Top 6 bài viết xuất sắc về 'Gió lạnh đầu mùa' của Thạch Lam (Ngữ văn 6 - SGK Kết nối tri thức)

Phần I: Trước khi đọc

Câu 1 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Kể lại một lần em đã giúp đỡ hoặc được ai đó giúp đỡ, chia sẻ như thế nào.

Phương pháp giải:

Hãy nhớ về những việc tốt mà em đã làm hoặc nhận được và kể lại.

Lời giải chi tiết:

Em đã từng giúp một bà cụ qua đường, bà cụ đã mỉm cười cảm ơn em và em cảm thấy rất vui. Như một câu nói rằng: “Khi bạn cho đi đóa hồng, bàn tay bạn tự nó phảng phất hương thơm”.

Câu 2 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Dựa vào nhan đề Gió lạnh đầu mùa, em dự đoán câu chuyện sẽ kể về điều gì?

Phương pháp giải:

Quan sát từ ngữ và hình ảnh trong nhan đề để dự đoán nội dung câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

Em dự đoán câu chuyện sẽ xoay quanh những tình cảm nhân văn trong những ngày lạnh giá của mùa đông.

Phần II: Đọc văn bản

Câu 1 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chiếc áo bông cũ có xuất hiện trong phần tiếp theo của câu chuyện không?

Phương pháp giải:

Xem xét các phần tiếp theo của câu chuyện để xác định sự xuất hiện của chiếc áo bông.

Lời giải chi tiết:

Chiếc áo bông vẫn xuất hiện trong các phần sau của câu chuyện.

Câu 2 (trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hãy miêu tả dáng vẻ bên ngoài của bé Hiên.

Phương pháp giải:

Chú ý đến các mô tả về nhân vật Hiên trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Bé Hiên được miêu tả với hình ảnh 'co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc một chiếc áo tả tơi, lộ cả lưng và tay'. Hiên không có áo ấm vì mẹ Hiên rất nghèo và chỉ có nghề mò cua bắt ốc.

Câu 3 (trang 71 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Theo em, mẹ Sơn có phạt hai chị em Sơn không? Điều gì khiến em nghĩ vậy?

Phương pháp giải:

Suy nghĩ về cách hành xử của mẹ Sơn và lý do suy đoán.

Lời giải chi tiết:

Em nghĩ mẹ Sơn sẽ không phạt hai chị em Sơn. Bởi mẹ Sơn là người nhạy cảm và sâu sắc, điều này thể hiện qua việc bà giữ chiếc áo bông cũ và cảm động khi nhớ lại chiếc áo là của Duyên.

Câu 4 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em có đoán đúng kết thúc câu chuyện không?

Phương pháp giải:

Xem lại dự đoán của em và so sánh với phần kết của câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

Em đã đoán đúng khi nghĩ rằng, ở cuối câu chuyện, mẹ không trách mắng hai chị em Sơn mà còn cảm thấy tự hào về hành động yêu thương và giúp đỡ người khác của các em.

Phần III: Sau khi đọc

Câu 1 (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Câu chuyện được kể từ ngôi thứ mấy?

Phương pháp giải:

Xác định ngôi kể của câu chuyện trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Câu chuyện được kể từ ngôi thứ ba.

Câu 2 (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Liệt kê một số chi tiết miêu tả thái độ của chị em Sơn đối với các bạn nhỏ.

Phương pháp giải:

Xem xét các đoạn mô tả hành động của chị em Sơn khi gặp các bạn nhỏ nghèo.

Lời giải chi tiết:

Một số chi tiết miêu tả thái độ của chị em Sơn đối với các bạn nhỏ:

- Sơn và chị không kiêu ngạo, thay vào đó, họ chơi đùa thân thiện với các bạn, khác với sự kiêu kỳ của các em họ của Sơn.

- Chị Lan mời Hiên lại gần chơi và hỏi về chiếc áo rách của Hiên.

=> Chị em Sơn thể hiện sự nhân ái và không phân biệt giai cấp, dù có hoàn cảnh khác nhau.

Câu 3 (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chỉ ra những câu văn miêu tả suy nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú nói về chiếc áo của Duyên và khi nhớ đến hoàn cảnh khó khăn của mẹ con Hiên. Những cảm xúc này giúp em hiểu điều gì về nhân vật Sơn?

Phương pháp giải:

Xem lại các đoạn văn miêu tả suy nghĩ của Sơn và nhận xét về nhân vật Sơn.

Lời giải chi tiết:

- Các câu văn miêu tả suy nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú nói về chiếc áo của Duyên:

+ Sơn cảm thấy xúc động khi mẹ nhớ về chiếc áo và cảm thương cho em mình.

+ Sơn thấy mẹ rơi nước mắt.

- Khi Sơn nhớ đến cuộc sống khó khăn của mẹ con Hiên:

+ Sơn nghĩ đến việc tặng áo bông cũ cho Hiên và cảm thấy ấm áp trong lòng.

=> Sơn là một cậu bé nhân hậu, biết yêu thương và chia sẻ dù bản thân có cuộc sống đầy đủ. Em không phân biệt giai cấp và luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác.

Câu 4 (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Khi cùng chị Lan mang áo bông cũ cho Hiên, cảm xúc của Sơn như thế nào? Điều này giúp em hiểu gì về sự chia sẻ?

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn miêu tả cảm xúc của Sơn và giải thích ý nghĩa của sự chia sẻ.

Lời giải chi tiết:

- Khi mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy 'ấm áp và vui vẻ'. Cảm giác này thể hiện lòng nhân ái và tình cảm 'thương người như thể thương thân'.

- Điều này cho thấy sự chia sẻ không chỉ là món quà vật chất, mà còn là một nguồn vui lớn cho người cho đi. Sự giúp đỡ mang lại niềm vui và làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Câu 5 (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại áo bông có làm giảm thiện cảm với Sơn không? Tại sao?

Phương pháp giải:

Chú ý đến hành động và tính cách của nhân vật Sơn.

Lời giải chi tiết:

- Hành động của Sơn khi đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo không làm giảm thiện cảm của em với Sơn.

- Vì đó là phản ứng tự nhiên của một đứa trẻ khi cho đi đồ của mình mà sợ bị mẹ trách móc, điều này thể hiện tính cách ngoan ngoãn và biết vâng lời của Sơn.

Câu 6 (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên trong phần cuối câu chuyện.

Phương pháp giải:

Xem xét hành động và ứng xử của hai bà mẹ để đưa ra nhận xét.

Lời giải chi tiết:

Nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên trong phần cuối câu chuyện:

- Mẹ Hiên: không cho phép con nhận đồ của người khác, giữ gìn phẩm hạnh trong hoàn cảnh khó khăn.

- Mẹ Sơn:

+ Trách các con nhẹ nhàng về việc tự ý cho đồ mà không mắng mỏ.

+ Cho mẹ Hiên mượn tiền để mua áo mới cho con.

=> Cả hai bà mẹ đều thể hiện sự ứng xử đẹp và giá trị đạo đức, dù thuộc các tầng lớp xã hội khác nhau, đều xuất phát từ lòng nhân ái.

Câu 7 (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chỉ ra một số đoạn văn mô tả cảm xúc của đất trời khi mùa đông đến. Em có thích những đoạn văn này không? Tại sao?

Phương pháp giải:

Xem lại các đoạn văn miêu tả thiên nhiên và giải thích cảm nhận của em.

Lời giải chi tiết:

- Một số đoạn văn miêu tả cảm xúc của thiên nhiên khi mùa đông đến: Trời từ ấm bỗng chuyển sang lạnh lẽo sau một đêm mưa, gió mùa đông ùa về. Ai cũng cảm nhận như đã vào giữa mùa đông lạnh giá. Sơn ‘tung chăn tỉnh dậy’, nhìn ra ngoài sân và nghe thấy ‘gió vi vu’, tiếng lá khô xào xạc, những khóm lan ‘lá rung động vì lạnh’...

- Em rất thích những đoạn văn này vì chúng thể hiện cái nhìn tinh tế của tác giả về thiên nhiên. Dù thời tiết lạnh lẽo, nhưng qua sự quan tâm của mẹ dành cho Sơn với chiếc áo ấm, người đọc cảm nhận được sự ấm áp của tình người.

Câu 8 (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chỉ ra sự giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm và Hiên.

Phương pháp giải:

So sánh hoàn cảnh và số phận của hai nhân vật để chỉ ra sự tương đồng và khác biệt.

Lời giải chi tiết:

Sự giống nhau và khác nhau giữa cô bé bán diêm và Hiên:

- Giống nhau: Cả hai đều là những cô bé có hoàn cảnh nghèo khó, thiếu thốn, không có cuộc sống đầy đủ.

- Khác nhau:

+ Cô bé bán diêm: Sống trong sự bất hạnh, thiếu tình thương của gia đình, phải kiếm tiền để về nhà và đã chết vì sự tàn nhẫn của cuộc sống.

+ Hiên: Có mẹ bên cạnh, cùng với sự quan tâm và giúp đỡ từ chị em Sơn và bạn bè.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Có nhiều nhân vật trẻ em trong truyện Gió lạnh đầu mùa. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 5 câu) nêu cảm nhận của em về một nhân vật mà em thấy ấn tượng nhất.

Phương pháp giải:

Chọn một nhân vật trẻ em nổi bật trong câu chuyện và viết đoạn văn thể hiện cảm xúc của em.

Lời giải chi tiết:

Gấp sách lại, em vẫn cảm thấy ấm lòng khi nghĩ về cậu bé Sơn trong câu chuyện. Dù có thể bị mẹ trách mắng vì tự ý cho đi đồ, Sơn vẫn sẵn lòng tặng chiếc áo cũ cho Hiên mà không chút toan tính. Hành động của Sơn không chỉ thể hiện lòng nhân ái mà còn là một ví dụ điển hình của tình yêu thương vô điều kiện. Em cảm nhận rằng lòng nhân ái và sự chia sẻ không phải chỉ là điều cần thiết trong cuộc sống, mà còn là phẩm chất quý giá khiến chúng ta trở nên tốt đẹp hơn.

SOẠN BÀI GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA PHẦN TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1. Kể về một sự giúp đỡ, chia sẻ mà em đã dành cho ai đó hoặc từng được đón nhận.

Gợi ý

Trường em mỗi năm đều vận động phong trào nuôi heo đất để cuối năm góp lại chút tiền mua đồ dùng học tập tặng cho những bạn có hoàn cảnh khó khăn ở miền núi, nơi ấy, các bạn còn nhiều thiếu thốn cần sự giúp đỡ từ mọi người.

Năm nào em cũng được mẹ mua cho con lớn đất để tiết kiệm. Qua ti vi và sách báo, em được biết những học sinh nơi miền núi xa xôi thiếu từng cuốn vở, chiếc bút, từng cái áo ấm ngày đông rét, từng đôi dép để đi, em thương các bạn vô cùng. Những quần áo cũ không mang nữa, em xếp lại một góc, những sách vở đã học, đồ dùng không dùng đến em cất cẩn thận để quyên góp gửi các bạn. Hàng ngày, em nhổ tóc sâu cho bà, làm việc nhà giúp mẹ, nếu được bố mẹ thưởng em đều nhét vào chú lợn đất để dành. Ngày tổng kết cuối năm, đập vỡ chú lợn đất, mẹ và em ngồi tính được 500.000 đồng, cộng với số tiền thưởng em được nhận khi đạt danh hiệu học sinh giỏi em gửi vào thùng quyên góp của nhà trường gửi đến các bạn. Dù biết đó là số tiền không quá lớn nhưng em rất hạnh phúc vì được đóng góp phần mình giúp đỡ những khó khăn thiếu thốn của các bạn.

Bố mẹ em cũng rất vui vì em đã biết chia sẻ với mọi người. Mẹ bảo "lá lành đùm lá rách" là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, con đã biết yêu thương, sẻ chia với các bạn nhỏ thiếu may mắn, mẹ rất vui và tự hào. Mẹ mong rằng trong tương lai con sẽ giúp đỡ được nhiều người hơn nữa, con nhé". Lời mẹ dặn khiến em càng hiểu được rằng vai trò của tình thương yêu là rất quan trọng, em sẽ cố gắng thật nhiều để giúp đỡ được nhiều người hơn nữa trong cuộc sống.

Câu 2. Đọc nhan đề Gió lạnh đầu mùa, em dự đoán nhà văn sẽ kể chuyện gì?

Gợi ý

Đọc nhan đề Gió lạnh đầu mùa, em dự đoán nhà văn sẽ kể câu chuyện đơn giản nhưng ý nghĩa có bối cảnh mùa đông, trời lạnh giá. Truyện tuy đến gió lạnh nhưng có lẽ sẽ là câu chuyện ấm áp về tình đời, tình người.

SOẠN BÀI GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA PHẦN ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1. Chiếc áo bông cũ có xuất hiện ở phần tiếp theo của truyện không?

Trả lời

Chiếc áo bông có xuất hiện ở phần tiếp theo của truyện.

Câu 2. Dáng vẻ bề ngoài của bé Hiên được miêu tả như thế nào?

Trả lời

Dáng vẻ bề ngoài của bé Hiên được miêu tả: "Co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo tả tơi, hở cả lưng và tay". Hiên không có áo lành để mặc vì mẹ Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc.

Câu 3. Theo em, mẹ Sơn có phạt hai chị em Sơn không. Điều gì khiến em suy đoán như vậy.

Trả lời

Theo em, mẹ Sơn không phạt hai chị em Sơn. Bởi mẹ Sơn là người tình cảm, tinh tế và giàu cảm xúc. Nó thể hiện qua việc mẹ cất giữ chiếc áo bông đã cũ, mẹ yên lặng và xúc động nhớ lại chiếc áo này là của Duyên.

Câu 4. Em có đoán đúng những gì xảy ra trong phần kết của câu chuyện này không?

Trả lời

Em dự đoán sự việc xảy ra ở cuôi câu chuyện là: Khi biết được việc hai chị em Sơn cho Hiên chiếc áo bông cũ, mẹ đã không mắng hai chị em mà còn thầm tự hào, ủng hộ về hành động yêu thương, giúp đỡ người khác của hai chị em.

SOẠN BÀI GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA PHẦN SAU KHI ĐỌC

Đọc tài liệu tổng hợp trả lời những câu hỏi sau khi đọc bài cùng một vài kiến thức cơ bản về tác giả, tác phẩm cho các em soạn bài Gió lạnh đầu mùa sách Kết nối tri thức thật dễ dàng.

Câu 1 trang 73 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Câu chuyện được kể bằng lời kể của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

Trả lời 

Câu chuyện được kể bằng lời kể của người kể chuyện ngôi thứ ba.

Câu 2 trang 73 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Liệt kê một số chi tiết, hình ảnh miêu tả thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ.

Trả lời

Một số chi tiết, hình ảnh miêu tả thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ:

• Sơn và chị vẫn thân mật chơi đùa, chứ không kiêu kỳ và khinh khỉnh như các em họ của Sơn
• Chị Lan dơ tay vẫy một con bé từ nãy vẫn đứng dựa vào cột: Sao không lại đây Hiên, lại đây chơi với tôi.
• Chị Lan hỏi sao áo Hiên rách thế, áo lành đâu sao không mặc.

Câu 3 trang 73 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Chỉ ra các câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú trò chuyện về chiếc áo của Duyên; khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên. Những suy nghĩ, cảm xúc ấy giúp em cảm nhận điều gì ở nhân vật Sơn.

Trả lời

Những câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú trò chuyện về chiếc áo của Duyên; khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên:

• Mẹ Sơn nhắc đến làm Sơn nhớ em, cảm động và thương em quá. Sơn thấy mẹ rơm rớm nước mắt.
• Một ý nghĩ thoáng qua, Sơn lại gần chị thì thầm: Hãy là chúng ta mang cho nó cái áo bông cũ chị ạ.
• Sơn đứng lặng yên, tự dưng trong lòng thấy ám áp, vui vui.

Sơn còn bé nhỏ, ngây thơ, em rất được mẹ yêu. Không một tiếng khóc, một lời vòi vĩnh. Sơn là một em bé rất giàu tình cảm khi nhớ và thương về em Duyên. Sơn còn là một em bé sống với bạn bè rất có tình người. Trong lúc mấy đứa em họ của Sơn thì ‘kiêu kì và khinh khỉnh’ với các bạn, trái lại Sơn và chị Lan rất chan hòa với chúng.Tình thương và sự quan tâm của Sơn đối với bạn còn được thể hiện bằng những cử chỉ, hành động cụ thể. Thấy cái Hiên, đứa con gái bên hàng xóm, bạn chơi với Lan và Duyên ‘co ro đứng bên cột quán’, chỉ mặc có ‘manh áo rách tả tơi hở cả lưng và tay’, chị Lan gọi,'nó cũng không đến… Nghe cái Hiên ‘bịu xịu’ nói với chị Lan là ‘hết áo rồi, chỉ còn cái áo này’, bấy giờ Sơn mới chợt nhớ ra ‘mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề mò cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa’. Sơn đã ‘động lòng thương’ bạn và một ‘ý nghĩ tốt thoảng qua’… Sơn đã nói thầm với chị Lan về lấy chiếc áo bông cũ của em Duyên đem cho cái Hiên mặc khi gió lạnh đầu mùa đã thổi về. Sơn thấy lòng mình ‘ấm áp vui vui’ khi đứng lặng yên chờ chị Lan chạy về lấy áo. Đó không phải là một sự bố thí ban ơn! Đó là một nghĩa cử san sẻ tình thương đồng loại ‘lá lành đùm lá rách’. Tấm lòng của Sơn đối với bạn nhỏ rất chân thành. Tình cảm nhường cơm sẻ áo cho bạn rất mãnh liệt! Mặc dù đó là chiếc áo bông của em Duyên, kỉ vật thiêng liêng của mẹ, mặc dù sau đó mẹ cái Hiên đã đem áo đến trả cho mẹ Sơn, nhưng nhờ thế mà mẹ em đã biết cảnh ngộ mẹ cái Hiên, cho mẹ cái Hiên vay năm hào đem về mua áo cho con.

Câu 4 trang 73 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy như thế nào? Cảm xúc ấy giúp em hiểu được điều gì của sự chia sẻ?

Trả lời

Tình thương chân thành ngây thơ trong sáng ấy đã khiến Sơn nảy ra ý nghĩ và bàn với chị Lan về nhà lấy áo bông cũ của Duyên đem cho Hiên. Trong niềm vui khi mình vừa làm được việc thiện, “Sơn đứng lặng yên đợi, trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui”. Đó là ngọn lửa của lòng nhân ái trong sáng, là tình cảm “thương người như thể thương thân”. Thật khéo léo, nhà văn khắc họa tâm trạng phơi phới niềm vui cứ lan toả thấm sâu dần, nó xua đi nỗi lạnh lẽo của gió lạnh đầu mùa không biết tự lúc nào không hay.

Câu 5 trang 73 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ có làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn không? Vì sao.

Trả lời 

Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ không làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn không. Bởi vì đó là tâm lý và hành động bình thường của một đứa trẻ khi tự ý mang đồ dùng ở nhà đi cho người khác và sợ bị mẹ mắng.

Câu 6 trang 73 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Hãy nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên trong đoạn cuối câu chuyện.

Trả lời

Nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên trong đoạn cuối câu chuyện:

Cách ứng xử của mẹ Hiên: không cho con lấy đồ của người khác, đó là đức tính "đói cho sạch, rách cho thơm".

Cách ứng xử của mẹ Sơn: câu nói của mẹ Sơn "Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta không sợ mẹ mắng à?", với cử chỉ "âu yếm ôm con vào lòng" chứa đựng biết bao tình thơm thảo. Từ chuyện con đem áo rét cho bạn dẫn đến việc người mẹ cho người đàn bà mò cua bắt ốc vay tiền để mua áo ấm cho con là những nét tươi sáng, ấm áp chứa đựng tình nghĩa, sự chia sẻ, giúp đỡ, đùm bọc lẫn nhau. Đó là một việc làm đầy tình nghĩa. Một miếng khi đói bằng một gói khi no. Tương trợ ‘lá lành đùm lá rách’, giúp đỡ bạn bè trong lúc khó khăn đói rét là một đức tính quý báu của con người. Tình yêu thương đồng loại làm cho con người trở nên cao quý.

Câu 7 trang 73 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Đọc lại một số đoạn văn miêu tả lại cảm xúc thay đổi của đất trời khi mùa đông đến. Em có thích những đoạn văn này không. Vì sao?

Trả lời

Câu chuyện bắt đầu với những chi tiết miêu tả đất trời từ sự chuyển đổi thời tiết. Trời đang ấm, chỉ qua một đêm mưa rào, bông gió rét thổi về. Ai cũng tưởng như đang ở giữa mùa đông rét mướt. Sơn ‘tung chăn tỉnh dậy’. Em nhìn ra ngoài sân, nghe ‘gió vi vu…’, âm thanh xào xạc của những chiếc lá khô. Những khóm lan ‘lá rung động và hình như sắt lại vì rét’... Đây là những đoạn văn thể hiện ngòi bút quan sát tinh tế của tác giả về thiên nhiên. Miêu tả thiên nhiên vào đông, gió lạnh nhưng người đọc cũng cảm thấy tình người ấm áp qua sự quan tâm chăm sóc từ chiếc áo ấm mà mẹ dành cho Sơn.

Câu 8 trang 74 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Hãy chỉ ra một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm) và Hiên (Gió lạnh đầu mùa).

Trả lời 

Một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm) và Hiên (Gió lạnh đầu mùa):

- Giống nhau: Đều là những cô bé có hoàn cảnh nghèo khó, thiếu thốn, không được hưởng một cuộc sống có "cơm ngon áo đẹp".

- Khác nhau:

• Cô bé bán diêm: Có cuộc sống bất hạnh, không có sự yêu thương, bảo vệ của gia đình. Em phải tự mình kiếm tiền mang về cho bố, nếu không có tiền sẽ không được về nhà. Số phận của em là một số phận đầy bi kịch khi em đã không thể chông chọi được sự khắc nghiệt của cuộc sống, đã chết đi, về với vòng tay yêu thương của bà.
• Hiên: Em vẫn có mẹ bên cạnh chăm sóc, vẫn có bạn bè, có hai chị em Sơn quan tâm, yêu thương và đùm bọc.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Có nhiều nhân vật trẻ em xuất hiện trong truyện Gió lạnh đầu mùa. Hãy viết một đọan văn (khoảng 5- câu) trình bày cảm nhận về một nhân vật mà em thấy thú vị.

Bài làm tham khảo

Sơn là một em bé sống với bạn bè rất có tình người.Trong lúc mấy đứa em họ của Sơn thì ‘kiêu kì và khinh khỉnh’ với các bạn, trái lại Sơn và chị Lan rất chan hòa với chúng. Vì thế mới thấy chị em Sơn đến, chúng nó ‘lộ vẻ vui mừng’. Gặp bạn, buổi sớm trong gió lạnh đầu mùa, cái nhìn của Sơn đối với bạn nhỏ, những thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí, con Túc,… là cái nhìn yêu thương, cảm thông với cảnh nghèo của bạn. Trời lạnh mà chúng nó vẫn ‘ăn mặc không khác ngày thường, vần những bộ quần áo nâu bạc đã rách vá nhiều chỗ’, và ‘môi chúng nó tím lại…’, chỗ áo quần rách ‘da thịt thâm đi’. Mỗi lần làn gió lạnh thổi qua, các bạn nhỏ của Sơn ‘lại run lên’ và ‘hai hàm răng đập vào nhau’. Biết quan tâm tới đồng loại, biết san sẻ, cảm thông với bạn bè chỉ có ở những trái tim nhân ái, những tấm lòng nhân hậu. Sơn đã chơi, đã sống với bạn bằng trái tim nhân ái, bằng tấm lòng nhân hậu như thế!

KIẾN THỨC MỞ RỘNG BÀI GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA

Đọc tài liệu tổng hợp thêm một số kiến thức về tác giả, tác phẩm để các em có thể soạn bài Gió lạnh đầu mùa - Kết nối tri thức với cuộc sống thật đầy đủ trước giờ lên lớp.

1. Tác giả

- Thạch Lam (1910 - 1942) tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh (sau đổi thành Nguyễn Tường Lân) sinh tại Hà Nội, trong một gia đình công chức gốc quan lại.

- Ông là em ruột của Nhất Linh và Hoàng Đạo, cả ba đều là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn.

- Khi còn nhỏ, Thạch Lan sống ở quê là phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Sau đó ông theo cha chuyển sang tỉnh Thái Bình.

- Ông học ở Hà Nội, sau khi thi đỗ tú tài phần thứ nhất thì ra làm báo viết văn.

- Thạch Lam thường viết “những truyện không có chuyện”, chủ yếu là khai thác thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc mong manh, mơ hồ trong cuộc sống thường ngày.

- Văn của ông trong sáng, giản dị mà thâm trầm sâu lắng.

- Một số tác phẩm:

• Truyện ngắn: Gió lạnh đầu mùa (1937), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942)
• Tiểu thuyết: Ngày mới (1939)
• Tùy bút: Hà Nội băm sáu phố phường (1943)...

2. Tác phẩm

• Hoàn cảnh sáng tác

Truyện được in trong tập truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” (NXB Đời nay, 1937).

• Bố cục

Bố cục Gió lạnh đầu mùa có thể chia làm 3 phần.

+ Phần 1 (Từ đầu đến rơm rớm nước mắt): Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa.

+ Phần 2 (Tiếp đến ấm áp vui vui): Cảnh hai chị em Sơn cùng vui chơi và chia sẻ áo ấm cho Hiên.

+ Phần 3 (Còn lại): Sự lo lắng của Sơn và cảnh mẹ Hiên trả lại áo.

• Tóm tắt

Buổi sáng hôm nay, khi thức dậy, Sơn cảm nhận rõ cái rét của mùa đông đã đến. Chị và mẹ của Sơn đều đã dậy, ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống. Mọi người đều đã mặc áo ấm cả. Sơn được mẹ cho mặc một cái áo vệ sinh màu nâu sẫm với một cái áo dạ khâu chỉ đỏ. Sau đó, hai chị em chạy ra chợ chơi cùng với lũ trẻ con trong làng. Chúng đều là những đứa trẻ nhà nghèo không có áo ấm để mặc. Khi nhìn thấy chị em Sơn với những chiếc áo ấm thì liền đến gần xuýt xoa khen ngợi. Hiên là một cô bé nhà nghèo, không có áo ấm để mặc. Sơn nhìn thấy động lòng thường, bàn với chị về nhà lấy chiếc áo bông cũ đem cho Hiên. Về đến nhà, hai chị em lo sợ mẹ biết được, định sang nhà Hiên đòi áo nhưng không thấy đâu. Khi về nhà thì liền thấy mẹ Hiên đang ngồi nói chuyện với mẹ mình. Mẹ Sơn thấy nhà Hiên nghèo khổ bèn cho mẹ Hiên mượn năm hào may áo ấm cho con.

Tri thức văn học
​Tác giả: Thạch Lam
Thạch Lam (1910-1942), tên thật Nguyễn Tường Vinh, sinh ra tại Hà Nội và thời thơ ấu sống ở phố huyện Cẩm Giàng, Hải Dương.
Ông viết nhiều thể loại như tiểu thuyết, truyện ngắn, tùy bút, nhưng nổi bật nhất là truyện ngắn. Truyện của Thạch Lam thường tràn đầy cảm xúc, với lối viết giản dị và thơ mộng. Các nhân vật chính thường là những con người nghèo khổ nhưng có tâm hồn nhạy cảm và nhân hậu.
Các tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: Gió đầu mùa, Nắng trong vườn, Sợi tóc...
(Trích từ Sách giáo khoa Ngữ văn 6, Kết nối tri thức với cuộc sống, NXB Giáo dục 2021).

Truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa.
- Văn bản: Những Truyện Ngắn Thạch Lam Hay Nhất - Gió lạnh đầu mùa
- Đề tài: Gió lạnh đầu mùa là một truyện ngắn nổi bật về trẻ em của Thạch Lam.
- Bố cục:
+ Đoạn 1: Từ đầu... Sơn thấy mẹ hơi rơm rớm nước mắt: Sự thay đổi của cảnh vật và con người khi gió lạnh đến.
+ Đoạn 2: Tiếp theo... trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui: Cảnh Sơn và Lan chơi với các bạn nhỏ ngoài chợ và hành động tặng áo của em gái đã mất cho bé Hiên.
+ Đoạn 3: Phần còn lại: Thái độ của mọi người khi biết về hành động tặng áo của hai chị em.

- Tóm tắt Gió lạnh đầu mùa:
Khi mùa gió lạnh đến, Sơn được mẹ mặc áo ấm và cùng chị Lan ra chợ chơi với những trẻ em nghèo. Sơn nhận thấy các bạn nhỏ vẫn ăn mặc như ngày thường, dù trời lạnh, da họ tím bầm vì rét và răng va vào nhau lập cập.
Sơn và chị Lan thấy Hiên, cô bé hàng xóm đứng co ro với chiếc áo rách tả tơi. Hiên từng chơi với em gái đã mất của Sơn, nên Sơn quyết định tặng Hiên chiếc áo bông cũ của em Duyên. Chị Lan đã chạy về lấy áo cho Hiên mặc ngay cả khi chưa xin phép mẹ.
Khi về nhà, vú già yêu cầu tìm lại áo nếu không sẽ bị mẹ đánh. Chiếc áo bông là kỉ vật quý của em Duyên để lại. Sơn và Lan lo lắng tìm Hiên nhưng không thấy.
Về nhà, họ thấy mẹ Hiên trả áo và mẹ Sơn đã cho mẹ Hiên tiền may áo mới. Mẹ Sơn không trách mắng mà chỉ nhắc nhở yêu thương: 'Hai con tôi dám tự ý lấy áo đem cho người khác mà không sợ mẹ mắng ư?'

- Ý nghĩa truyện Gió lạnh đầu mùa:
Truyện khắc họa cuộc sống nghèo khó và lòng tự trọng của người dân quê, cùng với tinh thần chia sẻ, nhân ái. Truyện tôn vinh sự đồng cảm và giúp đỡ những người bất hạnh.

- Nghệ thuật:
+ Phương thức tự sự kết hợp miêu tả;
+ Giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng và chất thơ;
+ Miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật.

Soạn bài: Gió lạnh đầu mùa lớp 6 – Kết nối tri thức với cuộc sống
Trả lời câu hỏi văn 6 trang 73, 74
​Câu 1. Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?
Câu chuyện được kể bằng ngôi thứ ba, với người kể chuyện không xuất hiện và giữ khoảng cách với các nhân vật.

Câu 2. Liệt kê một số chi tiết, hình ảnh miêu tả thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ.
- Đối với trẻ nghèo ngoài chợ: Sơn và chị Lan chơi đùa thân mật, không kiêu kỳ hay khinh thường như các em họ của Sơn.
- Khi thấy Hiên đứng một mình:
+ Mời Hiên chơi cùng.
+ Ân cần hỏi: 'Áo ấm đâu không mặc?'; 'Sao không nhờ mẹ may áo mới?' Những câu hỏi thể hiện sự quan tâm của chị em Sơn đến Hiên.
+ Sơn chợt nhớ đến hoàn cảnh khó khăn của Hiên,... Sơn cảm thấy thương cảm,... Ý nghĩ tốt đẹp hiện lên trong đầu, Sơn thì thầm với chị:
- Chúng ta nên tặng Hiên chiếc áo bông cũ, chị ạ.
Và hai chị em quyết định tặng Hiên chiếc áo.

Câu 3. Chỉ ra các câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú già trò chuyện về chiếc áo bông của em Duyên; khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên. Những suy nghĩ, cảm xúc ấy giúp em cảm nhận được gì về nhân vật này?
- Khi nghe mẹ và vú già nói về em:
+ Sơn cảm động và thương em rất nhiều;
+ Sơn thấy mẹ hơi rơm rớm nước mắt.
- Khi nhớ đến hoàn cảnh khó khăn của Hiên: Sơn cảm thấy thương cảm,... Ý nghĩ tốt đẹp chợt nảy ra trong đầu, Sơn thì thầm với chị: - Chúng ta nên tặng Hiên chiếc áo bông cũ, chị ạ.
Những chi tiết này thể hiện sự trong sáng, nhân hậu của Sơn, cũng như lòng đồng cảm và chia sẻ của nhân vật.

Câu 4. Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy như thế nào? Cảm xúc ấy giúp em hiểu gì về ý nghĩa của sự chia sẻ?
Khi mang áo cho Hiên, Sơn 'trong lòng cảm thấy ấm áp và vui vẻ'.
Cảm xúc này cho thấy: Sự chia sẻ không chỉ mang lại niềm vui và an ủi cho người khác mà chính bản thân mình cũng cảm thấy hạnh phúc. Sẻ chia không làm ta thiệt thòi mà thực sự đem lại niềm vui và lợi ích lớn hơn.

Câu 5. Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ có làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn không? Vì sao?
Sau khi tặng áo, Sơn và Lan lo sợ mẹ đánh đòn vì áo là kỉ vật quý giá của em Duyên, nên đi tìm Hiên để đòi lại.
Chi tiết này cho thấy hai chị em vẫn còn ngây thơ, trẻ con: đã cho áo rồi còn lo lắng đòi lại. Điều này không làm giảm thiện cảm với Sơn, vì mặc dù còn ngây thơ, Sơn đã biết đồng cảm và chia sẻ.
Cách miêu tả của Thạch Lam về nhân vật trẻ em rất chân thực và gần gũi.

Câu 6. Hãy nhận xét về cách ứng xử của mẹ Hiên và mẹ Sơn trong đoạn kết của truyện.
- Mẹ Hiên, dù nghèo và chỉ sống bằng nghề mò cua bắt ốc, vẫn giữ lòng tự trọng, không nhận áo rồi bỏ đi. Mẹ Hiên về mà không xin xỏ gì.
Đó là cách ứng xử đầy tự trọng của một người mẹ nghèo, không tham lam.
- Mẹ Sơn: nhận áo và cho mẹ Hiên mượn tiền may áo mới cho Hiên.
Đó là cách cư xử nhân hậu của một người mẹ khá giả hơn. Mẹ Sơn trách yêu hai chị em vì đã tự ý lấy áo mà không hỏi ý kiến, nhưng không mắng nặng vì biết các con đã chia sẻ và giúp đỡ người khác.
Đó là sự kết hợp giữa nghiêm khắc và yêu thương.

Câu 7. Đọc lại một số đoạn văn tác giả miêu tả những đổi thay của đất trời khi mùa đông đến. Em có thích những đoạn văn này không? Vì sao?
+ Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy ... như sắt lại vì rét.
+ Gió thổi mạnh làm Sơn cảm thấy lạnh .... nhịp guốc của hai chị em.
Em thích những đoạn văn này vì chúng giúp tôi hình dung rõ hơn cái lạnh giá của mùa đông, cảm nhận được nỗi buốt giá của những đứa trẻ không có áo ấm. Chúng cũng cho thấy Sơn rất nhạy cảm, có thể nhận biết sự thay đổi của cảnh vật xung quanh, nhất là khi cây lan cứng lại vì lạnh.

Câu 8. Hãy chỉ ra một vài điểm giống nhau và khác nhau giữa hai nhân vật cô bé bán diêm và bé Hiên.
- Giống:
+ Cả hai đều là những em gái nghèo khổ với hoàn cảnh đáng thương;
+ Cả hai đều xuất hiện trong mùa đông khắc nghiệt.
- Khác:
+ Hiên: Mặc dù nghèo, em vẫn nhận được tình yêu thương từ mẹ và sự chia sẻ từ những người xung quanh như mẹ con Sơn. Cuối cùng, Hiên được giúp đỡ với chiếc áo ấm.
+ Cô bé bán diêm: Mồ côi mẹ, sống trong sự thiếu thốn tình yêu thương, bị cha đánh đập và không nhận được sự đồng cảm từ người khác. Em chết đói và lạnh vì không có ai giúp đỡ.

Trả lời câu hỏi văn 6 trang 74 - Viết kết nối với đọc
Truyện Gió lạnh đầu mùa có nhiều nhân vật trẻ em. Sơn là nhân vật để lại ấn tượng sâu sắc với tôi. Sơn, dù còn nhỏ tuổi, đã thể hiện sự đồng cảm và lòng nhân hậu khi tặng Hiên chiếc áo bông cũ. Sơn không chỉ biết chia sẻ mà còn hiểu được nỗi khổ của người khác, điều này thật đáng quý. Cậu bé không chỉ cảm nhận được cái lạnh đang hành hạ Hiên mà còn làm những việc cụ thể để giúp đỡ. Tấm lòng của Sơn thật ấm áp và trong sáng, là bài học về tình yêu thương và lòng thấu cảm mà mọi người nên học hỏi.

Tóm tắt

Khi Sơn tỉnh dậy, cả gia đình đã dậy từ lâu. Mẹ Sơn và chị Lan đang quạt hỏa lò để pha trà. Mẹ Sơn đã chuẩn bị cho cậu một chiếc áo vệ sinh nâu sẫm với áo dạ khâu chỉ đỏ. Sơn rủ chị Lan ra chợ chơi cùng những đứa trẻ hàng xóm. Thấy chị em Sơn trong những chiếc áo ấm, lũ trẻ xung quanh liền đến gần và khen ngợi. Hiên, một cô bé nghèo không có áo ấm, đang co ro vì lạnh. Sơn cảm thấy thương xót, và hai chị em quyết định về nhà lấy chiếc áo bông cũ để tặng cho Hiên. Tuy nhiên, khi nghe tin mẹ Sơn đã biết chuyện, hai chị em lo sợ bị mẹ mắng, nên đã đến nhà Hiên để đòi lại áo nhưng không gặp Hiên. Khi về nhà, hai chị em mới biết mẹ con Hiên đã trả lại áo. Mẹ Sơn thấy nhà Hiên nghèo khó nên đã cho mẹ Hiên vay năm hào để may áo ấm cho con. Khi mẹ con Hiên ra về, mẹ Sơn âu yếm ôm hai con và nói: “Hai con tôi thật đáng yêu, tự ý lấy áo cho người khác mà không sợ mẹ trách mắng.”

Bố cục Gió lạnh đầu mùa

3 phần.

+ Phần 1: Từ đầu đến “rơm rớm nước mắt”: Miêu tả sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió lạnh đầu mùa.

+ Phần 2: Từ “ấm áp vui vui” đến hết: Cảnh chị em Sơn vui chơi và chia sẻ áo ấm với Hiên.

+ Phần 3: Đoạn còn lại: Sự lo lắng của Sơn và cảnh mẹ Hiên trả lại áo.

Nội dung chính Gió lạnh đầu mùa

Truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” kể về hai chị em Sơn và Lan, con của một gia đình khá giả. Khác với những trẻ em có điều kiện khác, hai chị em Sơn luôn gần gũi và hòa đồng với những trẻ em nghèo trong phố. Vào một ngày trời chuyển lạnh, khi chị em Sơn mặc áo ấm ra chợ, họ thấy Hiên, một cô bé hàng xóm, đang co ro bên cột quán trong chiếc áo rách tả tơi. Hai chị em quyết định tặng Hiên chiếc áo bông cũ. Chiếc áo ấy đã mang lại sự ấm áp và tình thương cho Hiên và những đứa trẻ nghèo trong mùa đông giá rét. Câu chuyện để lại ấn tượng sâu sắc với độc giả, vừa cảm nhận nỗi đau khổ của người nghèo, vừa trân trọng tình người cao quý, từ đó thêm yêu cuộc sống hơn.

Gió lạnh đầu mùa

* Chuẩn bị đọc

• Dựa vào nhan đề, em dự đoán văn bản này viết về điều gì?

Dựa vào nhan đề, em dự đoán văn bản này nói về những cơn gió lạnh đầu mùa.

• Em đã bao giờ làm một việc tốt nhưng bị người khác hiểu lầm và chỉ trích chưa?

Em đã từng làm việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chỉ trích. Cụ thể, em nhặt được đồ rơi, định trả lại cho người mất nhưng lại bị hiểu nhầm là lấy trộm.

* Trải nghiệm cùng văn bản

Liên hệ

• Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em suy nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?

- Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi lên hình ảnh cuộc sống khốn khó của những đứa trẻ nghèo, không có nổi một chiếc áo ấm để mặc.

- Khi gió lạnh đầu mùa đến, chúng chỉ có những bộ quần áo cũ, vá chằng vá đụp, khiến chúng bị rét đến mức “môi tím lại”, “da thịt thâm” và “răng đập vào nhau”.

- Hình ảnh này khiến em cảm thấy buồn và thương xót cho cuộc sống của những đứa trẻ nghèo khổ.

Suy luận

• Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện tính cách gì của hai chị em?

- Quyết định của Sơn và chị cho Hiên chiếc áo thể hiện lòng tốt, sự bao dung và sự quan tâm của chị em Sơn đối với những đứa trẻ nghèo.

Hay nói cách khác, họ có lòng trắc ẩn đối với cuộc sống khó khăn của người khác.

Dự đoán

• Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp chuyện gì?

- Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn có thể sẽ được mẹ khen ngợi vì lòng tốt giúp đỡ người nghèo, hoặc bị trách mắng vì tự ý đem áo cho người khác.

* Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1: Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:

Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, (...).

Trả lời:

- Một số từ ngữ thể hiện ý nghĩ và cảm xúc của Sơn trong đoạn văn:

+chợt nhớ, động lòng thương, nhớ thương, ý nghĩ tốt

Câu 2: Các sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể tóm tắt thành chuỗi như sau:

a) Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ.

b) Chị em Lan, Sơn xúng xính trong những chiếc áo ấm đắt tiền; những đứa trẻ nghèo hàng xóm vẫn mặc những chiếc áo mong manh thường ngày; riêng Hiên vẫn mặc chiếc áo rách tơi tả, đang co ro vì lạnh.

c) Ái ngại về hoàn cảnh của Hiên, Sơn và Lan quyết định về nhà lấy áo bông của Duyên (đứa em xấu số), giấu mẹ, mang sang cho Hiên.

d) Chuyện đến tai người nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ mắng, đi đòi lại áo không được, không dám về nhà.

đ) Mẹ Hiên mang áo bông sang nhà trả lại, may mắn được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.

Em hãy cho biết:

Các sự việc trên liên quan với nhau như thế nào?

Nếu không có sự việc (c) thì có xảy ra sự việc (d) hay không?

Trả lời:

- Các sự việc trên liên quan mật thiết với nhau, một sự kiện xảy ra dẫn đến sự kiện tiếp theo.

- Nếu không có sự kiện (c) thì sự kiện (d) sẽ không xảy ra, vì hành động cho áo Hiên của hai chị em đã dẫn đến việc mẹ Hiên trả lại áo.

Câu 3: Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách gì của Sơn và Lan? Hành động ấy có ý nghĩa gì với Hiên?

Trả lời:

- Hành động cho áo thể hiện tính cách tốt bụng, yêu thương và đùm bọc của chị em Sơn.

- Hành động này có ý nghĩa lớn đối với Hiên vì Hiên nhận được sự quan tâm và sẻ chia trong cơn gió lạnh đầu mùa.

Câu 4: Vì sao người mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã tác động thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?

Trả lời:

Người mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì hành động của hai đứa trẻ đã thể hiện lòng tốt, quan tâm và sẻ chia. Đồng thời, điều đó cũng phản ánh sự giáo dục tốt từ mẹ. Hành động đẹp của hai chị em đã làm mẹ cảm thấy tự hào và không có gì đáng chê trách.

Câu 5: Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?

Trả lời:

- Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên vừa đáng khen vừa đáng trách.

+ Đáng khen vì hai đứa trẻ thể hiện lòng tốt và sự quan tâm đến những người có hoàn cảnh khó khăn.

+ Đáng trách vì đó là chiếc áo chưa được sự cho phép của mẹ mà hai chị em đã đem đi cho người khác.

Câu 6: Văn bản này viết về đề tài gì?

Trả lời:

- Văn bản này viết về cuộc sống của những đứa trẻ nơi phố chợ nghèo trong cơn gió lạnh đầu mùa.

Câu 7: Nêu chủ đề của câu chuyện.

Trả lời:

- Chủ đề của câu chuyện xoay quanh sự khác biệt giữa trẻ em lớn lên trong gia đình giàu có và những trẻ nghèo khổ trong xã hội.

Trước khi đọc:

1. Kể về một lần em đã giúp đỡ hoặc nhận được sự chia sẻ từ ai đó.
2. Nhìn vào tiêu đề 'Gió lạnh đầu mùa', em dự đoán câu chuyện sẽ xoay quanh điều gì?

Hướng dẫn giải:

1. Trường em thường tổ chức phong trào nuôi heo đất hàng năm, để cuối năm góp tiền mua đồ dùng học tập tặng các bạn có hoàn cảnh khó khăn ở miền núi. Em thấy các bạn nơi đó còn thiếu thốn nhiều, cần sự giúp đỡ từ mọi người.

Mỗi năm mẹ đều mua cho em một con heo đất lớn để tiết kiệm. Qua ti vi và sách báo, em biết các học sinh vùng núi xa xôi thiếu thốn đủ thứ, em rất thương các bạn. Những quần áo cũ không dùng nữa, em cất lại để gửi tặng, và hàng ngày em giúp mẹ việc nhà để tiết kiệm tiền cho phong trào. Vào ngày tổng kết cuối năm, em đã cùng mẹ tính toán và gửi số tiền tích cóp cùng tiền thưởng vào thùng quyên góp của trường. Dù số tiền không lớn, nhưng em rất vui vì đã góp phần giúp đỡ các bạn.

Bố mẹ em cũng rất vui vì em biết chia sẻ. Mẹ bảo 'lá lành đùm lá rách' là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, mẹ rất tự hào khi thấy con biết yêu thương, sẻ chia. Mẹ hy vọng con sẽ tiếp tục giúp đỡ nhiều người hơn trong tương lai. Lời mẹ dặn giúp em hiểu rõ hơn về giá trị của tình yêu thương và sự sẻ chia.

2. Với tiêu đề 'Gió lạnh đầu mùa', em dự đoán câu chuyện sẽ có bối cảnh mùa đông lạnh giá và có thể là một câu chuyện ấm áp về tình người.

Đọc văn bản:

1. Chiếc áo bông cũ có xuất hiện trong phần tiếp theo của câu chuyện không?
2. Dáng vẻ của bé Hiên được miêu tả như thế nào?
3. Theo em, mẹ Sơn có phạt hai chị em Sơn không? Vì sao em nghĩ vậy?
4. Em có đoán đúng kết thúc câu chuyện không?

Hướng dẫn giải:

1. Chiếc áo bông có xuất hiện ở phần sau của câu chuyện.
2. Dáng vẻ bé Hiên được miêu tả là 'co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc chiếc áo rách tả tơi, hở lưng và tay'. Hiên không có áo ấm vì mẹ Hiên rất nghèo, chỉ làm nghề mò cua bắt ốc.
3. Theo em, mẹ Sơn không phạt hai chị em Sơn vì mẹ là người tình cảm và tinh tế, qua việc giữ gìn chiếc áo bông cũ và xúc động khi nhớ về chiếc áo của Duyên.
4. Em dự đoán kết thúc câu chuyện là mẹ Sơn không mắng hai chị em mà cảm thấy tự hào về hành động chia sẻ của họ, ủng hộ hành động giúp đỡ người khác của hai chị em.

Sau khi đọc - Trả lời câu hỏi:

1. Câu chuyện được kể từ góc nhìn ngôi thứ mấy?
2. Liệt kê một số chi tiết miêu tả thái độ của chị em Sơn đối với các bạn nhỏ.
3. Chỉ ra các câu văn thể hiện ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú nói về chiếc áo của Duyên; và khi Sơn nhớ ra hoàn cảnh khó khăn của mẹ con Hiên. Những suy nghĩ đó giúp em cảm nhận gì về nhân vật Sơn?
4. Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, Sơn cảm thấy thế nào? Cảm xúc ấy giúp em hiểu gì về sự chia sẻ?
5. Hành động đòi lại chiếc áo bông cũ có làm em giảm thiện cảm với nhân vật Sơn không? Vì sao?
6. Nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên trong đoạn cuối câu chuyện.
7. Đọc lại các đoạn miêu tả sự thay đổi của thiên nhiên khi mùa đông đến. Em có thích các đoạn này không? Vì sao?
8. So sánh cô bé bán diêm (Cô bé bán diêm) và Hiên (Gió lạnh đầu mùa): điểm giống và khác nhau là gì?

Hướng dẫn giải:

1. Câu chuyện được kể từ góc nhìn ngôi thứ ba.
2. Một số chi tiết thể hiện thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ:

• Sơn và chị vẫn chơi đùa thân mật với các bạn, không kiêu kỳ hay khinh khỉnh như các em họ.
• Chị Lan gọi Hiên lại chơi cùng và quan tâm đến tình trạng chiếc áo của Hiên.
• Chị Lan hỏi về lý do chiếc áo của Hiên bị rách.

3. Những câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn khi nghe mẹ và vú nói về chiếc áo của Duyên và khi nhớ đến hoàn cảnh khó khăn của Hiên:

Sơn cảm động khi mẹ nhắc đến chiếc áo và nhớ về em Duyên. Sơn thấy mẹ rưng rưng nước mắt. Sơn nghĩ đến việc mang chiếc áo bông cũ cho Hiên, và cảm thấy ấm áp, vui vẻ khi nghĩ đến điều đó.

Sơn là một em bé giàu tình cảm, yêu thương và quan tâm đến bạn bè. Trong khi các em họ của Sơn kiêu kỳ với bạn, Sơn và chị Lan lại đối xử chân thành. Tình cảm và sự quan tâm của Sơn được thể hiện qua hành động cụ thể khi đưa áo cho Hiên. Đó không phải là sự bố thí mà là một nghĩa cử san sẻ chân thành.

4. Tình thương chân thành và ngây thơ của Sơn đã dẫn đến quyết định mang chiếc áo bông cũ cho Hiên. Niềm vui khi làm việc thiện khiến Sơn cảm thấy ấm áp, vui vẻ. Đây là biểu hiện của lòng nhân ái và sự yêu thương đồng loại.

5. Hành động vội vàng đòi lại áo bông không làm giảm thiện cảm với Sơn vì đó là phản ứng bình thường của trẻ con khi lo lắng về việc bị mắng.

6. Nhận xét về cách ứng xử của mẹ Sơn và mẹ Hiên:

• Mẹ Hiên: Giữ gìn phẩm giá, không lấy đồ của người khác dù hoàn cảnh khó khăn.
• Mẹ Sơn: Thấu hiểu và cảm động trước hành động của con, giúp đỡ mẹ Hiên vay tiền mua áo cho con. Cả hai mẹ đều thể hiện sự nhân ái và tình nghĩa sâu sắc.

7. Câu chuyện miêu tả sự thay đổi của thiên nhiên khi mùa đông đến, từ trời ấm sang lạnh giá. Những đoạn văn này thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả và cảm xúc ấm áp từ tình người trong mùa đông.

8. So sánh cô bé bán diêm và Hiên:

• Giống nhau: Đều là những cô bé nghèo khổ, thiếu thốn.
• Khác nhau:
  • Cô bé bán diêm: Cuộc sống bất hạnh, không có sự chăm sóc của gia đình và kết thúc bi thảm.
  • Hiên: Có mẹ chăm sóc, và được sự quan tâm, chia sẻ từ bạn bè và chị em Sơn.

Viết kết nối với đọc:

Truyện 'Gió lạnh đầu mùa' có nhiều nhân vật trẻ em. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 5 câu) cảm nhận về một nhân vật mà em thấy ấn tượng.

Hướng dẫn giải:

Sơn là một em bé đầy tình cảm, quan tâm đến bạn bè. Trong khi các em họ kiêu kỳ, Sơn và chị Lan lại đối xử chân thành với các bạn nhỏ. Sự quan tâm của Sơn đối với các bạn thể hiện qua hành động và cảm xúc khi đưa áo cho Hiên. Sơn sống với trái tim nhân ái và tấm lòng nhân hậu.