Top 7 Dàn ý phân tích đoạn trích 'Hạnh phúc của một tang gia' của Vũ Trọng Phụng đáng chú ý

1. Dàn ý tham khảo số 1: Phân tích đoạn trích

I. Mở bài

• Giới thiệu về Vũ Trọng Phụng, vị trí quan trọng trong văn xuôi Nước Ta tân tiến. Đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia nằm trong cuốn tiểu thuyết Số đỏ.
• Giá trị nội dung: Nhan đề tiềm ẩn trào phúng, kích thích tò mò người đọc với niềm vui trái chiều khi cụ cố Tổ mất.

II. Thân bài

1. Giá trị nội dung

a. Ý nghĩa nhan đề

• Nhan đề 'Tang gia' và 'Hạnh phúc': Trào phúng, niềm vui trái chiều trong gia đình khi cụ cố Tổ mất.
• Niềm vui của gia đình và thành viên gia đình: Các nhân vật trải qua niềm vui không thể tin được khi cụ cố Tổ mất.
• Niềm vui của người ngoài gia đình: Trào phúng chân thực trong đám ma, bức tranh đầy hài hước và lố lăng.

b. Niềm vui của những thành viên trong gia đình

• Đa dạng niềm vui của các nhân vật, từ việc diễn trò già yếu đến mặc áo xô gai, lụ khụ ho khạc mếu máo.
• Thể hiện tính cách bất hiếu và hư hỏng của gia đình.

c. Niềm vui của những người ngoài gia đình

• Cảnh sát Min Đơ và Min Toa sung sướng khi ghi biên bản phạt giữa bối cảnh đám ma.
• Bạn bè cụ cố Hồng háo hảo khoe râu ria và huân huy chương.
• Hàng phố nhốn nháo khoe đám ma to và chú ý vào các kiểu quần áo tang.

d. Tả bao quát đám ma

• Mô tả chân thực và hài hước về cảnh đám ma di chuyển trên đường.
• Điểm đặc biệt là sự lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu được thể hiện qua những hành động của nhân vật.

2. Giá trị nghệ thuật

• Thủ pháp cường điệu, nói ngược, nói mỉa được sử dụng linh động.
• Miêu tả tinh tế nét riêng của từng nhân vật.
• Sử dụng bút pháp trào phúng.

III. Kết bài

• Điểm lại những nét vượt trội về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
• Ý nghĩa thực tiễn: Đoạn trích là bài học kinh nghiệm đạo đức cho con người.

2. Dàn ý tham khảo số 3: Phân tích đoạn trích độc đáo

I. Mở đầu

• Tác phẩm Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng là một bức tranh châm biếm về tầng lớp thượng lưu trí thức ở Hà Nội thời xưa, tiết lộ tính chất giả tạo và lừa dối của những gia đình danh giá.

• Đoạn trích về Hạnh phúc của một tang gia là một tác phẩm hài kịch xuất sắc, đặc trưng bởi mâu thuẫn trào phúng ngay từ tiêu đề.

II. Phần chính

a. Tình huống trào phúng:

• Cụ cố tổ, có gia tài lớn, nhưng chỉ chia sẻ khi ông qua đời. Điều này khiến con cháu mong đợi cái chết của ông.
  • Việc cụ tổ qua đời được xem là niềm hạnh phúc của con cháu.

⇒ Tình huống này nổi bật tính trào phúng, làm nổi bật sự giả dối và vô nhân tính của con cháu bất hiếu, vô học, cũng như của nhóm bạn tự xưng là thượng lưu, trí thức, và văn minh.

b. Chân dung trào phúng:

• Cụ cố Hồng:
  • Con trai của cụ cố tổ, qua 50 tuổi nhưng thích được khen là già cả.
  • Trước cái chết của cha, ông ta sung sướng nhắm nghiền mắt lại, mơ màng với ước mơ được mặc áo xô gai, lụ khụ chống gậy, và mếu máo giữa phố để được người ta khen “úi kìa, con giai nhỏ đã già đến thế kia kìa!”.
  • Khi cha mất, ông ta ung dung hút thuốc phiện và lải nhải “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”.

⇒ Trước cái chết của cha, họ mong đợi nó để phô diễn sự già nua, yếu đuối trước mọi người. Cụ cố Hồng như một diễn viên hề lên sân khấu chờ đợi lời khen.

• Văn Minh:
  • Cháu đích tôn của cụ tổ, người “nhà cải cách xã hội” danh giá.
  • Xuất hiện với gương mặt đăm chiêu, phân vân, suy tính cách xử lý Xuân Tóc Đỏ sau cái chết của ông nội.

⇒ Một kẻ đê tiện, bất lương, tàn nhẫn, coi cái chết của ông nội như một cơ hội mới để chia chác và thưởng thức.

• Cô Tuyết:
  • Nhân dịp tang gia, cô ta diện bộ y phục “ngây thơ”, quảng cáo quần áo mới và làm rõ những hiểu lầm về mình.
  • Phảng phất nỗi buồn lãng mạn, nhưng không phải là đau đớn, tiếc thương, mà là sự nhung nhớ về Xuân Tóc Đỏ.

⇒ Đứa cháu gái vô cảm, bất hiếu, hư hỏng, suy đồi đạo đức.

• Cậu Tú Tân:
  • Sướng điên lên vì đã sẵn sàng dùng máy ảnh lâu nay để chụp hình.
  • Toại nguyện thực hiện giấc mơ chỉ huy các tài tử thi nhau bấm máy ảnh trong triển lãm.

⇒ Người cháu đại bất hiếu, chạy theo thú vui cá nhân mà quên đi đạo lý làm người.

• Phán mọc sừng:
  • Thuê Xuân Tóc Đỏ tố cáo vợ đã ngoại tình trước đám đông, dẫn đến cái chết của cụ tổ.
  • Vợ ngoại tình, nhưng tự tin với việc có sừng và nhận tiền từ hắn.

⇒ Đổi nhân phẩm vì lợi lộc, trở thành kẻ tàn nhẫn, vô liêm sỉ, đáng khinh.

• Bạn bè cụ cố Hồng:
  • Đại diện cho tầng lớp thượng lưu. Đeo đủ huy hiệu đám tang, tụ tập châm biếm và ganh tị, hẹn hò với vẻ mặt buồn rầu giả tạo.
  • Giai thanh gái lịch đưa đám: Tụ tập tán tỉnh, bình phẩm, ghen tuông, hẹn hò với vẻ buồn rầu giả tạo.

⇒ Đám tang mang lại niềm vui cho những người ngoài gia đình, làm cho họ khám phá niềm vui trong sự lố lăng, vô cảm của xã hội nhỏ.

c. Cảnh đưa đám

• Khung cảnh, âm thanh của đám tang:
  • Các loại kèn tây, kèn ta, kèn tàu nổi lên
  • Có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng
  • Có vòng hoa, câu đối…

⇒ Đám tang trình diễn vẻ giàu có nhưng vô nghĩa, nhấn mạnh sự trái ngược giữa vẻ ngoài hào nhoáng và bên trong trống rỗng. Đây không phải là cuộc diễn đàn hạnh phúc, mà là nơi thể hiện đau khổ và mất mát.

• Khi đưa đám:
  • Điệp ngữ “đám cứ đi” nhấn mạnh sự tương phản giữa bề ngoài lộng lẫy và bên trong trống rỗng. Nó làm nhấn mạnh đây không phải là sự kiện hạnh phúc, mà là cảm giác trống vắng và đau buồn.
  • “Ai cũng làm bộ mặt nghiêm chỉnh” mà không có chút xót xa. Sự giả dối, vô đạo, và tàn nhẫn vẫn tồn tại và kéo dài vô tận.
• Khi hạ huyệt:
  • Cậu Tú Tân chứng minh tài năng không đúng lúc.
  • Phán mọc sừng đóng giả với tiếng khóc kì lạ, trơ trẽn và hành động đưa tiền cho Xuân Tóc Đỏ như một cách để trả công vì đã giúp hắn góp công giết người trong quan tài.

III. Kết luận

• Tác phẩm thể hiện độ đông đúc, ồn ào, lố lăng, và nhặng xị của xã hội. Có vẻ như tác giả áp dụng kỹ thuật điện ảnh, rút ra xa để thể hiện rõ những đặc điểm đặc sắc của sự hỗn loạn trong cuộc sống “hạnh phúc” của tang gia, với mỗi thành viên có một mâu thuẫn trào phúng riêng.
  

I. Mở đầu

• Giới thiệu đoạn trích 'Hạnh phúc của một tang gia' từ tác phẩm Số đỏ của Vũ Trọng Phụng
• Ví dụ: Vũ Trọng Phụng, nhà văn nổi tiếng của Việt Nam, thường phê phán lối sống lệch lạc của con người. Trên chương trình học, chúng ta bắt gặp đoạn trích 'Hạnh phúc của một tang gia', nơi tác giả vạch trần những đường lối không đạo đức của một gia đình. Hãy cùng khám phá đoạn trích này.

II. Thân bài

1. Nhan đề 'Hạnh phúc của một tang gia'

• Một nhan đề độc đáo, thu hút sự chú ý của độc giả
• 'Hạnh phúc' trong tình trạng tan gia là một điều lạ thường
• Trào phúng nổi bật, làm nổi bật mâu thuẫn và giả dối của nhân vật

2. Niềm hạnh phúc của gia đình khi mất cụ cố tổ

• Niềm vui chung là chia tài sản của cụ cố tổ

• Mỗi thành viên có niềm vui riêng: diễn trò già yếu, chia thêm tiền, diện váy đẹp,...
• Người ngoài cũng có niềm vui riêng: tham gia đám tang, quan sát cô Tuyết,…

3. Cảnh đám tang

• Đám tang diễn ra hỗn loạn, lố bịch
• Sự mâu thuẫn giữa vẻ ngoài và sự thật bên trong
• Phê phán thói khoe khoang, lối sống bất cần và đôi khi nhục nhã của gia đình

III. Kết bài

Đưa ra cảm nhận về 'Hạnh phúc của một tang gia' trong Số đỏ của Vũ Trọng Phụng

I. Mở bài

• Giới thiệu ngắn gọn tác giả Vũ Trọng Phụng và đoạn trích Hạnh phúc một tang gia
• Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: cảnh đám ma gương mẫu

II. Thân bài

• Khái quát chung
• Phân tích

Cảnh đám ma gương mẫu được tổ chức long trọng, hoành tráng đúng ý muốn của cụ cố Hồng: đám ma tổ chức theo cả lối Ta, Tàu, Tây, có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, lốc bốc xoảng và bú dích, và vòng hoa, ba trăm câu đối, vài trăm người đi đưa...

• Cảnh đưa đám:
  • Người đi đưa gồm những ông “tai to mặt lớn”, họ rất cảm động khi “trông thấy làn da trắng thập thò trong làn áo voan trên cánh tay và ngực Tuyết”. Trong số những người đi đưa có rất nhiều những giai thanh gái lịch, họ thản nhiên chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông nhau, hẹn hò nhau... với vẻ mặt buồn rầu của những người đi đưa đám ma.
  • Đám đi qua bốn phố, đi đến đâu làm huyên náo đến đó. Bạn cậu tú Tân thi nhau chụp ảnh như ở hội chợ.

• Xuân Tóc Đỏ xuất hiện đúng lúc cùng với sáu chiếc xe và hai vòng hoa đồ sộ càng làm cho đám ma thêm nhốn nháo.

Cảnh đưa đám có vẻ ngoài long trọng nhưng chẳng khác gì một đám rước lố lăng, vô văn hóa của những con người vô đạo đức.

• Đỉnh cao của đám ma là cảnh hạ huyệt:
  • Cậu tú Tân bắt bẻ mọi người tạo dáng để chụp ảnh kỉ niệm lúc hạ huyệt, bạn của cậu nhảy lên các nấm mộ khác để chụp cho ảnh khỏi giống nhau.
  • Ông Phán mọc sừng oặt người đi khóc mãi không thôi và dúi vào tay Xuân một cái giấy bạc năm đồng gấp tư.

• Nghệ thuật:
  • Miêu tả từ xa đến gần, kết hợp giữa âm thanh, màu sắc. Sử dụng điệp ngữ Đám cứ đi…
  • Nghệ thuật tương phản, đối lập, khắc họa chân dung biếm họa. Giọng điệu mỉa mai, châm biếm.

III. Kết bài

• Nhận xét, đánh giá chung về giá trị của vấn đề
• Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và liên tưởng của mỗi cá nhân

I. Mở bài

• Giới thiệu nhân vật: Xuân Tóc Đỏ là nhân vật trung tâm của tiểu thuyết “Số đỏ”, đồng thời cũng là nhân vật điển hình bậc nhất của nền văn học Việt Nam đương thời.

• Tập trung xây dựng Xuân Tóc Đỏ với bút pháp trào phúng quen thuộc kết hợp với lối viết phóng đại kích thước đã mang đến chân dung một Xuân Tóc Đỏ đầy hài hòa, tổng hợp được những bóng dáng, đường nét của nhiều kiểu người trong xã hội xưa.

II. Thân bài

• Xuân Tóc Đỏ là một người tinh quái, thạo đời, một con người vô giáo dục do môi trường sống bụi đời tạo nên.
• Xuân bắt đầu cuộc sống lang thang, vật vờ ở các phố, đầu hè xó cửa để kiếm ăn.
• Nhận xét:
  • Môi trường sống đen tối của cuộc sống bụi đời đã làm cho Xuân bị tác động tiêu cực, từ một đứa vô giáo dục Xuân trở nên lưu manh hóa.
  • Xuân Tóc Đỏ là sản phẩm của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời đen tối, nhiều tệ nạn.
  • Xuân Tóc Đỏ lại là gặp được nhiều vận may mà “phất” lên mà thuận lợi bước vào thế giới của những người thượng lưu.

• Bằng sự khôn khéo, nhiều thủ đoạn mà Xuân tóc đỏ đã tạo được chỗ đứng trong gia đình của ông bà Văn Minh, lọt vào mắt xanh của cô Tuyết.
• Xuân có chút kiến thức về y lí, được cụ cố khen và được Văn Minh “đánh bóng” cho nguồn gốc xuất thân cao quý, từ kẻ lưu manh bán thuốc dạo Xuân nghiễm nhiên trở thành sinh viên trường thuốc, sau trở thành quan Đốc.
• Mồm mép nhanh nhạy với khả năng ứng xử khôn khéo nên Xuân đã được bà Phó Đoan suy tôn là nhà hùng biện, người biết chơi quần vợt và được đăng kí là danh thủ.
• Xuân đã trở thành cái tên sáng giá để thi đấu với danh thủ quần vợt của Xiêm La. Trong trận đánh, Xuân đã để thua đối thủ nhưng lại được ca tụng là vì nghĩa lớn, là anh hùng cứu quốc.
• Bản chất là kẻ lưu manh, dâm đãng lại hoạt ngôn, khéo léo trong việc lấy lòng người khác nên Xuân Tóc Đỏ đã “chinh phục” được cô Tuyết, một cô gái hám danh vọng nhưng cả tin và dễ dãi trong chuyện tình cảm.
• Xuân Tóc Đỏ là một người nhạy cảm, thức thời, luôn khôn khéo tìm ra cách để ứng phó với hoàn cảnh.

III. Kết bài

Xuân Tóc Đỏ là nhân vật điển hình, nhân vật tập trung những tính cách tiêu biểu của nhiều loại người trong xã hội cũ, không ngại dùng thủ đoạn, giả dối để đạt được mục đích tiến thân.

I. Mở bài

• Đôi nét về tác giả Vũ Trọng Phụng và đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia: Một cây bút hiện thực chủ nghĩa tiêu biểu của văn học nước ta trước Cách mạng tháng 8. Hạnh phúc của một tang gia được trích trong tiểu thuyết hiện thực thành công của ông
• Đoạn trích nói riêng và tác phẩm nói chung đã được xây dựng thành công bởi nghệ thuật trào phúng đặc sắc

II. Thân bài

1. Nghệ thuật trào phúng là gì?

• Trào phúng : nghệ thuật gây ra tiếng cười mang ý nghĩa phê phán xã hội.
• Để gây được tiếng cười trào phúng, điều quan trọng nhất là tạo được tình huống mâu thuẫn và tổ chức truyện làm nổi bật mâu thuẫn đó

2. Nghệ thuật trào phúng trong đoạn trích

a. Mâu thuẫn trào phúng được xây dựng thành công

• Thể hiện ngay trong tựa đề:
  • “Tang gia”: nhà có đám, đáng ra với hoàn cảnh đó, không khí phải tràn ngập nhiều buồn tiếc
  • “Hạnh phúc”: Cảm xúc khi gặp chuyện nhiều niềm vui, đây là cảm xúc đối lập hẳn với hoàn cảnh “tang gia”

=> nhan đề chứa đựng mâu thuẫn trào phúng hàm chứa tiếng cười chua chát, kích thích trí tò mò của người đọc:

• Thể hiện trong niềm vui của những người trong gia đình và ngoài gia đình:
  • Nhà chuyện buồn nhưng mỗi nhân vật trong gia đình đều không giấu nổi niềm vui bởi mình sẽ đạt được mục đích khác nhau
  • Những người ngoài gia đình: Mừng vui vì được khoe mẽ, chim chuột, được xem đám ma to…

• Mâu thuẫn trào phúng xuyên suốt cảnh đám ma: một đám ma rất to, rất đông, được tiến hành rất trọng thể, đúng là một đám ma gương mẫu. Nhưng kỳ thực lại giống một đám hội, đám rước.

b. Nhân vật trào phúng

• Cố Hồng: vui vì được diễn trò già yếu trước mọi người, mơ màng nghĩ mình được mặc áo xô gai, lụ khụ ho khạc mếu máo => con người háo danh bề ngoài, không hề tiếc thương gì trước cái chết của chính người sinh ra mình
• Ông Văn Minh: thích thú vì cái chúc thư kia đã đi vào thời kì thực hành chứ không còn trên lý thuyết viễn vông nữa.
• Bà Văn Minh: mừng rỡ vì được lăng xê những mốt y phục táo tạo nhất.
• Cô Tuyết: Được dịp mặc y phục “ngây thơ” để chứng tỏ mình hãy còn trinh tiết, cô cũng buồn nhưng là “buồn lãng mạn” vì không thấy người tình của mình
• Cậu Tú Tân: sướng điên người lên vì được dịp sử dụng cái máy ảnh đã lâu không có dịp dùng đến
• Ông Phán: Sung sướng vì không ngờ rằng cái sừng trên đầu mình lại có giá trị.
• Xuân tóc đỏ: Hạnh phúc đặc biệt vì nhờ hắn mà cụ Tổ chết, danh giá uy tín lại càng to hơn.
• Cảnh sát Min Đơ và Min Toa:“giữa lúc không có ai đáng bị phạt…đương buồn rầu…thì sung sướng cực điểm”.
• Bạn bè cụ cố Hồng: những kẻ vừa háo danh, vừa háo sắc, họ chia buồn để khoe khoang các loại râu ria cùng những huân huy chương.
• Hàng phố: đám ma đi đến đâu huyên náo đến đấy, cả phố nhốn nháo khoe đám ma to, thiên hạ chỉ chu ý vào những kiểu quần áo tang...

=> Bức tranh trào phúng chân thực mang đậm tính hài hước, nhân vật trào phúng thể hiện rõ nét, ai cũng tìm thấy niềm vui trong đám tang đáng lẽ ra nên buồn thương

c. Cảnh tượng trào phúng

• Cảnh đưa đám:
  • Chậm chạp và nhốn nháo
  • Các loại kèn ta, Tây , Tàu lố lăng
  • Người đi đám nói chuyện bàn tán
  • Điệp khúc “Đám cứ đi”

• Cảnh hạ huyệt:
  • Cậu Tú bắt mọi người tạo dáng chụp ảnh
  • Cụ cố Hồng: tỏ ra chí hiếu nhưng lại lộ sự giả dối
  • Phán mọc sừng khóc oặt người đi nhưng lại giúi vào tay Xuân tờ 5 đồng rồi lại khóc oặt người đi

=> Càng thể hiện rõ sự “trào phúng” của đoạn trích

III. Kết bài

• Khẳng định nghệ thuật trờ phúng đã được thể hiện thành công trong đoạn trích
• Nghệ thuật trào phúng góp phần phơi bày những hợm hĩnh, lố lăng, bịp bợm của xã hội tượng lưu.

I. Mở bài

• Giới thiệu vấn đề: Số đỏ là cuốn tiểu thuyết ghê gớm có thể làm vinh dự cho mọi nền văn học có nó cũng là tác phẩm đặc sắc bậc nhất trong sự nghiệp sáng tác của Vũ Trọng Phụng.
• Trong đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” tài năng nghệ thuật của Vũ Trọng Phụng được thể hiện trực tiếp thông qua việc khắc họa tâm trạng và tính cách của từng nhân vật trong câu chuyện.

II. Thân bài

• Hạnh phúc của một tang gia” thuộc chương V của tiểu thuyết Số đỏ nói về đám ma của cụ cố Tổ.
• Qua đám ma rình rang, hoành tráng đó tính cách của từng nhân vật dần được bộc lộ.
• Đám ma của cụ cố Tổ diễn ra thật lạ lùng, lạ lùng từ những nghi thức đến thái độ của những thành viên trong gia đình và những người ngoài gia đình.
• Không hề có giọt nước mắt đau khổ, xót thương nào mà ngược lại sự ra đi của cụ cố Tổ còn mang đến hạnh phúc cho tất cả mọi người, nghịch lí này được thể hiện chính trong nhan đề của đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”.
• Tất cả mọi người trong gia đình đều có những niềm vui riêng trước sự ra đi của cụ cố Tổ:
  • Cố Hồng vui vì được diễn vai của người con cả có hiếu, muốn được nghe những lời trầm trồ tán thưởng của bà con trong khu phố về cái phúc của một gia đình đại tư sản rằng khi con trai đã già mà cha mới mất.
  • Văn Minh cảm thấy vui sướng vì cái chúc thư kia cuối cùng cũng đi vào giai đoạn thực hành.
  • Cô Tuyết vui vì được mặc bộ trang phục ngây thơ để khoe với mọi người rằng mình chưa đánh mất chữ trinh
  • Phán Mọc Sừng vui sướng, hạnh phúc vì nhận được khoản tiền kha khá.
  • Cậu Tú Tân vui vì có dịp trổ tài chụp ảnh

• Không những người trong gia đình cảm thấy hạnh phúc mà niềm vui có khả năng lây lan ra tất cả mọi người ngoài gia đình.
• Những người bạn của gia đình vui vì có dịp khoe các loại râu, các loại huân chương cao quý, đặc biệt hơn họ còn cảm thấy vui vì được ngắm bờ ngực thấp thoáng trong bộ y phục ngây thơ của cô Tuyết.
• Hai viên cảnh sát Min-đơ, Min-toa thì vui vì được ghi biên bản phạt.
• Đám thanh niên nam nữ đi đưa tang vui vì được trò chuyện vui vẻ, chim chuột nhau.
• Người dân hàng phố thì vui vì được “thưởng thức” một đám ma to của gia đình đại tư sản danh giá.

=> Đám ma được tổ chức hoành tráng, nhưng lại mất đi cái trang nghiêm vốn có mà thể hiện đến tận cùng cái lố lăng, thiếu hiểu biết của những người trong gia đình.

III. Kết bài

Thông qua bối cảnh của đám ma, từng lớp mặt nạ của những nhân vật trong truyện được bóc trần, thể hiện đến cùng cái giả dối, giả nhân giả nghĩa của những kẻ tự xưng trí thức, những người thuộc giới thượng lưu danh giá.