lốp đặt thử thách chiếc giường để xác nhận tôi là chồng nàng. Nàng ra lệnh cho nhũ mẫu khiêng chiếc giường ra khỏi phòng, và tôi ngay lập tức giải thích bí mật về chiếc giường. Pê-nê-lốp ôm tôi và rơi nước mắt, cho thấy lòng chung thủy và trí thông minh của nàng. Tôi cảm động và biết ơn sự thông thái và cẩn trọng của nàng, chứng tỏ nàng vẫn mong nhớ tôi. Cả gia đình vui mừng chào đón tôi trở về.
2. Bài tham khảo số 5
Câu 1 (trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Văn bản được chia thành 2 phần:
+ Phần 1 (từ đầu đến “kém gan dạ”): Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật (nhũ mẫu Ơ-ri-clê, Tê-lê-mác, Pê-nê-lốp, Uy-lít-xơ), Pê-nê-lốp tỏ ra thận trọng và chưa tin tưởng chồng.
+ Phần 2 (phần còn lại): Pê-nê-lốp đặt thử thách Uy-lít-xơ với bí mật của chiếc giường và cuối cùng nhận ra chồng mình.
Câu 2 (trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- Khi Pê-nê-lốp không nhận ra chàng là Uy-lít-xơ, chàng mỉm cười nói: “Đừng làm rầy mẹ, mẹ vẫn muốn thử thách cha trong ngôi nhà này. Chắc chắn mẹ con sẽ nhận ra thôi.” Điều này thể hiện sự nhẫn nại và bình tĩnh của Uy-lít-xơ, đồng thời bộc lộ niềm tin vững chắc của chàng đối với vợ.
- Uy-lít-xơ thảo luận với Tê-lê-mác về cách xử lý các gia đình quyền quý có người bị chàng tiêu diệt, cho thấy sự khôn ngoan và sáng suốt của chàng. - Uy-lít-xơ cảm thấy hờn dỗi khi Pê-nê-lốp không nhận ra chàng và khóc khi nghe vợ giải thích nguyên nhân, chứng tỏ sự giàu cảm xúc và tình yêu sâu sắc của chàng đối với vợ.
Câu 3 (trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- Pê-nê-lốp “rất phân vân” khi gặp Uy-lít-xơ vì nàng lo sợ có kẻ lừa gạt, bởi đời đầy rẫy những người xảo quyệt và ác độc.
- Thử thách bí mật với chiếc giường chứng tỏ phẩm chất kiên định của Pê-nê-lốp. Nàng khôn ngoan khi thử thách bằng bí mật chỉ vợ chồng mới biết. Điều này chứng tỏ nàng không muốn mất phẩm giá và muốn chứng minh lòng trung thành với chồng.
Câu 4 (trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- Phong cách kể của Hô-me-rơ tạo nên hiệu quả:
Cách kể của Hô-me-rơ trong đoạn này thể hiện đặc trưng của phong cách sử thi: chậm rãi, tỉ mỉ và trang trọng. Đoạn trích cho thấy sự nghi ngờ của Pê-nê-lốp về Uy-lít-xơ, không tin chàng là chồng mình. Cách kể tỉ mỉ này tạo ra những đoạn đối thoại mang tính thăm dò, từ đó làm sáng tỏ bản chất vấn đề.
- Để khắc họa bản chất nhân vật, Hô-me-rơ sử dụng cụm danh-tính từ phổ biến trong sử thi Hi Lạp (ví dụ: Pê-nê-lốp thận trọng, nhũ mẫu Ơ-ri-clê hiền thảo, Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại…). Điều này tạo nên phong cách riêng, hấp dẫn của sử thi. - Biện pháp nghệ thuật ở khổ cuối đoạn trích (“Dịu hiền” … “buông rời”) là biện pháp so sánh dài, so sánh niềm vui của Pê-nê-lốp với Uy-lít-xơ giống như hạnh phúc của người thoát khỏi biển khơi. Vế so sánh được nêu trước dài hơn với hình ảnh cụ thể, sinh động, như một công cụ nghệ thuật tôn lên sự việc được so sánh.
Luyện tập
Câu 2 (trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tôi trở về ngôi nhà yêu dấu sau hai mươi năm phiêu bạt. Niềm vui khi trở về và gặp lại người thân là vô bờ, nhưng họ không nhận ra tôi và vợ tôi trở nên lạnh nhạt. Sau khi tiêu diệt bọn cầu hôn xấc xược, tôi vào nhà mong ôm vợ mình nhưng nàng lại do dự và nhìn tôi như người lạ. Tim tôi đau nhói, liệu nàng đã quên tôi? Cuối cùng, nàng đặt thử thách “chiếc giường” để xác nhận tôi là chồng nàng. Tôi cảm kích trí thông minh và sự cẩn trọng của nàng, chứng tỏ nàng không bao giờ dễ dãi và luôn mong nhớ chồng. Tôi nhận ra chiếc giường và bí mật giữa hai vợ chồng một cách dễ dàng. Vợ tôi xúc động ôm tôi và rơi nước mắt vui mừng chào đón sự trở về của tôi. Cả gia đình vui mừng hạnh phúc đón chào tôi trở về.
Tóm tắt
Uy-lít-xơ nghĩ rằng Pê-nê-lốp chưa nhận ra mình vì vẻ ngoài rách rưới. Tê-lê-mác trách mẹ. Pê-nê-lốp nói sẽ nhận người hành khất là chồng nếu ông trả lời đúng bí mật về dấu hiệu riêng. Nhũ mẫu đưa ra bằng chứng về vết sẹo, Pê-nê-lốp vẫn không tin nhưng đồng ý xuống nhà xem người đã giết bọn cầu hôn. Nhũ mẫu Ơ-ri-clê thông báo Uy-lít-xơ trở về nhưng Pê-nê-lốp không tin. Uy-lít-xơ tiết lộ bí mật về chiếc giường, Pê-nê-lốp ôm chồng và không nỡ buông rời.
ND chính
Qua cảnh vợ chồng đoàn tụ sau hai mươi năm xa cách, Hô-me-rơ khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp.
3. Bài tham khảo số 6
Trả lời câu 1 trang 52 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Bố cục: 2 phần
- Phần 1 (từ đầu đến kém gan dạ): Pê-nê-lốp chưa chấp nhận chồng.
- Phần 2 (phần còn lại): Cảnh đoàn tụ, khi Pê-nê-lốp nhận ra chồng.
Trả lời câu 2 trang 52 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Khi Pê-nê-lốp từ chối nhận chồng:
+ Uy-lít-xơ mỉm cười, khuyên con trai không nên trách mẹ vì sự nghi ngờ của nàng, đồng thời đề xuất thảo luận về cách xử lý tình hình sau khi bọn cầu hôn bị tiêu diệt.
+ Khi Uy-lít-xơ tắm rửa để hiện ra với vẻ ngoài như trước, chàng trách vợ vì không nhận ra mình.
- Khi Pê-nê-lốp nhận ra chồng: Uy-lít-xơ xúc động rơi nước mắt, ôm chặt vợ yêu dấu, khóc vì hạnh phúc.
=> Uy-lít-xơ đầy xúc động và hạnh phúc khi gặp lại vợ.
=> Cách ứng xử của chàng thể hiện phẩm hạnh cao quý, sự kiên nhẫn, khoan dung và bản lĩnh.
Trả lời câu 3 trang 52 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Pê-nê-lốp phân vân vì:
+ Nàng không biết nên đứng xa hỏi chuyện hay tiến lại gần ôm chồng.
+ Sâu xa hơn, Pê-nê-lốp không hoàn toàn chắc chắn đó là Uy-lít-xơ, và giải thích khi đoàn tụ: Thiếp luôn lo sợ có người lừa gạt, vì đời đầy rẫy những kẻ xảo quyệt và ác độc.
=> Pê-nê-lốp rất bình tĩnh, tự tin và thận trọng.
- Thử thách với bí mật chiếc giường thể hiện sự thông minh, khéo léo và trí tuệ sắc sảo của Pê-nê-lốp.
Trả lời câu 4 trang 52 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Cách kể của Hô-me-rơ tỉ mỉ, chậm rãi và trang trọng, phản ánh phong cách sử thi Hi Lạp.
- Để khắc họa nhân vật, tác giả thường dùng các cụm từ mô tả phẩm chất nhân vật và đặt họ vào tình huống thử thách để bộc lộ phẩm chất qua hành động và lời thoại.
- Ở khổ cuối (Dịu hiền…buông rời), sử dụng biện pháp so sánh mở rộng kết hợp với việc lặp lại các định ngữ chỉ phẩm chất.
Luyện tập
Câu 2 (trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tôi trở về ngôi nhà yêu dấu sau hai mươi năm lưu lạc. Niềm vui khi trở về và gặp lại người thân là vô bờ, nhưng họ không nhận ra tôi và vợ tôi trở nên lạnh nhạt. Sau khi tiêu diệt bọn cầu hôn xấc xược, tôi vào nhà mong ôm vợ, nhưng nàng lại do dự và nhìn tôi như người lạ. Tim tôi đau nhói, liệu nàng đã quên tôi? Cuối cùng, nàng đặt thử thách “chiếc giường” để xác nhận tôi là chồng. Tôi cảm kích sự thông minh và cẩn trọng của nàng, chứng tỏ nàng chưa bao giờ dễ dãi và luôn mong nhớ chồng. Tôi nhận ra chiếc giường và bí mật giữa hai vợ chồng dễ dàng. Vợ tôi xúc động ôm chồng, rơi nước mắt vui mừng đón chồng trở về. Cả gia đình vui mừng chào đón tôi.
Tóm tắt
Uy-lít-xơ nghĩ rằng Pê-nê-lốp chưa nhận ra mình vì vẻ ngoài rách rưới. Tê-lê-mác trách mẹ. Pê-nê-lốp nói sẽ nhận người hành khất là chồng nếu ông ta trả lời đúng bí mật về dấu hiệu riêng. Nhũ mẫu đưa ra bằng chứng về vết sẹo, Pê-nê-lốp vẫn không tin nhưng đồng ý xuống nhà xem người đã giết bọn cầu hôn. Nhũ mẫu Ơ-ri-clê báo tin Uy-lít-xơ trở về nhưng Pê-nê-lốp không tin. Uy-lít-xơ tiết lộ bí mật về chiếc giường, Pê-nê-lốp ôm chồng và không nỡ buông rời.
4. Bài tham khảo số 1
Tóm tắt
+ Sau khi chiếm được thành Tơ-roa, Uy-lít-xơ bắt đầu hành trình trở về quê hương. Dù chàng đã lênh đênh trên biển suốt mười năm nhưng vẫn chưa về tới nhà. Chàng bị nữ thần Ca-líp-xô giữ lại vì tình yêu, nhưng thần Dớt đã sai Héc-mét đến yêu cầu nàng thả chàng. Sau khi bị bão đánh chìm thuyền, Uy-lít-xơ dạt vào xứ Phê-a-ki, nơi công chúa Nô-xi-ca và nhà vua đối xử ân cần. Chàng kể cho vua nghe những cuộc phiêu lưu mạo hiểm: vượt qua xứ sở của những kẻ khổng lồ một mắt, thoát khỏi sự quyến rũ chết người của các nàng tiên cá Xi-ren, v.v. Nhà vua cảm động và cho chàng thuyền về quê hương I-tác. Về đến nhà, Uy-lít-xơ giả làm người hành khất để không bị nhận ra. Pê-nê-lốp, vợ chàng, không nhận ra. Để đáp trả sự khinh thường của bọn cầu hôn, Pê-nê-lốp ra điều kiện ai có thể giương được cung của Uy-lít-xơ và bắn xuyên qua mười hai chiếc vòng rìu thì sẽ lấy người đó. Mọi người đều thất bại, Uy-lít-xơ bắn trúng và thắng cuộc. Nhân cơ hội, cha con chàng đã trừng trị bọn cầu hôn và những gia nhân phản bội.
Nội dung chính
+ Đoạn trích miêu tả cuộc gặp gỡ của hai vợ chồng sau hai mươi năm xa cách, nhưng không phải là cuộc gặp bình thường mà là một màn thử thách nhận diện. Trong cảnh này, các nhân vật thử thách lẫn nhau để tìm lại hạnh phúc. Câu chuyện ca ngợi trí tuệ và khát vọng hạnh phúc của người Hi Lạp, đồng thời nhấn mạnh giá trị cao quý và thiêng liêng của tình cảm gia đình.
Câu 1 (Trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Bố cục chia thành 2 phần:
- Phần 1 (từ đầu ... người kém gan dạ): Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật, Pê-nê-lốp vẫn chưa nhận ra chồng.
- Phần 2 (còn lại): Pê-nê-lốp nhận ra chồng.
Câu 2 (trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
- Tâm trạng của Uy-lít-xơ khi gặp lại vợ và gia đình:
- Chàng cảm thấy vui mừng, hạnh phúc khi sắp đoàn tụ với gia đình nhưng vẫn giữ bình tĩnh và sáng suốt để theo dõi tình hình.
- Uy-lít-xơ giả làm người hành khất, bình tĩnh cùng con trai Tê-lê-mác trừng trị bọn cầu hôn và gia nhân phản bội.
- Khi gặp vợ, chàng kiên nhẫn trải qua các thử thách của Pê-nê-lốp.
- Nụ cười của Uy-lít-xơ chứng tỏ trí tuệ và phẩm hạnh cao quý của chàng.
- Tình cảm của Uy-lít-xơ dành cho vợ vẫn nồng nàn và nguyên vẹn như ngày đầu.
Câu 3 (trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Tâm trạng “rất đỗi phân vân” của Pê-nê-lốp thể hiện qua dáng điệu, cử chỉ và sự lúng túng trong việc tìm cách ứng xử. Nàng không muốn nhận nhầm vì đó là điều tối kị của người Hy Lạp.
+ Nàng không biết nên đứng xa hay lại gần ôm hôn chồng.
+ Nàng dò xét và tính toán, nhưng không giấu nổi sự xúc động, hạnh phúc khi gặp lại chồng trong bộ dạng rách rưới.
- Pê-nê-lốp thử thách với “bí mật chiếc giường” cho thấy trí tuệ, sự thận trọng và cứng rắn của nàng.
> Pê-nê-lốp là người tỉnh táo, tế nhị, thận trọng nhưng cũng đầy tình cảm và cao thượng.
Câu 4 (Trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Cách kể của Hô-me-rơ qua đoạn trích thể hiện phong cách sử thi: chậm rãi, tỉ mỉ và trang trọng.
+ Trong đoạn trích, Pê-nê-lốp nghi ngờ và không tin rằng Uy-lít-xơ là chồng mình.
+ Đoạn kể kéo dài và tỉ mỉ phản ánh sự thăm dò và phản ứng của nhân vật, làm rõ bản chất vấn đề.
- Tác giả dùng các cụm danh-tính từ để gọi nhân vật, làm rõ bản chất của nhân vật (đặc trưng của sử thi Hi Lạp).
- Sử dụng biện pháp so sánh có đuôi dài, ví von niềm vui tái ngộ của Pê-nê-lốp sinh động và hiệu quả.
Luyện tập
Bài 1 (Trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Diễn kịch cảnh “cảnh nhận mặt qua thử thách bí mật của chiếc giường”
Bài 2 (Trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Nhập vai kể lại cảnh:
Sau khi tiêu diệt bọn cầu hôn cùng con trai Tê-lê-mác và trừng trị các gia nhân phản bội, tôi rất hồi hộp khi gặp Pê-nê-lốp. Khi nàng bước vào và ngồi đối diện, nàng im lặng, có lúc nhìn tôi âu yếm, có lúc lại lạnh nhạt. Nàng yêu cầu tôi chứng minh các dấu hiệu riêng để nhận diện nhau, tôi lập tức hiểu ý nàng. Tôi dặn dò con trai chuẩn bị trước sự trả thù của bọn cầu hôn và bảo các gia nhân mặc trang phục đẹp để người ngoài nghĩ là lễ cưới.
Khi Pê-nê-lốp yêu cầu nhũ mẫu Ơ-ri-clê mang chiếc giường ra khỏi phòng có vách tường kiên cố, tôi đã tiết lộ bí mật của chiếc giường. Ngay khi nói xong, Pê-nê-lốp ôm chầm lấy tôi với những giọt nước mắt ngọt ngào. Tôi nhận thấy sự trung thành và thông minh của vợ và ôm lấy nàng sau bao năm xa cách.
5. Bài tham khảo số 2
I. Tổng quan
1. Nội dung chính:
Đoạn trích mô tả cuộc gặp gỡ của hai vợ chồng Uy-lít-xơ sau hai mươi năm xa cách. Trong cuộc hội ngộ này, các nhân vật đã trải qua những thử thách để tìm lại hạnh phúc. Câu chuyện ca ngợi trí tuệ và khát vọng hạnh phúc của người Hy Lạp, đồng thời nhấn mạnh giá trị thiêng liêng của tình cảm gia đình.
2. Ý nghĩa văn bản:
- Tôn vinh tình yêu vợ chồng trung thành và thủy chung.
- Đề cao trí tuệ và phẩm hạnh con người.
Câu 1 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Bố cục: 2 phần
- Phần 1 (từ đầu…người kém gan dạ): Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật, nơi Pê-nê-lốp vẫn chưa nhận ra chồng mình.
- Phần 2 (còn lại): Uy-lít-xơ vượt qua thử thách và đoàn tụ với gia đình.
Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Tâm trạng của Uy-lít-xơ khi gặp lại vợ và gia đình:
+ Tràn ngập niềm vui, hạnh phúc.
+ Bình tĩnh và sáng suốt.
+ Kiên nhẫn, mỉm cười với con trai.
- Cách ứng xử của chàng thể hiện phẩm chất:
+ Cao quý: Yêu thương vợ con và quê hương.
+ Kiên nhẫn: Chịu đựng sự dửng dưng và thử thách từ Pê-nê-lốp mà không tức giận.
+ Khôn ngoan: Thấu hiểu lòng dạ của Pê-nê-lốp và chuẩn bị đối phó với những kẻ cầu hôn đã bị xử lý.
Câu 3 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Pê-nê-lốp cảm thấy “rất phân vân” vì Uy-lít-xơ xuất hiện trong dáng vẻ của người hành khất với bộ quần áo rách rưới. Nàng lo ngại việc nhận nhầm chồng vì điều này là điều cấm kỵ của người Hy Lạp.
- Pê-nê-lốp đặt ra thử thách “bí mật của chiếc giường” cho thấy nàng là người thông minh, thận trọng, tự tin và đầy tình yêu thương.
Câu 4 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Cách kể của Hô-me-rơ trong đoạn trích thể hiện phong cách sử thi đặc trưng: chậm rãi, tỉ mỉ và trang trọng.
- Tác giả dùng cụm danh-tính từ để làm rõ bản chất nhân vật.
- Ở đoạn kết, tác giả sử dụng biện pháp so sánh mở rộng và so sánh có đuôi dài.
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Diễn kịch cảnh “nhận diện qua thử thách bí mật của chiếc giường”.
Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Nhập vai kể lại cảnh:
Sau khi tiêu diệt bọn cầu hôn và cùng con trai Tê-lê-mác trừng trị các gia nhân phản bội, tôi hồi hộp chờ đợi khoảnh khắc Pê-nê-lốp nhận ra tôi. Tuy nhiên, hôm đó, nàng bước vào lặng lẽ và không nói gì. Trong lúc băn khoăn, Tê-lê-mác lên tiếng trách mẹ. Nàng khẳng định rằng nếu tôi thật sự là chồng nàng, chắc chắn sẽ có những dấu hiệu riêng để nhận diện. Tôi ngồi đối diện Pê-nê-lốp và yêu cầu nhũ mẫu Ơ-ri-clê chuẩn bị cho tôi một chiếc giường riêng. Nghe Pê-nê-lốp nói, tôi bỗng dưng nhắc lại tất cả bí mật về cách chế tác chiếc giường xưa. Ngay khi tôi dứt lời, Pê-nê-lốp chạy đến ôm chặt tôi và nói lời yêu thương trong nước mắt. Tôi ôm nàng, người vợ yêu quý và trung thành sau bao nhiêu năm xa cách.
6. Bài tham khảo số 3
Khái quát chung
1. Tóm tắt sử thi
- Sau khi chiến thắng và chiếm thành Tơ-roa, Uy-lít-xơ trở về quê hương nhưng phải vật lộn suốt mười năm trên biển mà chưa tới nơi. Nữ thần Ca-líp-xô, yêu thương nên giữ chàng lại. Thần Dớt, cảm thương số phận Uy-lít-xơ, đã sai Héc-mét đến yêu cầu Ca-líp-xô thả chàng đi. Sau một trận bão làm chìm bè, Uy-lít-xơ trôi dạt vào xứ Phê-a-ki, nơi chàng được công chúa Nô-xi-ca yêu quý và nhà vua tiếp đãi. Theo lời vua, Uy-lít-xơ kể lại những cuộc phiêu lưu của mình, từ việc thoát khỏi xứ sở của các khổng lồ một mắt đến việc vượt qua tiếng hát quyến rũ của các nàng tiên cá Xi-ren… Cảm phục, nhà vua cho thuyền đưa Uy-lít-xơ về quê I-tác. Về đến nhà, Uy-lít-xơ giả dạng hành khất, khiến Pê-nê-lốp không nhận ra. Để đối phó với bọn cầu hôn, Pê-nê-lốp ra điều kiện: ai giương được cung của Uy-lít-xơ và bắn xuyên qua mười hai vòng rìu thì sẽ được nàng. Tất cả bọn cầu hôn đều thất bại, Uy-lít-xơ bắn trúng và thắng. Nhân cơ hội, cha con chàng đã trừng trị bọn cầu hôn và những gia nhân phản bội.
2. Giá trị tác phẩm Ô-đi-xê
– Nội dung: Ca ngợi trí tuệ, ý chí và nghị lực của con người trong việc chinh phục tự nhiên và ước mơ về cuộc sống hòa bình, hạnh phúc.
– Nghệ thuật: Trí tưởng tượng phong phú, quan sát tinh tế, cốt truyện chặt chẽ, tính cách nhân vật nhất quán, ngôn ngữ trang trọng, đầy hình ảnh ẩn dụ…
3. Nội dung đoạn trích
- Đoạn trích miêu tả cuộc gặp gỡ của Uy-lít-xơ và vợ sau hai mươi năm xa cách, không phải như một cuộc đoàn tụ bình thường mà là một cảnh nhận mặt đầy xúc động. Trong đó, các nhân vật đã thử thách nhau để tìm lại hạnh phúc. Câu chuyện thể hiện vẻ đẹp trí tuệ và khát vọng hạnh phúc của người Hi Lạp, đồng thời khẳng định rằng tình cảm gia đình là thứ tình cảm cao quý và thiêng liêng.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Bố cục: Đoạn trích chia thành 2 phần
- Phần một từ đầu đến '…người kém gan dạ': Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật (nhũ mẫu Ơ-ri-clê, con trai Tê-lê-mác, Pê-nê-lốp, Uy-lít-xơ), Pê-nê-lốp vẫn chưa nhận chồng.
- Phần hai là đoạn còn lại. Pê-nê-lốp thử thách Uy-lít-xơ về bí mật của chiếc giường và hai vợ chồng được đoàn tụ.
Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Phẩm chất của Uy-lít-xơ qua tâm trạng khi gặp vợ :
- Khi Pê-nê-lốp không nhận chàng là chồng và con trai tỏ thái độ khi mẹ không nhận cha, Uy-lít-xơ vẫn bình thản nói: 'Đừng làm mẹ khó chịu, mẹ còn muốn thử thách cha ở đây. Rồi mẹ con sẽ nhận ra, chắc chắn vậy.' Điều này thể hiện sự kiên nhẫn và niềm tin vững vàng của Uy-lít-xơ vào vợ.
- Uy-lít-xơ bàn với con trai về cách đối phó với các gia đình quyền quý có người bị chàng tiêu diệt. Điều này thể hiện sự khôn ngoan và sáng suốt của chàng.
- Uy-lít-xơ cảm thấy tủi thân khi Pê-nê-lốp không nhận ra chàng và khóc khi nghe vợ giải thích lý do. Điều này cho thấy Uy-lít-xơ là người giàu tình cảm, yêu vợ và trân trọng gia đình.
Câu 3 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Pê-nê-lốp 'rất phân vân' vì nếu người hành khất là chồng nàng, sao trước đó không tiết lộ. Hơn nữa, nếu nhận lầm, danh dự của nàng sẽ bị tổn thương nghiêm trọng – điều này là tối kỵ của người Hy Lạp.
- Như Uy-lít-xơ, Pê-nê-lốp cũng có phẩm chất cao quý, như trí tuệ, bình tĩnh, tự tin, quyết đoán và chủ động trong mọi tình huống.
- Pê-nê-lốp sử dụng bí mật chiếc giường để thử nghiệm vì nó giúp xác minh Uy-lít-xơ không phải giả mạo. Đồng thời, nó chứng minh lòng chung thủy của nàng. Nếu chiếc giường bị di dời hoặc không còn là bí mật, phẩm giá của Pê-nê-lốp cũng bị ảnh hưởng. Phép thử này không chỉ khẳng định phẩm chất kiên định của Pê-nê-lốp mà còn làm nổi bật sự bền vững của tình cảm gia đình.
- Hành động của Pê-nê-lốp (cẩn trọng thái quá) phản ánh sự phức tạp của thời đại, nơi đầy rẫy hiểm nguy và đe dọa.
Câu 4 (trang 52 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Cách kể của Hô-me-rơ trong đoạn này thể hiện đặc trưng của phong cách sử thi, vừa chậm rãi, tỉ mỉ, trang trọng. Pê-nê-lốp nghi ngờ Uy-lít-xơ là chồng mình, khiến kiểu kể chuyện tỉ mỉ tạo ra những đoạn đối thoại thăm dò để làm rõ vấn đề.
- Hô-me-rơ thường dùng cách gọi nhân vật bằng cụm danh – tính từ phổ biến trong sử thi Hi Lạp (ví dụ: Pê-nê-lốp thận trọng, nhũ mẫu Ơ-ri-clê hiền thảo, Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại…) để khắc họa bản chất nhân vật và tạo phong cách riêng cho sử thi.
- Biện pháp nghệ thuật của Hô-me-rơ ở cuối đoạn trích ('Dịu hiền' … 'buông rời') là so sánh mở rộng, với vế so sánh được nêu trước, dài hơn, mang hình ảnh cụ thể, sinh động, tạo hiệu quả cao cho câu văn.
Luyện tập
Bài 1 (Trang 52 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1)
Tổ chức diễn kịch cảnh “nhận mặt bằng phép thử bí mật của chiếc giường”
Bài 2 (Trang 52 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1)
Nhập vai kể lại cảnh nhận mặt:
Sau khi tiêu diệt bọn cầu hôn và cùng con trai Tê-lê-mác trừng trị lũ đầy tớ phản bội, tôi rất hồi hộp khi gặp Pê-nê-lốp. Khi nàng bước vào, ngồi đối diện tôi, đôi lúc nàng nhìn tôi âu yếm, lúc lại lạnh nhạt. Nàng yêu cầu tôi nhận ra dấu hiệu riêng để xác nhận nhau, và tôi đã nhận ra ý định của vợ. Tôi dặn dò con trai cẩn thận trước sự trả thù của bọn cầu hôn, nhắc các gia nhân ăn mặc trang trọng để người ngoài nghĩ chúng tôi tổ chức lễ cưới. Khi Pê-nê-lốp yêu cầu nhũ mẫu Ơ-ri-clê mang chiếc giường ra khỏi phòng, tôi liền nói về những bí mật trong việc chế tác giường. Ngay sau đó, Pê-nê-lốp ôm chầm lấy tôi, nước mắt rơi, và tôi cảm nhận được sự chung thủy và thông minh của vợ. Tôi ôm lấy nàng sau bao năm xa cách.
