1. Bài tham khảo số 1
Niềm hạnh phúc của nhà văn chính là niềm hạnh phúc của những người dẫn đường đến xứ sở của vẻ đẹp. Nguyễn Tuân là một nhà văn như thế. Ông đều đặn quan niệm: “Văn chương trước hết phải là văn chương, nghệ thuật trước hết phải là nghệ thuật, và đã là nghệ thuật thì phải có phong cách độc đáo”. Dưới đây là những bài phân tích về cái tôi của Nguyễn Tuân trong đoạn trích 'Người lái đò Sông Đà' (Ngữ văn 12) đặc sắc nhất mà Mytour đã sưu tầm và tổng hợp.. Bài tham khảo 1, Bài tham khảo 2, Bài tham khảo 3, Bài tham khảo 4, Bài tham khảo 5, Bài tham khảo 6, Bài tham khảo 7
Cái tôi của Nguyễn Tuân là cái tôi có cảm hứng mãnh liệt đối với những gì gây cảm giác mạnh, gây ấn tượng sâu đậm, độc đáo. Dữ dội phải tới mức khủng khiếp (con sông Đà hung bạo), đẹp phải tới mức tuyệt mĩ (con sông Đà thơ mộng, trữ tình), tài năng phải tới mức siêu phàm (hình tượng ông lái đò). Không chỉ vậy, cái tôi của ông còn là cái tôi giàu suy tư trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước. Thưởng ngoạn vẻ đẹp sông Đà, lòng tác giả dậy lên cảm giác liên tưởng về lịch sử: nhắc tới đời Lí, đời Trần, đời Lê. Trước vẻ đẹp hoang dại của dòng sông, nhà văn suy nghĩ về về tiếng còi tàu, về cuộc sống hiện đại. Trải lòng, hóa thân vào dòng sông để đắm tình non sông đất nước: Nhớ thương hòn đá thác, lắng nghe giọng nói êm êm của người xuôi, trôi những con đò mình nở chạy buồm vải.
Nguyễn Tuân tài hoa trong việc sử dụng từ ngữ, hình ảnh, câu văn. Uyên bác vận dụng tri thức của nhiều kiến thức về địa lí, lịch sử, văn hóa, điện ảnh để miêu tả sông Đà ngành văn hóa, nghệ thuật khác nhau để tiếp cận và miêu tả con sông Đà và người lái đò. Tri thức về võ thuật, quân sự, thể thao để miêu tả cuộc vượt thác của người lái đò như một trận thủy chiến. Tác phẩm Người lái đò Sông Đà không chỉ có giá trị văn học mà còn có những giá trị văn hóa khác.
Nguyễn Tuân là một cái tôi đầy bản lĩnh, đầy ngạo nghễ trong dòng văn học Việt Nam hiện đại. Bằng nỗ lực không ngừng để làm mới mình, Nguyễn Tuân đã khẳng định được một phong cách riêng độc đáo. Người xưa thường nói: “Văn cũng như người”, Nguyễn Tuân là con người thích cuộc sống tự do phóng khoáng thậm chí đôi lúc còn phóng túng. Ông ham mê du lịch, thích chủ nghĩa xê dịch, không chịu được những cái gì chung chung, bằng phẳng, nhợt nhạt. Một cá tính mạnh mẽ, không ưa sự gò bó, khuôn phép. Cho nên Nguyễn Tuân tìm đến với thể loại tuỳ bút, một thể văn tự do, phóng khoáng là một điều dễ hiểu. Nhà nghiên cứu Vũ Ngọc Phan cũng đã từng nhận xét: “Nguyễn Tuân là một nhà văn đứng hẳn ra một phái riêng cả về lối viết, tư tưởng”. Điều này thể hiện nhất quán trong toàn bộ sự nghiệp sáng tác của ông. Trong đó tùy bút “Người lái đò sông Đà” là một ví dụ mẫu mực cho phong cách đó.
Ai đã từng đọc Vang bóng một thời chắc cảm nhận được cái sắc sảo, lịch lãm, tài hoa của Nguyễn Tuân khi ông nói về thư pháp, về uống trà, chơi đèn trung thu của những nhà nho thuở trước mà lòng thêm thư thái, tự hào về bản sắc tốt đẹp của nền văn hóa Việt Nam được kết tinh trong tâm hồn dân tộc qua qua hàng nghìn năm lịch sử.
Đọc Người lái đò Sông Đà ta vui thú thấy Nguyễn Tuân đã để thơ vào sông nước. Ông đã khám phá sự vật – con sông Đà – ở phương diện thẩm mĩ, đã miêu tả, nhận diện con người – ông lái đò – ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ. Tả cảnh thì biến hóa trong bốn mùa, trong mọi thời gian. Nói về thác ghềnh thì đa thanh, phức điệu bằng tất cả cảm giác tinh tế, bằng những liên tưởng đầy góc cạnh với một kho từ vựng dồi dào, sáng tạo. Văn Nguyễn Tuân đúng là những giọt mật của con ong yêu hoa – cần mẫn, sáng tạo, đem thơm thảo dâng hết cho đời.


2. Bài tham khảo số 3
Nguyễn Tuân, một danh họa văn chương, để lại dấu ấn tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của mình, đặc trưng bởi phong cách nghệ thuật độc đáo và riêng biệt, nhất là qua tác phẩm Người lái đò sông Đà.
Ông là nghệ sĩ tài hoa, trải đời ông là hành trình không ngừng tìm kiếm cái đẹp đặc sắc trong phong cách sáng tác của mình. Người lái đò sông Đà, một tác phẩm đầy tâm huyết, là biểu hiện rõ nét của sự đam mê và tài năng của ông, với cái nhìn sâu sắc về con sông mang trong mình lịch sử.
Hình ảnh của người lái đò và dòng sông Đà được ông thể hiện một cách sống động, chân thực. Dòng sông không chỉ là biểu tượng của sức mạnh con người mà còn là minh chứng lịch sử. Ông đã tận dụng tài năng và phẩm hạnh của mình để tạo ra những tác phẩm độc đáo, đậm chất cổ xưa, in dấu ấn mạnh mẽ và khó quên.
Nguyễn Tuân đã sử dụng những chi tiết hùng vĩ và sinh động để mô tả dòng sông quê hương, từ vách đá chết lòng, nước xô đá đến con trâu lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre. Hình ảnh này không chỉ mạnh mẽ về hình khối mà còn tạo nên tính cách đặc sắc, rõ nét của dòng sông và con người. Những chi tiết về thác ghềnh, những cảm xúc về sự hoang dã và hung bạo của dòng sông đã tạo nên một tác phẩm sáng tạo, ấn tượng, để lại dấu ấn mạnh mẽ trong tâm trí độc giả.
Nguyễn Tuân không chỉ là nghệ sĩ có trí tưởng tượng phong phú mà còn biết kết hợp kỹ thuật điện ảnh, âm thanh, hội họa để tái hiện độc đáo những hình ảnh và cảm xúc của mình về dòng sông. Tình yêu thương quê hương, sự thiện cảm và chân thành của ông được thể hiện qua những câu văn nhẹ nhàng, đẹp mắt, làm nổi bật vẻ đẹp của miền Tây Bắc và người dân nơi đây.
Nguyễn Tuân, với tài năng và nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ, đã tạo ra một tác phẩm toàn diện về cái nhìn đời, không chỉ là một nghệ sĩ tài hoa mà còn là người có cái nhìn sâu sắc và đẹp về cuộc sống.


3. Tham khảo số 2
Nguyễn Tuân là một biểu tượng của nghệ sĩ. Trong tư duy của ông, văn chương là văn chương, nghệ thuật là nghệ thuật, và nếu là nghệ thuật, đó phải mang phong cách riêng. Đúng vậy! Với tư duy tự do và ý thức sâu sắc về cá nhân, Nguyễn Tuân đã chọn tùy bút như một phần không thể thiếu. Sức hấp dẫn của tùy bút hoàn toàn phụ thuộc vào độ độc đáo, phong cách độc đáo của người sáng tác. Một tác phẩm như “Người lái đò sông Đà” đã đủ để tôn vinh Nguyễn Tuân là một nghệ sĩ tùy bút độc đáo, tài năng và tinh tế.
Những chuyến đi đến với Tây Bắc là hành trình tìm kiếm “vàng mười đã trải qua lửa thử nghiệm”, “vẻ đẹp vàng mười của tâm hồn Tây Bắc” để lên tiếng về thiên nhiên đất nước, về những con người đang nỗ lực vất vả để xây dựng cuộc sống mới ở vùng cao nguyên này.
Tập tùy bút Sông Đà nói chung và Người lái đò sông Đà nói riêng là bức tranh sống động về thiên nhiên và cuộc sống của những người ở đây, tràn ngập cảm hứng lãng mạn và thể hiện rõ phong cách nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Tuân.
Điểm độc đáo, tài năng và sự tinh tế của Nguyễn Tuân thể hiện ở khả năng tiếp cận và khám phá đối tượng từ nhiều lĩnh vực nghệ thuật, văn hóa. Ngay từ đầu tác phẩm, dòng sông Đà được miêu tả như một kiệt tác nghệ thuật tuyệt vời của thiên nhiên. Con người lao động trên dòng sông đơn giản, nghèo đói, cần cù nhưng được tác giả xây dựng như những tài năng, nghệ sĩ tài hoa, dũng cảm trong nghề chèo đò qua thác nước.
Mỗi chuyến phiêu lưu, gian nan nhưng Nguyễn Tuân vẫn giữ được bình thản. Mọi gian khổ dường như tan biến trong ký ức. Sông Đà chỉ là một chiếc lá thu, và ông đến với nó như bạn đến với người tri kỷ, mặc dù nó có nhiều khía cạnh khó khăn nhưng vẫn phải trải qua cuộc sống ở kiếp. Lao động có thể gian nan nhưng tâm hồn người lái đò vẫn lãng mạn, thật sự một nghệ sĩ tài hoa trong nghề chèo đò qua thác.
Nguyễn Tuân không thích cái nhìn đơn điệu, nhạt nhòa, yên bình. Ông là nhà văn của tính cách phi thường, của những tình cảm mạnh mẽ, của những phong cách tuyệt vời, của gió, bão, núi cao rừng thiêng, thác ghềnh dữ dội…Vì vậy, ông khám phá đối tượng ở nhiều khía cạnh, mang đến cho độc giả thông tin phong phú, chính xác và thú vị. Ông sử dụng nghệ thuật của hội họa, âm nhạc, điện ảnh, điêu khắc và huy động kiến thức đa dạng từ nhiều lĩnh vực như: địa lý, lịch sử, võ thuật, quân sự.
Ông hình dung dòng sông như một thực thể sống biết gào thét, động lộn trên từng dòng chữ hấp dẫn. Hình ảnh ông chèo đò như một chiến binh gan dạ, thông minh, quả cảm. Tay luôn nắm chặt bánh chèo, chân kẹp chặt cuống lái, ông nhớ từng cử động để điều khiển chiếc thuyền.
Nguyễn Tuân sử dụng sức mạnh tinh tế của từ ngôn để hồn sống vào từng khối đá linh động, biến chúng thành bầy thạch tinh dữ dội trong cuộc đối đầu với con người. Mô tả về thiên nhiên hung bạo chỉ để tôn vinh sức mạnh, lòng quả cảm và vẻ kỳ vĩ của con người trong cuộc chinh phục thiên nhiên, đồng thời mang lại cho độc giả những trải nghiệm thẩm mỹ mới lạ.
Người lái đò sông Đà đã đạt tới đỉnh cao nghệ thuật trong thể loại tùy bút, nơi Nguyễn Tuân chứng minh sự độc đáo, tài năng, tinh tế và sự tự do. Ông đã mang lại cho độc giả những đoạn văn tràn ngập vẻ đẹp tinh khôi, sự sống động của thiên nhiên. Ngôn ngữ trong tác phẩm như một phép màu, dẫn dắt độc giả vào huyền bí của cảnh đẹp sông Đà và những con người chân chất làm việc trên dòng sông.


4. Tài liệu tham khảo số 5
Bản năng hiến dâng cho nghệ thuật, mong muốn khám phá và thể hiện những cảm xúc mãnh liệt, cộng với tâm hồn nghệ sĩ tự do, Nguyễn Tuân đã bước chân vào thế giới của sông Đà và thông qua 'nghệ thuật bậc thầy của ngôn từ', ông đã sáng tạo hình ảnh của con sông Đà - một trong những tác phẩm nghệ thuật văn xuôi tuyệt vời. Văn học Việt Nam đã có thêm một tượng đài mới, người yêu văn chương có thêm một tác phẩm để trân trọng và yêu mến. Hình ảnh con sông Đà trong 'Người lái đò sông Đà' là một minh họa rõ nét cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân.
Khám phá văn chương của Nguyễn Tuân, chúng ta sẽ bắt gặp cảm xúc sâu sắc ẩn sau những dòng văn là 'cảm xúc mạnh mẽ, là hơi thở nồng' (Nguyễn Đăng Mạnh) của bản 'tôi' nghệ sĩ với khát vọng mãnh liệt, muốn biến những trang văn thành những tác phẩm hùng tráng, quyến rũ và thách thức người đọc.
Trải dài từ trang đầu đến trang cuối tác phẩm, chúng ta được chứng kiến hình ảnh của dòng sông Đà từ nhiều góc độ khác nhau. Qua việc tìm hiểu về con sông, người đọc có cơ hội hiểu thêm về nhân cách, những cảm xúc sâu sắc của 'nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái thật và cái đẹp' - nhà văn Nguyễn Tuân. Hình tượng con sông vĩ đại của vùng Tây Bắc xa xôi là sự thể hiện đầy đủ phong cách nhìn cuộc sống của nhà văn, nơi ông thể hiện một cá nhân ưa sự độc đáo, tài năng và uyên bác; một cá nhân mạnh mẽ luôn tìm kiếm cái dữ dội, mãnh liệt. Những nét đẹp tinh khôi, tràn ngập sức sống của thiên nhiên được ông truyền đạt một cách tài tình, như mê hồn người đọc vào thế giới huyền bí của sông Đà và những người lao động giản dị bên bờ sông.
Nguyễn Tuân không chỉ làm cho con sông Đà trở nên sống động, mà còn làm cho nó trở thành một nhân vật, một 'cố nhân' trong tác phẩm. Mỗi chi tiết, mỗi đoạn văn của ông đều phản ánh lòng yêu thương với những con người tài năng, với thiên nhiên tươi đẹp. Tùy bút 'Sông Đà' là sự kết hợp hoàn hảo giữa tình yêu con người và tình yêu thiên nhiên, tập trung vào hình ảnh đẹp của dòng sông. Ai đó đã nói đúng khi nói rằng không có niềm vui nào 'như thấy nắng giòn tan sau cơn mưa dầm, như nối lại chiêm bao đứt quãng' khi nhìn thấy dòng sông. Đó chính là vì Nguyễn Tuân đã nhìn nhận con sông như một người, và hơn thế, như một người nghệ sĩ. Vì vậy ông coi dòng sông Đà như một 'cố nhân', một người bạn lâu ngày gặp lại.
Tình yêu cuộc sống, sự tò mò về con sông, cầu nối của non sông đã tạo ra cho mỗi đoạn văn của Nguyễn Tuân một nguồn kiến thức phong phú. Dòng sông Đà không chỉ được tái hiện một cách trữ tình và thơ mộng, mà còn được mô tả chính xác từng chi tiết, từng con số. Nguyễn Tuân đã trở thành nhà địa lý khi đưa chúng ta về thượng nguồn sông Đà ở Cảnh Đông, tỉnh Vân Nam, sau đó cuộn tròn lên sông Hồng, chảy qua đất Việt 500 cây số trong tổng chiều dài 883 nghìn thước mét. Ông cũng trở thành một nhà điện ảnh, với ngôn ngữ của nghệ thuật thứ bảy, 'những thước phim màu xoay tít, máy quay contre - pioneer nhìn lên giếng nước như một bức tranh'. Thực sự, khi miêu tả dòng sông Đà, Nguyễn Tuân đứng ở nhiều vai trò: nhà nghiên cứu lịch sử khi nói về dòng sông dưới thời Pháp thuộc, nhà chính trị khi nói về châu Quỳnh Nhai giải phóng trước hết ở Tây Bắc, nhà khoa học khi nói về 'cái tên Tây lếu láo', thậm chí còn trở thành nhà điêu khắc khi miêu tả vách đá dọc theo sông Đà như một bức tranh. Nguyễn Tuân đã sử dụng đa dạng kiến thức từ hội họa ('con sông Đà tuôn dài'), điêu khắc ('vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu'), võ thuật ('đánh khuýp quật vu hồi') và thậm chí cả từ ngữ về ô tô ('sang số nhấn ga') để tái hiện dòng sông. Bằng cách sử dụng từ ngữ này, ông đã đưa nhiều lĩnh vực không gian với văn chương trở nên thân thuộc và gần gũi, tập trung vào việc thể hiện hình ảnh văn học.
Trong tùy bút 'Người lái đò sông Đà', chúng ta còn gặp nhiều phép so sánh tưởng tượng và độc đáo. Để diễn đạt cảm giác lạnh buốt khi ngồi trong khoang đò qua sông, Nguyễn Tuân đã so sánh mình như 'đứng ở hè một cái ngõ, ngó vọng lên một khung cửa sổ nào đó trên một căn lầu nào đó, đèn đã tắt phụt'. Có phải có phép so sánh nào độc đáo và hiệu quả hơn? Có những lúc ông đã sử dụng lửa để so sánh với nước 'rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng'. Hình ảnh so sánh cùng nhịp câu văn ngắn, dồn dập tạo cảm giác sóng gió đang cuồn cuộn dâng trào... Phép so sánh 'bờ sông hoang dã như bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích ngày xưa' tập trung thể hiện lòng trọng thương cho giá trị văn hóa truyền thống, thể hiện lòng yêu say với vẻ đẹp tươi mới của thiên nhiên, đồng thời truyền đạt một cách nhạy bén cảm nhận về cuộc sống sáng tạo, trong cái lụa pha lê của người chiến sĩ văn hóa.


5. Tài liệu tham khảo số 4
Người lái đò trên dòng sông huyền bí Đà, kể chuyện trong tập tùy bút về hành trình năm 1958. Phong cách và con người Tây Bắc hiện lên trong trang sách với niềm vui sống, nhấn mạnh vào vẻ đẹp kì vĩ của non sông Tây Bắc.
Người lái đò trở thành nhân vật chủ thể, nhưng thực tế là cảm nghĩ, quan sát, và sáng tạo của Nguyễn Tuân. Bằng lời của ông lái đò, tác giả mô tả con sông từ nhiều góc độ, bộc lộ tâm tư trước vẻ đẹp hoang sơ của Tây Bắc.
Sông Đà không chỉ là dữ dội, mà còn là môi trường anh hùng. Nguyễn Tuân sử dụng bút trăm màu để tạo nên hình ảnh độc đáo, đậm chất trữ tình. Sông Đà trở thành nguồn cảm hứng không ngừng cho tác giả, với những mảnh văn biến hóa khôn lường.
Người lái đò dũng cảm trước những thách thức của Sông Đà, trở thành nghệ sĩ tài hoa vượt thác ghềnh. Sự kết hợp giữa uyên bác, tinh túy và cảm xúc sâu lắng, tạo nên Tùy bút Sông Đà - tác phẩm độc đáo của Nguyễn Tuân, cây đại thụ của văn xuôi Việt Nam hiện đại.


6. Tham khảo số 7 - Tác phẩm độc đáo
Nhà văn Nguyễn Tuân là một danh họa văn chương, người có gu văn minh, sành điệu và sắc sảo trong từng đường nét chữ. Các bài viết của ông không chỉ mang đến cho độc giả những tri thức phong phú về văn hóa, nghệ thuật, quân sự mà còn khám phá những điều thú vị về lịch sử, địa lí, và những di tích thiên nhiên đặc sắc. Bài tùy bút 'Người lái đò sông Đà' không chỉ là một tác phẩm thú vị về sông Đà mà còn là một cuộc phiêu lưu tinh thần trong thế giới đầy màu sắc của văn chương.
Những đoạn miêu tả về trận thủy chiến và nghệ thuật vượt thác của người lái đò được biểu hiện như một tác phẩm điện ảnh đầy kịch tính. Nguyễn Tuân không chỉ sử dụng từ ngữ quân sự một cách tinh tế mà còn xen kẽ những từ ngữ cổ điển, tạo nên một bức tranh sống động và hấp dẫn. Sự độc đáo và tinh tế trong cách nhìn, cách mô tả của Nguyễn Tuân đã làm cho sông Đà trở thành một nhân vật sống động, đầy tính nhân văn và nghệ thuật.
Nhà văn không chỉ mô tả vẻ hung dữ của sông Đà mà còn nhấn mạnh sự trữ tình, thơ mộng của nó. Sông Đà không chỉ là một thách thức khắc nghiệt mà còn là một nguồn cảm hứng không ngừng cho tác giả. Bằng bút pháp tài tình, Nguyễn Tuân đã làm cho sông Đà trở nên sống động, đầy tính nhân văn và nghệ thuật.
Bức tranh về người lái đò dũng cảm, tài năng của ông được vẽ nên như một tác phẩm nghệ thuật tinh tế. Cuộc chiến với thác nước, những thách thức khắc nghiệt đều được mô tả một cách sinh động và sâu sắc. Nguyễn Tuân không chỉ là một nhà văn tài năng mà còn là một nghệ sĩ điêu luyện trong việc sử dụng ngôn từ.
Bằng cách miêu tả âm thanh, hình ảnh và cảm xúc, Nguyễn Tuân đã tạo nên một tác phẩm văn chương độc đáo, góp phần làm phong phú thêm văn hóa, lịch sử của dân tộc. 'Người lái đò sông Đà' không chỉ là một bài viết về văn hóa và nghệ thuật mà còn là một tác phẩm nghệ thuật vượt thời gian, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả.


7. Tài liệu tham khảo số 6
Khi nói về Nguyễn Tuân, ta nghĩ ngay đến một đại diện xuất sắc của văn chương nghệ thuật. Ông nổi tiếng với chủ nghĩa “xê dịch”, sáng tạo trong việc mô tả những hình ảnh luôn chuyển động: xe cộ huyền bí, những con thuyền phiêu lưu, và những người hùng giang hồ. Ông mê đắm trong việc tả các địa điểm hùng vĩ như đèo cao, vực sâu, biển rộng, thác dữ, và cái đẹp hoàn mỹ làm say đắm tâm hồn con người.
Bài ký về Sông Đà và 'Người lái đò sông Đà' là minh chứng cho sự tài năng của Nguyễn Tuân. Ông mô tả sự hài hòa và xung quanh sông Đà, từ những khúc cua dữ dội đến những dòng nước êm đềm. Ông tận dụng mọi yếu tố để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, từ màu sắc của sông Đà đổi thay theo mùa, đến hình ảnh tuyệt vời của người lái đò chiến đấu với thác nước.
Nguyễn Tuân không chỉ là nhà văn, ông còn là một nghệ sĩ đa tài. Ông không ngần ngại kết hợp nghệ thuật văn chương với hội họa, điêu khắc, âm nhạc, và nhiều lĩnh vực khác. 'Người lái đò sông Đà' không chỉ là một bức tranh về văn chương mà còn là một tác phẩm nghệ thuật toàn diện, mang đến cho độc giả sự trải nghiệm đa chiều và đầy ấn tượng.

