Top 7 tác phẩm thường xuất hiện trong đề thi Văn THPT Quốc gia và Đại học

Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân (học kỳ II lớp 12) thường xuất hiện nhiều nhất với tổng cộng 9 lần. Lần xuất hiện gần đây nhất là vào năm 2016. Các vấn đề của tác phẩm thường xuất hiện trong các đề thi là: Tình huống truyện (2 lần), giá trị nhân đạo (2 lần). Ngoài ra, các nội dung như tình người và lòng hy vọng vào cuộc sống, bà cụ Tứ, Tràng, người vợ nhặt và cách kết thúc truyện đều xuất hiện 1 lần.

Đoạn trích Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm và bút ký Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường (học kì I lớp 12) đều đứng ở vị trí thứ 3 với 5 lần xuất hiện trong đề thi. Các đoạn thơ từ Đất Nước được ra đề bao gồm: Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu (2 lần), Đất là nơi anh đến trường (2 lần), Đất Nước là máu xương của mình (1 lần). Đoạn trích này mới xuất hiện năm 2017. Đề về Ai đã đặt tên cho dòng sông? tập trung vào vẻ đẹp của dòng sông Hương, cụ thể là đề cảm nhận chung về vẻ đẹp của sông Hương (2 lần), vẻ đẹp khi ở thượng nguồn (1 lần), vẻ đẹp trong hành trình từ thượng nguồn đến thành phố (2 lần).

Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu (học kì II lớp 12) đem lại nhiều hứng thú cho cả người ra đề lẫn người làm bài. Tác phẩm này đã xuất hiện trong đề thi đến 7 lần với các đề bài xoay quanh: Tình huống truyện (2 lần), người đàn bà hàng chài (3 lần), Phùng (1 lần) và chi tiết tấm ảnh ở cuối truyện (1 lần). Lần xuất hiện gần nhất là năm 2015.

Tây Tiến, Việt Bắc và Sóng - ba tác phẩm của học kì I lớp 12 - đồng loạt đứng ở vị trí thứ 5 với 3 lần xuất hiện trong đề thi. Tây Tiến của Quang Dũng được hỏi về cảm nhận đoạn thơ đầu tiên Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi (2 lần) và vẻ đẹp của hình tượng người lính (1 lần). Lần gần đây nhất là năm 2013.Đề ra Việt Bắc của Tố Hữu yêu cầu thí sinh mô tả đặc điểm nghệ thuật của tác phẩm (1 lần, câu hỏi nhỏ), đoạn thơ Nhớ gì như nhớ người yêu (1 lần) và Ta đi ta nhớ những ngày (1 lần). Lần xuất hiện gần nhất là năm 2012.Sóng của Xuân Quỳnh lại được chú ý đến hình tượng sóng (1 lần), đoạn thơ Dữ dội và dịu êm (1 lần), Con sóng dưới lòng sâu (1 lần). Bài thơ này được ra đề gần nhất vào năm 2011. Bốn tác phẩm của chương trình lớp 11 cũng xếp thứ 5 với cùng số lần xuất hiện là 3. Chữ người tử tù đề cập đến tình huống truyện (1 lần), nhân vật Huấn Cao (1 lần) và viên quản ngục (1 lần). Lần xuất hiện trong đề thi gần nhất là năm 2011.Hai đứa trẻ yêu cầu phân tích hình ảnh thiên nhiên và con người phố huyện vào buổi tối (1 lần), chất trữ tình buồn của bức tranh phố huyện và nhân vật Liên (1 lần), ấn tượng của Liên về Hà Nội (1 lần, câu hỏi nhỏ). Đề Hai đứa trẻ gần nhất là năm 2013. Chí Phèo của Nam Cao lại tập trung vào tâm trạng của Chí Phèo từ sau cuộc gặp gỡ với Thị Nở (1 lần), hình ảnh bát cháo hành (1 lần) và cách kết thúc truyện (1 lần). Lần xuất hiện gần nhất là năm 2012.Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử được yêu cầu phê phán đoạn thơ Gió theo lối gió mây đường mây (2 lần) và Sao anh không về chơi thôn Vĩ? (2 lần). Đề ra gần nhất cũng là năm 2012.

Ở vị trí thứ 4 là bài thơ Tràng giang của Huy Cận (học kì II lớp 11), Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài (học kì II lớp 12) và Người lái đò sông Đà (học kì I lớp 12). Cả ba tác phẩm này đã xuất hiện trong đề thi 4 lần.Tràng giang nổi bật với vẻ đẹp cổ điển và hiện đại (1 lần), cảm nhận đoạn thơ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp (1 lần), Lớp lớp mây cao đùn núi bạc (2 lần), Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu (1 lần). Lần xuất hiện gần nhất là năm 2012. Vợ chồng A Phủ tập trung vào nhân vật Mị, đặc biệt là: sức sống của tâm hồn Mị (1 lần), diễn biến tâm trạng và hành động của Mị trong đêm tình mùa xuân (1 lần) và trong đêm cứu A Phủ (2 lần). Lần ra gần đây nhất là năm 2013.Đề ra về Người lái đò sông Đà hỏi về hình tượng sông Đà (2 lần, câu hỏi nhỏ), sông Đà trữ tình (1 lần) và vẻ đẹp của người lái đò (1 lần). Lần ra gần đây nhất cũng là năm 2013.

Cả hai tác phẩm của Hồ Chí Minh và hai vở kịch đều xuất hiện trong đề thi 1 lần. Tuyên ngôn độc lập (học kì I lớp 12) được tập trung vào đoạn đầu nêu cơ sở pháp lý (2011), Chiều tối (học kì II lớp 11) được ra đề về vẻ đẹp cổ điển và hiện đại (2014). Khi học hai vở kịch Vũ Như Tô (học kì I lớp 11) và Hồn Trương Ba, da hàng thịt (học kì II lớp 12), học sinh cần chú ý tới tấn bi kịch của hai nhân vật chính, điều này cũng là nội dung của đề thi về tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng năm 2006 và của Lưu Quang Vũ năm 2014.

Ba tác phẩm Rừng xà nu (học kì II lớp 12), Đàn ghi ta của Lorca (học kì I lớp 12) và Vội vàng (học kì II lớp 12) lần lượt xuất hiện trong đề thi 2 lần. Đề về Rừng xà nu yêu cầu phân tích hình tượng cây xà nu (1 lần) và nhân vật Tnú (1 lần). Đề xuất hiện gần đây nhất là năm 2012.Lần ra đề về Đàn ghi ta của Lorca mới nhất là năm 2014. Thí sinh cần chú ý vẻ đẹp của hình tượng Lorca nhất là qua đoạn thơ từ đầu đến hết phần miêu tả tiếng đàn (2 lần).Tác phẩm Vội vàng của Xuân Diệu lại được chú ý ở đoạn đầu Tôi muốn tắt nắng đi (2009) và cảm nhận khái quát về tâm trạng của nhân vật trữ tình (2013).