Top 6 Món ẩm thực truyền thống tuyệt vời trong bữa cỗ Tết của dân tộc Mông

Bánh dày tuyệt vời là món bánh truyền thống không thể thiếu trong bữa tiệc Tết của người Mông ở vùng núi phía Bắc. Món bánh này không chỉ là biểu tượng của tình yêu và sự thủy chung mà còn mang đậm tinh thần văn hóa, tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời, nguồn gốc của con người và vạn vật trên đất đỏ.

Để có bánh dày ngon như ý, cần chuẩn bị cối giã bánh, được làm từ thân cây gỗ chắc chắn. Việc chọn gạo nếp thơm và dẻo là quan trọng, ngâm gạo trong nước ít nhất một ngày. Nấu gạo nhỏ lửa trong khoảng một tiếng, để xôi chín kỹ và có độ dẻo vừa đủ. Hòa quện xôi ra cối và giã bánh ngay khi còn nóng, giã càng kỹ sẽ tạo nên bánh càng mềm mại và thơm ngon. Bánh dày không chỉ dành để thờ cúng tổ tiên mà còn làm quà biếu cho khách thăm nhà. Thường được nướng trên than hồng hoặc cắt thành từng miếng nhỏ để rán giòn, hấp dẫn.

Trên bàn ăn đón Tết của người Mông ở Hà Giang, món bánh trôi không thể thiếu, biểu tượng cho sự tròn đầy và sung túc. Ngoài ra, đây còn là sự tri ân đối với ông bà tổ tiên. Bánh trôi và bánh chay từ lâu đã trở thành phần không thể thiếu trong nghi thức cúng gia tiên. Trong ngày Tết, gia đình tụ tập làm những chiếc bánh trôi tròn đẹp và sau đó dâng lên ông bà tổ tiên, tất cả cùng nhau thưởng thức hương vị tuyệt vời của món bánh này.

Quá trình làm bánh trôi khá đơn giản. Mỗi khi Tết đến, khắp làng người Mông nhộn nhịp với âm thanh của chiếc chày giã gạo làm bánh dày và bánh trôi. Nguyên liệu chính để tạo ra chiếc bánh trắng phau này là gạo nếp thơm ngon, do chính cộng đồng trồng và thu hoạch. Mỗi gia đình có thể sản xuất từ 50 đến 100 chiếc bánh trôi để dùng trong nghi lễ cúng Tết.

Không phải là món ăn cao cấp nhưng mèn mén lại để lại ấn tượng khó phai khi bạn thưởng thức. Đây là món không thể thiếu trong bữa ăn ngày Tết của người dân tộc Mông. Chế biến từ những hạt ngô tinh khiết, món ăn này mang đến hương vị đặc trưng của vùng đất cao nguyên. Sau mỗi mùa thu hoạch, người Mông phơi những hạt ngô trên những gác nhà hay nơi khô ráo, chờ đến khi khô thoáng mới bắt đầu quá trình làm mèn mén. Để có được bát mèn mén ngon, cần phải trải qua nhiều công đoạn và thời gian.

Món mèn mén trộn cơm là một biểu tượng ngon miệng với hương vị ngọt ngào, bùi béo của ngô kết hợp với vị mềm dẻo của cơm. Tại các phiên chợ, người ta thường hòa mèn mén vào nước dùng để ăn kèm với phở hoặc mỳ. Ban đầu, món ăn này thường chỉ được sử dụng trong gia đình. Nhưng ngày nay, nó đã trở thành một món ăn phổ biến được bày bán tại các phiên chợ vùng cao. Do đó, du khách ghé thăm những phiên chợ này có thể thưởng thức và mua món ăn độc đáo này của người Mông.

Ở Lao Chải (Sa Pa), người H'Mông có một món ăn đặc sắc là ớt nướng. Quả ớt xanh chín được nướng chín trên bếp củi, sau đó giã nhuyễn với muối hạt rang. Món ăn này có thể ăn kèm với cơm hoặc trở thành một món chính thơm ngon. Gia đình cầu kỳ hơn có thể thêm dầu hoặc mỡ đun nóng, xào ớt giã cùng muối cho thêm hương vị. Với nguyên liệu đơn giản nhưng kết hợp cẩn thận, ớt nướng mang đến hương vị cay mặn đặc trưng. Đối với người H'Mông ở Lao Chải, đây không chỉ là món quen thuộc mà còn là một phần không thể thiếu trong bữa ăn ngày Tết. Cuộc sống khó khăn khiến món ăn này trở thành điểm sáng, kích thích vị giác trên mâm cơm ngày lễ.

Thắng cố là món ăn truyền thống đặc sắc của người Mông, nổi tiếng trong ngày Tết ở vùng trung du miền núi phía Bắc. Xuất phát từ Vân Nam (Trung Quốc), món này đã trở thành một phần quan trọng của ẩm thực của các dân tộc Kinh, Dao, Tày. Cách chế biến đơn giản, nhưng để mang lại hương vị ngon miệng, vẫn đòi hỏi bí quyết và kinh nghiệm. Người ta chế biến từ thịt ngựa (hoặc bò, dê, heo), thực hiện quy trình mổ và chặt thành từng miếng. Sử dụng bếp lửa than hồng, chảo lớn, xào lăn tất cả các nguyên liệu cùng một lúc. Khi thịt chín vàng, đổ nước vào chảo, ninh sôi đều đặn hàng giờ.

Để có nước dùng ngon, đầu bếp người Mông nấu rất chu đáo: Múc bọt từ nước xương để thêm hương thơm, hấp dẫn. Các bộ phận như lòng, tim, gan, tiết, thịt, xương được đun nhừ, thêm rau củ. Gia vị truyền thống như muối, thảo quả, địa điền, quế, lá chanh nướng thơm được tán nhỏ và ướp vào thịt trước khi xào. Ngày nay, thành phần gia vị có thể thay đổi tùy theo khẩu vị và sở thích, làm cho hương vị trở nên độc đáo. Khi ăn, chảo vẫn đậy nắp trên bếp, mỗi lần ăn, múc ra bát để thưởng thức. Thắng cố thường xuất hiện trong các dịp lễ Tết, hội hè, lễ ăn thề bảo vệ rừng, những sự kiện đông người như hội làng, dòng họ, hay chợ phiên.

Không chỉ có mèn mén, khi nói đến ẩm thực của người Mông, không thể bỏ qua món ngon làm từ ngô - bánh ngô “pá páo cừ”. Bánh ngô chủ yếu được làm từ ngô nếp, thơm và dẻo. Hạt ngô còn sữa được xay thành bột, sau đó để bột ngô khô bằng cách treo túi để nước thoát ra. Bột ngô được đánh tơi, thêm nước, lăn thành những chiếc bánh hình tròn giống như bánh rán, sau đó chảo rán vàng.

Đơn giản nhưng truyền thống, món bánh ngô là biểu tượng của sự tinh tế, khéo léo trong ẩm thực Mông. Nhiều gia đình còn gói thành bánh ba cạnh để tạo thêm vẻ đẹp. Món bánh ngô còn có phiên bản tam giác, được gói từ bẹ ngô “bánh tẻ” và hấp chín. Bánh tam giác giữ được độ dẻo, ngon, và thơm ngon từ lúc nó còn trong nồi hấp. Bánh sau khi hấp chín có thể bóc vỏ, quấn vào đầu đũa hoặc xâu thành chuỗi, trở thành một phần tâm hồn và văn hoá ẩm thực đặc trưng của người Mông.