Top 6 Bài viết 'Săn lùng sấu rừng U Minh Hạ' của Sơn Nam học sinh lớp 12 xuất sắc

Bố cục:

- Phần 1: ông Năm Hên chèo thuyền xuống đến làng Khánh Lâm bắt sấu

- Phần 2: chuyện bắt sấu li kì của ông Năm Hên qua lời kể của Tư Hoạch

Câu 1 (trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 2)

a, Thiên nhiên vùng u Minh Hạ là một thế giới bao la, kì thú:

+ U Minh đỏ ngòm, rừng tràm xanh biếc, sấu lội từng đàn, miền bạch giá

+ Cà Mau có những con lạch ngã ba mang tên đầu sấu, lưng sấu, bàu sấu

→ Đây là nơi âm u, bí ẩn, kì thú

b, Con người vùng U Minh Hạ: người có sức sống mãnh liệt, đậm sâu ân nghĩa, và tài ba trí dũng, can trường

- Hình ảnh ông Năm Hên con người sống phóng khoáng giữa thiên nhiên bao la, với tài năng bắt cá sấu

+ Ông Năm cùng một con xuồng, lọn nhang trầm, hũ rượu, bơi xuồng mà hát “hồn ở đâu đấy

+ Huyền bí mang đậm dấu ấn của con người đất rừng Phương Nam

Câu 2 (trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 2)

Tính cách, tài năng của Năm Hên tiêu biểu cho tính cách con người U Minh Hạ:

- Con người tài ba, cởi mở, đầy bí ẩn: mọi người nhìn thấy ông với ấn tượng ban đầu như thầy tướng pháp

-Ông có tài phi phàm, mưu kế kì diệu: Ông là thợ bắt cá sấu bằng tay không

+ Sự can trường, dũng cảm, bắt sấu trên khô, không cần lưới

+ Ông bắt 45 con cá sấu còn sống nguyên

- Là người sống giàu nghĩa khí, giàu tình cảm

- Người mê ca hát nhưng tiếng hát của ông như ai khóc lóc phẫn nộ

+ Tiếng hát đi kèm với hình ảnh: áo rách vai, tóc rối mù, mắt đỏ ngầu, bó nhang cháy đỏ quơ đi, quơ lại trên tay gợi những đau thương để con người trả giá trên mảnh đất để sinh tồn mảnh đất hoang dại, kì bí

+ Tiếng hát hóa giải những linh hồn bất hạnh bị cá sấu ăn thịt

→ Hình tượng Năm Hên được xây dựng mộc mạc, tình thương, khiêm nhường và mưu trí, can trường

Tiếng hát chính là tấm lòng sâu nặng tình người của ông, bằng hành động khôn khéo đàn sấu dữ, lập giải oan cho họ.

Câu 3 ( trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện, sử dụng ngôn ngữ của Sơn Nam trong tác phẩm:

Lối dẫn truyện thô mộc, tự nhiên, sáng rõ và gọn gàng

- Ngôn ngữ Nam Bộ được thể hiện rõ, khắc họa sâu đậm vóc dáng tâm hồn con người, đất rừng, sông nước Cà Mau

Câu 4 (trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Con người và vùng đất cực nam của tổ quốc qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh Hạ:

- Chân chất, thật thà, giàu tình yêu thương giữa con người với con người

- Chăm chỉ, cần cù, dũng cảm và tài trí trong cuộc đấu tranh sinh tồn, mở mang, xây dựng đất nước

- Những con người hào sảng, luôn hết lòng vì mọi người

1. Tác giả

- Sơn Nam (1926 - 2008) còn có bút danh khác là Phạm Anh Tài, tên khai sinh là Phạm Minh Tài, sinh lại làng Đông Thới, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang.

- Ông tham gia cách mạng từ năm 1945 và hoạt động văn nghệ thời kháng chiến chống Pháp ở Khu IX.

- Từ năm 1954 đến năm 1975, ông làm báo và viết văn ở Sài Gòn.

- Sau năm 1975, ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.

- Tác phẩm chính:

+ Thời kỳ kháng chiến chống Pháp: Tây đầu đỏ, Bên rừng Cù Lao Dung (Giải thưởng Văn nghệ Cửu Long);

+ Thời kì 1954 - 1975: Hương rừng Cà Mau, Hai cõi U Minh, Vọc nước giỡn trăng (tập truyện), Bà Chúa Hòn, Chim quyên xuống đất (tiểu thuyết), Tìm hiểu đất Hậu Giang, Văn minh miệt vườn (khảo cứu);

+ Thời kì sau 1975: Bến Nghé xưa, Người Sài Gòn (khảo cứu),...

2. Tác phẩm

- Đoạn trích Bắt sấu rừng U Minh Hạ là một trong 18 truyện đặc sắc của Hương rừng Cà Mau.

- Hương rừng Cà Mau là tập truyện gồm 18 truyện ngắn, đưa ta vào một thế giới bao la và kì thú của vùng rừng U Minh với những người dân lao động có sức sống mãnh liệt, đậm sâu ân nghĩa và cũng đầy tài ba, trí dũng, gan góc, can trường. Thấm đượm trong mỗi trang viết là tình yêu thiết tha của nhà văn với đất nước quê hương. Truyện Sơn Nam còn hấp dẫn người đọc bằng cách dựng truyện li kì, những chi tiết gợi cảm, nhân vật giàu chất sống, ngôn ngữ đậm màu sắc Nam Bộ.

1 - Trang 55 SGK

Qua tác phẩm, thiên nhiên và con người vùng U Minh Hạ hiện lên với những đặc điểm nổi bật nào?

Trả lời:

Những đặc điểm nổi bật của thiên nhiên, con người vùng U Minh Hạ:

- Thiên nhiên vùng U Minh Hạ là một thế giới bao la, kì thú: "U Minh đỏ ngòm", "rừng tràm xanh biếc", "sấu lội từng đàn", "những ao sấu", "Miền Rạch Giá, Cà Mau có những con lạch ngã ba mang tên đầu sấu, lưng sấu, bàu sấu". Đó là những nơi nhiều bí ẩn kì thú.

- Con người vùng U Minh Hạ là những người lao động có sức sống mãnh liệt, đậm sâu ân nghĩa và cũng đầy tài ba, trí dũng, can trường. Tất cả những điều đó tập trung ở hình ảnh ông Năm Hên, một con người sống phóng khoáng giữa thiên nhiên bao la. Tài năng đặc biệt của ông là bắt sấu. Sự xuất hiện của ông Năm cùng một con xuồng, lọn nhang trầm và một hũ rượu, vừa bơi xuồng mà hát: "Hồn ở đâu đây. Hồn ơi! Hồn hỡi!" vừa huyền bí vừa mang đậm dấu ấn con người đất rừng Phương Nam.

2 - Trang 55 SGK

Phân tích tính cách, tài nghệ của nhân vật ông Năm Hên. Bài hát của ông Năm Hên gợi cho anh (chị) cảm nghĩa gì?

Trả lời:

Tính cách, tài nghệ của Năm Hên tiêu biểu cho tính cách con người vùng U Minh Hạ:

- Một con người tài ba, cởi mở nhưng cũng đầy bí ẩn: mọi người nhìn thấy ông với ấn tượng ban đầu như là một thầy tướng pháp; đến nơi bắt cá sấu chỉ mang theo một lọn nhang trầm và một hũ rượu.

- Ông có tài nghệ phi phàm, mưu kế kì diệu: ông là thợ bắt cá sấu, bắt bằng tay không, là người can trường dũng cảm, chuyên bắt sấu trên khô, không cần lưới, một mình bắt sống 45 con cá sấu còn sống nguyên.

- Ông là người giàu nghĩa khí, giàu tình cảm. Ông nói "Nghề bắt sấu có thể làm giàu được, ngặt tôi không màng thứ phú quới đó".

- Ông là người mê ca hát nhưng tiếng hát của ông như ai khóc lóc, như ai phẫn nộ:

+ Tiếng hát cùng hình ảnh: áo rách vai, tóc rối mù, mắt ngầu đỏ, bó nhang cháy đỏ quơ đi, quơ lại trên tay gợi những đau thương mà con người phải trả giá để sinh tồn trên mảnh đất hoang dại, kì bí. Đồng thời hình ảnh ấy cũng gợi lên vẻ đẹp bi tráng của những con người gan góc vượt lên sự khắc nghiệt của thiên nhiên, chế ngự và làm chủ nó.

+ Tiếng hát của ông cũng là một sự hoá giải cho những linh hồn bất hạnh, những con người bị sấu ăn thịt, những linh hồn vất vưởng nơi rừng thiêng nước độc:

Hồn ở đâu đây

Hồn ơi! Hồn hỡi

...

Ta thương ta tiếc

Lập đàn giải oan...

- Hình tượng nhân vật Năm Hên được xây dựng thật giàu tình thương người, rất mộc mạc khiêm nhường nhưng cũng rất mưu trí, gan góc, can trường. Tiếng hát của ông thể hiện tấm lòng sâu nặng nghĩa tình đồng loại, ông hát để tỏ lòng thương tiếc những người xấu số và bằng hành động khôn khéo bắt đàn sấu dữ, ông đã "lập đàn giải oan" cho họ.

3 - Trang 55 SGK

Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện, sử dụng ngôn ngữ của Sơn Nam trong tác phẩm?

Trả lời:

Những nét đặc sắc về nghệ thuật:

- Nghệ thuật kể chuyện: dựng chuyện li kì, nhiều chi tiết gợi cảm; lối dẫn chuyện rất thô mộc, tự nhiên mà gọn gàng, sáng rõ.

- Nhân vật giàu chất sống, thể hiện rõ nét tính cách con người Nam Bộ.

- Ngôn ngữ đậm màu sắc địa phương Nam Bộ, phương ngữ được sử dụng thích hợp, với liều lượng vừa đủ để khắc họa sâu đậm vóc dáng tâm hồn của con người, đất rừng, sông nước Cà Mau.

4 - Trang 55 SGK

Cảm nhận của anh (chị) về vùng đất và con người miền cực Nam Tổ quốc qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh Hạ?

Trả lời:

Bắt sấu rừng U Minh Hạ không chỉ đem đến cho người đọc những cảm giác khám phá đầy say mê, lí thú khi mở ra những điều bí ẩn, độc đáo của thiên nhiên, con người vùng cực Nam Tổ quốc mà còn khiến người ta thêm yêu thương gắn bó một phần đất, phần hồn của đất nước mình, quê hương mình. Đâu đây vẫn là vẻ đẹp giàu có mà khắc nghiệt của đất Việt, vẫn là hồn cốt cần cù, dũng cảm, tài trí, yêu đời của người Việt trong cuộc đấu tranh sinh tồn và mở mang, xây dựng đất nước thân yêu. Sự kì thú khi khám phá những yêu thương, thân gần và một tình cảm tự hào tha thiết đó chính là cảm xúc thẩm mĩ mà tác phẩm đem đến cho người đọc.

I - KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

1. Sơn Nam, với tên khai sinh Phạm Minh Tài, ra đời ngày 11 - 12 - 1926 tại làng Đông Thới, huyện An Biên, tỉnh Rạch Giá (nay là tỉnh Kiên Giang).

Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Sơn Nam tích cực hoạt động văn nghệ tại khu IX Nam Bộ. Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, ông được phân công ở lại Sài Gòn, đóng góp cho lĩnh vực báo chí và văn chương. Sau khi miền Nam giải phóng, Sơn Nam tập trung sáng tác văn chương và hoạt động biên khảo. Các tác phẩm nổi bật: Bà chúa Hòn, Chuyện xưa tích cũ, Hương rừng Cà Mau (tập truyện); Bên rừng cù lao Dung, Tây đầu đỏ (truyện vừa); Lịch sử khẩn hoang miền Nam, Tìm hiểu đất Hậu Giang, ...

2. Trong tập truyện Hương rừng Cà Mau (1962), Bắt sấu rừng U Minh Hạ là một trong 18 truyện ngắn ấn tượng. Toàn bộ tập truyện này là bức tranh sống động về cảnh đẹp, đời sống, lịch sử truyền thống, và phẩm chất con người tại miền cực nam của Tổ quốc. Sơn Nam không chỉ tạo nên bức tranh dân dã với hình ảnh những nông dân đôn hậu, chất phác và dũng cảm mà còn thể hiện rõ phong cách nghệ thuật đặc trưng của mình. Bắt sấu rừng U Minh Hạ lần đầu tiên được in trên tuần báo Nhân loại (1957).

II - HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

Câu 1. Qua tác phẩm, cảnh thiên nhiên và cuộc sống ở vùng U Minh Hạ mở ra như một bức tranh sống động, đẹp đẽ. 'Rừng tràm xanh biếc', những cây cỏ hoang dại như lau sậy, mốp, cóc kèn,... và đặc biệt, ở ngọn rạch Cái Tàu, có một ao sấu 'nhiều như trái mù u chín rụng'. Những con người sống tại vùng đất hoang hoá, khắc nghiệt này mang trong mình những phẩm chất đẹp: cần cù, mưu trí, gan góc, can trường, không chỉ thể hiện sức sống mạnh mẽ mà còn kể lên câu chuyện của lòng yêu nước sâu sắc. Họ thương tiếc những bà con xóm giềng bị hùm tha sấu bắt, vượt qua gian khó và hiểm nguy bằng sức mạnh và tài trí: câu sấu bằng lưỡi sắt, móc mồi bằng con vịt sống, bắt sấu tay không, ăn ong, bẫy cọp, săn heo rừng,... Những con người này là những người mang lại sự sống mới cho vùng đất U Minh, làm cho đất mũi Cà Mau trở nên hấp dẫn hơn.

Câu 2. Tính cách và tài nghệ của Năm Hên tạo ra ấn tượng mạnh mẽ với người đọc. Ông là 'người thợ già chuyên bắt sấu ở Kiên Giang đạo'. Nghe nói về cái ao sấu, ông đến ngọn rạch Cái Tàu chỉ với 'một lọn nhang trần và một hũ rượu'. Lọn nhang dùng để tưởng niệm những người đã bị cá sấu bắt, hũ rượu để thêm sức mạnh và khôn ngoan khi bắt sấu, như một lễ rước. 'Chuyên bắt sấu trên khô, không cần lưỡi', ông đã bày ra chiến thuật đặc biệt: đào đường thoát, đốt cháy sậy đế, cóc kèn, nung sấu bằng lửa để chúng trở nên nóng bỏng và nhức mắt, sau đó ông dùng mốp đính chặt giữa hai hàm răng của sấu, đồng thời dùng mác xắn lưng sấu cắt gân đuôi và trói chân sau để đưa chúng về. Cách miêu tả của Sơn Nam đã làm nổi bật hình ảnh một nhân vật khiêm tốn, mộc mạc nhưng đầy gan góc và mưu trí.

Bài hát của Năm Hên là một tưởng nhớ đầy xúc động về những người đã bị cá sấu bắt, chết oan ức, trong đó có anh ruột của ông. Lời hát chứa đựng nỗi đau buồn của những người phải rời bỏ vùng 'đầu bãi cuối gành' vì muộn phiền nhỏ nhoi, đồng thời thể hiện lòng thương tiếc sâu sắc đối với đồng bào. Bản hát truyền cảm làm nhấn mạnh cuộc sống khó khăn tại U Minh, nơi nhiều người phải rời bỏ quê hương vì 'manh áo chén cơm', đồng thời thể hiện lòng đồng cảm với một con người giàu lòng yêu thương.

Câu 3. Sơn Nam đã đạt được thành công độc đáo trong việc kể chuyện và sử dụng ngôn ngữ trong tác phẩm của mình. Qua góc nhìn của người truyện hàm ẩn, Sơn Nam có lối kể chuyện mộc mạc, tự nhiên, nhưng rất sáng tạo và sắc sảo. Nét độc đáo của cảnh vật và tính cách nhân vật được thể hiện bằng những chi tiết đơn giản... Ngôn ngữ của truyện mang đậm hương vị miền Nam, với sự sử dụng phong phú và linh hoạt của các phương ngôn, đã khắc họa sâu sắc về con người, đất rừng và sông nước Cà Mau.

Câu 4. Bắt sấu rừng U Minh Hạ không chỉ mang đến cho người đọc trải nghiệm thú vị và kỳ thú khi khám phá những điều bí ẩn và độc đáo của thiên nhiên và con người tại vùng cực nam của quê hương, mà còn tạo nên tình yêu thêm sâu đậm với mảnh đất và tâm hồn của Việt Nam. Tác phẩm không chỉ là cuộc phiêu lưu hấp dẫn, mà còn là cơ hội để người đọc trở nên gắn bó và tự hào với đất nước, quê hương của mình. Ở đây, vẫn là vẻ đẹp đồ sộ mà khắc nghiệt của đất Việt, vẫn là tinh thần can đảm, sáng tạo, và lòng yêu thương cuồn cuộn của những con người Việt Nam, họ đã đấu tranh và xây dựng quê hương.

1. Tác giả

– Sơn Nam (1926 – 2008) là con dân của Kiên Giang, mảnh đất nổi tiếng. Người anh hùng cách mạng từ năm 1945 và là gương mặt sáng tạo trong nghệ thuật văn chương thời kháng chiến chống Pháp ở Khu IX Nam Bộ. Sự hiểu biết sâu sắc về thiên nhiên, lịch sử, con người vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc đã làm nên tên tuổi ông.

– Thế giới nghệ thuật của ông tập trung vào bức tranh đất rừng và hình tượng người nông dân vùng đất mũi Cà Mau, thể hiện qua những tác phẩm nổi tiếng như Hương rừng Cà Mau, Hai cõi U Minh...

– Trong tác phẩm của Sơn Nam, con người làng quê Nam Bộ luôn tỏ ra cần cù, dũng cảm, tài trí và lạc quan yêu đời.

2. Tác phẩm

a. Nguồn gốc

Bắt sấu rừng U Minh Hạ là một trong mười tám truyện ngắn của tập truyện Hương rừng Cà Mau xuất bản năm 1962. Hương rừng Cà Mau là thế giới kỳ thú của đất và người vùng U Minh Nam Bộ. Nơi đây, mặc dù khai thác được vẻ đẹp của rừng vàng, biển bạc, con người đã phải trải qua nhiều thử thách từ thú dữ, giặc cướp và sự bóc lột của địa chủ. Nhưng người dân lao động vùng này lại thể hiện sự hồn nhiên, lòng hào phóng và tình yêu đời...

b. Tóm tắt tác phẩm

Tại rạch Cái Tàu, vùng U Minh Hạ, một cái ao sấu đã xuất hiện, đông như trái mù u chín rụng. Năm Hên, một thợ săn sấu nổi tiếng từ Kiên Giang, nghe tin đến giúp dân làng bắt sấu. Chọn một đồng bọn là Tư Hoạch, ông đã thực hiện chiến công ấn tượng: bắt sống 45 con sấu, gửi về làng dưới sự kinh ngạc, thán phục của người dân...

II – Đọc hiểu thêm

Câu 1: Vẻ độc đáo của thiên nhiên và con người U Minh:

a. Thiên nhiên

– Rừng tràm xanh biếc.

– Những cây cỏ hoang dại như lau sậy, mốp, cóc kèn...

– Sấu xuất hiện dày đặc, 'nhiều như trái mù u chín rụng'.

Mỗi vùng đất ở Tổ quốc mang nét đặc trưng riêng, và qua truyện ngắn này, Sơn Nam đã làm nổi bật vẻ độc đáo của thiên nhiên và con người U Minh Hạ.

b. Con người

Những người sống ở vùng đất khắc nghiệt này thể hiện lòng cần cù, mưu trí, gan góc, can trường, sôi nổi, hào phóng và yêu đời. Họ thương tiếc đồng bào bị sấu bắt, vượt qua khó khăn, nguy hiểm bằng sức mạnh và trí tuệ: câu sấu bằng lưỡi sắt, móc mồi bằng con vịt sống, bắt sấu bằng tay không, ăn ong, bẫy cọp, săn heo rừng... Những con người này là những người làm sống lại vùng U Minh, làm cho miền Cà Mau trở nên hấp dẫn hơn.

Câu 2: Phân tích tính cách và tài nghệ của nhân vật Năm Hên

a. Nhân vật ông Năm Hên

- Ông là 'người thợ già chuyên bắt sấu ở Kiên Giang đạo', bắt sấu bằng tay không.

- Tình nguyện bơi xuồng đến giúp dân chỉ với 'một bó nhang và một hũ rượu':

+ Nhang để tưởng niệm những người bị sấu bắt.

+ Rượu để tăng thêm sức mạnh và khôn ngoan.

- Mưu mẹo kì diệu, bắt sống 45 con sấu:

+ Đào rãnh cạn dần, đốt lửa dẫn dụ sấu lên bờ.

+ Chặn sấu lại và khoá miệng chúng bằng mốp 'dính chặt hai hàm răng'.

+ Dùng mác sắn lưng cá sấu, cắt gan đuôi, trói hai chân sau và bắt chúng về.

=> Tâm huyết, sự khiêm tốn và sáng tạo của ông Năm Hên.

b. Bài hát của ông Năm Hên

– 'Tiếng như khóc lóc, nài nỉ. Tiếng như phẫn nộ, bi ai'.

– Nói về những người bị sấu bắt, chết oan ức, trong đó có anh ruột của ông.

– Bài hát thể hiện cuộc sống khốc liệt của người mở đất, mong giải oan cho họ.

=> Tấm lòng sâu sắc, đồng cảm với đồng bào xấu số.

Câu 3. Đặc điểm nghệ thuật kể chuyện, sử dụng ngôn ngữ trong tác phẩm

– Kỹ thuật kể chuyện: giản dị nhưng hấp dẫn, dễ nhớ.

– Miêu tả cảnh vật, tính cách nhân vật: tinh tế và sống động dù chỉ qua một vài chi tiết.

– Ngôn ngữ: mang đậm bản sắc Nam Bộ, sử dụng phong phú và linh hoạt các ngôn ngữ địa phương, hình dung sâu sắc về thiên nhiên và con người sông nước Cà Mau.

Câu 4. Cảm nhận về vùng đất và con người miền cực Nam Tổ quốc qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh Hạ

Đọc truyện Bắt sấu rừng U Minh Hạ, ta như được đưa đến thăm thú một vùng đất mới lạ (đặc biệt với người miền Bắc, miền Trung và dân thành thị) với những bí ẩn của thiên nhiên và con người độc đáo nhưng đồng cảm và gần gũi. Đó vẫn là quê hương giàu mến thương và khắc nghiệt, nhưng cũng là nơi của những con người Việt Nam chất phác, kiên cường, sáng tạo và yêu đời trong cuộc đấu tranh và xây dựng đất nước. Qua đó, người đọc không chỉ phấn khích khám phá, mà còn trân trọng và tự hào với đất nước, quê hương thân thương của mình.

I. Tác giả
1. Hồ sơ cá nhân
- Sơn Nam, tên thật là Phạm Minh Tài, ra đời năm 1926 tại Kiên Giang và ra đi vào năm 2008 tại thành phố Hồ Chí Minh.
- Thời niên thiếu, ông học tại quê nhà và sau đó theo học trung học tại Cần Thơ.
- Năm 1945, ông tham gia Thanh niên Tiền Phong, hội Văn hóa Cứu Quốc, sau đó là Phòng Chính trị Quân khu và Phòng văn nghệ ban tuyên huấn xứ ủy Nam Bộ.
- Năm 1955, ông chuyển đến Sài Gòn làm việc với nhiều tờ báo lớn.
- Trong giai đoạn 1960-1961, ông phải đối mặt với thời kỳ bị bắt giam do chính trị.
- Sau khi ra tù, ông tiếp tục hoạt động báo chí, viết văn và nghiên cứu về miền Nam.
- Năm 1975, ông tiếp tục đóng góp cho lĩnh vực văn hóa và văn nghệ, tham gia Hội nhà văn Việt Nam.

2. Sự nghiệp sáng tác
a. Phong cách sáng tác
- Sơn Nam là một nhà văn và nhà nghiên cứu tài năng về miền Nam Việt Nam. Ông được biết đến với các biệt danh như: “ông già Nam Bộ”, “nhà học giả của miền Nam”.
- Phong cách của ông mang đậm tinh thần của miền Nam; cách xây dựng câu chuyện li kì; nhân vật sống động, đậm chất nhân văn và rất kiên cường.
b. Các tác phẩm nổi bật
Sơn Nam sáng tác trên nhiều thể loại khác nhau và để lại nhiều tác phẩm độc đáo, tiêu biểu như: “Chuyện xưa tích cũ”; Hương rừng Cà Mau”; “Nói về Miền Nam”; “Người Sài Gòn”; “Hồi ký Sơn Nam”,...

c. Giá trị nội dung
- Thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ và kỳ bí. Đồng thời, chúng ẩn chứa nhiều điều bí ẩn, những thử thách đối với con người.
- Nhân vật mang đặc điểm phóng khoáng, mộc mạc, giản dị và giàu tình cảm. Đồng thời, họ cũng là những người thông minh, tài năng, gan dạ và kiên cường.
d. Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, cuốn hút, sử dụng góc nhìn của người trần thuật “ẩn mình”.
- Ngôn ngữ sống động, mang đậm chất địa phương.

II. Tác phẩm
1. Tóm tắt
Khi nghe đồn có sấu khủng ở rạch Cái Tàu, ông Năm Hên – thợ săn cá sấu tài năng, ngay lập tức đến giúp đỡ dân làng. Tại đây, ông sử dụng thuyền để lướt qua rạch và hát bài ca giải oan cho những linh hồn đã mất trong rừng xanh nước đỏ, vì đồ ăn manh áo. Chiếc thuyền của ông chỉ mang theo lọn nhang và một hũ rượu. Ông săn cá sấu không vì tiền bạc hay phú quý mà nhằm giúp đỡ dân làng và trả thù cho người anh trai đã bị sấu tấn công trước đây. Dân làng tôn trọng và chào đón ông, coi ông Năm Hên như là 'bậc thánh xứ'.

II. Trả lời câu hỏi

Câu 1 (trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

- Đặc điểm nổi bật của thiên nhiên vùng U Minh Hạ: hoang sơ, trù phú nhưng cũng nguy hiểm, đầy bí ẩn:

+ Mạng kênh rạch, dòng sông mênh mông, rừng tràm mở rộng khắp nơi.

+ Nhiều loài thú dữ như cọp, heo rừng, cá sấu…

+ Cá sấu thường đi ngược dòng sông, tiến vào giữa rừng tràm để sinh sống, và có người phát hiện một ao cá sấu ở ngọn rạch Cái Tàu, với sấu 'nhiều như trái mù u chín rụng'.

- Đặc điểm nổi bật của con người vùng U Minh Hạ:

+ Sức sống mạnh mẽ: họ gắn bó và sống sót lâu dài trên mảnh đất đầy thách thức như rừng U Minh Hạ.

+ Nhân văn, giàu tình cảm: ông Năm Hên, vì anh trai bị sấu tấn công, đã quyết định trả thù bằng cách trở thành một thợ săn cá sấu khéo léo; những cụ già nhớ về tổ tiên, bạn bè đã hy sinh vì miếng cơm manh áo…

+ Can đảm, gan dạ, quyết tâm: 'xóm này, thiếu gì trai lực lưỡng từng gài bẫy cọp, săn heo rừng'; ông Năm Hên săn bắt sấu…

Câu 2 (trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

* Tính cách của ông Năm Hên:

- Đơn giản, mộc mạc (chiếc thuyền ba lá chỉ có một lọn nhang và một hũ rượu);

- Khiêm tốn (tôi chỉ là một người biết chút ít, chẳng qua là có một số mưu mẹo);

- Tâm huyết với nghĩa hiệp, tình cảm (ban đầu săn sấu để trả thù cho anh trai, sau đó săn sấu để bảo vệ người dân khỏi sự đe dọa, không phải vì tiền bạc 'nghề săn sấu có thể làm giàu, nhưng tôi không mang theo những phú quý ấy');

- Dũng cảm, thông minh, tài năng (săn bắt hơn bốn mươi con sấu ở rạch Cái Tàu).

* Nghệ thuật săn sấu phi thường:

- Phương pháp săn sấu thông minh, dũng cảm: ông sử dụng kế đốt để đưa sấu lên bờ, đặt chúng vào con đường đã chuẩn bị sẵn, kẹp miệng sấu bằng mảnh bông, cắt đuôi để làm sấu không thể tấn công, sử dụng dây cóc kèn để trói chân sau, giữ hai chân trước để sấu bơi theo xuồng về.

- Nghệ thuật săn sấu của ông được dân làng công nhận, tôn trọng và khen ngợi: Đúng là tuyệt chiêu! Tuyệt chiêu, ông Năm Hên là bậc thánh xứ thật sự... họ nuôi ông đến già, ngay ở xóm này.

* Bài hát của ông Năm Hên mang đến nhiều ý nghĩa và suy nghĩ sâu sắc:

- Bài hát trước hết thể hiện sự thương tiếc, đồng cảm và giải oan cho những linh hồn đã rời bỏ trong rừng xanh nước đỏ vì 'bát áo, chén cơm'.

- Bài hát làm nổi bật những hy sinh, mất mát của những người lao động để gắn bó và khám phá vùng rừng U Minh Hạ hoang sơ, đầy bí ẩn.

Câu 3 (Trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

* Nghệ thuật đặc sắc của truyện:

- Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, cuốn hút, sử dụng góc nhìn của người kể chuyện 'ẩn mình'.

- Ngôn ngữ sống động, mang đầy đủ hơi thở và màu sắc đặc trưng của miền Nam Bộ.

Câu 4 (trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Sự săn bắt sấu ở rừng U Minh Hạ mang lại cho người đọc trải nghiệm khám phá hấp dẫn, sâu sắc và mở ra những điều kỳ bí, độc đáo của thiên nhiên và con người ở vùng cực nam của đất nước. Những người dân ở đây thật sự là những người lao động chăm chỉ, tài năng và yêu đời trong cuộc chiến tranh sinh tồn, đồng thời đóng góp vào việc mở rộng và xây dựng quê hương và đất nước.