- - Kết nối hiện tại và tương lai: Tác giả gợi nhắc về cây tre, biểu tượng văn hóa Việt Nam, đồng thời liên tưởng đến sự phát triển trong tương lai.
- - Hồi tưởng quá khứ và hiện tại: Tác giả chia sẻ kỷ niệm với đồ chơi gà đất, thể hiện sự gắn bó từ tuổi thơ đến trưởng thành.
- - Tưởng tượng tình huống và mong ước: Tưởng tượng về tương lai và biểu lộ tình cảm đối với cô giáo, quê hương.
- - Quan sát và suy ngẫm: Quan sát chi tiết để bộc lộ cảm xúc chân thật về đối tượng biểu cảm.,.
- - Mảnh vườn nhỏ gợi nhớ kỳ nghỉ hè, nơi gia đình cùng trang trí và chăm sóc cây cỏ, thể hiện tình yêu thương và sự gắn bó. Không gian này không chỉ là nơi trồng trọt mà còn là biểu tượng của tình thân và hạnh phúc gia đình, nơi chứa đựng nhiều kỷ niệm quý giá và là nguồn động viên tinh thần.
1. Bài viết 'Cách xây dựng ý thức về biểu cảm' số 1
I. Cách xây dựng ý thức về biểu cảm trong bài văn
1. Tương tác giữa hiện tại và tương lai
Tác giả khéo léo kết nối sự mật thiết của thanh thiếu niên với cuộc sống hiện đại
+ Đóng góp của thanh thiếu niên trong công việc và sản xuất, cũng như trong cuộc sống chiến đấu
+ Họ là biểu tượng về vẻ đẹp tinh thần của người Việt Nam
- Tác giả tôn vinh cây tre thông qua lời văn tha thiết và cảm thán
2. Hồi tưởng quá khứ và sự hiện đại
- Tác giả nhớ về chiếc gà đất như một ký ức đáng nhớ của tuổi thơ
+ Hồi tưởng về những năm tháng tuổi thơ, đam mê chơi đồ chơi dân gian
+ Những chiếc đồ chơi ấy đã đi cùng tác giả suốt cuộc đời và trở thành những ký ức không thể quên
- Nối kết thành công hiện tại với quá khứ, bật mí về sự phát triển của tác giả và lộ rõ tình cảm
3. Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn và mong đợi
- Tưởng tượng tình huống là cách để thể hiện mong muốn và khao khát
- Trong đoạn văn Những tấm lòng cao cả, tác giả sử dụng tình huống tưởng tượng để thể hiện lòng tôn kính và yêu quý đối với cô giáo
- Trong đoạn trích Mõm Lũng Cú tột Bắc, Nguyễn Tuân thể hiện rõ tình yêu và tình cảm của mình đối với đất nước
- Viết văn liên tục, tự nhiên, tránh sự cứng nhắc và thể hiện chân thực
4. Quan sát và suy ngẫm
Đoạn văn thể hiện sự quan sát chi tiết, tả lại hình ảnh u, khuôn mặt u, thể hiện lòng thương cảm và hối hận
II. Luyện tập
Đề xuất dàn ý cho bài văn về con vật nuôi
Dàn ý cho bài văn biểu cảm về con gà trống
Mở bài: Giới thiệu về con vật nuôi và mối quan hệ đặc biệt với em
Thân bài
- Miêu tả ngoại hình, màu lông, cân nặng, kích thước của con vật
- Mô tả chi tiết về đầu, mắt, mũi, chân, thân mình, đuôi
- Lịch sử và nguồn gốc của con vật: là quà tặng hay mua về
- Thói quen và sở thích của con vật
- Mối quan hệ của em với con vật nuôi
- Kết bài
Cảm xúc của em đối với con vật nuôi
Hình ảnh minh họa (Nguồn: Internet)2. Bài viết 'Cách xây dựng ý thức về biểu cảm' số 3
I. Các phương pháp xây dựng ý thức trong bài văn biểu cảm
1. Kết nối hiện tại với tương lai
Trong việc liên tưởng đến tương lai, tác giả đã đánh thức những kí ức đặc biệt về sự gắn bó của cây tre trong cuộc sống hàng ngày, với những phẩm chất độc đáo mà xi măng và cốt thép không thể sánh kịp. Việc tưởng tượng về tương lai của cây tre trong đời sống con người mang lại nhiều lợi ích và kỉ niệm đáng nhớ.
2. Hồi tưởng quá khứ và sự hiện đại
Tác giả chia sẻ niềm đam mê đặc biệt đối với con gà đất, một đồ chơi đem lại niềm vui kỳ diệu và những kỷ niệm đáng nhớ từ tuổi thơ. Hồi tưởng về quá khứ không chỉ gợi lại cảm xúc thú vị mà còn là nguồn động viên và sự trưởng thành trong tác giả.
3. Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn và mong ước
Trí tưởng tượng giúp tác giả diễn đạt lòng yêu mến đối với cô giáo một cách chân thực và sâu sắc, kết hợp với những kí ức hồi tưởng. Liên tưởng từ Lũng Cú đến Cà Mau giúp tác giả thể hiện tình yêu thương đối với quê hương từ Bắc vào Nam, tạo nên bức tranh phong phú và gần gũi với độc giả.
4. Quan sát và suy ngẫm
Đoạn văn thể hiện sự quan sát chi tiết, tả lại hình ảnh rõ ràng, từ đó bộc lộ cảm xúc một cách chân thực. Sự quan sát và suy ngẫm giúp người đọc hiểu sâu hơn về đối tượng biểu cảm, tạo nên bài văn đầy tính thuyết phục.
II. Bài tập thực hành
Lập dàn ý cho các đề văn sau:
a. Cảm xúc về khu vườn nhà
b. Cảm xúc về con vật nuôi (bò, chó, mèo...)
c. Cảm xúc về người thân
d. Cảm nghĩ về ngôi trường thân yêu
Gợi ý:
a. Cảm xúc về khu vườn nhà
* Mở bài: Giới thiệu về không gian và thời gian của khu vườn nhà
* Thân bài:
- Miêu tả về khu vườn, những kỉ niệm hài hước với ông nội khi tưới cây, những buổi trưa hái hoa, và ý nghĩa của khu vườn với gia đình.
* Kết bài: Tổng kết lại tình cảm đặc biệt của em dành cho khu vườn nhà.
Hình ảnh minh họa (Nguồn: Internet)3. Bài viết 'Cách xây dựng ý thức về biểu cảm' số 2
Phần I: NHỮNG CÁCH LẬP Ý THƯỜNG GẶP CỦA BÀI VĂN BIỂU CẢM
1. Kết nối hiện tại và tương lai:
- Liên tưởng đến tương lai công nghiệp hóa khơi gợi tâm huyết với cây tre, biểu tượng của dân tộc Việt Nam, mang lại sự hỗ trợ quan trọng trong sản xuất và chiến đấu.
- Biểu cảm về đẹp và công dụng của cây tre thông qua những hình ảnh lặp lại.
2. Hồi tưởng quá khứ và suy nghĩ hiện tại:
- Say mê con gà đất, nhớ lại những trải nghiệm độc đáo, thể hiện sự kết nối mạnh mẽ với đồ chơi, đồng thời phản ánh về ý thức sâu sắc của tác giả về sự sống.
- Hồi tưởng quá khứ giúp tác giả suy ngẫm về ý thức và khát vọng hướng tới cái đẹp trong cuộc sống.
3. Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn và mong ước.
a. Trí tưởng tượng thể hiện lòng yêu mến đặc biệt đối với cô giáo, là nguồn cảm hứng mạnh mẽ từ sự hiểu biết sâu sắc.
b. Liên tưởng từ Lũng Cú đến Cà Mau thể hiện tình yêu quê hương và ý thức trách nhiệm quốc gia.
4. Quan sát, suy ngẫm:
Quan sát giúp nhìn nhận sự hi sinh của người mẹ, gợi lên cảm xúc xót xa và nhận thức về những lỗi lầm trong quá khứ.
Phần II: LUYỆN TẬP
Trả lời câu hỏi (trang 121 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Tập lập dàn ý cho một chơi xổ số:
Đề cảm xúc về vườn nhà và cảm xúc về người thân trong SGK (tr. 122) đã gợi ý.
Đề 1: Cảm xúc về con vật nuôi:
* Mở bài: giới thiệu con mèo làm bạn thân
* Thân bài:
- Hoàn cảnh nuôi mèo, những đặc điểm nổi bật về nó.
- Tên mèo và lý do đặt tên.
- Hoạt động và tính cách độc đáo của mèo.
- Kỉ niệm với mèo.
* Kết bài: Cảm nhận sâu sắc về mối quan hệ với mèo.
Những cách lập ý thường gặp của bài văn biểu cảm
1. Kết nối với hiện tại và tương lai
Đọc đoạn văn (Trang 117 – sgk)
Công dụng: Tre là bóng mát, là khúc nhạc, cổng chào, sáo tre. Tre chia ngọt, sẻ bùi, cùng hạnh phúc.
Liên tưởng: Ngày mai sắt thép, xi măng sẽ nhiều hơn tre nứa nhưng tre vẫn còn mãi với con người Việt Nam trong mỗi bước đường đời.
-> Thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả đối với cây tre
(- Gợi nhắc về mối quan hệ giữa tre và người - Tre là tượng trưng cho người Việt Nam)
=> Cách biểu cảm này tạo nên mối quan hệ gắn kết rất tự nhiên và nhuần nhuyễn giữa hiện tại với tương lai.
2. Hồi tưởng về quá khứ và suy nghĩ về hiện tại
Đọc đoạn văn (trang 118 – sgk)
Tác giả say mê con gà đất:
Được hoá thân thành con gà trống để dõng dạc cất lên điệu nhạc sớm mai.
Khát vọng trở thành người nghệ sĩ thổi kèn đồng.
Đặc điểm: Tính mong manh của đồ chơi.
Liên tưởng đến linh hồn của những đồ chơi đã chết.
-> Đồ chơi không phải là những sự vật vô tri, vô giác, bởi chúng cũng có linh hồn và nhờ chúng mà con người có khát vọng hướng tới cái đẹp.
=> Cách biểu cảm này sẽ tạo nên mối quan hệ gắn kết giữa quá khứ và hiện tại.
3. Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn, mong ước
Đọc đoạn văn (trang 119 – sgk)
Tưởng tượng tình huống:
Sau này lớn lên sẽ tìm gặp cô giữa một đám học trò và nhớ lại những kỉ niệm
Cô với đàn em nhỏ.
Tiếng cô giảng bài.
Cô thất vọng khi thấy một em bé cầm sai cây bút khi viết mà không sao uốn nắn lại được, cô lo lắng cho chúng em khi thấy các vị thanh tra vào lớp và hỏi bài chúng em, cô lấy làm sung sướng khi chúng em đạt được những kết quả xuất sắc.
Hứa hẹn, mong ước: Tự nhủ không bao giờ quên sự quan tâm, lòng tốt, tính dịu hiền như một người mẹ của cô.
-> Bộc lộ tình cảm yêu mến, kính trọng cô giáo sâu sắc.
=> Cách biểu cảm này đòi hỏi người viết phải có trí tưởng tượng phong phú.
4. Quan sát, suy ngẫm
Đọc đoạn văn (trang 120, 121 sgk)
Quan sát khuôn mặt, đôi mắt, mái tóc, nụ cười, hàm răng, cuộc sống khổ cực.
-> Suy ngẫm về mẹ: Già nua, khắc khổ - bộc lộ sự kính yêu, thương cảm và ân hận.
=> Cách lập ý này thường tạo nên những cảm xúc chân thực, sâu sắc.
Kết luận: sgk – trang 121
Luyện tập
Câu 1: Tập lập ý bài văn biểu cảm theo các đề sau:
a. Cảm xúc về vườn nhà.
b. Cảm xúc về con vật nuôi.
c. Cảm xúc về người thân.
d. Cảm nghĩ về mái trường thân yêu.
Trả lời:
a. Cảm xúc về vườn nhà
Mở bài: Giới thiệu về vườn và tình cảm đối với vườn nhà
Thân bài: Miêu tả vườn, lai lịch của vườn.
Vườn và cuộc sống vui buồn của gia đình.
Vườn và lao động của cha mẹ
Vườn qua bốn mùa
Kết bài: Cảm xúc về vườn nhà.
b. Cảm xúc về con vật nuôi
Mở bài: Giới thiệu vật nuôi và tình cảm đối với vật nuôi
Thân bài:
Quá trình nuôi dưỡng (quan sát hoạt động, hình dáng, tính cách)
Quá trình hình thành tình cảm (giữa người và vật nuôi)
Kết bài: Cảm nghĩ về vật nuôi.
c. Cảm xúc về người thân
Mở bài: Giới thiệu người thân, tình cảm của mình.
Thân bài:
Những kỉ niệm thời quá khứ
Những gắn bó của mình với người thân trong cuộc sống hiện tại.
Nghĩ về tương lai của người thân, mong ước về người thân.
Kết bài: Khẳng định tình cảm của mình với người thân mãi mãi bền chặt.
d. Cảm nghĩ về mái trường thân yêu
Mở bài: giới thiệu về mái trường và tình cảm, gắn bó, tự hào về trường mình.
Thân bài:
Vẻ đẹp của ngôi trường
Kỉ niệm sâu sắc với ngôi trường
Cảm nghĩ về ngôi trường
Kết bài:
Tích cực học tập để phát huy truyền thống của nhà trường.
Khẳng định tình cảm yêu mến và dù mai sau có đi đâu thì vẫn nhớ về ngôi trường thân yêu.