1. Mẫu bài soạn 'Xuân về' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) - phiên bản 4
* Sau khi đọc:
Nội dung chính: Văn bản khắc họa bức tranh không khí mùa xuân với sự hòa quyện giữa sức sống mãnh liệt và vẻ đẹp của thiên nhiên, từ đó tạo nên một mùa xuân đầy sức sống của năm mới.
Trả lời câu hỏi:
Câu 1 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Liệt kê những hình ảnh tiêu biểu thể hiện không khí 'xuân về' trong bài thơ.
Trả lời:
- Một số hình ảnh tiêu biểu thể hiện không khí 'xuân về' trong bài thơ bao gồm “gió đông”, “má thiếu nữ hồng hào”, “nắng xuân mới”, “lúa đã chín”, “hoa bưởi, hoa cam”, “bướm bay”, “các cô gái đi chùa”
Câu 2 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Chia sẻ cảm nhận về một hình ảnh đặc trưng của bức tranh mùa xuân làng quê Việt Nam trong bài thơ.
Trả lời:
- Hình ảnh đặc trưng cho bức tranh mùa xuân là hình ảnh “gió đông”, khi mùa xuân về ở miền Bắc, khí hậu trở nên mát mẻ khác biệt so với miền Nam, nơi ánh nắng mới sẽ chiếu sáng.
Câu 3 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Xác định chủ đề và cảm hứng chính của bài thơ, và cho biết nhan đề Xuân về đã thể hiện chủ đề và cảm hứng chính như thế nào.
Trả lời:
- Chủ đề của bài thơ: Cảnh sắc thiên nhiên khi mùa xuân đến.
- Nhan đề Xuân về đã trực tiếp gợi mở hình ảnh thiên nhiên trong những ngày đầu xuân.
2. Bài soạn 'Xuân về' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) - phiên bản 5
I. Tác giả
- Nguyễn Bính (1918-1966), tên thật là Nguyễn Trọng Bính, sinh tại làng Thiện Vinh, huyện Vụ Bảng, tỉnh Nam Định.
- Mồ côi mẹ từ nhỏ, ông tự học và bắt đầu làm thơ từ năm 13 tuổi. Năm 1937, ông nhận giải khuyến khích thơ của nhóm Tự Lực Văn Đoàn với tập thơ 'Tâm hồn tôi'.
II. Tác phẩm Xuân về
- Thể loại: Thơ tự do
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác năm 1937 và được in trong tuyển tập thơ của Nguyễn Bính
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
- Bố cục tác phẩm Xuân về
- Khổ 1: Gió xuân bắt đầu thổi về
- Khổ 2: Vẻ đẹp của ánh nắng xuân
- Khổ 3: Cảnh vật đồng quê vào mùa xuân
- Khổ 4: Hoạt động của con người trong mùa xuân
5. Giá trị nội dung tác phẩm Xuân về
- Bức tranh mùa xuân còn có hình ảnh thiếu nữ với đôi má hồng, ánh mắt trong sáng, duyên dáng tham gia hội chùa làng.
- Cảnh xuân và tình xuân được thể hiện một cách giản dị, mộc mạc và gần gũi.
6. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Xuân về
- Sử dụng từ ngữ gợi cảm xúc
- Hình ảnh thơ chân thực và gần gũi
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Xuân về
1. Vẻ đẹp khi gió xuân về
- Trong bài thơ, Nguyễn Bính cảm nhận mùa xuân qua những tác nhân khác như “gió đông”.
- Tác nhân này không còn làm da lạnh buốt mà làm thơm mát, và hình ảnh “cổ hàng xóm” cũng gợi lên sức sống của mùa xuân mới. Xuân hiện diện qua gió và hình ảnh cô láng giềng đang lơ đãng nhìn trời dưới mái hiên.
2. Vẻ đẹp khi nắng xuân về
- Khung cảnh trở nên tươi sáng và trong lành.
+ Trời không mưa. “Gió về từng trận” gợi cảm giác mát mẻ nhẹ nhàng, không phải là gió lốc hay xoáy.
+ “Lá nõn nhành non ai tráng bạc” là câu thơ đẹp với hình ảnh sắc nét và nghệ thuật so sánh tinh tế;
→→ Tạo nên một nền cảnh sắc tươi trẻ phù hợp với niềm vui của “đàn con trẻ”.
3. Vẻ đẹp đồng quê xuân về
- Bức tranh xuân mở rộng thành một tổng thể lớn hơn.
+ Từ mái hiên hàng xóm, lá nõn nhành non mở rộng ra khu vườn với hoa bưởi, hoa cam ngọt ngào và đầy ong bướm lượn.
→→ Tất cả nằm trong khung cảnh cánh đồng làng.
+ “Lúa thì con gái mượt như nhung” ám chỉ lúa đang lớn và chuẩn bị trổ bông, lá xanh mềm mại trải khắp.
- Lúc này, nông dân thư thái nghĩ đến việc “tháng giêng ăn tết ở nhà”.
4. Cảnh con người đón xuân về
- Cảnh “trẩy hội chùa” được mô tả.
- Cảnh trong bài thơ phản ánh làng quê miền Bắc những năm trước Cách mạng tháng Tám.
- Đi trẩy hội chủ yếu là người già và các cô gái.
- Họ thường mặc quần áo bạc màu, chân lấm tay bùn. Nhân dịp xuân về, các cô diện “yếm đỏ khăn thâm” dẫn bà đi chùa cầu phước.
→→ Xuân đã đến và con người thực sự đón xuân.
Câu 1
Liệt kê một số hình ảnh thể hiện không khí 'xuân về' trong bài thơ.
Phương pháp giải:
- Đọc kĩ bài thơ.
- Chú ý các hình ảnh gợi không khí xuân.
Lời giải chi tiết:
Các hình ảnh gợi tả không khí 'xuân về' trong bài thơ:
- Lá nõn, nhành non
- Người dân nghỉ việc đồng
- Lúa thì con gái
- Hoa bưởi, hoa cam rụng
- Các cô, các bà đi trẩy hội chùa.
Câu 2
Chia sẻ cảm nhận về một hình ảnh đặc trưng của bức tranh mùa xuân làng quê Việt Nam trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Nêu cảm nghĩ cá nhân.
Lời giải chi tiết:
Tôi đặc biệt ấn tượng với hình ảnh lúa thì con gái. Lúa lúc này giống như một thiếu nữ mới lớn, đầy sức sống và sự tươi mới của mùa xuân. Hình ảnh “con gái” không chỉ mô tả sự tươi trẻ mà còn làm rõ vẻ đẹp của lúa.
Câu 3
Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết nhan đề Xuân về đã thể hiện chủ đề, cảm hứng chủ đạo ấy như thế nào.
Phương pháp giải:
Đọc toàn bộ bài thơ.
Lời giải chi tiết:
- Chủ đề của bài thơ: Bức tranh thiên nhiên và con người khi mùa xuân đến.
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: sự trữ tình và niềm say mê với khung cảnh mùa xuân.
3. Bài soạn 'Xuân về' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) - phiên bản 6
Sau khi đọc xong
Câu 1. Liệt kê một số hình ảnh đặc trưng của không khí 'xuân về' trong bài thơ.
Trả lời:
Những hình ảnh đặc trưng của không khí 'xuân về' trong bài thơ bao gồm:
- Lá nõn, nhành non
- Người dân tạm nghỉ làm đồng
- Lúa như cô gái trẻ
- Hoa bưởi, hoa cam rụng xuống
- Các bà, các cô đi hội chùa.
Câu 2. Chia sẻ cảm nhận về một hình ảnh nổi bật trong bức tranh mùa xuân của làng quê Việt Nam theo bài thơ.
Trả lời:
Hình ảnh tôi ưa thích nhất là lúa như cô gái trẻ. Lúa trong thời điểm này giống như một thiếu nữ đang lớn, tràn đầy sức sống và vẻ tươi mới của mùa xuân. Con gái không chỉ là danh từ mà còn trở thành tính từ, làm nổi bật sự non nớt, xanh tươi, và đẹp đẽ của lúa.
Câu 3. Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ, và giải thích cách nhan đề Xuân về thể hiện chủ đề và cảm hứng đó.
Trả lời:
- Chủ đề của bài thơ: Khung cảnh thiên nhiên và cuộc sống của con người khi xuân về.
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Tính trữ tình, cảm xúc và sự đắm chìm vào vẻ đẹp của mùa xuân.
4. Bài soạn 'Xuân về' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) - phiên bản 1
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Tình quê và hồn quê là vẻ đẹp nổi bật trong 'Xuân về' của Nguyễn Bính. Bài thơ mang sắc thái trong sáng và giản dị, thể hiện một tình xuân đầm ấm, rung động và thiết tha như những câu ca dao, dân ca.
Trả lời câu hỏi
Câu 1 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Liệt kê một số hình ảnh đặc trưng của không khí 'xuân về' trong bài thơ.
Trả lời:
Những hình ảnh đặc trưng của không khí 'xuân về' trong bài thơ bao gồm:
- Lá nõn, nhành non
- Người dân tạm nghỉ làm đồng
- Lúa như cô gái trẻ
- Hoa bưởi, hoa cam rụng
- Các bà, các cô đi hội chùa.
Câu 2 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Chia sẻ cảm nhận về một hình ảnh nổi bật trong bức tranh mùa xuân của làng quê Việt Nam theo bài thơ.
Trả lời:
Hình ảnh lúa như cô gái trẻ là điểm tôi yêu thích nhất. Lúa trong thời điểm này giống như một thiếu nữ mới lớn, tràn đầy sức sống và vẻ đẹp của mùa xuân. Từ con gái không chỉ diễn tả tính chất của lúa mà còn làm nổi bật sự non nớt, xanh tươi, và quyến rũ của nó.
Câu 3 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):
Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ và giải thích cách nhan đề Xuân về thể hiện chủ đề và cảm hứng đó.
Trả lời:
- Chủ đề của bài thơ: Khung cảnh thiên nhiên và cuộc sống con người khi xuân đến.
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Tính trữ tình và sự say đắm trong vẻ đẹp của mùa xuân.
5. Bài soạn 'Xuân về' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) - phiên bản 2
SAU KHI ĐỌC XONG
Câu 1. Đề nghị liệt kê những hình ảnh đặc trưng thể hiện không khí 'xuân về' trong bài thơ.
Trả lời:
Những hình ảnh đặc trưng thể hiện không khí 'xuân về' trong bài thơ gồm:
- Lá mới, nhành non
- Người dân ngừng công việc đồng áng
- Lúa như cô gái trẻ
- Hoa bưởi, hoa cam rụng xuống
- Các bà, các cô đi hội chùa.
Câu 2. Hãy nêu cảm nhận của bạn về một hình ảnh nổi bật trong bức tranh mùa xuân của làng quê Việt Nam theo bài thơ.
Trả lời:
Hình ảnh tôi yêu thích nhất là lúa như cô gái trẻ. Lúa trong thời kỳ này giống như một thiếu nữ đang trưởng thành, đầy sức sống và vẻ đẹp mùa xuân. Con gái không chỉ là danh từ mà còn là tính từ làm nổi bật sự non nớt, xanh tươi, và quyến rũ của lúa.
Câu 3. Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của bài thơ và giải thích cách nhan đề Xuân về thể hiện chủ đề và cảm hứng đó như thế nào.
Trả lời:
- Chủ đề của bài thơ: Khung cảnh thiên nhiên và cuộc sống con người khi mùa xuân đến.
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Tính trữ tình và sự say đắm trong vẻ đẹp của mùa xuân.
6. Bài soạn 'Xuân về' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) - phiên bản 3
I. Thông tin về tác giả bài thơ Xuân về
- Nguyễn Bính (1918 - 1966)
- Quê quán: Nam Định
- Phong cách nghệ thuật: Đơn sơ, gần gũi
- Các tác phẩm tiêu biểu: Nụ tầm xuân, Chân quê, Gái xuân
II. Khám phá tác phẩm Xuân về
- Thể loại: Thơ tự do
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Viết năm 1937, in trong tuyển tập thơ Nguyễn Bính
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
- Bố cục:
- Khổ 1: Sắc đẹp khi gió xuân đến
- Khổ 2: Sắc đẹp khi ánh nắng xuân rực rỡ
- Khổ 3: Sắc đẹp của đồng quê vào mùa xuân
- Khổ 4: Cảnh sinh hoạt trong hội xuân
5. Giá trị nội dung:
- Bức tranh xuân còn bao gồm hình ảnh cô gái tươi tắn với làn da hồng hào, ánh mắt trong trẻo đi lễ chùa làng.
- Cảnh xuân và tình xuân được nhà thơ miêu tả một cách giản dị, mộc mạc và gần gũi.
6. Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn từ gợi cảm, sinh động
- Hình ảnh thơ chân thực và gần gũi
III. Phân tích chi tiết tác phẩm Xuân về
1. Sắc đẹp khi gió xuân đến
- Gió xuân mang hơi ấm và không khí tươi mới làm hồng đôi má của 'cô gái chưa chồng'
- Cô hàng xóm của nhà thơ mơ màng nhìn trời với “đôi mắt trong trẻo'
=> Bức tranh xuân trẻ trung và tình tứ được thể hiện qua hình ảnh 'má đỏ của cô gái chưa chồng' và 'đôi mắt trong trẻo' của cô hàng xóm đang 'ngước nhìn' trời xuân
2. Sắc đẹp khi ánh nắng xuân rực rỡ
- Gió xuân thổi từng đợt rồi 'bay đi', tạo cảm giác tươi mới
- Mưa xuân, mưa bụi trắng trời, đã dứt, bầu trời trong xanh và ấm áp: 'trời quang, nắng mới'.
- 'Lá nõn' là những lá non xanh mượt, 'nhành non' là các cành mới với nhiều lá nõn màu xanh như ngọc.
=> Lá xuân tươi sáng, lấp lánh. Các từ như 'nõn', 'non', 'bạc' gợi lên vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân.
Cảnh xuân thêm phần vui tươi và sinh động với 'Từng đàn trẻ con chạy nhảy xung quanh'.
=> Cảnh xuân trở nên đầy ý nghĩa hơn.
3. Sắc đẹp của đồng quê vào mùa xuân
- Tháng Giêng là thời gian nghỉ ngơi, người dân 'ngừng công việc đồng áng', mọi người đều háo hức với lễ hội xuân.
- Cánh đồng làng xanh tươi với 'lúa con gái mềm mại như nhung'.
- Vườn và xóm thôn tràn ngập màu sắc hoa cam và hoa bưởi 'hương bay ngào ngạt'
- Mùi hương thơm nồng, lôi cuốn với 'bướm vẽ vòng'.
- Các từ 'đầy' và 'ngào ngạt' tạo nên hình ảnh sống động của khu vườn xuân.
=> Cảnh bướm và hoa trong vườn xuân thật thơ mộng. Nguyễn Bính thể hiện tình yêu mùa xuân và quê hương qua những câu thơ đẹp về hoa và bướm mùa xuân.
4. Cảnh đi dự hội xuân
- 'Một đôi cô' duyên dáng trong trang phục truyền thống: 'yếm đỏ khăn thâm' đi dự hội chùa.
- Các cụ già, bà lão 'tóc bạc' lưng còng, tay chống gậy trúc, vừa đi vừa lần tràng hạt, miệng lầm rầm cầu nguyện.
=> Cảnh hội xuân vừa vui tươi, vừa chân thành và đầy tình cảm.
Câu 1
Liệt kê một số hình ảnh đặc trưng gợi tả không khí 'xuân về' trong bài thơ.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ bài thơ.
- Chú ý các hình ảnh thể hiện không khí xuân.
Lời giải chi tiết:
Các hình ảnh gợi tả không khí 'xuân về' trong bài thơ gồm:
- Lá nõn, nhành non
- Người dân nghỉ ngơi đồng áng
- Lúa như cô gái trẻ
- Hoa bưởi, hoa cam rụng
- Các cô, các bà đi dự hội chùa.
Câu 2
Phát biểu cảm nhận về một hình ảnh đặc trưng của bức tranh mùa xuân làng quê Việt Nam trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Nêu cảm nhận cá nhân.
Lời giải chi tiết:
Tôi ấn tượng nhất với hình ảnh lúa như cô gái trẻ. Lúa lúc này giống như một thiếu nữ đang trưởng thành, tràn đầy sức sống và tươi mới. Từ 'con gái' không chỉ là danh từ mà còn là tính từ, làm nổi bật sự non nớt, xanh tươi và đẹp đẽ của lúa.
Câu 3
Xác định chủ đề và cảm hứng chính của bài thơ và giải thích cách nhan đề Xuân về thể hiện chủ đề và cảm hứng đó như thế nào.
Phương pháp giải:
Đọc toàn bộ bài thơ.
Lời giải chi tiết:
- Chủ đề của bài thơ: Cảnh thiên nhiên và con người khi mùa xuân đến.
- Cảm hứng chính của bài thơ: Tính trữ tình và sự say mê với cảnh sắc mùa xuân.