Top 6 bài viết về 'Ông Một' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu hỏi 1: Chỉ ra một số chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng. Tình cảm đó là gì?

Trả lời:

Các chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng:

- 'Nó voi nhớ ông Đề Đốc, nhớ trận chiến, nhớ rừng': trở nên buồn bã, gầy gò và bỏ ăn.

- Dù được thả về rừng, hàng năm khi thu đến, nó lại về thăm ông, quỳ trước sân.

- Nó luyến tiếc chủ, giúp người quản tượng nhiều việc như lấy nước, mang gỗ về.

- Khi người quản tượng mất, 'nó quỳ giữa sân, kêu gọi, rền rĩ'. Khi gọi không thấy đáp, nó tìm chủ khắp làng và 'hít hơi giường cũ rồi buồn bã ra đi'.

- Sau đó, voi lâu lâu mới xuống thăm, 'trở nên lặng lẽ, đảo quanh nhà cũ, tìm kiếm, rồi âm thầm rời đi'.

=> Con voi luôn dành tình cảm sâu sắc và gắn bó với Đề Đốc và người quản tượng, thể hiện qua những hành động đầy lòng biết ơn của nó.

Câu hỏi 2: Người quản tượng và dân làng đối xử với con voi như thế nào?

Trả lời:

- Cách người quản tượng đối xử với con voi:

+ Ông cho voi nghỉ, cho ăn đầy đủ, hàng ngày thêm mía và cháo.

+ Xem voi như thành viên trong gia đình.

+ Mặc dù thả về rừng, mỗi thu đến voi lại về thăm, ông vui vẻ đón tiếp và cho nó ăn uống.

- Cách dân làng đối xử với con voi:

+ Gọi voi bằng cái tên gần gũi 'Ông Một'.

+ Đón tiếp voi nồng nhiệt mỗi khi nó về.

+ Khi người quản tượng qua đời, dân làng vẫn chăm sóc voi, 'các bô lão mang mía cho nó'.

Câu hỏi 3: Đoạn trích trên giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên?

Trả lời: 

Đoạn trích cho thấy thái độ và hành vi của con người ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ với thế giới tự nhiên. Cần tôn trọng và xây dựng mối quan hệ qua lại với tự nhiên. Đó là cách ứng xử biết ơn và coi động vật như bạn bè, giúp ích trong cuộc sống.

I. Tác giả văn bản 'Ông Một'

- Vũ Hùng, sinh năm 1931

- Quê ở Làng Láng, Cầu Giấy

- Cuốn sách đầu tay của ông là Mùa săn trên núi, xuất bản năm 1961. Trong sự nghiệp, ông đã viết hơn 40 cuốn sách cho thiếu nhi, nhiều tác phẩm đã được dịch ra các thứ tiếng Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc.

- Ông hai lần nhận giải thưởng từ Hội Nhà văn Việt Nam: cho cuốn Sao Sao (1982) và Sống giữa bầy voi (1986).

II. Tìm hiểu tác phẩm 'Ông Một'

• Thể loại:

'Ông Một' là một truyện ngắn

• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Tác phẩm Ông Một được trích từ Phía Tây Trường Sơn, nằm trong tập Những truyện hay viết cho thiếu nhi.

• Phương thức biểu đạt:

Văn bản sử dụng phương thức tự sự và biểu cảm

• Người kể chuyện:

Văn bản được kể theo ngôi thứ ba

• Tóm tắt văn bản 'Ông Một':

Ông Cao kể về câu chuyện cảm động giữa con voi của Đề đốc Lê Trực và người quản tượng. Con voi buồn bã từ khi rời căn cứ, nhưng vẫn giúp việc. Để con voi được tự do, người quản tượng đã thả nó về rừng, và hàng năm nó lại trở về làng. Khi người quản tượng qua đời, con voi trở về, gọi và rên rĩ rồi bỏ đi…

• Bố cục bài 'Ông Một':

Bài viết chia làm 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến phần gỗ mang về: Tình cảm sâu sắc giữa người quản tượng và con voi.

- Phần 2: Phần còn lại: Sự gắn bó và nỗi nhớ của con voi với người quản tượng.

• Giá trị nội dung:

- Ông Một thể hiện tình cảm sâu sắc giữa con voi của Đề đốc Lê Trực và người quản tượng, đồng thời nêu cao mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên.

• Giá trị nghệ thuật:

- Ngôi kể thứ ba tạo sự khách quan cho câu chuyện

- Nhân hóa con voi khiến nó có cảm xúc và tâm trạng như con người

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm 'Ông Một'

Tình cảm của con voi với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng:

• Với Đề đốc Lê Trực:

- Con voi “ủ rũ” từ khi rời căn cứ vì nhớ Đề đốc và căn cứ.

- Nó làm việc chăm chỉ nhưng luôn “buồn thiu”

- Nó không ăn: không đụng đến “ngọn mía” hay “sợi cỏ”

• Với người quản tượng:

- Khi con voi về làng mà không thấy người quản tượng (vì ông đã mất):

+ Dân làng cho nó ăn mía nhưng nó không ăn, chỉ “lồng chạy”

+ Nó “rống gọi”, “buồn bã”, “rền rĩ bỏ đi”…

→ Con voi thể hiện sự trung thành và tình cảm sâu sắc với người quản tượng, phản ánh mối liên kết giữa con người và thế giới tự nhiên.

Tình cảm của người quản tượng dành cho con voi:

- Chăm sóc con voi thay Đề đốc

- Xem voi như con em mình, cho nó ăn “hai vác mía to”, “hai thùng cháo”

- Quyết định thả voi về rừng để nó tự do

- Khi voi trở về, luôn thiết đãi nó chu đáo

→ Tình cảm của người quản tượng đối với voi vượt xa tình cảm giữa người và vật, trở thành tình cảm dành cho người thân.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Văn bản phản ánh tình cảm giữa một con voi đã từng chiến đấu và người quản tượng.

Câu 1 (trang 18 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Đưa ra các chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng. Tình cảm đó như thế nào?

Trả lời:

Các chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với Đề đốc và người quản tượng:

- Ông cung cấp cho nó hai vác mía to, hai thùng cháo hàng ngày.

- Người quản tượng thả voi về rừng khi biết gió thu làm voi nhớ rừng.

- Hàng năm, voi quay trở về làng thăm người quản tượng.

- Người dân cùng quản tượng ra đón nó từ đầu làng.

- Khi voi về thăm, người quản tượng cho nó tắm và chuẩn bị nương mía để đãi nó bữa no nê.

- Khi người quản tượng đã mất, voi vào nhà, ngửi giường của người quản tượng rồi buồn bã rời đi.

- Sau khi người quản tượng qua đời, voi lặng lẽ đi quanh nhà người quản tượng, hít ngửi khắp nơi và rồi âm thầm bỏ đi.

→ Đây là tình cảm gắn bó như anh em giữa dân làng và con voi.

Câu 2 (trang 18 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Người quản tượng và dân làng đã đối xử với con voi như thế nào?

Trả lời:

Người quản tượng và dân làng coi con voi như người thân:

- Chăm sóc cho nó tận tình từ việc ăn uống.

- Họ ra đón voi từ đầu làng, trong những ngày đó, nhà ông đầy ắp người, trẻ em quây quần dưới chân voi, còn các bô lão mang quà đến cho nó.

- Khi voi trở về từ rừng xa, ông vui mừng như trẻ nhỏ, đưa nó lên nương mía để đãi nó bữa ăn no nê…

→ Người quản tượng và dân làng đối xử với voi như người thân trong gia đình, chăm sóc và quan tâm tận tình.

Câu 3 (trang 18 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Đoạn trích giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên?

Trả lời:

Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên luôn gắn bó bền chặt và keo sơn.

I. Tác giả

- Nhà văn Vũ Hùng, sinh năm 1931

- Quê quán: Hà Nội

- Tác phẩm nổi bật: Mùa săn trên núi (1961), Sao Sao (1982), và Sông giữa bầy voi (1986)

II. Tác phẩm Ông một

• Thể loại: Truyện thiếu nhi
• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Trích từ tập Những truyện hay viết cho thiếu nhi

• Phương thức biểu đạt: Tự sự, biểu cảm
• Người kể chuyện: Ngôi thứ ba
• Tóm tắt nội dung:

- Tác phẩm diễn tả tình cảm sâu sắc giữa người quản tượng, ông Đề Đốc, và dân làng. Những người này yêu quý động vật và lo lắng cho con voi. Voi hàng năm đều trở về thăm người chủ cũ và nhận được sự chào đón nồng nhiệt từ dân làng

• Bố cục:

- Phần 1: Từ đầu đến đón em trở lại: Người quản tượng lo lắng cho voi

- Phần 2: Tiếp theo đến thả cho nó đi: Voi được thả về rừng

- Phần 3: Còn lại: Tình cảm của voi với chủ cũ

• Giá trị nội dung:

- Ca ngợi tình cảm và sự gắn bó giữa con người và động vật

• Giá trị nghệ thuật:

- Tình huống truyện độc đáo, nhiều ý nghĩa

- Bố cục truyện mạch lạc

- Ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc

III. Phân tích chi tiết tác phẩm Ông một

• Tình cảm của voi với Đề Đốc và người quản tượng

- Voi gắn bó sâu sắc với Đề Đốc, luôn nhớ nhung

+ Voi rời căn cứ với tâm trạng ủ rũ

+ Nhớ Đề Đốc và các trận chiến

+ Không ăn uống gì

- Đối với người quản tượng, đó là tình cảm sâu nặng

+ Là nguồn động viên lúc khó khăn

+ Sống chung lâu dài

+ Không muốn xa rời

- Người quản tượng luôn lo lắng và quan tâm tới voi

+ Khuyến khích voi ăn để về với rừng

+ Cuối cùng, thả voi về rừng

• Mối quan hệ giữa con người và tự nhiên:

- Mối quan hệ gần gũi, gắn bó, yêu thương động vật

+ Dân làng gọi voi là “Ông Một”

+ Phấn khởi khi thấy voi về làng

+ Trẻ em quây quần quanh voi

+ Bô lão mang quà cho voi

+ Người quản tượng dẫn voi tắm và thiết đãi voi

- Động vật cũng cảm nhận được tình cảm của con người

+ Voi xuống làng hàng năm

+ Quỳ giữa sân

+ Giúp chủ cũ

- Voi lưu luyến và buồn khi chủ cũ mất

+ Không thấy chủ cũ ra đón

+ Hít hơi cái giường cũ

+ Voi không ăn mía mang đến

+ Thăm nhà chủ một lần mỗi năm

+ Tha thẩn trong sân như tiếc thương chủ cũ

→ Động vật cũng có tình cảm, và khi ta đối xử tốt với chúng, chúng luôn nhớ ơn. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên là sự gắn bó và yêu thương không thể tách rời.

Câu 1 (trang 18, SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tìm một số chi tiết thể hiện tình cảm của con voi đối với Đề Đốc và người quản tượng. Đó là tình cảm như thế nào?

Lời giải:

Chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với Đề Đốc: “Nó nhớ ông Đề Đốc.”

Chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với người quản tượng:

- Hàng năm, voi về làng vào mùa thu.

- Con voi đến mái nhà cũ, quỳ giữa sân và thể hiện lòng luyến tiếc với chủ cũ.

- Voi giúp ông trong nhiều việc: cuốn ống bắng ra sông, lấy nước, và mang gỗ về…

- Không thấy người quản tượng ra đón, voi buồn bã đi tìm chủ, hít hơi cái giường cũ rồi bỏ đi.

- Mỗi năm, voi xuống làng trở nên lặng lẽ, đi khắp nơi tìm chủ, rồi âm thầm bỏ đi.

Tình cảm của con voi dành cho Đề Đốc và người quản tượng là sự thương nhớ sâu sắc, với lòng biết ơn và tình cảm chân thành dù người đã qua đời.

Câu 2 (trang 18, SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Người quản tượng và dân làng đã cư xử như thế nào với con voi?

Lời giải:

Người quản tượng và dân làng cư xử với con voi như sau:

- Người quản tượng hiểu và chăm sóc voi chu đáo.

- Hàng ngày cho voi ăn thêm, coi như con em trong gia đình và khuyến khích nó ăn để trở về rừng.

- Khi biết voi nhớ rừng, ông quyết định thả voi.

- Dân làng cùng quản tượng ra đón voi, thiết đãi và chăm sóc tận tình.

- Trẻ em xúm xít quanh voi, bô lão đem quà cho voi, và quản tượng dẫn voi đi tắm, đãi mía no nê.

- Sau khi người quản tượng mất, dân làng vẫn tiếp tục mang mía đến cho voi.

Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Đoạn trích trên giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên?

Lời giải:

Đoạn trích cho thấy mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên là sự gắn bó và thân thiết. Voi trở thành thành viên trong gia đình người quản tượng và là bạn của dân làng. Mọi người đều mong chờ và chăm sóc voi mỗi khi nó xuống làng, và voi cũng giúp đỡ họ trong công việc. Mối quan hệ này không có sự xa cách mà là sự gắn bó sâu sắc và yêu thương.

Tác giả

• Tiểu sử

- Nhà văn Vũ Hùng (1931), sinh ra tại làng Láng, Cầu Giấy, Hà Nội

- Học sinh cũ của trường Bưởi (Chu Văn An) và Đại học Bách khoa Hà Nội

• Sự nghiệp

- Nhập ngũ năm 1950, phụ trách Đài trưởng Đài Vô tuyến điện của Trung đoàn

- Từng là phóng viên khoa học kỹ thuật của báo Quân đội nhân dân, biên tập viên của Nhà xuất bản Ngoại văn và Nhà xuất bản Văn học.

- Nguyên là Vụ trưởng Vụ hợp tác Quốc tế - Bộ Văn hóa.

- Năm 1989 định cư tại Pháp và trở về Việt Nam vào tháng 5/2014

- Phong cách sáng tác: Các tác phẩm của ông thường viết về thiên nhiên, động vật, rừng núi, cùng những trải nghiệm từ thời quân ngũ trên dãy Trường Sơn.

- Các tác phẩm tiêu biểu: Mùa săn trên núi, Sống giữa bầy voi, Giữ lấy bầu mật, Sao sao, Chú ngựa đồng cỏ, Người quản tượng và con voi chiến sĩ, Bầy voi đen, Con voi xa đàn, Con culi của tôi, Vườn chim…

Tác phẩm

• Tìm hiểu chung

Xuất xứ

- Trích từ Phía Tây Trường Sơn, trong Những truyện hay viết cho thiếu nhi - Vũ Hùng, tập truyện gồm bốn truyện: Sao sao, Các bạn của Đam Đam, Phía Tây Trường Sơn, Ngày hè

- Phía Tây Trường Sơn kể về chuyến đi của ba chiến sĩ trẻ từ Trung đoàn quân tình nguyện Việt Nam đến vùng Nam Lào vào năm 1947. Lúc đó, bộ đội Lào tặng ba con voi cho bộ đội Việt Nam để vận chuyển hàng hóa, vũ khí trên dãy Trường Sơn.

- Tóm tắt tác phẩm Phía Tây Trường Sơn: Ba chiến sĩ Hưng, Sơn, Đức được giao nhiệm vụ vượt dãy Trường Sơn đến bản Bun Mi, làng Vông Xay để học làm quản tượng rồi đưa voi về. Trong chuyến đi kéo dài hơn một năm, họ khám phá thế giới tự nhiên, học hỏi nhiều điều thú vị về loài voi, những con vật thông minh, dũng cảm, trung thành và nghĩa tình với con người. Họ còn trải nghiệm phong tục tập quán, văn hóa của “đất nước” triệu voi như tục phóng sinh, ăn Tết, té nước, lễ chào đón em bé ra đời, cách săn voi,… Chuyến đi đã để lại cho họ nhiều bài học về cách sống hài hòa với thiên nhiên, về thái độ trân trọng sự sống của muôn loài.

- Đoạn trích trong SGK nằm ở phần đầu của Phía Tây Trường Sơn. Ba chiến sĩ cùng ông Cao - người dẫn đường cho họ vượt Trường Sơn - tình cờ gặp con voi (mà ông gọi là ông Một) của Đề đốc Lê Trực, một lãnh tụ nghĩa quân thời kỳ kháng chiến chống Pháp cuối thế kỷ XIX. Sau khi bị giặc vây hãm, nghĩa quân tan tác, Đề đốc Lê Trực buộc phải về quê và tặng con voi cho người quản tượng thân tín của mình chăm sóc. Ông Cao đã kể cho ba chiến sĩ nghe câu chuyện về con voi và người quản tượng.

Bố cục

- Phần 1 (Từ đầu đến 'quắp những cây gỗ mang về'): Tình cảm quấn quýt, cảm động giữa người quản tượng và con voi.

- Phần 2 (Còn lại): Con voi gắn bó, nhớ thương ông quản tượng.

Thể loại: truyện ngắn

Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

Giá trị nội dung, nghệ thuật

Giá trị nội dung

Đoạn trích giúp người đọc hiểu về mối quan hệ gắn bó, khăng khít như tình cảm ruột thịt giữa con người với thế giới tự nhiên.

Giá trị nghệ thuật

- Ngôn từ trong sáng, bình dị, gần gũi với cuộc sống đời thường

- Lối viết hấp dẫn, thú vị

Câu 1 (trang 18, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Tìm một số chi tiết thể hiện tình cảm của con voi đối với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng. Đó là tình cảm như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, tìm các chi tiết thể hiện tình cảm của con voi.

Lời giải chi tiết:

Các chi tiết thể hiện tình cảm của con voi với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng:

- Người quản tượng chăm sóc con voi, vỗ cho nó ăn để có sức trở về rừng.

- Hàng năm, voi đều quay trở về làng để thăm người quản tượng.

- Mỗi lần nó về thăm làng, người quản tượng dẫn nó đi tắm và chuẩn bị sẵn một nương mía để đãi nó bữa no nê.

- Lần trở về làng khi biết người quản tượng đã mất, nó chạy vào nhà, ngửi cái giường cũ của người quản tượng rồi buồn bã ra đi.

- Chạy khắp làng tìm chủ.

- Sau khi người quản tượng mất, nó trở về làng, lặng lẽ đảo qua nhà người quản tượng, thong thả đi trong sân, vừa tung vòi ngửi khắp chỗ vừa khe khẽ rên rỉ rồi âm thầm bỏ đi.

=> Đó là tình cảm gắn bó, yêu mến, thủy chung như người thân trong gia đình.

Câu 2 (trang 18, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Người quản tượng và dân làng đã cư xử với con voi ra sao?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Người quản tượng và dân làng đã cư xử với con voi như người thân trong nhà:

- Họ nô nức ra đón nó ở tận đầu làng, vào những ngày ấy, nhà ông tưng bừng và chật ních người, lũ trẻ kéo đến xúm xít dưới chân voi, còn các bô lão đem đến cho nó đủ thứ quà,…

- Khi voi từ rừng xa trở về, ông mừng như trẻ lại, hớn hở đưa nó lên nương mía trồng riêng để đãi nó những bữa no nê…

=> Người quản tượng và dân làng xem con voi như người thân của họ, hiểu tâm tình của voi, tôn trọng, yêu quý voi. Họ trông mong, chờ đợi con voi về thăm làng, háo hức, tưng bừng chào đón con voi như đón người thân đi xa trở về.

Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Đoạn trích trên giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người với thế giới tự nhiên?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn trích và nêu suy nghĩ của em về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.

Lời giải chi tiết:

Đoạn trích giúp em hiểu về mối quan hệ gắn bó, khăng khít như tình cảm ruột thịt giữa con người với thế giới tự nhiên.

I. Giới thiệu tác giả Vũ Hùng

Nhà văn Vũ Hùng sinh năm 1931 tại làng Láng, Cầu Giấy, Hà Nội, là cựu học sinh trường Bưởi (Chu Văn An) và Đại học Bách khoa Hà Nội. Ông gia nhập quân đội năm 1950, làm Đài trưởng Đài Vô tuyến điện Trung đoàn quân tình nguyện Việt Nam tại Lào. Ông từng làm phóng viên Khoa học kỹ thuật của báo Quân đội nhân dân, biên tập viên tại Nhà xuất bản Ngoại văn và Nhà xuất bản Văn học, và là Vụ trưởng Vụ hợp tác Quốc tế - Bộ Văn hóa. Năm 1989, ông định cư tại Pháp và về Việt Nam sinh sống vào tháng 5/2014.

Ông viết nhiều tác phẩm về thiên nhiên, động vật, rừng núi và những trải nghiệm quân ngũ, khám phá phong tục tập quán các dân tộc trên dãy Trường Sơn. Trong sự nghiệp, ông đã xuất bản hơn 30 cuốn sách cho thiếu nhi, nhiều cuốn được dịch sang tiếng Anh và tiếng Pháp. Ông đã nhận giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam cho các cuốn “Sao Sao” (1982) và “Sống giữa bầy voi” (1986), và giải Vàng sách hay năm 2016 cho bộ truyện thiếu nhi.

II. Khái quát tác phẩm Ông Một

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Tác phẩm trích từ Phía Tây Trường Sơn, in trong Những truyện hay viết cho thiếu nhi của Vũ Hùng, gồm bốn truyện: Sao sao, Các bạn của Đam Đam, Phía Tây Trường Sơn, Ngày hè.

- Phía Tây Trường Sơn mô tả chuyến đi của ba chiến sĩ Trung đoàn quân tình nguyện Việt Nam tới vùng Nam Lào vào năm 1947, khi bộ đội Lào tặng ba con voi để vận chuyển hàng hóa và vũ khí trên dãy Trường Sơn.

- Tóm tắt Phía Tây Trường Sơn: Ba chiến sĩ Hưng, Sơn, Đức được giao nhiệm vụ vượt Trường Sơn đến bản Bun Mi, làng Vông Xay học làm quản tượng rồi đưa voi về. Trong chuyến đi kéo dài hơn một năm, họ khám phá thế giới tự nhiên, học hỏi về loài voi và phong tục tập quán của vùng đất triệu voi như tục phóng sinh, ăn Tết, tắm nước, lễ chào đón em bé ra đời, cách săn voi, để lại nhiều bài học về cách sống hòa hợp với thiên nhiên và trân trọng sự sống.

- Đoạn trích trong SGK nằm trong phần đầu của Phía Tây Trường Sơn. Ba chiến sĩ cùng ông Cao, người dẫn đường, tình cờ gặp con voi (gọi là ông Một) của Đề đốc Lê Trực, một lãnh tụ nghĩa quân thời kháng chiến chống Pháp cuối thế kỷ XIX. Sau khi nghĩa quân bị vây hãm, Đề đốc Lê Trực phải về quê và tặng con voi cho người quản tượng thân tín chăm sóc. Ông Cao kể cho ba chiến sĩ nghe câu chuyện về con voi và người quản tượng.

2. Thể loại: Truyện ngắn

Truyện ngắn là thể loại văn học ngắn gọn, súc tích hơn tiểu thuyết, thường từ vài dòng đến vài chục trang, kể bằng văn xuôi với hàm nghĩa sâu sắc.

3. Giá trị nội dung

Đoạn trích giúp người đọc hiểu về mối quan hệ gắn bó giữa con người và thế giới tự nhiên, thể hiện tình cảm chân thành và sâu sắc giữa hai bên.

4. Đặc sắc nghệ thuật

- Ngôn từ trong sáng, giản dị, gần gũi cuộc sống thường ngày.

- Lối viết hấp dẫn và thú vị.

III. Câu hỏi vận dụng kiến thức truyện ngắn Ông Một

Câu hỏi 1: Tìm một số chi tiết thể hiện tình cảm của con voi đối với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng. Đó là tình cảm như thế nào?

Lời giải:

Các chi tiết thể hiện tình cảm của con voi:

⁎ Đề đốc Lê Trực:

- Khi rời căn cứ, con voi ủ rũ, gầy rạc, nhớ Đề đốc và cuộc sống chiến trận, đứng buồn thiu, bỏ ăn.

⁎ Người quản tượng:

- Hằng năm, con voi xuống làng thăm người quản tượng, quỳ giữa sân, lưu lại vài hôm, giúp đủ việc cho người quản tượng. Khi người quản tượng mất, con voi quỳ giữa sân, rống gọi rền rĩ, lồng chạy vào nhà, hít hơi giường cũ, không ăn mía, chạy khắp làng tìm chủ.

- Sau khi người quản tượng qua đời, con voi lặng lẽ xuống làng, tha thẩn, hít ngửi khắp chỗ, rền rĩ rồi âm thầm bỏ đi.

Câu hỏi 2: Đoạn trích trên giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên?

Lời giải:

Đoạn trích cho thấy mối quan hệ giữa con người và tự nhiên cần dựa trên sự tôn trọng và thân thiện, coi động vật như bạn bè, để xây dựng mối quan hệ hài hòa và biết ơn đối với tự nhiên.

Câu hỏi 3: Người quản tượng và dân làng đã cư xử ra sao với con voi?

Lời giải:

Người quản tượng chăm sóc con voi chu đáo, hiểu được nỗi buồn của voi, thả nó về rừng và thường xuyên thăm nó khi nó trở lại. Dân làng đón tiếp con voi nồng hậu, gọi nó bằng tên thân thuộc và quan tâm đến nó ngay cả khi người quản tượng qua đời.

Nội dung chính:

Văn bản Ông Một thuộc phần đầu Phía Tây Trường Sơn, mô tả cuộc gặp gỡ giữa ba chiến sĩ và con voi của Đề đốc Lê Trực. Con voi được tặng cho người quản tượng thân tín của Đề đốc. Ông Cao kể cho ba chiến sĩ nghe câu chuyện về con voi và người quản tượng.

Khám phá văn bản

- Văn bản Ông Một được trích từ “Phía Tây Trường Sơn”, nằm trong tập truyện “Những truyện hay viết cho thiếu nhi” - Vũ Hùng (NXB Kim Đồng, 2020).

- Phía Tây Trường Sơn kể về hành trình của ba chiến sĩ trẻ thuộc Trung đoàn quân tình nguyện Việt Nam đến Nam Lào vào năm 1947. Trong thời điểm đó, bộ đội Lào đã tặng cho bộ đội Việt Nam ba con voi để vận chuyển hàng hóa và vũ khí qua dãy Trường Sơn. Ba chiến sĩ được giao nhiệm vụ vượt Trường Sơn đến bản Bun Mi, làng Vông Xay để học làm quản tượng rồi đưa voi về. Chuyến đi này mang lại cho họ nhiều bài học về sự hòa hợp với thiên nhiên và thái độ trân trọng muôn loài.

- Đoạn trích “Ông Một” nằm ở phần đầu của tác phẩm. Ba chiến sĩ cùng ông Cao - người dẫn đường cho họ vượt Trường Sơn - tình cờ gặp con voi (mà ông gọi là Ông Một) của Đề đốc Lê Trực - một lãnh tụ quan trọng trong cuộc khởi nghĩa chống Pháp cuối thế kỉ XIX. Sau khi bị vây hãm, nghĩa quân tan tác, Đề đốc Lê Trực buộc phải về quê và tặng con voi cho người quản tượng thân tín. Ông Cao đã kể cho ba chiến sĩ nghe về người quản tượng và con voi này.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Tìm một số chi tiết thể hiện tình cảm của con voi đối với Đề đốc Lê Trực và người quản tượng. Đó là tình cảm như thế nào?

- Chi tiết thể hiện tình cảm của con voi đối với Đề đốc Lê Trực:

• Từ khi rời căn cứ, con voi trở nên buồn bã.
• Nó nhớ Đề đốc, nhớ thời chiến và rừng xanh, gầy rạc vì cuộc sống tù túng dưới làng.
• Có lúc bỏ ăn, không động đến mía hay cỏ.

- Chi tiết thể hiện tình cảm của con voi đối với người quản tượng:

• Giúp người quản tượng trong việc phá rẫy và kéo gỗ.
• Hằng năm vào mùa thu, nó trở về thăm người quản tượng, ở lại nhà vài hôm và giúp ông làm việc.
• Khi người quản tượng qua đời, con voi đến làng không thấy ông ra đón, liền về nhà, quỳ giữa sân, rống gọi.
• Khi nhận thấy tiếng rống vô ích, nó vào nhà, hít hơi cái giường cũ của người quản tượng rồi buồn bã ra đi, đi khắp làng tìm chủ.
• Sau đó, nhiều năm sau con voi mới trở lại, lặng lẽ thăm nhà cũ của người quản tượng, đi quanh sân, vừa dùng vòi ngửi khắp nơi vừa khe khẽ rên rỉ rồi âm thầm bỏ đi.

- Tình cảm yêu mến, gắn bó và trung thành như một người trong gia đình.

Câu 2. Người quản tượng và dân làng đã cư xử như thế nào với con voi?

- Người quản tượng:

• Người quản tượng hiểu lòng con voi và quyết định thả nó về rừng.
• Ngày nào ông cũng cho con voi hai vác mía lớn và hai thùng cháo.
• Ông coi con voi như người thân trong gia đình, khuyến khích nó ăn để có sức trở về rừng.
• Khi thấy con voi héo hon, ông đã thả nó về rừng.
• Khi con voi trở về, ông dẫn nó đi tắm, vui vẻ đưa nó lên nương và đãi nó bữa ăn ngon.

- Dân làng:

• Vui mừng cùng người quản tượng đón con voi, gọi nó là “Ông Một”.
• Trẻ con xúm xít quanh chân voi, còn các bô lão mang đến cho nó đủ loại quà.

=> Tình cảm yêu mến và trân trọng.

Câu 3. Đoạn trích trên giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người với thế giới tự nhiên?

Đoạn trích trên giúp em nhận ra mối quan hệ gắn bó mật thiết, như người thân trong gia đình giữa con người với thế giới tự nhiên. Vì vậy, con người cần phải biết trân trọng và bảo vệ thiên nhiên.