- - Bài viết hướng dẫn lập kịch bản cho bài văn tự sự kết hợp với tả cảnh và diễn đạt, gồm ba phần chính: Mở bài (giới thiệu tổng quan về sự kiện), Thân bài (diễn biến và các yếu tố miêu tả), Kết bài (cảm xúc và kết quả).
- - Đề bài yêu cầu lập dàn ý cho văn bản tự sự, với các ví dụ từ "Cô bé bán diêm" và các kỉ niệm với bạn tuổi thơ.
- - Phân tích dàn ý và cấu trúc của bài văn tự sự, xác định các yếu tố miêu tả, biểu cảm và trình tự kể của câu chuyện.
- - Các phần trong bài văn bao gồm: Bắt đầu (giới thiệu sự kiện và nhân vật), Phát triển (diễn biến câu chuyện), Kết luận (kết quả và suy nghĩ).,.
- - Phần Mở bài giới thiệu sự kiện, nhân vật và tình huống.
- - Phần Thân bài kể chi tiết diễn biến sự kiện theo thời gian hoặc xen kẽ thực tế và hồi tưởng, trả lời các câu hỏi về địa điểm, thời gian, nhân vật và diễn biến sự kiện, sử dụng yếu tố miêu tả.
- - Phát triển kỹ năng qua việc tóm tắt nội dung bài văn, nhận xét sự kết hợp giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm, và lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
1. Bài viết 'Lập kịch bản cho bài văn tự sự kết hợp với tả cảnh và diễn đạt' số 1
I. Bố cục của bài văn tự sự
1. Tìm hiểu cấu trúc bài văn tự sự
a. Phân thành 3 phần:
+ Mở bài: Tổng quan về ngày sinh nhật
+ Thân bài: Lý do đến muộn và món quà độc đáo
+ Kết bài: Cảm xúc về món quà sinh nhật
b. Xác định yếu tố:
- Câu chuyện về sinh nhật và món quà của Trinh
+ Người kể: Trang (ngôi thứ nhất)
- Diễn ra tại nhà Trang, ngày sinh nhật, với mọi người tham gia ngoại trừ Trinh
- Nhân vật: Trang, Thanh, anh Toàn, Trinh và bạn bè
+ Trang quý Trinh và lo lắng cho bạn ấy
+ Trinh muốn tạo bất ngờ
- Tiến triển theo thời gian với hồi ức về ngày ổi mới nở hoa
II. Bài tập
Bài 1 (trang 95 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Từ truyện Cô bé bán diêm, lập dàn ý theo hướng dẫn:
- Mở bài: Khung cảnh giao thừa, hoàn cảnh cô bé bán diêm (đói rét, không dám về nhà)
- Thân bài: Những lần quẹt diêm và những ảo tưởng
+ Lần 1: Em thấy lò sưởi
+ Lần 2: Em thấy bàn ăn
+ Lần 3: Em thấy cây thông No-el
+ Lần 4: Em gặp bà
+ Em quẹt hết diêm để níu giữ bà
- Kết bài: Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà, không biết điều kì diệu em thấy
Bài 2 (trang 95 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Lập dàn ý cho đề bài: “Kể về kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi”
- Mở bài: Giới thiệu về người bạn tuổi thơ và kỉ niệm em xúc động và nhớ mãi.
- Thân bài: Kể lại kỉ niệm xúc động của hai người:
+ Chuyện diễn ra như thế nào: đầu tiên, diễn biến, kết quả.
+ Điều gây xúc động mạnh nhất ( sử dụng yếu tố miêu tả)
- Kết bài: Tại sao em nhớ mãi kỉ niệm đó. Ảnh hưởng như thế nào đối với tình bạn và xung quanh.
Hình minh họa (Nguồn: Internet)3. Bài viết 'Xây dựng kịch bản cho bài văn tự sự kết hợp với tả cảnh và diễn đạt' số 3
I - Dàn ý của bài văn tự sự
1. Phân tích dàn ý bài văn tự sự
Đọc bài văn dưới đây và thực hiện các yêu cầu sau.
(Bài văn trang 92 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1)
Yêu cầu :
a) Xác định ba phần chính của bài văn: Bắt đầu, Phát triển, Kết luận. Mô tả nội dung tổng quan của mỗi phần.
b) Tìm và chỉ ra các điểm sau :
- Bài văn kể về sự kiện gì? Ai là người kể chuyện (ở ngôi thứ mấy)?
- Câu chuyện diễn ra ở đâu? Khi nào? Trong tình huống nào?
- Ai là những người tham gia vào sự kiện? Có những nhân vật nào? Nhân vật chính là ai? Tính cách của từng nhân vật ra sao?
- Diễn biến câu chuyện như thế nào? (Mở đầu nêu vấn đề gì? Điểm động của câu chuyện ở đâu? Kết thúc ở điểm nào? Sự kiện gì tạo ra sự bất ngờ?)
- Các yếu tố miêu tả, biểu cảm được tích hợp và thể hiện ở đâu trong câu chuyện? Nêu tác dụng của những yếu tố miêu tả và biểu cảm này.
c) Thứ tự diễn biến nội dung trên (b) được tác giả sử dụng theo trình tự nào? (Tuần tự theo thời gian từ trước - sau hay đảo ngược từ hiện tại về quá khứ...)
2. Dàn ý của một bài văn tự sự
a) Bắt đầu
Thường giới thiệu sự kiện, nhân vật và tình huống khởi đầu câu chuyện. (Có thể đề cập đến kết quả của sự kiện, số phận của nhân vật trước.)
b) Phát triển
Kể lại các diễn biến của câu chuyện theo một trình tự nhất định. (Trả lời các câu hỏi: Sự kiện diễn ra ở đâu? Khi nào? Với ai? Như thế nào?...)
Trong quá trình kể, tác giả thường kết hợp miêu tả về sự kiện, con người và thể hiện cảm xúc, thái độ của mình trước sự kiện và con người được mô tả.
c) Kết luận
Thường nêu rõ kết quả và suy nghĩ của người kể (người tham gia sự kiện hoặc một nhân vật khác).
II - Luyện tập
1. Từ văn bản Cô bé bán diêm, hãy tạo ra một dàn ý cơ bản theo hướng dẫn sau:
a) Bắt đầu
Giới thiệu bối cảnh đêm giao thừa và tình huống của cô bé bán diêm, nhân vật chính.
b) Phát triển
- Ban đầu, do không bán được diêm, cô bé không dám trở về nhà vì sợ bị bố đánh. Cô tìm một góc tường ngồi để tránh gió lạnh. Kết quả là bàn tay cô cứng đờ do lạnh.
- Sau đó, cô bé quyết định quẹt diêm để làm ấm cho mình. Mỗi lần quẹt diêm, cô thấy mình hiện trong một bức tranh tưởng. Ban đầu, như ngồi trước một chiếc lò sưởi, hơi ấm từ diêm khiến cô cảm thấy thoải mái. Sau đó, cảnh một bàn ăn phong cách xuất hiện với con ngỗng quay. Lần quẹt diêm tiếp theo, cây thông Noel trang trí lộng lẫy với hàng nghìn ngọn nến. Nhưng khi diêm tắt, cảnh đẹp cũng tan biến. Quẹt diêm cuối cùng, cô bé nhìn thấy bà mỉm cười với mình.
- Các yếu tố miêu tả và biểu cảm được xen kẽ trong quá trình kể chuyện về cô bé bán diêm. Đặc biệt là sau mỗi lần quẹt diêm, cảnh tưởng mơ và thực tế được tác giả mô tả sinh động. Đồng thời, cô bé chia sẻ suy nghĩ và tâm trạng của mình.
c) Kết luận
Kết cục của câu chuyện là cô bé qua đời vì lạnh và đói, nhưng không ai biết về những điều kỳ diệu mà cô bé trải qua.
2. Lập dàn ý cho đề bài: 'Hãy kể về một kỉ niệm đáng nhớ với người bạn thân từ thời thơ ấu'.
a) Bắt đầu
Giới thiệu về người bạn thân và bối cảnh thời thơ ấu.
b) Phát triển
Kể chi tiết về sự kiện đáng nhớ, diễn biến theo thứ tự thời gian. Tập trung vào miêu tả và biểu cảm của nhân vật.
c) Kết luận
Tổng kết kỉ niệm và thể hiện tình cảm đặc biệt với người bạn thân.
Hình minh họa (Nguồn: Internet)
3. Bài soạn 'Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm' số 2
I. DÀN Ý CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
Đọc bài văn Món quà sinh nhật của Trần Hoài Dương (trang 92, 93, 94 SGK Ngữ văn 8 tập 1) và trả lời các câu hỏi:
a. Bài văn trên được phân thành ba phần: Bắt đầu, Phát triển, Kết bài.
- Bắt đầu: Từ đầu đến 'bao nhiêu thứ bày la liệt trên bàn”. Miêu tả quang cảnh buổi sinh nhật.
- Phát triển: Từ “Vui thì vui thật” đến “Trinh vẫn lặng lẽ cười, chỉ gật đầu không nói”: Kể về món quà sinh nhật độc đáo của người bạn.
- Kết bài: Từ “Cảm ơn Trinh quá” đến “đến hôm nay có được chùm quả Làng tươi thơm mát này...”: Cảm nghĩ về món quà sinh nhật.
b.
- Truyện kể về tấm lòng thơm thảo của Trinh, bạn thân của Trang, qua món quà sinh nhật ý nghĩa. Trang là người kể chuyện (ngôi thứ nhất).
- Câu chuyện diễn ra tại nhà Trang trong buổi sinh nhật đông đủ người.
- Nhân vật chính là Trang và Trinh, bạn thân của Trang. Trinh là nhân vật sâu sắc, biết trân trọng tình bạn. Trong sự kiện, Trang hiểu lầm rằng Trinh đã quên.
- Câu chuyện được kể theo trình tự thời gian với một số chỗ tác giả nhớ lại sự kiện cũ: “lâu lắm, từ mấy tháng trước, lúc ổi đang ra hoa...”.
2. Dàn ý của một bài văn tự sự
a. Bắt đầu: Giới thiệu về người bạn tuổi thơ và bối cảnh kỉ niệm đáng nhớ.
b. Phát triển: Kể chi tiết về sự kiện kỉ niệm, diễn biến theo thứ tự thời gian.
c. Kết bài: Tổng kết kỉ niệm và thể hiện tình cảm đặc biệt với người bạn tuổi thơ.
II. LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 95 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1):
Từ văn bản Cô bé bán diêm hãy lập dàn ý
Lời giải chi tiết:
* Bắt đầu: Miêu tả đêm giao thừa và hoàn cảnh của cô bé bán diêm.
* Phát triển:
- Cô bé quẹt diêm, mỗi lần tạo ra những hình ảnh ảo.
+ Lần thứ nhất: Em thấy lò sưởi.
+ Lần thứ hai: Em thấy bàn ăn.
+ Lần thứ ba: Em thấy cây thông No-el.
+ Lần thứ tư: Gặp bà.
+ Em quẹt hết diêm để giữ bà.
- Nghệ thuật: Kết hợp miêu tả và biểu cảm trong quá trình quẹt diêm.
* Kết bài: Mọi người vui vẻ rời nhà, nhưng họ nhìn thấy cô bé bán diêm đã chết.
Trả lời câu 2 (trang 95 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1):
Lập dàn ý cho đề bài: 'Hãy kể về một kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi'
Lời giải chi tiết:
* Bắt đầu: Giới thiệu về người bạn tuổi thơ và kết hợp với bối cảnh kỉ niệm đáng nhớ.
* Phát triển: Kể chi tiết về sự kiện kỉ niệm, diễn biến theo thứ tự thời gian.
* Kết bài: Tổng kết kỉ niệm và thể hiện sự xúc động đặc biệt với người bạn tuổi thơ.
Hình minh họa (Nguồn: Internet)
4. Bài soạn 'Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm' số 5
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Phân tích cấu trúc bài văn 'Món quà sinh nhật', tóm tắt nội dung từng phần:
Gợi ý: Bài viết mở đầu với cảnh sinh nhật hân hoan. Phần chính kể về món quà độc đáo của Trinh tặng Trang. Kết bài là cảm nghĩ về món quà.
Dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
2. Nghiên cứu câu chuyện theo hướng sau:
a) Câu chuyện kể về điều gì?
b) Người kể chuyện là ai? (Xưng ở ngôi thứ mấy? Tên là gì?)
c) Sự kiện diễn ra trong bối cảnh nào? (Khi nào? Ở đâu? Tình huống ra sao?)
d) Những ai liên quan đến câu chuyện? (Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?) Tính cách của từng nhân vật là như thế nào?
e) Câu chuyện phát triển như thế nào? (Bắt đầu như thế nào? Diễn biến ra sao? Điểm cao trào ở đâu? Kết thúc ở sự kiện nào?) Sự bất ngờ được tạo ra từ đâu?
g) Có sử dụng miêu tả và biểu cảm không? Miêu tả và biểu cảm xuất hiện ở đâu? Yếu tố này có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề?
3. Đánh giá về thứ tự kể trong văn bản 'Món quà sinh nhật'.
Gợi ý: Câu chuyện về món quà sinh nhật được tích hợp vào câu chuyện chung về sinh nhật như thế nào? Người kể chỉ kể về hiện tại hay kể về quá khứ?
4. Dàn ý của một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
Qua bài văn này, hãy cho biết:
Bài văn tự sự có bao nhiêu phần? Nhiệm vụ của mỗi phần là gì?
Yếu tố miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự cần được thể hiện như thế nào?
Gợi ý: Bài văn tự sự chia thành ba phần. Phần Mở đầu giới thiệu sự kiện, nhân vật và tình huống. Phần Thân bài kể chi tiết diễn biến theo một thứ tự nào đó, có thể kể theo thời gian tự nhiên của sự kiện hoặc xen kẽ giữa thực tế và hồi tưởng. Nội dung của phần này trả lời các câu hỏi: Sự kiện xảy ra ở đâu? Khi nào? Với ai? Sự kiện diễn ra như thế nào?… Yếu tố miêu tả được sử dụng khi mô tả về con người, vật cảnh,...
II. PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG
1. Tóm tắt nội dung bài văn: Cô bé bán diêm.
Gợi ý: Đọc lại và tóm tắt nội dung theo ba phần cơ bản. Đoạn mở đầu có thể coi là Phần Mở bài. Lưu ý tóm tắt các diễn biến của cô bé bán diêm mỗi khi quẹt diêm.
2. Nhận xét về việc kết hợp giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm trong văn bản Cô bé bán diêm.
Gợi ý: Miêu tả và biểu cảm có tác dụng gì trong việc truyền đạt cảm xúc của người kể? Tác giả thể hiện lòng thương cảm ra sao?
Cảm nhận về bà của cô bé bán diêm?
Ấn tượng về cảm giác lạnh lẽo được mô tả như thế nào?
Thông điệp về những que diêm và ước mơ của cô bé?
So sánh giữa ước mơ và hiện thực?
Hình ảnh cuối cùng của cô bé?
3. Đối với đề bài: “Một kí ức đáng nhớ với một người bạn thời thơ ấu”. Hãy lập dàn ý trong đó có điểm đặc biệt về sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm.
Gợi ý: Trước hết, hãy tưởng tượng toàn bộ diễn biến của câu chuyện. Sau đó, triển khai lập dàn ý theo cấu trúc của bài văn. Có thể kể như câu chuyện đang diễn ra hoặc bắt đầu từ hiện tại nhớ lại thời thơ ấu. Sự lựa chọn cách kể và thứ tự diễn biến sẽ quyết định cấu trúc dàn ý.
Hình minh họa (Nguồn: Internet)
5. Bài soạn 'Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm' số 4
KÍ ỨC ÐÁNG NHỚ CÙNG BẠN THÂN THIẾU NHI
Người bạn thân thiếu nhi của tôi là Linh, người mà khiến cho kí ức của tôi trở nên ý nghĩa và đáng nhớ. Chúng tôi đã trải qua những kỷ niệm tuyệt vời ở nơi quê nhà, nơi mà mỗi hình bóng cỏ cây đều là những chứng nhận cho những ngày thơ ấu vô cùng hạnh phúc.
Chúng tôi thường xuyên khám phá thế giới xung quanh, từ những cánh đồng xanh mướt cho đến những con suối trong lành. Những buổi chiều dạo chơi, chúng tôi bắt chước tiếng ca líu lo của những chú nhện, đắm chìm trong không khí trong lành và biển mây trắng bồng bềnh. Cảm giác ấm áp của tình bạn thân thiếu nhi là nguồn động viên vô tận, làm cho mỗi khoảnh khắc trở nên ý nghĩa và trân trọng.
Không chỉ là những trò chơi vui nhộn, mà còn là những thử thách nhỏ để kiểm tra tình bạn. Những lần cãi vã và hiểu lầm chỉ khiến cho tình bạn của chúng tôi trở nên mạnh mẽ hơn. Chúng tôi cùng nhau trưởng thành, học hỏi và chia sẻ niềm vui cũng như nỗi buồn.
Ðến bây giờ, những hình ảnh của những ngày thơ ấu ấy vẫn in sâu trong tâm trí, là nguồn động viên không ngừng. Kỷ niệm về người bạn thân thiếu nhi Linh là kho báu không thể nào quên, làm cho cuộc sống trở nên tràn đầy ý nghĩa và hạnh phúc.
Hình ảnh minh họa (Nguồn internet)
6. Bài tập 'Xây dựng cấu trúc cho bài văn tự sự kết hợp với mô tả và diễn đạt cảm xúc' số 6
I.DÀN Ý CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
a/- Mở bài (từ đầu đến “bày la liệt trên bàn.”): Cảnh buổi lễ sinh nhật.
– Thân bài (từ “Vui thì vui thật” cho đến “chỉ gật đầu không nói.”): Món quà sinh nhật của Trinh tặng Trang.
– Kết bài (đoạn còn lại): Cảm nghĩ của Trang về món quà sinh nhật.
b/Truyện kể về “món quà sinh nhật” do “tôi” tên là Trang kể ở ngôi thứ nhất.
– Câu chuyện xảy ra ở nhà Trang vào buổi sáng, trong hoàn cảnh bạn bè họp mặt kỷ niệm sinh nhật của Trang.
– Chuyện xảy ra trong đám bạn bè, với ba nhân vật: Thanh, Trinh và Trang. Nhân vật chính là Trinh (Trinh tạo ra sự bất ngờ trong câu chuyện). Mỗi nhân vật mang một tính cách: Trang thì sôi nổi, vội vàng, còn Trinh thì vui vẻ, điềm tĩnh …
– Câu chuyện diễn ra rất thú vị, có sự vui vẻ, nhưng bồn chồn chờ đợi. Điểm đỉnh câu chuyện ở việc chờ đợi Trinh đến và kết thúc khi món quà mừng sinh nhật của Trinh được “trình diện”. Câu chuyện kết thúc khi Trang hiểu ý nghĩa món quà sinh nhật mà Trinh tặng và hết sức bất ngờ vì nó là dấu ấn một kỉ niệm đẹp của hai người trong vườn cây ổi.
– Các yếu tố miêu tả, biểu cảm đã đưa Trang vào một tâm trạng chờ đợi của Trang đối với Trinh để rồi sau đó thấy tấm lòng rất đáng quý của bạn. Yếu tố miêu tả và biểu cảm có tác dụng nâng ý nghĩa món quà sinh nhật lên thành một kỉ niệm, đầy ấn tượng. “Nó không phải là món quà mua vội vàng trên vỉa hè, trong cửa hiệu, chỉ cốt bỏ tiền ra là mua được, mà nó là cả một tấm lòng trân trọng của Trinh ; Trinh đã ấp ủ, nâng niu, hằng nghĩ đến suốt bao ngày nay”.
c/ Trình tự: HT – QK – HT
II.LUYỆN TẬP
Câu 1: – Mở bài : Giới thiệu quanh cảnh đêm giao thừa và gia đình của em bé bán diêm, nhân vật chính trong truyện.
– Thân bài :
+ Em bé bán diêm không bán được diêm nên không dám về nhà vì sợ bố đánh. Em tìm một góc tường ngồi tránh rét, kết quả em vẫn bị gió rét hành hạ.
+ Sau đó em đánh liều quẹt một que diêm để sưởi ấm cho mình. Mỗi lần quẹt một que diêm, em lại thấy một viễn cảnh đẹp đẽ và ấm áp.
+ Ban đầu “em tưởng chừng như đang ngồi trước lò sưởi” hơi ấm của que diêm khiến em “thật dễ chịu”. Thế rồi que diêm vụt tắt, em lại trở lại với hiện tại rét mướt, tê cóng cả chân tay. Tiếp đến que diêm thứ hai, em lại mơ thấy một bàn ăn thịnh soạn “có cả ngỗng quay” . Que diêm tắt, em lại phải đối diện với thực tại của mình. Em lại quẹt que diêm thứ ba, em thấy hiện ra một cây thông Nô-en “ trang trí lỗng lẫy” với “hàng ngàn ngọn nến sáng rực”. Nhưng rồi ngọn nến cũng tắt bay về trời. Que diêm thứ tư được đốt lên, em “nhìn thấy rõ ràng bà em đang mỉm cười với em”.
+ Cuối cùng, em quẹt những que diêm còn lại, níu lấy bà bay lên.
– Kết bài:
+ Nhân vật đã chết rét dưới lớp tuyết lạnh.
+ Truyện Cô bé bán diêm đã làm em xúc động vì cuộc đời đói khổ, nhọc nhằn của một em gái nhỏ. Nghĩ đến cảnh sống của em hiện nay được gia đình thương yêu đùm bọc, em hiểu mình thật là hạnh phúc.
Câu 2: a. Mở bài
Giới thiệu về bạn mình là ai?
Giới thiệu về kỉ niệm với người bạn đó khiến mình xúc động nhất?
b. Thân bài
Kể về kỉ niệm đó:
Xảy ra ở đâu? Lúc nào? Với những ai?
Sự việc chính và các chi tiết.
Điều gì khiến em xúc động? Xúc động như thế nào?
c. Kết bài
Em suy nghĩ gì về kỉ niệm đó?
Suy nghĩ của em về người bạn đó.
Hình ảnh minh họa (Nguồn internet)