Top 7 Điều thú vị về Rãnh Mariana

Rãnh Mariana chứng kiến sự khám phá lịch sử vào năm 1858 bởi con tàu HMS Challenger của Hải quân Hoàng gia Anh. Tuy nhiên, cho đến năm 1951, tàu Challenger II mới thực hiện các khảo sát đầy đủ về vùng biển sâu nhất thế giới này. Với kỹ thuật sóng âm thời đó, độ sâu của Challenger Deep, điểm sâu nhất trong Rãnh Mariana, được ước lượng khoảng 10.900 mét. Rãnh Mariana, vùng biển sâu nhất thế giới, đặt tên theo vực thẳm Challenger Deep, nằm gần quần đảo Mariana.

Challenger Deep, với độ sâu 10.99m, là điểm sâu nhất trái đất. Nó cũng là điểm thứ ba sâu nhất thế giới, sau Sirena Deep, cũng nằm trong Rãnh Mariana. Sự hình thành của Rãnh Mariana xuất phát từ va chạm giữa hai mảng kiến tạo, khiến Mảng Thái Bình Dương lớn hơn đặt dưới Mảng Mariana. Sự va chạm này tạo nên một rãnh hình lưỡi liềm dưới đáy biển và các đảo gần đó, gọi là Đảo Mariana.

Rãnh Mariana strêu dài khoảng 2.550 km (1.580 dặm) nhưng chiều rộng trung bình chỉ khoảng 69 km (43 dặm). Nếu con số 11.034 mét chưa đủ để làm bạn kinh ngạc về độ sâu kinh khủng ở Mariana, hãy so sánh với ngọn núi Everest (8.849 m) – đỉnh cao nhất thế giới. Đặt Everest vào vực Mariana, nó sẽ biến mất và chìm sâu ít nhất 1000 mét dưới mặt biển!

Điểm sâu nhất của Trái đất là Challenger Deep, nằm trong rãnh Mariana, với độ sâu 10.991 mét dưới lòng đại dương. Đây là vực thẳm thứ 3 trên thế giới, gọi là Sirena Deep, cũng nằm trong rãnh Mariana. Khoảng cách từ đáy rãnh Mariana đến mặt nước biển lớn hơn rất nhiều so với chiều cao của đỉnh Everest – ngọn núi cao nhất thế giới. Cụ thể, độ sâu tối đa rãnh Mariana là 10.971m dưới mực nước biển. Nếu đặt Everest (8.848m) vào vực này, đỉnh núi sẽ cách mặt biển hơn 2.000m.

Độ sâu của rãnh Mariana so sánh với độ cao của máy bay dân dụng khi bay trên bầu trời. Vực thẳm Challenger, được đặt theo tên tàu Challenger II của Hải quân Hoàng gia Anh đo đạc khu vực này vào năm 1951, nằm ở đáy rãnh Mariana. Ở đây, áp suất nước là khoảng 1.086 bar (1.071 atm), gấp 1.000 lần áp suất ở mặt nước biển. Nhiệt độ đáy rãnh dao động từ 1 đến 4 độ C.

Một khu vực biển khắc nghiệt, nơi mà người ta không ngờ đến sự sống. Nhưng những cuộc thám hiểm dưới vực Mariana đã mở ra những khám phá kỳ diệu về sự sống dưới đáy đại dương. Mariana là rãnh sâu nhất trên Trái đất, với điểm thấp nhất là nơi sâu nhất trong vỏ Trái Đất. Rãnh Mariana nằm ở phía tây Thái Bình Dương, cách đảo Mariana khoảng 200km về phía đông. Điểm sâu nhất - Challenger Deep, cách lãnh thổ Guam của Mỹ khoảng 320km về phía tây nam. Bạn có thể xác định vị trí của rãnh Mariana trên Google Maps.

Rãnh Mariana, hay còn gọi là vực Mariabena hay vũng Mariana, là rãnh đại dương sâu nhất trên Trái Đất, với điểm sâu nhất có tọa độ 11°21' Bắc và 142°12' Đông. Rãnh Mariana kéo dài gần Nhật Bản, là ranh giới nơi mảng kiến tạo gặp nhau, tạo ra vùng lún xuống khiến mảng Thái Bình Dương chìm xuống dưới mảng Philippines. Rãnh có chiều dài khoảng 2.550 km (1.580 dặm), nhưng chiều rộng trung bình chỉ khoảng 69 km (43 dặm). Phần đáy rãnh nằm thấp dưới mực nước biển nhiều hơn nhiều so với đỉnh Everest ở trên mực nước biển. Rãnh Mariana kéo dài tới gần Nhật Bản.

Trong môi trường khắc nghiệt và tối tăm của rãnh Mariana, sự sống vẫn tồn tại đầy kỳ diệu. Các sinh vật sống ở đây đã tiến hóa đặc biệt để thích nghi với điều kiện sống khắc nghiệt. Với tổng cộng 4.700 loài sinh vật được phát hiện, nhiều loài sống dưới đáy biển sâu nhất thế giới. Một số sinh vật có đôi mắt khổng lồ để bắt ánh sáng, trong khi những loài khác đã tiến hóa hệ thống xúc giác mạnh mẽ để cảm nhận môi trường xung quanh. Có sinh vật tự phát sáng để thu hút con mồi trong bóng tối.

Do thiếu ánh sáng mặt trời ở đáy đại dương, không có cây cỏ quang hợp tồn tại. Sinh vật ở đây chủ yếu sống nhờ vào xác phân từ các loài cá, tôm ở tầng nước trên rơi xuống. Tất cả tế bào trên cơ thể động vật dưới vực Mariana được bảo vệ bởi lớp màng chất béo. Màng này ở dạng lỏng và giúp truyền tín hiệu thần kinh để thực hiện quá trình trao đổi chất.

Trong cuộc thám hiểm đầu tiên của Challenger, đo độ sâu của rãnh Mariana bằng sợi dây âm thanh có trọng lượng. Năm 1951, đo độ sâu lại được thực hiện bằng tàu khảo sát hải quân Challenger II của Anh, sử dụng thiết bị đo sâu hồi âm chính xác hơn. Victor Vescovo, người Anh đã giữ kỷ lục lặn sâu nhất ở rãnh Mariana với độ sâu 10.927m, trở thành nhân vật lịch sử. Cho đến nay, ông vẫn giữ kỷ lục điều khiển tàu ngầm lặn sâu nhất thế giới.

Chỉ có 4 người trên thế giới từng đặt chân xuống đáy rãnh Mariana. Tư liệu từ những chuyến thám hiểm này giúp khám phá sự sống và hiện tượng tự nhiên dưới đáy đại dương. Năm 1960: Jacques Piccard (Thụy Điển) và Donald Walsh (Mỹ). Năm 2012: James Cameron. Năm 2019: Victor Vescovo và tàu ngầm Limiting Factor. Các phương tiện không người lái như Kaiko (1996) và Nereus (2009) cũng được sử dụng để khám phá rãnh Mariana.

6. Âm thanh “rợn người” dưới vực Mariana

Âm thanh kỳ lạ được ghi lại ở độ sâu 10,000 m tại rãnh nứt Mariana. Khu vực này được xem như “địa ngục” của Trái Đất, nơi các thiết bị thám hiểm hiện đại đã mang về nhiều thông tin quan trọng về sự sống dưới khe “địa ngục” Mariana. Đặc biệt, có những phát hiện “kinh hoàng” khiến nhiều nhà hải dương học bị “sốc”. Âm thanh bí ẩn này đã khiến nhiều người nghi ngờ và có những giả thuyết từ tiếng hoạt động của “người ngoài hành tinh” đến hoạt động của địa chấn. Qua nhiều phân tích, nguồn gốc của âm thanh này vẫn là bí ẩn. Nếu đúng là từ đáy vực thẳm Mariana, điều này mở ra khả năng về sự sống “khổng lồ” từ tiền sử ở dưới đáy vực, nơi mà thậm chí cả loài virus cũng có thể tồn tại!

7. Phát hiện virus khổng lồ ở rãnh Mariana

Khám phá dưới đáy vực Mariana réveal một điều kỳ lạ - sự tồn tại của những thực thể đơn bào, đặc biệt là virus khổng lồ có tên là Mimivirus. Mimivirus, với kích thước lớn đáng kể và hệ gen phức tạp, đã gây ngạc nhiên cho cộng đồng khoa học. Có giả định rằng Mimivirus đã “tiến hóa lùi” từ vi khuẩn thành virus, nhưng lý do chúng giữ lại khả năng sinh sản trong gene vẫn là một bí ẩn. Trong bối cảnh lo ngại về dịch bệnh, việc nghiên cứu những loại virus không rõ có thể giúp con người hiểu rõ và tự vệ trước những thảm họa tương lai.