1. Dàn ý tham khảo số 1: Phân tích cấu trúc tác phẩm
I. Mở bài
- Tác giả Nguyễn Thi, gọi là 'Nhà văn của người dân Nam Bộ', là một cây bút xuôi hàng đầu Việt Nam trong thời kỳ chống Mĩ. Tác phẩm 'Những đứa con trong gia đình' là biểu tượng của sự kiên cường và đoàn kết của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến.
- Những đứa con trong gia đình không chỉ là một truyện ngắn mà còn là tác phẩm nghệ thuật, ghi chép lại những góc khuất đau thương của chiến tranh và những giá trị văn hóa truyền thống.
II. Thân bài
1. Hình ảnh đẹp của gia đình và khúc sông truyền thống
Gia đình trong truyện là nền tảng vững chắc, đoàn kết và đầy tình yêu thương. Qua những mất mát và đau thương, họ vẫn giữ vững tinh thần chiến đấu và yêu nước.
a. Khúc sông truyền thống
- Với cha Việt và Chiến là những người lính kiên cường, hy sinh cho đất nước, mang lại niềm tự hào và lòng yêu nước.
- Má là biểu tượng của người phụ nữ mạnh mẽ, yêu thương, và gan dạ.
- Chú Năm, người giữ gìn truyền thống, đại diện cho sức mạnh và lòng hiếu thảo.
Đây như là khúc sông thượng nguồn, giữ cho vẻ đẹp truyền thống nguyên vẹn, là nguồn cảm hứng cho thế hệ sau.
b. Khúc sông sau
*Nhân vật Chiến:
- Chiến là hình ảnh của sự trưởng thành và tự lập. Cô mang đầy tình cảm gia đình và lòng tự hào về truyền thống yêu nước.
- Chiến kế thừa những phẩm chất xuất sắc từ má, là sự kết hợp của truyền thống và hiện đại.
- Sự hiếu thảo, dũng cảm, và lòng yêu nước của Chiến đã tạo nên một hình ảnh mạnh mẽ.
*Nhân vật Việt:
- Việt thể hiện tính cách hiếu động và ngây thơ của một cậu bé miền Nam, đầy sức sống và lòng yêu nước.
- Qua những trò chơi và những hành động nhỏ, Việt là hình ảnh của sự trong sáng và tinh nghịch.
- Việt, bất chấp thương tích và khó khăn, vẫn giữ vững tinh thần chiến đấu và đoàn kết.
Chính những hình ảnh này tạo nên khúc sông sau, nối tiếp và phát triển từ khúc sông trước.
2. Hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ ba má
- Hình ảnh này là biểu tượng của sự tôn trọng, hiếu thảo, và lòng tri ân với ba má đã hy sinh cho đất nước.
- Nó cũng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em, đảm nhận trách nhiệm và nâng đỡ nhau qua mọi khó khăn.
III. Kết bài
- Tác phẩm không chỉ là một bức tranh sinh động về gia đình miền Nam, mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và chiến đấu cho tự do.
- Thấu hiểu những giá trị truyền thống, tác giả đã xây dựng một tác phẩm văn xuôi đầy cảm xúc và sâu sắc, làm tôn lên vẻ đẹp của con người Việt Nam.


2. Dàn ý tham khảo số 3: Phân tích nhân vật Chiến
I. Mở bài
- Giới thiệu tác phẩm 'Những đứa con trong gia đình' của Nguyễn Thi.
- Giới thiệu nhân vật Chiến - biểu tượng của sức mạnh và lòng kiên cường.
II. Thân bài
* Xuất thân đầy đau thương
- Chiến sinh ra trong một gia đình đã gánh chịu nhiều mất mát vì chiến tranh.
- Cha, mẹ, ông nội, thím tư - tất cả đều hy sinh vì tự do của đất nước.
- Hy sinh của gia đình là nguồn động viên mạnh mẽ để Chiến phấn đấu trả thù giặc.
* Vẻ đẹp của tình cảm gia đình
- Với má, Chiến thể hiện tình cảm sâu sắc và tôn trọng. Má là nguồn động viên lớn nhất, là hình mẫu của sự kiên cường.
- Với em trai Việt, Chiến là người chị nhường nhịn, chăm sóc và bảo vệ. Tình cảm giữa họ là đẹp đẽ, nâng cao giá trị gia đình.
* Chiến đầy lòng căm thù giặc và ý chí quyết tâm
- Chiến từng bước hình thành ý chí mạnh mẽ tham gia chiến đấu trực tiếp, trả nợ máu cho gia đình.
- Nguyện vọng của Chiến không chỉ là trả thù mà còn là gìn giữ truyền thống và lòng yêu nước.
* Vẻ đẹp trong cuộc sống hàng ngày
- Chiến không chỉ là chiến sĩ mạnh mẽ mà còn là người phụ nữ có tâm hồn thiếu nữ mơ mộng.
- Chị Chiến, với sự chu toàn và đảm đang, là trụ cột của gia đình, đồng thời giữ vững vẻ đẹp trong cuộc sống đời thường.
III. Kết bài
Chiến là biểu tượng của sức mạnh, lòng kiên cường và lòng yêu nước. Nhân vật này không chỉ tỏa sáng trong chiến trường mà còn là nguồn động viên cho tình thân, lòng quyết tâm cao độ, và vẻ đẹp của cuộc sống gia đình.


3. Dàn ý tham khảo số 2: Phân tích nhân vật Việt và Chiến
I. Mở bài
- Nhà văn Nguyễn Thi đã tài năng vẽ lên bức tranh sống động về con người Nam Bộ qua tác phẩm Những đứa con trong gia đình.
- Việt và Chiến, hai nhân vật quan trọng trong tác phẩm, là biểu tượng của tinh thần chiến đấu và lòng yêu nước ở thế hệ trẻ Nam Bộ thời kỳ kháng chiến chống Mĩ.
II. Thân bài
1. Nhân vật Chiến
- Chị Chiến kế thừa nét đẹp của mẹ, với vóc dáng chắc nịch và trách nhiệm lớn trong gia đình.
- Là cô gái trẻ, Chiến không chỉ nhường nhịn mà còn mang theo sự trẻ trung và kiên cường trong cuộc sống và chiến trường.
- Chiến không chỉ là người phụ nữ chăm lo gia đình mà còn là chiến sĩ quả cảm, sẵn sàng hy sinh vì tự do quê hương.
- Nhân vật này truyền đạt ý chí mạnh mẽ, sự kiên trì và lòng yêu nước sâu sắc.
2. Nhân vật Việt
- Việt là hình ảnh của chàng trai trẻ đầy nhiệt huyết và ngây thơ.
- Luôn tranh đấu, thích thú với những trò chơi, Việt mang trong mình năng lượng tích cực của tuổi trẻ.
- Việt không chỉ là em trai nhỏ của Chiến mà còn là một chiến sĩ dũng cảm, sẵn sàng đối đầu với kẻ thù để bảo vệ đất nước.
- Đồng thời, Việt là hình ảnh của sự thuần khiết và tình thương gia đình.
3. Hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ ba má gửi nhà chú Năm
- Hình ảnh này thể hiện sự kính trọng, tình cảm hiếu thảo của hai chị em dành cho cha mẹ đã khuất.
- Nó cũng là biểu tượng cho sự trưởng thành của họ qua những thách thức và gánh nặng của cuộc sống.
- Việt và Chiến, khiêng bàn thờ ba má, thể hiện tinh thần đoàn kết và trách nhiệm với gia đình và quê hương.
Nhận xét: Việt và Chiến không chỉ là những nhân vật trong truyện, mà họ còn là biểu tượng của lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu của thế hệ trẻ Nam Bộ.
III. Kết bài
- Tác phẩm của Nguyễn Thi là một bức tranh chân thực về đời sống và tinh thần của những người dân Nam Bộ thời chiến tranh, là nguồn động viên lớn cho thế hệ sau.
- Họ là những chiến sĩ của quê hương, là những người truyền đạt tinh thần chiến đấu và lòng yêu nước trong mọi hoàn cảnh.


4. Dàn ý tham khảo số 5: Phân tính nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm
I. Mở bài
- Tác phẩm Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi, sáng tạo năm 1966, in xuất bản năm 1978, là một bức tranh sinh động về anh hùng thế hệ trẻ Nam Bộ trong cuộc chiến tranh giải phóng dưới chủ nghĩa Mác - Lênin.
- Những nhân vật Việt và Chiến là biểu tượng của tình yêu nước, lòng căm thù giặc và ý chí chiến đấu bất khuất.
- Tác phẩm không chỉ kể về những cái đẹp quen thuộc mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về truyền thống yêu nước anh hùng của nhân dân Việt Nam.
II. Thân bài
* Đặc sắc trong xây dựng tình huống truyện:
- Trận đánh của Việt - một chiến sĩ trẻ giải phóng quân - không chỉ là một sự kiện trận chiến mà còn là bức tranh về nỗi đau, hy sinh và tình yêu quê hương.
- Những lần Việt mê rồi tỉnh lại trên chiến trường là cơ hội để tác giả tận dụng tâm lý nhân vật, hiện thực hóa những ký ức về gia đình và đất nước, tạo nên sự gan dạ và đồng cảm từ độc giả.
* Đặc sắc qua nghệ thuật trần thuật:
- Nhà văn đã chọn góc nhìn của nhân vật Việt để kể chuyện, thông qua những lần mê rồi tỉnh lại, mở ra khung cảnh hồi ức đan xen với hiện tại.
- Trần thuật linh hoạt, làm mờ giới hạn thời gian, tạo nên một câu chuyện tự nhiên, gần gũi và bất ngờ.
* Đặc sắc trong nghệ thuật khắc họa nhân vật:
- Mỗi nhân vật trong truyện không chỉ là biểu tượng của gia đình mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu và truyền thống cách mạng.
- Mặc dù có chung huyết thống, nhưng từng con người lại tỏa sáng với cá tính và sức hấp dẫn riêng biệt.
- Ngôn ngữ, độc thoại và đối thoại trong truyện thể hiện rõ bản sắc văn hóa Nam Bộ, làm cho câu chuyện trở nên sống động và gần gũi.
III. Kết bài
- Tác phẩm Những đứa con trong gia đình là một hiện thân thành công của nghệ thuật sáng tạo, vừa gìn giữ giá trị văn hóa dân tộc vừa thể hiện tinh thần chiến đấu, yêu nước của thế hệ trẻ Nam Bộ.
- Nó là một tác phẩm vĩ đại, là nguồn động viên lớn cho thế hệ sau tiếp tục bảo vệ và phát triển đất nước.


5. Dàn ý tham khảo số 4: Phân tích nhân vật Việt
I. Mở bài
Truyện Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi là một tác phẩm xuất sắc, đặc biệt ở khía cạnh xây dựng nhân vật. Tác giả đã chi tiết miêu tả những đặc điểm tính cách của nhân vật chính, Việt, tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho tác phẩm.
II. Thân bài
Truyện được kể theo dạng hồi tưởng của Việt, một lính trẻ bị thương nặng và lạc đồng đội trong những ngày đêm khó khăn. Diễn biến linh hoạt, xen kẽ không gian và thời gian, làm cho nhân vật Việt hiện lên với đầy đủ chiều sâu về tính cách, tình cảm và tinh thần chiến đấu.
1. Tính cách độc đáo
- Là một chiến sĩ trẻ, Việt giữ nguyên tính hồn nhiên của mình. Dù đã cầm súng tự động, nhưng vẫn giữ bảo vật nhỏ như ná thun từ thời thơ ấu. Thậm chí khi bị thương nặng, Việt không sợ chết mà sợ bóng đêm và ma.
- Việt thể hiện tình thương đặc biệt đối với chị Chiến, người anh tranh giành từ những hoạt động đơn giản như soi ếch đến những tình huống đầy xúc động như tranh giành đi bộ đội.
- Mồ côi từ nhỏ, tình cảm của Việt đối với chị Hai và chú Năm là rất sâu đậm. Hình ảnh Việt khiêng bàn thờ mẹ cùng chị Chiến chứng tỏ tình yêu thương gia đình sâu sắc.
2. Tình yêu gia đình
- Việt thể hiện lòng yêu thương đặc biệt đối với chị Chiến và chú Năm. Họ là nguồn động viên lớn nhất cho Việt trong cuộc chiến tranh.
- Trong những khoảnh khắc thương yêu, Việt nhìn nhận mọi khía cạnh của đồng đội và gia đình với sự tôn trọng và lòng biết ơn.
3. Tính cách anh hùng
- Việt chiến đấu bằng tất cả sức mạnh thể chất và tinh thần. Mối thù nhà là động lực mạnh mẽ đằng sau sự dũng cảm và quyết tâm của Việt.
- Trong tình trạng thương nặng, Việt vẫn giữ tư thế sẵn sàng chiến đấu, thể hiện tính cách anh hùng và không khuất phục.
III. Kết bài
Nguyễn Thi đã thành công trong việc mô tả nhân vật Việt thông qua những hình ảnh sống động và cảm động. Sử dụng ngôn ngữ Nam Bộ, tác giả đã tạo nên một hình tượng anh hùng đầy cảm xúc, đại diện cho thế hệ thanh niên miền Nam anh hùng trong kháng chiến chống Mĩ.


6. Dàn ý tham khảo số 7: Phân tích nhan đề tác phẩm
I. Mở bài
Giới thiệu tác phẩm: Những đứa con trong gia đình là một trong những truyện ngắn nổi bật của Nguyễn Thi, sáng tác trong giai đoạn đặc biệt nghệ thuật năm 1966, thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra gay cấn. Tác phẩm gây ấn tượng với nhan đề đầy tượng trưng “Những đứa con trong gia đình”.
II. Thân bài
- Cắt nghĩa những mệnh đề:
- “Những đứa con” đại diện cho tương lai, là những người kế thừa, là sức mạnh của thế hệ mới.
- “Gia đình” là nơi ấm áp, nuôi dưỡng và hình thành con người.
Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” đã mở ra một thế giới tưởng tượng về thế hệ trẻ, là những con người mang truyền thống cách mạng.
- Từ câu chuyện gia đình, Nguyễn Thi đã mở rộng ý tưởng đến câu chuyện của một quốc gia.
- Gia đình là nơi nuôi dưỡng, còn quốc gia, xã hội chính là môi trường để gia đình tồn tại và phát triển. Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” đã thúc đẩy người đọc suy nghĩ về sự liên kết giữa cá nhân và xã hội.
- Tác giả đã đưa ra phát hiện mới về sự kế thừa truyền thống qua các thế hệ, từ thế hệ cha ông đến những “đứa con” thuộc thế hệ sau.
- Mối quan hệ giữa gia đình và quốc gia được làm sáng tỏ qua tình cảm cách mạng, làm nổi bật sức mạnh tinh thần của con người Việt Nam.
III. Kết bài
Từ nhan đề “Những đứa con trong gia đình”, Nguyễn Thi đã thức tỉnh tinh thần chiến đấu mạnh mẽ trong thế hệ trẻ, là sức mạnh tương lai của đất nước, đồng lòng chiến đấu cho cuộc đồng lòng cứu nước.


7. Dàn ý tham khảo số 6: Ý nghĩa cuốn sổ gia đình
I. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Thi và tác phẩm “Những đứa con trong gia đình”.
- Dẫn dắt đến chi tiết cuốn sổ của chú Năm.
II. Thân bài
1. Tổng quan về tác phẩm Những đứa con trong gia đình
- 'Những đứa con trong gia đình” là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất và được Nguyễn Thi sáng tác vào giai đoạn cuộc kháng chiến chống Mỹ đang ở giai đoạn gay go ác liệt nhất.
- Nội dung chính: câu chuyện về những đứa con trong một gia đình nông dân Nam Bộ truyền thống yêu nước, đầy tình cảm cách mạng. Sức mạnh tinh thần của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam hiện diện trong cuộc kháng chiến cứu nước.
2. Tổng quan về nội dung và giới thiệu chi tiết cuốn sổ của chú Năm
- Cuộc sống đau thương của hai chị em Chiến và Việt trong gia đình mất mát nặng nề.
- Mất cha do Pháp, mất mẹ do Mỹ, hai chị em quyết định tham gia tòng quân.
- Chú Năm đồng ý và ghi danh cả hai chị em. Trước khi ra trận, họ dành thời gian cúng má, nấu cơm và chuyển bàn thờ về nhà chú Năm.
- Chú Năm hò điệu hò dân dụ Nam Bộ cho hai chị em nghe.
- Chú giao cuốn sổ gia đình cho chị em Việt - bản ghi chi tiết những thành tựu của gia đình.
3. Ý nghĩa của chi tiết cuốn sổ gia đình
- Cuốn sổ gia đình là vật báu ghi chép về nguồn gốc, truyền thống của gia đình.
- Cuốn sổ của chú Năm được viết bằng lòng thành chữ nghệ thuật.
- Ý nghĩa: Ghi chép chiến công của gia đình, tỏ ra tự hào về truyền thống yêu nước.
- Cuốn sổ còn là biểu tượng của sự kháng chiến và tội ác của kẻ thù.
- Hình ảnh chú Năm trao cuốn sổ cho chị em Việt là sự chuyển giao giữa hai thế hệ, đánh dấu sự tiếp bước của thế hệ mới.
III. Kết bài
Cuộc sống được ghi lại qua cuốn sổ gia đình của chú Năm, thực sự là một di sản to lớn của thời kỳ chiến tranh.

