Buzz
2. Soạn thảo tham khảo số 3
* Nội dung chính:
- Câu chuyện 'Xuý Vân giả dại' kể về Xuý Vân, người phụ nữ thông minh và khao khát hạnh phúc, nhưng phải đối mặt với những thách thức và bi kịch trong cuộc sống hôn nhân.
* Trả lời các câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Chú ý đến chỉ dẫn sân khấu và ngôn ngữ của Xuý Vân để thấu hiểu hành động và tâm trạng của cô.
- Các chỉ dẫn sân khấu (nói lệch; vỉa; hát quả giang; đế)
- Ngôn ngữ của nhân vật: hình tượng, truyền cảm, giản dị, giàu giá trị văn chương
- Tâm trạng đau khổ vì tự thấy mình đã lỡ làng, dang dở.
→ Hình ảnh cô gái chờ đợi mà không thấy con đò tới thể hiện sự bẽ bàng và lỡ dở của Xuý Vân.
Câu 2 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Cách sử dụng từ ngữ trong lời hát của Xuý Vân có sự độc đáo.
Sử dụng từ ngữ nửa điên dại, ngô nghê, nửa chân thực, tỉnh táo, giàu hình ảnh, nhiều ngụ ý thể hiện tâm trạng đau khổ về thân phận dang dở, bẽ bàng.
Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Xuý Vân kể về bản thân như thế nào trong lời xưng danh?
Trong lời xưng danh, Xuý Vân là người dại dột, có tài cao nhưng lại phụ Kim Nham để thoát khỏi chồng, từ giả điên trở thành điên thật.
Câu 4 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Chú ý đến hình ảnh thể hiện tình cảnh, mơ ước và tâm trạng của Xuý Vân.
- Tâm trạng lạc lõng, cô đơn, vô nghĩa trong gia đình chồng.
- Nỗi thất vọng trước mâu thuẫn giữa ước mơ hạnh phúc và thực tế khắc nghiệt.
- Tâm trạng uất ức, cô đơn, quẫn bách do không có người chia sẻ.
Câu 5 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Hình dung điệu múa, lời hát của Xuý Vân trên sân khấu.
Xuý Vân thể hiện mình là người phụ nữ đảm đang, khéo léo qua điệu múa và lời hát, nhưng nỗi đau và bi kịch nội tâm cũng được thể hiện rõ.
Câu 6 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Xuý Vân than về điều gì? Có biện pháp ẩn dụ nào trong đoạn hát sắp?
- Xuý Vân than về nỗi nhớ về người tình, trạng thái ấm ức và cảm giác mất phương hướng.
- Biện pháp ẩn dụ: 'Con cá rô nằm trong vũng chân trâu' thể hiện trạng thái bất trắc và áp lực nội tâm.
Câu 7 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Điều ngược đời, phi thực tế được thể hiện như thế nào trong lời hát của Xuý Vân?
- Những câu nói ngược đời, phi thực tế thể hiện rõ trong đoạn cuối văn bản.
- Tâm trạng hỗn loạn, điên dại, rối bời, mất phương hướng của Xuý Vân được thể hiện qua những câu nói ngược, đầy những phi lí, nghịch dị.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Tác giả dân gian sử dụng các lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu nào để kể lại sự việc 'Xuý Vân giả dại'?
- Lối nói: nói lệch, vỉa, nói điệu sử rầu, nói.
- Làn điệu: Quá giang, con gà rừng, sắp, sa lệch, hát ngược.
- Vũ điệu: Múa điệu bắt nhện, xe tơ, dệt cửi.
- Chỉ dẫn sân khấu: Đế
Câu 2 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Lời nói, câu hát, chỉ dẫn sân khấu chủ yếu thể hiện:
a) Sự 'nhập vai' là người bị điên dại của Xuý Vân,
b) Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng.
c) Thực tế cuộc sống của nàng trong gia đình chồng.
Trả lời:
a) Sự 'nhập vai' là người bị điên dại
Chẳng giấu gì Xúy Vân là tôi
Tuy dại dột, tài cao vô giá,
Ai cũng gọi là cô à Xúy Vân
Phụ Kim Nham, say đắm Trần Phương
Nên đến nỗi điên cuồng rồ dại.
b) Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng.
Chờ cho bông lúa chín vàng
Để anh đi gặt, để nàng mang cơm
c) Thực tế cuộc sống của của nàng trong gia đình chồng
Con gà rừng ăn lẫn với công
Đắng cay chẳng có chịu được, ức!
Bông bông dắt, bông bông díu
Xa xa lắc, xa xa líu
Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyện.
Câu 3 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Tâm trạng của Xuý Vân qua tiếng gọi chờ đò, trong lời hát điệu con gà rừng, trong lời than, lời hát ngược?
Tâm trạng của Xuý Vân qua tiếng chờ đò, trong điệu hát con gà, trong lời than, lời hát ngược thể hiện lạc lõng, cô đơn, vô nghĩa, thất vọng trong cuộc sống hôn nhân và khát vọng tự do.
Câu 4 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phân tích tác dụng của một yếu tố nghệ thuật trong văn bản thể hiện đặc trưng của sân khấu chèo.
- Nghệ thuật diễn tả tâm trạng phức tạp của Xuý Vân qua lời hát và hành động.
- Hình thức bên ngoài là người điên dại, nhưng nội dung tâm trạng bên trong là sự day dứt và lạc lõng.
- Sử dụng lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu khác nhau để thể hiện sự thay đổi trong tâm lý, tâm trạng nhân vật.
Câu 5 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Theo em, Xuý Vân đáng thương hay đáng trách? Vì sao?
Trả lời:
Theo em, Xuý Vân đáng thương hơn vì cô phải đối mặt với những áp lực xã hội, mối quan niệm cũ, và không thể theo đuổi tình yêu tự do theo ý muốn của mình.
Câu 6 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nếu Xuý Vân sống ở thời hiện đại, cô có thể giải thoát bi kịch như thế nào?
Nếu sống ở thời hiện đại, Xuý Vân có thể giải quyết mọi vấn đề thông qua giao tiếp, thảo luận và tìm hiểu kỹ về người mình yêu để tránh những rắc rối không cần thiết.
