Top 6 bài soạn xuất sắc về 'Viết báo cáo kết quả nghiên cứu với trích dẫn, chú thích và phương tiện hỗ trợ' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo)

* Tri thức về kiểu bài:

Bài viết báo cáo kết quả nghiên cứu là kiểu bài trình bày quy trình, phương pháp, các dữ liệu và kết quả của một quá trình nghiên cứu

* Yêu cầu đối với kiểu bài:

- Nội dung trình bày chính xác, đầy đủ, hợp lí các kết quả nghiên cứu.

- Ngôn ngữ chính xác, khách quan.

- Sử dụng hợp lí cước chú và các phương tiện phi ngôn ngữ như số liệu, hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ.

- Trích dẫn và lập danh mục tài liệu tham khảo đúng quy cách.

- Bố cục bài viết đảm bảo các phần:

Nhan đề: Khái quát được đề tài nghiên cứu

Tóm tắt: Nêu bối cảnh nghiên cứu, câu hỏi và phương pháp nghiên cứu.

Cơ sở lí thuyết: Nêu khái niệm, lí thuyết nền tảng để triển khai đề tài.

Kết quả nghiên cứu: Trình bày các kết quả nghiên cứu với lí lẽ và bằng chứng thích hợp.

Kết luận: Khái quát những ý chính từ kết quả nghiên cứu, đề xuất giải pháp, hướng phát triển của đề tài.

Tài luệ tham khải: Sắp xếp tài liệu liên quan đến đề tài theo tên tác giả, tên tài liệu, năm xuất bản…

* Hướng dẫn phân tích ngữ liệu tham khảo:

Nghiên cứu mức độ quan tâm của học sinh khối 10 trường Đ.K với hò Nam Bộ.

Câu 1 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Bài viết trên có đáp ứng nhu cầu về bố cục của kiểu bài báo cáo kết quả nghiên cứu không?

Trả lời:

Bài viết trên đã đầy đủ bố cục cần có của một bài báo cáo kết quả nghiên cứu

Câu 2 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nhan đề và phần Tóm tắt của bài báo cáo có đặc điểm gì?

Trả lời:

Nếu khái quát được đề tài nghiên cứu cũng như bối cảnh, câu hỏi và phương pháp nghiên cứu

Câu 3 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Xác định những câu hỏi cho thấy vấn đề nghiên cứu.

Trả lời:

- Liệu các bạn học sinh có nghe đến điệu hò Nam Bộ chưa?

- Bạn có ý định tìm hiểu về Nam Bộ không?

Câu 4 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Để tìm hiểu vấn đề mức độ quan tâm của các bạn học sinh khối 10 trường Đ.K với hò Nam Bộ, các tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học nào?

Trả lời:

Điều tra, phỏng vấn học sinh trường Đ.K với phiếu hỏi

Câu 5 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phần trích dẫn và cước chú trong bài viết có chức năng gì? Cần chú ý điều gì khi trình bày trích dẫn và cước chú?

Trả lời:

Tăng độ tin cậy, rõ ràng của thông tin và kết quả trong báo cáo. Khi trình bày trích dẫn cần phải ghi rõ, đánh dấu in đậm hoặc in nghiên để nổi rõ tiêu đề trích dẫn

Câu 6 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Trong bài viết, các tác giả đã sử dụng những phương tiện hỗ trợ nào để trình bày kết quả nghiên cứu? Từ đó, bạn rút ra được bài học gì khi dùng các phương tiện hỗ trợ trong bài báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học?

Trả lời:

Tác giả đã sử dụng phương tiện hỗ trợ là bảng và biểu đồ thống kê để trình bày rõ ràng kết quả nghiên cứu. Cho nên, khi dùng các phương tiện này, chúng ta cần phải chuẩn bị được số liệu cũng như chọn được phương tiện hỗ trợ phù hợp

Câu 7 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Ở phần kết luận, các tác giả đã đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo phát triển từ bài báo cáo khoa học này. Hướng nghiên cứu ấy là gì?

Trả lời:

Nghiên cứu về hiệu quả của các giải pháp đứa điệu hò Nam Bộ dến gần với giới trẻ

* Thực hành viết theo quy trình

Đề bài (trang 26 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Đề 1: Trường bạn tổ chức cuộc thi Tìm hiểu và bảo tồn bản sắc văn hóa của mỗi miền đất nước ( Nam Bộ, Trung Bộ, Bắc Bộ ). Bạn hãy thành lập nhóm thực hiện đề tài nghiên cứu để tham gia cuộc thi và viết báo cáo trình bày kết quả nghiên cứu của nhóm mình.

Đề 2: Nhóm học tập của bạn được ban biên tập đặc san của trường đặt viết cho chuyên mục Tôi tập làm nhà nghiên cứu một báo cáo về đặc điểm nội dung, nghệ thuật của một số thể loại văn học dân gian đã học. Sau khi thực hiện đề tài, bạn hãy viết một báo cáo về kết quả nghiên cứu của nhóm mình.

Bước 1: Chuẩn bị viết

Xác định đề tài

Đề tài của bài viết chính là vấn đề được lựa chọn để nghiên cứu. Khi tiến hành nghiên cứu, bạn nên chọn vấn đề mới hoặc cách nhìn mới về vấn đề có tính thiết thực, khơi gợi được ở người đọc mối quan tâm, hứng thú.

Xác định tác phẩm truyện, mục đích viết, người đọc

Bạn cần trả lời các câu hỏi: Bản báo cáo này được viết với mục đích gì? Người đọc bản báo cáo này là ai? Từ đó, xác định nội dung, cách viết phù hợp.

Thu thập tài liệu:

Để trả lời câu hỏi nghiên cứu, bạn cần tiến hành thu thập các tài liệu liên quan đến đề tài như báo chí, sách biên khảo, bài phỏng vấn chuyên gia, các công trình nghiên cứu khoa học... Bạn có thể đánh giá mức độ tin cậy của tài liệu bằng cách trả lời những câu hỏi: Tài liệu được công bố khi nào? Ai là tác giả? Đơn vị công bố...

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

Tìm ý

Bạn đã xử lí các tư liệu thu thập được và phác thảo các ý tưởng để trả lời cho câu hỏi nghiên cứu, dự tính những trích dẫn, cước chú và phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng.

Lập dàn ý:

Từ các ý đã tìm được, bạn sắp xếp các ý đảm bảo các phần trong bố cục bài báo cáo. Các đề mục cần được diễn đạt rõ ràng-loogic. Liên kết cùng hướng về làm sáng tỏ câu hỏi nghiên cứu.

Bước 3: Viết bài:

Bài mẫu tham khảo:

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC MƯỜNG TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ

Tóm tắt:

Theo nghĩa Hán - Việt cốt là xương, cách là tiêu chuẩn, phạm vi, quy định. Nói tới cốt cách của con người là nói đến nét đặc sắc, đặc trưng về tính cách của một con người hoặc của một tầng lớp xã hội. Chẳng hạn, người ta nói tới cốt cách nhà Nho, cốt cách nhà tri thức, cốt cách nhà văn... Nói tới cốt cách của một dân tộc thì không chỉ nói tới những nét đặc sắc, đậm đà được biểu hiện qua tính cách mà còn thông qua toàn bộ đời sống vật chất và tinh thần của dân tộc. Cốt cách dân tộc là cái tương đối ổn định, bền vững bởi nó được hình thành, tạo dựng và khẳng định trong lịch sử tồn tại và phát triển của dân tộc. Lĩnh vực thể hiện rõ nhất cốt cách dân tộc, tinh thần dân tộc là văn hóa. Bản sắc văn hóa dân tộc là biểu hiện sống động của cốt cách dân tộc qua bao thăng trầm của lịch sử. Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cũng chính là giữ gìn cốt cách dân tộc. Cốt cách dân tộc được coi là "chất", là "bộ gien" của mỗi dân tộc và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc chính là bảo vệ, giữ gìn bộ gien quý đó. Một nền văn hóa giữ được cốt cách dân tộc sẽ là một nền văn hóa có đủ "sức khỏe" để đề kháng, chống lại sự "ô nhiễm văn hóa" hay "xâm lăng văn hóa" một cách vô thức hay có chủ định. Đây là một điều kiện cơ bản để "tiếp biến" văn hóa trước sự tác động nhiều chiều, phức tạp của khách quan được thực hiện một cách chủ động, tích cực.

I. Một số vấn đề về bản sắc văn hóa dân tộc, bản sắc văn hóa dân tộc Mường

Để hiểu được khái niệm bản sắc văn hóa dân tộc, trước tiên chúng ta phải tìm hiểu khái niệm văn hóa là gì? Theo Lênin, “Nền văn hóa vô sản không phải từ trên trời rơi xuống, nó không phải do những người tự cho mình là chuyên gia về văn hóa vô sản bịa đặt ra. Văn hóa vô sản phải là sự phát triển hợp quy luật của vốn kiến thức mà loài người đã tạo ra dưới ách áp bức của xã hội tư bản, địa chủ và của xã hội quan liêu”.

Theo định nghĩa của UNESCO: “Văn hóa là tổng thể những nét đặc thù về tinh thần và vật chất, về trí tuệ và xúc cảm quy định tính cách của một xã hội hay một nhóm xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản (tồn tại – being) người, những hệ thống giá trị, những truyền thống và tín ngưỡng”.

Theo Đào Duy Anh trong sách Việt Nam văn hóa sử cương: “Văn háo tức là sinh hoạt”.

Qua một số nghiên cứu vừa tìm hiểu ở trên, chúng ta có thể đưa ra định nghĩa: “Bản sắc văn hóa dân tộc là tổng thể những giá trị bền vững, những tinh hoa văn hóa vật chất và tinh thần làm nên sắc thái riêng của một dân tộc trong lịch sử trong phát triển mà qua đó chúng ta biết được dân tộc này với dân tộc khác trong đời sống cộng đồng”.

Hòa Bình là một tỉnh miền núi nằm trong vùng Tây Bắc Việt Nam, chính nơi đây các nhà khảo cổ học đã tìm ra những chứng tích của một nền văn hóa. Ngưởi Mường còn có những tên gọi khác nhau Mol, Mual, Mon. Bản sắc văn hóa Mường là những nét riêng độc đáo biểu hiện trong các giá trị văn hóa vật chất và tinh thần mà cộng đồng người Mường đã sáng tạo và tích lũy trong lịch sử của mình, những giá trị này được kế thừa và phát triển qua nhiều thế hệ, và cũng được vận động biến đổi cùng với sự vận động biến đổi của văn hóa tộc người gắn liền với sự phát triển chung của văn hóa dân tộc.

II. Thực trạng của việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Hòa Bình hiện nay

Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là hướng tới một nền văn hóa dân tộc đa dạng, phong phú về sắc thái chứ không phải là một nền văn hóa nghèo nàn, giống nhau, cùng khuôn mẫu. Đa dạng, phong phú hoàn toàn đối lập với sự nghèo nàn, đơn điệu. Đa dạng, phong phú về bản sắc là một thuộc tính của văn hóa thể hiện khả năng sáng tạo của các dân tộc trong những điều kiện lịch sử cụ thể. Ngày nay, hội nhập quốc tế, một mặt, tạo điều kiện để các nền văn hóa dân tộc được giao lưu, hợp tác và phát triển; mặt khác, cũng tạo ra xu hướng toàn cầu hóa về ngôn ngữ, về văn hóa, về lối sống và quan niệm giá trị. Quá trình đó đặt các dân tộc trước nguy cơ đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời còn ẩn chứa nguy cơ làm suy giảm tính sáng tạo của các dân tộc trong quá trình phát triển.

Hòa Bình đã tổ chức những công tác hữu hiệu trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Hòa Bình như Công tác xây dựng đời sống văn hóa; Tổ chức tốt các cuộc vận động xây dựng “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, khối văn hóa”, “Cơ quan văn hóa”; Công tác tổ chức các hoạt động văn hóa, giao lưu văn hóa.

Kết quả đạt được trong năm 2013 có 1400/1364 làng bản đạt tiêu chuẩn văn hóa, đạt 102,6%; 155000/146838 gia đình đạt tiêu chuẩn văn hóa đạt 105,05%; 570/548 cơ quan đơn vị đạt tiêu chuẩn văn hóa đạt 104%.

III. Tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở nước ta

Con người là sản phẩm của quá trình phát triển lâu dài của thế giới tự nhiên và là một bộ phận không thể tách rời thế giới đó. Trong quá trình tồn tại và phát triển, con người ngày càng ý thức rõ rệt về mối quan hệ hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, con người với con người. "Thiên thời, địa lợi, nhân hòa" đã trở thành triết lý sống của con người trong mọi thời đại. Ngày nay, trước sự tác động của biến đổi khí hậu và sự bất ổn tàn khốc của chiến tranh, khủng bố đang hằng ngày hằng giờ cảnh báo cho loài người phải biết quan tâm đến việc sống hòa hợp với tự nhiên và xã hội như một nhân tố không thể thiếu để phát triển, trong đó có phát triển kinh tế.

Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là giữ gìn tất cả những mặt tích cực trong bản sắc văn hóa dân tộc; khắc phục, loại bỏ những hủ tục; phát huy những yếu tố tích cực, tốt đẹp. Vì vậy, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó có dân tộc Mường là một việc vô cùng quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Đối với dân tộc Mường nói riêng, việc giữ gìn bản sắc văn hóa nhằm củng cố và phát triển ý thức dân tộc, nâng cao tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc; góp phần tạo nền tảng cho hội nhập hợp tác phát triển bền vững; thực hiện tốt mục tiêu xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

III. Kết luận

Vấn đề giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở tỉnh thị trường trong nền kinh tế thị trường hiện nay đòi hỏi nhiều giải pháp tích cực, liên quan đến đời sống văn hóa của nhân dân và dân tộc. Trong đó, vai trò của nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ người Mường hãy tiếp nối, giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp đó.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đào Duy Anh (2001), Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội, tr.13.
2. Vương Anh (2003), Tiếp cận với văn hóa bản Mường, Nxb Văn hóa dân tộc, Hà Nội.
3. Huy Cận (1994), Suy nghĩ về bản sắc văn hóa dân tộc, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa

Sau khi viết xong, em đọc lại bài viết và tự đánh giá theo bảng điểm:

* Tri thức về kiểu bài

Kiểu bài: Bài viết báo cáo kết quả nghiên cứu là kiểu bài trình bày quy trình, phương pháp, các dữ liệu và kết quả của một quá trình nghiên cứu.

Yêu cầu đối với kiểu bài:

• Nội dung trình bày chính xác, đầy đủ, hợp lí các kết quả nghiên cứu.
• Ngôn ngữ chính xác, khách quan.
• Sử dụng hợp lí cước chú và các phương tiện phi ngôn ngữ như số liệu, hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ.
• Trích dẫn và lập danh mục tài liệu tham khảo đúng quy cách.
• Bố cục bài viết đảm bảo các phần:

Nhan đề: khái quát được đề tài nghiên cứu.

Tóm tắt: nêu bối cảnh nghiên cứu, câu hỏi và phương pháp nghiên cứu.

Cơ sở lí thuyết: nêu khái niệm, lí thuyết nền tảng để triển khai đề tài.

Kết quả nghiên cứu: trình bày các kết quả nghiên cứu với các lí lẽ và bằng chứng thích hợp.

Kết luận: khái quát những ý chính từ kết quả nghiên cứu, đề xuất giải pháp, hướng phát triển của đề tài.

Tài liệu tham khảo: sắp xếp tài liệu liên quan đến đề tài theo tên tác giả, tên tài liệu, năm xuất bản, nhà xuất bản (trình tự alphabet).

* Hướng dẫn phân tích ngữ liệu tham khảo

Nghiên cứu mức độ quan tâm của học sinh khối 10 trường Đ.K với hò Nam Bộ

Câu 1 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Bài viết trên có đáp ứng yêu cầu về bố cục của kiểu bài báo cáo kết quả nghiên cứu?     

Trả lời:

- Bài viết trên đã đáp ứng đủ yêu cầu về bố cục của kiểu bài báo cáo kết quả nghiên cứu.

Câu 2 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):Nhan đề và phần Tóm Tắt của bài báo cáo có đặc điểm gì ?

Trả lời:

- Nhan đề và phần Tóm tắt của bài nêu khá ngắn gọn về nội dung của bài viết.

Câu 3 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):Xác định những câu hỏi cho thấy vấn đề nghiên cứu.

Trả lời:

Một số câu hỏi có thể đặt ra như:

- Học sinh có nghe đến điệu hò Nam Bộ chưa?

- Bạn có ý định tìm hiểu về hò Nam Bộ không?

- Mức độ mong muốn tìm hiểu về hò Nam Bộ của học sinh như thế nào?

Câu 4 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Để tìm hiểu về mức độ quan tâm của các bạn học sinh khối 10 trường Đ.K. với điệu hò Nam Bộ, các tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học nào?

Trả lời:

Để tìm hiểu về mức độ quan tâm của các bạn học sinh khối 10 trường Đ.K. với điệu hò Nam Bộ, các tác giả đã sử dụng phương pháp điều tra, phỏng vấn.

Câu 5 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):Phần trích dẫn và cước chú trong bài viết có chức năng gì? Cần chú ý điều gì khi trình bày trích dẫn và cước chú?

Trả lời:

- Phần trích dẫn và cước chú trong bài viết làm tăng độ tin cậy, rõ ràng của các kết quả nghiên cứu.

- Khi trình bày trích dẫn và cước chú cần tuân thủ đúng theo yêu cầu như: chú thích phải ghi rõ nguồn, cước chú in đậm hoặc in nghiêng…

Câu 6 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):Trong bài viết, tác giả đã sử dụng những phương tiện hỗ trợ nào để trình bày kết quả nghiên cứu? Từ đó bạn rút ra bài học gì khi dùng các phương tiện hỗ trợ trong bài báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học?

Trả lời:

- Tác giả đã sử dụng phương tiện hỗ trợ là: bảng và biểu đồ thống kê.

- Khi dùng các phương tiện này, chúng ta cần phải chuẩn bị được số liệu cụ thể, lựa chọn được phương tiện hỗ trợ phù hợp với kết quả mình nghiên cứu được.

Câu 7 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Ở phần kết luận, các tác giả đã đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo phát triển từ báo cáo khoa học này. Hướng nghiên cứu ấy là gì ?

Trả lời:

Hướng nghiên cứu tiếp theo phát triển từ báo cáo khoa học là: nghiên cứu về hiệu quả của các giải pháp đưa điệu hò Nam Bộ đến gần hơn với giới trẻ.

* Thực hành viết theo quy trình

Đề bài (trang 100 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Bạn hãy chọn một trong hai đề sau, thực hiện nghiên cứu và viết báo cáo:

Đề 2: Nhóm học tập của bạn được ban biên tập đặc san của trường đặt viết cho chuyên mục Tôi tập làm nhà nghiên cứu một báo cáo về đặc điểm nội dung, nghệ thuật của một số thể loại văn học dân gian đã học. Sau khi thực hiện đề tài, bạn hãy viết một báo cáo về kết quả nghiên cứu của nhóm mình.

Bước 1: Chuẩn bị viết

Xác định đề tài

- Đề tài của bài viết chính là đề tài lựa chọn để nghiên cứu. Khi tiến hành nghiên cứu, bạn nên chọn đề tài có tính thiết thực, khơi gợi được ở người đọc mối quan tâm, hứng thú.

-Xác định đề tài: Tìm hiểu mức độ quan tâm của học sinh lớp bạn đối với một địa danh lịch sử hoặc di sản văn hoá truyền thống tại địa phương.

Mục đích viết, người đọc

- Mục đích viết: Tìm hiểu mức độ quan tâm của học sinh lớp bạn đối với một địa danh lịch sử hoặc di sản văn hoá truyền thống tại địa phương.

- Người đọc bài viết của bạn có thể là thầy cô giáo bộ môn, bạn bè cùng lớp, phụ huynh,...

Thu thập tài liệu

Để trả lời câu hỏi nghiên cứu, bạn cần tiến hành thu thập các tài liệu liên quan đến đề tài như báo chí, sách biên khảo, bài phỏng vấn chuyên gia, các công trình nghiên cứu khoa học... Bạn có thể đánh giá mức độ tin cậy của tài liệu bằng cách trả lời những câu hỏi: Tài liệu được công bố khi nào? Ai là tác giả? Đơn vị công bố...

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

Tìm ý

Bạn xử lí các tư liệu thu thập được và phác thảo các ý tưởng để trả lời cho câu hỏi nghiên cứu, dự tính những trích dẫn, cước chú và phương tiện phi ngôn ngữ sẽ sử dụng để hỗ trợ cho bài viết.

Lập dàn ý

Từ các ý đã tìm được, bạn sắp xếp các ý sao cho đảm bảo các phần trong bố cục bài báo cáo. Để phần nội dung được mạch lạc, rõ ràng, bạn có thể chia thành các đề mục, mỗi đề mục thể hiện một luận điểm trình bày kết quả nghiên cứu. Các đề mục cần được diễn đạt rõ ràng dưới dạng cụm từ, đảm bảo tính lô-gíc, tính liên kết, cùng hướng về làm sáng tỏ câu hỏi nghiên cứu đã đặt ra. 

Bước 3: Viết bài:

Bài viết tham khảo:

Tìm hiểu mức độ quan tâm của học sinh lớp 6 đối với địa danh lịch sử

Đền Tống Trân, Cúc Hoa

Tóm tắt:

“Quê hương nếu ai không nhớ/Sẽ không lớn nổi thành người”. Quê hương là nơi chôn rau cắt rốn, là nơi chúng ta trở về sau bộn bề của cuộc sống. Gắn với quê hương là các di tích lịch sử, tuy nhiên các di tích đang dần bị mai một, quên lãng do sự hội nhập quốc tế, con người mải mê với số hóa, công nghiệp hóa. Để có thể bảo tồn các giá trị truyền thống văn hoá của dân tộc nói chung và di tích lịch sử nói riêng, việc giáo dục giới trẻ là rất quan trọng. Bài viết khảo sát mức độ quan tâm của các học sinh lớp 6 trên địa bàn xã đối với địa danh lịch sử Đền Tống Trân, Cúc Hoa để từ đó đề ra những giải pháp nhằm giữ gìn và phát triển, đưa các giá trị văn hoá truyền thống đến gần hơn với các bạn trẻ.

I. Giới thiệu về di tích Tống Trân Cúc Hoa

Đền Tống Trân- Cúc Hoa thờ Lưỡng quốc trạng nguyên Tống Trân và công chúa Cúc Hoa tại xã Tống Trân, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên. Đến với đền Tống Trân du khách sẽ được ngắm dòng sông Luộc trong xanh, dạo bước trên triền đê và thưởng thức hương thơm dịu mát cùng với vẻ đẹp của các đầm sen đang đua nhau nở rộ vào những ngày hè.  

Từ ngoài vào, chúng ta sẽ dảo bước trên con đường nhỏ, hai bên là những hàng cây tỏa bóng mát. Tiếp đến là Nghi môn xây hai tầng tám mái. Phần cổ diêm ghi chữ Hán “Lưỡng Quốc Trạng Nguyên từ môn” (cổng đền Lưỡng Quốc Trạng Nguyên). Qua nghi môn là đến khoảng sân rộng lát gạch. Giữa khoảng sân là táp môn hình cuốn thư đề tài thơ chữ Hán nội dung ca ngợi cảnh đẹp ngôi đền. Trước sân là “ao mắt rồng” quanh năm nước trong xanh. Nước trong ao thường được dùng để vo gạo, nấu xôi, đóng oản vào mỗi dịp lễ hội của đền. Bao quanh ao là hồ rộng được trồng sen, mỗi mùa sen nở tỏa hương thơm ngát cả khu đền.  Gian giữa hậu cung là nơi đặt khám và tượng thờ Trạng Nguyên Tống Trân. Hai gian bên là ngai thờ Dương Tam Kha và Đoàn Thượng.  Ngoài khu thờ chính còn có đền Mẫu là nơi thờ vọng bà Cúc Hoa, người vợ hiền tần tảo của Tống Trân. 

Để tưởng nhớ đến công lao của bậc hiền tài, hàng năm lễ hội đền Tống Trân được tổ chức từ ngày 10-17/4 âm lịch, trong đó ngày 13 và ngày 14 là ngày hội chính. Đền Tống Trân được nhà nước xếp hạng là di tích “Lịch sử” cấp Quốc gia năm 1991.

II. Khảo sát mức độ quan tâm của học sinh lớp 6 đối với địa danh lịch sử Đền Tống Trân, Cúc Hoa

Phương pháp nghiên cứu là điều tra, phỏng vấn học sinh lớp 6 trên địa bàn xã Đ.Đ huyện P.C bằng phiếu hỏi, tổng phiếu là 100 phiếu.

Câu hỏi đầu tiên được nhóm nghiên cứu đưa ra là: Các bạn có nghe/biết đến di tích lịch sử Tống Trân, Cúc Hoa hay không? Sau khi thu thập ý kiến từ các bạn học sinh, thu được kết quả như sau:

Ý kiến

Lượt trả lời

Tỉ lệ

Đã nghe/biết đến

82

82%

Chưa nghe/biết đến

18

18%

Bảng: Mức độ quan tâm của học sinh lớp 6 đối với Đền Tống Trân, Cúc Hoa

Qua bảng trên chúng ta có thể thấy rằng, tỉ lệ học sinh đã nghe/biết đến di tích lịch sử này chiếm tỉ trọng lớn (82%), tỉ lệ học sinh chưa nghe/biết đến di tích lịch sử này chiếm tỉ trọng nhỏ (18%). Điều đó chứng tỏ các em học sinh rất quan tâm đến giá trị văn hóa, đến cội nguồn quê hương.

Câu hỏi thứ hai mà nhóm nghiên cứu đưa ra để tìm hiểu về mức độ quan tâm của các em học sinh với di tích Tống Trân Cúc Hoa là: Em đã từng đến đó chưa, em có muốn tìm hiểu về khu di tích này không? Kết quả khảo sát thu được như sau:

Câu trả lời

Số trả lời

Tỉ lệ

Chưa đến, có quan tâm

62

62%

Chưa đến, không quan tâm

2

2%

Đã đến, có quan tâm

31

31%

Đã đến, không quan tâm

5

5%

Bảng: Mong muốn tìm hiểu của học sinh lớp 6 đối với Đền Tống Trân, Cúc Hoa

Biểu đồ: Mong muốn tìm hiểu Đền Tống Trân, Cúc Hoa của học sinh lớp 6

Dựa vào biểu đồ trên chúng ta có thể thấy rằng mức độ quan tâm của học sinh lớp 6 với đền Tống Trân, Cúc Hoa ở mức độ khá cao, chiếm 93% (93 học sinh chọn). Điều đó chứng tỏ rằng các em rất hứng thú với di sản văn hóa địa phương. Và có 7 em, ứng với 7% các em không quan tâm. Qua phỏng vấn nhanh nhóm tìm hiểu được nguyên nhân các bạn quan tâm tới di sản văn hóa này là bởi: đây là di sản văn hóa nổi tiếng của huyện nhà, tham gia vào lễ hội có nhiều trò chơi thú vị và hiểu hơn về lịch sử; hơn nữa các em sắp có bài trải nghiệm về một di tích ở quê hương nên mong muốn có thêm thông tin để làm tư liệu báo cáo. Những trường hợp không quan tâm là bởi các em không thích học tập, ngại giao tiếp.

III. Kết luận

Như vậy, từ nghiên cứu trên, có thể kết luận học sinh lớp 6 trường Đ.Đ rất quan tâm tới di sản văn hóa của địa phương. Mặc dù lí do quan tâm hơi thiên về lợi ích cá nhân, nhưng các em vẫn có ý thức và mong muốn được tìm hiểu khám phá di sản văn hóa quanh mình. Để giúp các em lớp 6 nói riêng và các em học sinh nói chung thêm yêu mến các giá trị truyền thống, di sản quê hương thì cần có giải pháp thiết thực như: tổ chức tham quan, đưa vào hoạt động trải nghiệm trong nhà trường… Các biện pháp đó sẽ có những đóng góp thiết thực vào việc gìn giữ và phát triển các giá trị văn hoá truyền thống, di sản văn hóa của đất nước.

IV. Tài liệu tham khảo

1. congthongtindientutinhhungyen.vn

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa

Sau khi viết xong, em đọc lại bài viết và tự đánh giá theo bảng điểm:

* Kiến thức về kiểu bài

Kiểu bài:

Báo cáo kết quả nghiên cứu là kiểu bài mô tả quy trình, phương pháp, dữ liệu và kết quả từ một nghiên cứu.

Yêu cầu đối với kiểu bài:

• Nội dung phải chính xác, đầy đủ và hợp lý các kết quả nghiên cứu.
• Ngôn ngữ phải rõ ràng, khách quan.
• Sử dụng cước chú và các phương tiện phi ngôn ngữ như số liệu, hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ một cách hợp lý.
• Trích dẫn và lập danh mục tài liệu tham khảo phải đúng quy định.
• Bố cục bài viết cần đảm bảo các phần sau:

Nhan đề: phải khái quát đề tài nghiên cứu.

Tóm tắt: cần nêu bối cảnh nghiên cứu, câu hỏi và phương pháp nghiên cứu.

Cơ sở lý thuyết: trình bày khái niệm và lý thuyết nền tảng cho đề tài.

Kết quả nghiên cứu: diễn giải các kết quả nghiên cứu với các lý lẽ và bằng chứng phù hợp.

Kết luận: tóm tắt các điểm chính từ kết quả nghiên cứu, đề xuất giải pháp và hướng phát triển của đề tài.

Tài liệu tham khảo: sắp xếp theo tên tác giả (theo thứ tự chữ cái), tên tài liệu, năm xuất bản, nhà xuất bản (theo thứ tự chữ cái).

* Đọc ngữ liệu tham khảo: Nghiên cứu sự quan tâm của học sinh lớp 10 tại trường D.K đối với điệu hò Nam Bộ.

Câu 1 (trang 99 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Bài viết có đáp ứng đúng yêu cầu về cấu trúc của báo cáo kết quả nghiên cứu không?

Trả lời:

- Bài viết đáp ứng đầy đủ yêu cầu về cấu trúc của một báo cáo kết quả nghiên cứu.

Câu 2 (trang 99 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Nhan đề và phần Tóm tắt của báo cáo có đặc điểm gì?

Trả lời:

- Khái quát đề tài nghiên cứu cùng bối cảnh, câu hỏi và phương pháp nghiên cứu.

Câu 3 (trang 99 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Xác định các câu hỏi thể hiện vấn đề nghiên cứu.

Trả lời:

- Các câu hỏi thể hiện vấn đề nghiên cứu là:

+ Liệu học sinh đã biết đến điệu hò Nam Bộ chưa?

+ Bạn có dự định tìm hiểu về Nam Bộ không?

Câu 4 (trang 99 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Để nghiên cứu sự quan tâm của học sinh lớp 10 tại trường Đ.K với điệu hò Nam Bộ, các tác giả đã áp dụng phương pháp nghiên cứu khoa học nào?

Trả lời:

- Phương pháp nghiên cứu khoa học bao gồm:

+ Khảo sát.

+ Phỏng vấn học sinh trường Đ.K bằng phiếu hỏi.

Câu 5 (trang 99 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Chức năng của phần trích dẫn và cước chú trong bài viết là gì? Cần lưu ý điều gì khi trình bày trích dẫn và cước chú?

Trả lời:

- Phần cước chú và trích dẫn có chức năng:

+ Tăng tính đáng tin cậy và rõ ràng của thông tin trong báo cáo.

- Khi trình bày trích dẫn cần ghi rõ và đánh dấu bằng chữ in đậm hoặc in nghiêng để nổi bật tiêu đề trích dẫn.

Câu 6 (trang 99 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Các tác giả đã sử dụng những phương tiện hỗ trợ nào để trình bày kết quả nghiên cứu trong bài viết? Từ đó, bạn rút ra bài học gì khi sử dụng các phương tiện hỗ trợ trong báo cáo nghiên cứu khoa học?

Trả lời:

- Các phương tiện hỗ trợ như bảng và biểu đồ thống kê đã được sử dụng để làm rõ kết quả nghiên cứu.

- Bài học: khi sử dụng các phương tiện này, cần chuẩn bị số liệu đầy đủ và chọn phương tiện hỗ trợ phù hợp.

Câu 7 (trang 99 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Trong phần kết luận, các tác giả đã đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo phát triển từ bài báo cáo khoa học. Hướng nghiên cứu đó là gì?

Trả lời:

- Nghiên cứu về hiệu quả của các giải pháp đưa điệu hò Nam Bộ đến gần hơn với giới trẻ.

* Thực hành viết theo quy trình

Đề bài (trang 26 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Đề 1: Trường bạn tổ chức cuộc thi tìm hiểu và bảo tồn bản sắc văn hóa của các miền đất nước (Nam Bộ, Trung Bộ, Bắc Bộ). Bạn hãy thành lập nhóm thực hiện đề tài nghiên cứu để tham gia cuộc thi và viết báo cáo trình bày kết quả nghiên cứu của nhóm mình.

Đề 2: Nhóm học tập của bạn được ban biên tập đặc san của trường yêu cầu viết cho chuyên mục Tôi tập làm nhà nghiên cứu một báo cáo về đặc điểm nội dung, nghệ thuật của một số thể loại văn học dân gian đã học. Sau khi thực hiện đề tài, bạn hãy viết báo cáo về kết quả nghiên cứu của nhóm mình.

Bước 1: Chuẩn bị viết

Xác định đề tài

Đề tài của bài viết là vấn đề được chọn để nghiên cứu. Khi nghiên cứu, nên chọn vấn đề mới hoặc góc nhìn mới, có tính thiết thực và khơi gợi sự quan tâm, hứng thú của người đọc.

Xác định mục đích viết, đối tượng đọc

Trả lời các câu hỏi: Bản báo cáo này nhằm mục đích gì? Ai là người đọc báo cáo? Từ đó, xác định nội dung và cách viết phù hợp.

Thu thập tư liệu:

Để trả lời câu hỏi nghiên cứu, cần thu thập các tài liệu liên quan như báo chí, sách biên khảo, bài phỏng vấn chuyên gia, các công trình nghiên cứu khoa học... Đánh giá mức độ tin cậy của tài liệu bằng các câu hỏi: Tài liệu được công bố khi nào? Ai là tác giả? Đơn vị công bố...

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

Tìm ý

Xử lý các tư liệu thu thập được và phát thảo ý tưởng để trả lời câu hỏi nghiên cứu, dự kiến các trích dẫn, cước chú và phương tiện phi ngôn ngữ sử dụng.

Lập dàn ý:

Sắp xếp các ý theo cấu trúc bài báo cáo. Các đề mục cần rõ ràng, logic và liên kết để làm sáng tỏ câu hỏi nghiên cứu.

Bước 3: Viết bài:

Bước 4: Xem và chỉnh sửa.

Đề bài: Trường bạn tổ chức cuộc thi tìm hiểu và bảo tồn bản sắc văn hóa của các miền đất nước (Nam Bộ, Trung Bộ, Bắc Bộ). Bạn hãy thành lập nhóm thực hiện đề tài nghiên cứu để tham gia cuộc thi và viết báo cáo trình bày kết quả nghiên cứu của nhóm mình.

Bài làm tham khảo

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA LÀN ĐIỆU HÁT THEN ĐÀN TÍNH Ở TỈNH BẮC KẠN

Hát then đàn tính không chỉ mang ý nghĩa tâm linh để cầu mùa vụ bội thu mà còn là hình thức giải trí, thể hiện cảm xúc và tình yêu đôi lứa. Người hát then trong các dịp lễ tết đại diện cho cộng đồng giao tiếp với thần linh, cầu cho mùa màng bội thu và đời sống ấm no. Hiện nay, hát then đàn tính được sân khấu hóa và xuất hiện nhiều hơn trong các hoạt động văn hóa của người dân Bắc Kạn. Tuy nhiên, việc yêu thích và biểu diễn các làn điệu then trong giới trẻ hiện nay không còn như trước, vì vậy việc bảo tồn và giữ gìn giá trị của hát then đàn tính là rất cần thiết.

I. Một số vấn đề về hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn

Hát then là một hoạt động văn hóa đặc trưng của đồng bào Tày, Nùng và một số vùng núi phía Bắc. Theo quan niệm của người Tày, then có nghĩa là “Trời”. Hát then là một hình thức tín ngưỡng dân gian kể về hành trình của con người lên thiên giới với mong muốn xin những điều tốt đẹp.

Trong các sự kiện quan trọng như lễ cầu mùa, cầu yên, cấp sắc… đồng bào thường hát then kết hợp với đàn tính và các nghi lễ khác.

II. Thực trạng bảo tồn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn hiện nay

Đồng bào Tày, Nùng chiếm hơn 70% dân số ở Bắc Kạn. Hát then là nhu cầu văn hóa tâm linh thiết yếu của họ. Một số gia đình khá giả còn mời nghệ nhân hát then để cầu tài lộc. Ở xã Yên Cư, khoảng 20% gia đình thường mời nghệ nhân hát then đầu năm, cho thấy sự trân trọng đối với nghệ nhân và sự tồn tại của làn điệu hát then. Dù điều kiện kinh tế còn khó khăn, tỉnh Bắc Kạn đã có nhiều nỗ lực để bảo tồn và phổ biến hát then, bao gồm việc sưu tầm và dàn dựng các làn điệu then cổ để biểu diễn ở vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, số lượng nghệ nhân hát then cao tuổi ngày càng giảm và sự hấp dẫn của làn điệu then đối với giới trẻ còn hạn chế, khiến cho làn điệu này có nguy cơ bị mai một trong tương lai.

III. Tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn

Như đã đề cập, hát then đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người Bắc Kạn và các dân tộc khác. Hát then không chỉ là hình thức giải trí sau ngày làm việc mà còn là sinh hoạt tâm linh, cầu mong mưa thuận gió hòa và mùa vụ bội thu. Di sản hát then đàn tính đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, là niềm tự hào của người Tày và các dân tộc khác ở Đông Bắc. Do đó, việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản này là rất quan trọng để giữ gìn bản sắc văn hóa và phát triển kinh tế xã hội địa phương.

IV. Kết luận

Việc bảo tồn và phát huy giá trị của hát then đàn tính ở Bắc Kạn là vấn đề quan trọng được quan tâm. Đây là công việc đòi hỏi sự chung tay của toàn dân, đặc biệt là giới trẻ, những người đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và quảng bá làn điệu then tính.

Chọn câu để xem lời giải một cách nhanh chóng

• Xem xét tài liệu tham khảo
• Thực hành theo quy trình viết

Xem xét tài liệu tham khảo

Câu 1 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Đề bài: Bài viết trên có đạt yêu cầu về cấu trúc của một báo cáo kết quả nghiên cứu không?

Phương pháp giải:

- Nghiên cứu kỹ tài liệu tham khảo.

- Xem xét yêu cầu cấu trúc trong phần Tri thức về loại báo cáo.

Lời giải chi tiết:

Bài viết đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về cấu trúc của một báo cáo kết quả nghiên cứu.

Câu 2 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Đề bài: Những đặc điểm của nhan đề và phần Tóm tắt trong báo cáo là gì?

Phương pháp giải:

- Xem xét phần nhan đề và tóm tắt trong tài liệu tham khảo.

Lời giải chi tiết:

Nhan đề và phần Tóm tắt của báo cáo khá ngắn gọn, nêu rõ các ý chính của nghiên cứu.

Câu 3 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Đề bài: Xác định những câu hỏi phản ánh vấn đề nghiên cứu.

Phương pháp giải:

     Nghiên cứu kỹ tài liệu tham khảo.

Lời giải chi tiết:

Những câu hỏi có thể đặt ra bao gồm:

- Các học sinh đã nghe đến điệu hò Nam Bộ chưa?

- Bạn có ý định tìm hiểu về điệu hò Nam Bộ không?

- Mức độ quan tâm của học sinh đối với hò Nam Bộ như thế nào?

Câu 4 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Đề bài: Để khảo sát mức độ quan tâm của học sinh lớp 10 trường Đ.K. về điệu hò Nam Bộ, các tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu nào?

Phương pháp giải:

Xem xét mục II (Khảo sát mức độ quan tâm của học sinh lớp 10 trường Đ.K. về điệu hò Nam Bộ).

Lời giải chi tiết:

Để khảo sát mức độ quan tâm của học sinh lớp 10 trường Đ.K. về điệu hò Nam Bộ, các tác giả đã sử dụng phương pháp điều tra và phỏng vấn.

Câu 5 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Đề bài: Phần trích dẫn và chú thích trong bài viết có vai trò gì? Cần lưu ý điều gì khi trình bày trích dẫn và chú thích?

Phương pháp giải:

Chú ý phần trích dẫn và chú thích trong tài liệu.

Lời giải chi tiết:

- Phần trích dẫn và chú thích giúp tăng độ tin cậy và rõ ràng của kết quả nghiên cứu trong báo cáo.

- Khi trình bày trích dẫn và chú thích, cần tuân thủ đúng yêu cầu (như trong phần Tri thức về loại báo cáo).

Câu 6 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Đề bài: Trong bài viết, các tác giả đã sử dụng những phương tiện hỗ trợ nào để trình bày kết quả nghiên cứu? Bạn rút ra bài học gì khi sử dụng các phương tiện hỗ trợ trong báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học?

Phương pháp giải:

     Nghiên cứu kỹ tài liệu tham khảo.

Lời giải chi tiết:

- Các tác giả đã sử dụng bảng và biểu đồ thống kê để trình bày kết quả nghiên cứu một cách rõ ràng.

- Khi sử dụng các phương tiện này, cần chuẩn bị số liệu cụ thể và chọn phương tiện phù hợp với kết quả nghiên cứu.

Câu 7 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10, tập một)

Đề bài: Ở phần kết luận, các tác giả đã đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo phát triển từ báo cáo khoa học này. Hướng nghiên cứu đó là gì?

Phương pháp giải:

     Xem xét phần kết luận.

Lời giải chi tiết:

     Nghiên cứu về hiệu quả của các giải pháp làm cho điệu hò Nam Bộ gần gũi hơn với giới trẻ.

Thực hành viết theo quy trình

Chọn một trong hai đề sau, thực hiện nghiên cứu và viết báo cáo:

Đề 1: Trường bạn tổ chức cuộc thi Tìm hiểu và bảo tồn bản sắc văn hóa của mỗi miền đất nước (Nam Bộ, Trung Bộ, Bắc Bộ). Thành lập nhóm thực hiện nghiên cứu và viết báo cáo kết quả nghiên cứu của nhóm.

Đề 2: Nhóm học tập của bạn được yêu cầu viết cho chuyên mục Tôi tập làm nhà nghiên cứu một báo cáo về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của một số thể loại văn học dân gian đã học. Viết báo cáo kết quả nghiên cứu của nhóm.

Phương pháp giải:

- Xác định vấn đề viết.

- Lập dàn ý và tìm ý rõ ràng.

- Viết bài báo cáo.

Lời giải chi tiết:

Dàn ý

Nhan đề: Tổng quan về đề tài nghiên cứu: Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường tại tỉnh Hòa Bình hiện nay.

Tóm tắt:

     Quá trình hội nhập quốc tế tạo ra nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho quốc gia đa dân tộc như Việt Nam. Trước ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường và sự giao lưu văn hóa, nhiều giá trị văn hóa dân tộc đang dần bị mai một và pha trộn. Do đó, việc khẳng định và bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc là cần thiết.

Cơ sở lý thuyết: định nghĩa và lý thuyết nền tảng.

Kết quả nghiên cứu:

Trình bày kết quả theo từng mục:

I. Các vấn đề về bản sắc văn hóa dân tộc, bản sắc văn hóa Mường.

II. Tình hình giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Hòa Bình hiện nay.

III. Vai trò của việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Việt Nam.

Kết luận: Tổng hợp các ý chính từ nghiên cứu.

 Bài viết cụ thể

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC MƯỜNG Ở TỈNH HÒA BÌNH HIỆN NAY

Tóm tắt:

Hội nhập quốc tế mang đến nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng đặt ra thách thức cho một quốc gia đa dân tộc như Việt Nam. Dưới tác động của kinh tế thị trường và giao lưu văn hóa, nhiều giá trị văn hóa dân tộc đang bị mai một và pha trộn. Do đó, việc bảo tồn và khẳng định giá trị văn hóa dân tộc là cần thiết.

I. Các vấn đề về bản sắc văn hóa dân tộc, bản sắc văn hóa Mường

Để hiểu khái niệm bản sắc văn hóa dân tộc, cần tìm hiểu khái niệm văn hóa. Theo Lênin, “Nền văn hóa vô sản không phải tự nhiên mà có, nó không phải do những người tự xưng là chuyên gia về văn hóa bịa đặt. Văn hóa vô sản phải là sự phát triển hợp quy luật của vốn kiến thức do nhân loại tạo ra dưới ách áp bức của xã hội tư bản và quan liêu”.

Theo UNESCO: “Văn hóa là tổng hợp các yếu tố tinh thần và vật chất, trí tuệ và cảm xúc quy định tính cách của một xã hội hoặc nhóm xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuật, văn chương, lối sống, quyền cơ bản, hệ thống giá trị, truyền thống và tín ngưỡng”.

Theo Đào Duy Anh trong sách Việt Nam văn hóa sử cương: “Văn hóa là sinh hoạt”.

Dựa trên các nghiên cứu, ta có thể định nghĩa: “Bản sắc văn hóa dân tộc là tổng thể các giá trị bền vững, tinh hoa văn hóa vật chất và tinh thần tạo nên sự khác biệt của một dân tộc trong lịch sử, từ đó phân biệt dân tộc này với dân tộc khác trong cộng đồng.”

Hòa Bình, tỉnh miền núi ở Tây Bắc Việt Nam, nơi các nhà khảo cổ học đã tìm thấy các chứng tích văn hóa. Người Mường có nhiều tên gọi khác như Mol, Mual, Mon. Bản sắc văn hóa Mường là những nét độc đáo trong văn hóa vật chất và tinh thần mà người Mường đã sáng tạo và gìn giữ qua nhiều thế hệ, được phát triển cùng với sự thay đổi của văn hóa tộc người và văn hóa dân tộc.

II. Tình hình giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Hòa Bình hiện nay

Hòa Bình đã thực hiện nhiều hoạt động hữu hiệu để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường như xây dựng đời sống văn hóa, tổ chức các cuộc vận động “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, khối văn hóa”, “Cơ quan văn hóa”; tổ chức các hoạt động và giao lưu văn hóa.

Kết quả đạt được trong năm 2013: 1400/1364 làng bản đạt tiêu chuẩn văn hóa (102,6%); 155000/146838 gia đình đạt tiêu chuẩn văn hóa (105,05%); 570/548 cơ quan đơn vị đạt tiêu chuẩn văn hóa (104%).

III. Vai trò của việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Việt Nam

Bản sắc văn hóa Việt Nam không phải là điều gì cố định mà là một khái niệm động, liên tục phát triển và hoàn thiện. Việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc bao gồm việc bảo tồn các yếu tố tích cực và loại bỏ các hủ tục, đồng thời phát huy những giá trị tốt đẹp. Điều này rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay.

Đối với dân tộc Mường, việc bảo tồn bản sắc văn hóa giúp củng cố ý thức dân tộc, nâng cao lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đồng thời tạo nền tảng cho hợp tác và phát triển bền vững. Điều này cũng hỗ trợ xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Kết luận

Việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở tỉnh Hòa Bình trong nền kinh tế thị trường hiện nay yêu cầu nhiều giải pháp tích cực. Vai trò của cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ Mường, là rất quan trọng trong việc tiếp tục bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đào Duy Anh (2001), Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội, tr.13.
2. Vương Anh (2003), Tiếp cận với văn hóa bản Mường, Nxb Văn hóa dân tộc, Hà Nội.
3. Huy Cận (1994), Suy nghĩ về bản sắc văn hóa dân tộc, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

Tham khảo ngữ liệu

Câu 1 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Bài viết có đáp ứng đủ yêu cầu về cấu trúc của một báo cáo kết quả nghiên cứu không?

Lời giải:

Bài viết đã hoàn toàn đáp ứng yêu cầu về cấu trúc của báo cáo kết quả nghiên cứu.

Câu 2 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Nhân đề và phần Tóm Tắt của báo cáo có những đặc điểm gì?

Lời giải:

Nhân đề và phần Tóm Tắt của báo cáo được trình bày ngắn gọn, rõ ràng.

Câu 3 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Xác định những câu hỏi thể hiện vấn đề nghiên cứu.

Lời giải:

Các câu hỏi có thể bao gồm:

- Các bạn học sinh đã biết đến điệu hò Nam Bộ chưa?

- Các bạn có nhu cầu tìm hiểu về điệu hò Nam Bộ không?

- Hiện tại, mức độ quan tâm của học sinh đối với điệu hò Nam Bộ như thế nào?

Câu 4 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Để khảo sát mức độ quan tâm của học sinh lớp 10 trường Đ.K. đối với điệu hò Nam Bộ, các tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học gì?

Lời giải:

Các tác giả đã sử dụng phương pháp phỏng vấn và khảo sát.

Câu 5 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Phần trích dẫn và chú thích trong bài viết có vai trò gì? Cần chú ý điều gì khi trình bày trích dẫn và chú thích?

Lời giải:

- Phần trích dẫn và chú thích giúp tăng độ tin cậy và rõ ràng cho các kết quả nghiên cứu trong báo cáo.

- Cần tuân thủ đúng yêu cầu khi trình bày trích dẫn và chú thích (theo phần Tri thức về kiểu bài).

Câu 6 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Trong bài viết, tác giả đã sử dụng những công cụ hỗ trợ nào để trình bày kết quả nghiên cứu? Bạn rút ra bài học gì khi dùng các công cụ hỗ trợ trong báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học?

Lời giải:

- Các công cụ hỗ trợ được sử dụng là bảng và biểu đồ thống kê để trình bày rõ ràng kết quả nghiên cứu.

- Để các công cụ này phát huy hiệu quả, cần chuẩn bị số liệu cụ thể và chọn công cụ phù hợp với kết quả nghiên cứu.

Câu 7 (trang 99, SGK Ngữ Văn 10 tập 1)

Đề bài: Trong phần kết luận, các tác giả đã đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo từ báo cáo khoa học này. Hướng nghiên cứu đó là gì?

Lời giải:

Nghiên cứu hiệu quả của các giải pháp nhằm đưa điệu hò Nam Bộ gần gũi hơn với giới trẻ.

Thực hành viết theo quy trình

Chọn một trong hai đề sau để thực hiện nghiên cứu và viết báo cáo:

Đề 1: Trường bạn tổ chức cuộc thi Tìm hiểu và bảo tồn bản sắc văn hóa của các miền (Nam Bộ, Trung Bộ, Bắc Bộ). Thành lập nhóm nghiên cứu và viết báo cáo kết quả nghiên cứu của nhóm.

Đề 2: Nhóm của bạn được ban biên tập đặc san trường yêu cầu viết báo cáo về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của một số thể loại văn học dân gian đã học. Viết báo cáo về kết quả nghiên cứu của nhóm.

Lời giải:

Dàn ý:

Nhan đề: Tổng quan đề tài nghiên cứu: Bảo tồn và phát huy giá trị đặc sắc của điệu hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn.

Tóm tắt:

Hát then đàn tính có tính chất lễ hội và tâm linh, không chỉ cầu mùa bội thu mà còn để giải trí và thể hiện tình cảm. Ngày nay, hát then đàn tính được biểu diễn nhiều hơn nhưng vẫn chưa được giới trẻ quan tâm như trước, do đó việc bảo tồn giá trị đặc sắc của nó là rất quan trọng.

Cơ sở lý thuyết: Đưa ra khái niệm và lý thuyết nền tảng.

Kết quả nghiên cứu:

Trình bày kết quả theo các mục:

I. Vấn đề liên quan đến điệu hát then đàn tính ở Bắc Kạn.

II. Thực trạng bảo tồn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở Bắc Kạn hiện nay.

III. Tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở Bắc Kạn.

Kết luận: Tóm tắt những điểm chính từ kết quả nghiên cứu.

Viết cụ thể:

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA ĐIỆU HÁT THEN ĐÀN TÍNH Ở TỈNH BẮC KẠN

Tóm tắt:

Hát then đàn tính không chỉ là một hình thức giải trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh và cầu chúc mùa vụ bội thu. Hiện nay, điệu hát này đã được sân khấu hóa nhiều nhưng vẫn chưa thu hút được sự quan tâm của giới trẻ. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của hát then đàn tính là rất cần thiết.

I. Một số vấn đề về hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn

Hát then là nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Tày, Nùng và các vùng núi phía Bắc. Theo quan niệm của người Tày, then nghĩa là “Trời”. Hát then thuật lại hành trình của con người lên thiên giới với mong muốn cầu xin điều tốt lành.

Các sự kiện quan trọng như lễ cầu mùa, lễ cấp sắc thường có hát then và đàn tính.

II. Thực trạng bảo tồn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn hiện nay

Hát then là nhu cầu tâm linh và văn hóa không thể thiếu của người Tày, Nùng. Mặc dù điều kiện kinh tế còn khó khăn, tỉnh Bắc Kạn đã có nhiều hình thức bảo tồn và phổ biến hát then. Tuy nhiên, số lượng nghệ nhân cao tuổi giảm và điệu hát chưa hấp dẫn giới trẻ, làm tăng nguy cơ mai một.

III. Tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn

Hát then có vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa của người Bắc Kạn và các dân tộc khác. Đây là di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa và phát triển kinh tế xã hội địa phương.

IV. Kết luận

Việc bảo tồn và phát huy giá trị của hát then đàn tính ở Bắc Kạn là vấn đề quan trọng được chính quyền địa phương quan tâm. Điều này cần sự chung sức của cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, để gìn giữ và quảng bá điệu hát then.

Câu 1: Bài viết trên có đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về cấu trúc của một báo cáo kết quả nghiên cứu không?

Trả lời:

Bài viết đã đáp ứng đầy đủ các yếu tố cấu trúc cần thiết của một báo cáo kết quả nghiên cứu.

Câu 2: Nhan đề và phần Tóm Tắt của báo cáo có những đặc điểm gì?

Trả lời:

Nhan đề và Tóm Tắt của báo cáo nên bao quát được đề tài nghiên cứu, bối cảnh, câu hỏi nghiên cứu và phương pháp thực hiện.

Câu 3: Những câu hỏi nào thể hiện được vấn đề nghiên cứu?

Trả lời:

• Các bạn học sinh đã từng nghe về điệu hò Nam Bộ chưa?
• Các bạn có muốn tìm hiểu về điệu hò Nam Bộ không?

Câu 4: Để khảo sát mức độ quan tâm của học sinh lớp 10 trường Đ.K về điệu hò Nam Bộ, các tác giả đã áp dụng phương pháp nghiên cứu nào?

Trả lời:

Các tác giả đã sử dụng phương pháp khảo sát và phỏng vấn học sinh trường Đ.K thông qua phiếu hỏi.

Câu 5: Phần trích dẫn và chú thích trong bài viết có vai trò gì? Cần lưu ý điều gì khi trình bày trích dẫn và chú thích?

Trả lời:

Phần trích dẫn và chú thích giúp tăng cường độ tin cậy và rõ ràng của thông tin cũng như kết quả nghiên cứu trong báo cáo. Khi trình bày trích dẫn, cần ghi rõ nguồn, sử dụng định dạng chữ in đậm hoặc nghiêng để làm nổi bật tiêu đề trích dẫn.

Câu 6: Trong bài viết, tác giả đã sử dụng những công cụ hỗ trợ nào để trình bày kết quả nghiên cứu? Bạn rút ra bài học gì khi sử dụng các công cụ hỗ trợ trong báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học?

Trả lời:

Tác giả đã sử dụng bảng và biểu đồ thống kê để làm rõ các kết quả nghiên cứu. Do đó, khi sử dụng các công cụ này, cần chuẩn bị dữ liệu cụ thể và chọn công cụ phù hợp với kết quả nghiên cứu.

Câu 7: Ở phần kết luận, các tác giả đã đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo để phát triển từ báo cáo khoa học này. Hướng nghiên cứu đó là gì?

Trả lời:

Hướng nghiên cứu là tìm hiểu hiệu quả của các giải pháp để đưa điệu hò Nam Bộ đến gần hơn với giới trẻ.