1. Hoàng Su Phì
Hoàng Su Phì là một trong những huyện biên giới miền núi khó khăn nhất của Hà Giang. Nơi đây cư trú hơn 12.000 hộ gia đình của các dân tộc Tày, Nùng, Cờ Lao, Na Chí. Với tỷ lệ hộ nghèo lên đến 18,6%, cuộc sống khó khăn, nhiều trẻ em phải ở nhà hoặc làm nương, chăm trâu bò giúp gia đình.
Trường học như trường THCS Chiến Phố, Tiểu học Chiến Phố, THCS Hồ Thầu, Tiểu học Hồ Thầu, THCS Tân Tiến, THCS Nam Sơn gặp nhiều khó khăn với cơ sở vật chất kém, thiếu sách giáo khoa. Điều kiện tự nhiên khắc nhiệt với đồi núi dốc, mùa mưa gây lũ quét lũ ống. Mỗi năm, các tình nguyện viên đến từ các trường đại học tổ chức hoạt động từ thiện, quyên góp quần áo, lương thực, dạy chữ miễn phí giúp đỡ cộng đồng nơi đây.


2. Đồng Văn
Huyện Đồng Văn, miền núi phía Bắc Hà Giang, nằm trên cao nguyên đá Đồng Văn, thuộc danh sách 62 huyện nghèo cả nước. Với 19 xã, thị trấn và đa dạng dân tộc, Mông chiếm hơn 87%, cuộc sống ở cao nguyên đá Đồng Văn, mặc dù giảm tỷ lệ hộ nghèo nhưng vẫn cao 42% vào năm 2020. Ảnh hưởng của dịch bệnh năm 2021 khiến cuộc sống không cải thiện. Đường đi chưa hoàn thiện, trẻ em không biết chữ, người già nương tựa rẫy làm nương, bữa ăn chỉ có khoai sắn và rau rừng. Trường học thiếu, việc ghép lớp, bù buổi thường xuyên xảy ra.
Những hộ gia đình chỉ dựa vào ruộng lúa, không chăn nuôi. Đói nghèo trỗi dậy, con ốm không có tiền mua thuốc, bữa ăn thiếu hụt. Mặc dù đầu tư và quan tâm, cuộc sống vẫn đầy khó khăn. Đất đai nhiều nhưng kỹ thuật canh tác kém, nhiều nhà không có điện. Cuộc sống cách biệt với xã hội bên ngoài.


3. Xín Mần
Xín Mần là huyện ở phía Tây Bắc tỉnh Hà Giang, cách trung tâm thành phố Hà Giang 120 km. Với địa hình đồi núi cao khó đi lại, người dân chủ yếu làm nông nghiệp để sinh sống, đa phần là người dân tộc thiểu số, chủ yếu trồng ngô, nuôi gia súc và xuất khẩu lao động sang Trung Quốc. Nhiều bản làng như treo trên núi, giao thông bị chia cắt, cuộc sống khó khăn.
Nhà ở chủ yếu làm bằng đất, lợp cọ, thùng xốp, tải dứa rất nghèo và đơn sơ, với 6 trường học không đủ trang thiết bị, tự chế từ cộng đồng. Có 16 dân tộc sống chung, với hơn 14.545 hộ dân, dân tộc Nùng chiếm đa số 41,82%. 90% người dân sống bằng nghề trồng lúa. Sống trên núi cao, đi lại khó khăn, vẫn có trường hợp phụ nữ sinh con tại nhà, chỉ khi khó sinh mới tìm đến trạm y tế. Mặc dù nhận đầu tư từ nhà nước, nhưng Xín Mần vẫn là huyện nghèo nhất cả nước.


4. Yên Minh
Là một trong những huyện nghèo nhất cả nước, Yên Minh thuộc vùng cao Hà Giang, cách thành phố 100km, với 17 xã và 1 thị trấn, trong đó có 15 xã nằm trong danh sách hộ nghèo, cần sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương. Tính từ đầu năm 2021 đến nay, Yên Minh có khoảng 72.000 lượt hộ nghèo đang chờ đợi sự hỗ trợ về vật chất và tinh thần.
Địa hình đa dạng với nhiều núi cao và thấp, mùa hè khô hạn, mùa đông thường xuyên có lũ quét. Người dân chủ yếu là các dân tộc Nùng, Dao, Tày, Hát. Mặc dù đời sống có cải thiện so với một số huyện khác, Yên Minh vẫn là nơi tỷ lệ đói nghèo cao.
Yên Minh là nơi cư trú chủ yếu của các dân tộc thiểu số, trình độ dân trí thấp, nền nông nghiệp nhỏ lẻ, manh mún. Người dân sống chủ yếu bằng nông nghiệp, với cuộc sống tự do nhưng thiếu sự chăm sóc đây đủ. Huyện vẫn giữ thói quen bắt vợ cướp vợ về làm dâu. Mặc dù có nhiều đầu tư và tuyên truyền, nhưng cuộc sống vẫn cần sự hỗ trợ từ chính quyền và sinh viên tình nguyện mỗi năm.


5. Mèo Vạc
Mèo Vạc, huyện nghèo nhất của Hà Giang với hơn 80% dân tộc thiểu số, gần 17.000 hộ và 86.000 dân, có hơn 7.000 hộ nghèo, xấp xỉ 1.000 hộ cận nghèo. Địa hình phức tạp với 10 xã núi đá, 3 xã biên giới, 5 xã núi đất. Diện tích trồng trọt ít, chỉ khoảng 1.300 ha lúa và 7.000 ha ngô mỗi năm. Dù đã nhận đợt đầu tư từ ngân sách Trung ương, chương trình 135, 30a, Mèo Vạc vẫn giữ tỷ lệ hộ nghèo cao, chiếm hơn 23% hộ nghèo tỉnh Hà Giang.
Người dân sử dụng vật dụng thủ công, vật chất nghèo nàn. Trẻ em học bán trú do đường đi khó khăn và nguy hiểm. Cuộc sống thiếu thốn, trẻ em phải giúp đỡ bố mẹ làm nương, nấu cơm, chăn trâu. Đời sống vẫn khó khăn dù có đợt đầu tư và tuyên truyền gần đây.
Theo nghị quyết 05 của Tỉnh ủy về “Cải tạo vườn tạp, phát triển kinh tế vườn hộ để tạo sinh kế cho người dân, giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021 – 2025”, có dấu hiệu tích cực nhưng vẫn là vùng đất đầy khó khăn.


6. Bắc Mê
Được thêm vào danh sách huyện nghèo giai đoạn 2018 – 2020, Bắc Mê hiện cùng với 6 huyện nghèo khác ở Hà Giang như Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh, Quản Bạ, Hoàng Su Phì và Xín Mần. Nơi này có 15 dân tộc anh em gồm Tày, Mông, Xuồng, Giấy, Bố Y... Với tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 38,73% xuống còn 25,89%, nhưng vẫn là con số đáng kể.
Nơi này có 15 dân tộc anh em gồm: Tày, Mông, Xuồng, Giấy, Bố Y... Số hộ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tới 94,4%.
Cuộc sống ở Bắc Mê gặp nhiều khó khăn với nhiều phong tục cổ hủ, đặc biệt là hôn nhân cận huyết. Lương thực ít, giống lúa địa phương kém. Tỷ lệ sinh con thứ 3 vẫn cao; đất đỏ đen khó canh tác, người dân chưa áp dụng khoa học kỹ thuật, các mô hình phát triển chưa phát triển.
Từ đầu 2021, Ngân hàng Chính sách xã hội tiếp tục cho vay 13 chương trình tín dụng cho hộ nghèo, hộ chính sách, hộ nghèo người dân tộc thiểu số với 14.066 lượt khách hàng vay vốn. Nhưng vẫn có hộ nghèo chưa tự phấn đấu thoát nghèo, gây khó khăn cho địa phương.


7. Quản Bạ
Quản Bạ thuộc danh sách 62 huyện nghèo nhất cả nước, gồm 12 xã và 1 thị trấn, nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp chăn nuôi. Kết thúc giai đoạn 2016-2020, tỷ lệ hộ nghèo vẫn trên 30%, cần sự hỗ trợ đồng lòng để giảm bớt khó khăn.
Địa hình đồi núi dốc, thời tiết thiên tai, dân cư thưa thớt; trình độ dân trí hạn chế, cơ sở hạ tầng chưa đầy đủ, giao thông khó khăn... Mỗi mùa đông, trẻ em ở đây phải nhận quần áo, chăn chiếu từ các đội tình nguyện. Tình trạng ăn mặc và sống ấm cúng của trẻ em vẫn là vấn đề, với nhiều gia đình đông con và không có kế hoạch sinh con hợp lý.
Mỗi gia đình chỉ có ít tài sản như vài bắp ngô và một số con lợn do được xã hỗ trợ. Huyện Quản Bạ thường xuyên nhận được sự hỗ trợ về lương thực và quần áo từ các đơn vị nhân ái, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày.

