Top 8 Bài văn nghị luận về sự khen và chê (lớp 9) xuất sắc

Cuộc sống nhiều thách thức, đôi khi làm chúng ta mệt mỏi và cần những lời động viên, khen ngợi. Nhưng cũng đồng thời, những lời phê bình giúp chúng ta nhận ra những thiếu sót, từ đó tự sửa đổi và tiến bộ. Lắng nghe lời đánh giá của người khác có tác động lớn trong việc thay đổi và phát triển bản thân.

Khen và chê là những lời nhận xét, đánh giá về chúng ta. Cả nhận xét tích cực và phê bình đều có vai trò quan trọng, miễn là chúng ta lắng nghe một cách tích cực. Khi được khen, ta vui mừng và hạnh phúc. Ngược lại, khi bị phê bình, hãy xem đó như động lực để cố gắng hơn, thay vì nản lòng. Cuộc sống đầy những người có thái độ khác nhau, và lời khen chê cũng ảnh hưởng đến chúng ta, đôi khi khiến ta suy ngẫm.

Đôi khi, lời phê bình là cơ hội để tự sửa đổi. Khen và chê khiến mọi người trở nên có trách nhiệm hơn với công việc, giúp mọi người nhìn nhận đúng về bản thân và phát triển tốt hơn. Hãy lắng nghe nhưng chọn lọc, và duy trì thái độ tích cực để có sự tin cậy và động lực từ người khác. Khen và chê không chỉ là cách đánh giá, mà còn là cách giúp đỡ chính bản thân chúng ta để trở thành phiên bản tốt nhất.

Trong hành trình cuộc sống, lời khen là nguồn động viên quan trọng, khuyến khích chúng ta phấn đấu hơn. Tuy nhiên, sự chê bai cũng giống như thầy dạy chúng ta bài học quý giá. Người khôn ngoan sẽ biết phân biệt lời chê có tâm và ý xấu. Cuộc sống không tránh khỏi những người ghen tỵ, chỉ biết chê mà không mang lại giá trị gì cho người khác. Sự quan trọng của những người chê phải là giúp chúng ta nhận ra sai lầm, học từ đó và tiến bộ.

“Người chê ta mà chê phải là thầy ta”. Chê, nhưng là chê vì muốn chúng ta tiến bộ. Chúng ta cần biết lắng nghe ý kiến của những người có tâm huyết và mong muốn chúng ta thành công. Không phải tất cả mọi lời chê đều là tiêu cực. Đôi khi, đó chính là sự quan tâm, lo lắng, và mong muốn thấy chúng ta phát triển. Những người này chính là những người thầy tốt nhất của cuộc đời.

Vai trò của người khen cũng quan trọng không kém. Nhưng lời khen cần được trân trọng và chân thành. Lời khen phải đến từ trái tim, không vì lợi ích cá nhân. Những lời khen này khiến chúng ta tự tin, nhưng đồng thời, cũng là động lực để duy trì sự cố gắng. Chúng ta cần biết đâu là lời khen chân thành và đâu là sự nịnh bợ không tốt.

Còn những người vuốt ve, nịnh bợ mà Tuân Tử gọi là “kẻ thù của ta”. Những người này chỉ nói lời khen với mục đích riêng, không tốt cho sự phát triển cá nhân. Chúng ta cần giữ khoảng cách và tránh xa những người này. Đừng để những lời nịnh bợ làm mất đi hướng đi đúng đắn của chúng ta.

Cuộc sống là một hành trình học hỏi và phát triển. Hãy luôn tỉnh táo, lắng nghe những người có ý kiến xây dựng, và tránh xa những người chỉ muốn lợi dụng. Chê và khen là những phản ánh của sự chân thành và tâm huyết. Hãy biết lựa chọn để cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.

Văn hóa Trung Hoa từ lâu đã là một nguồn gốc quý báu của nền văn hoá nhân loại. Những học giả, những người thầy có uyên bác với triết lí nhân sinh đã tạo nên những giá trị vô song. Tuân Tử, một trong những người vĩ đại của Trung Quốc, để lại câu nói đầy ý nghĩa: 'Người chê ta mà chê phải là thầy ta, người khen ta mà khen phải là bạn ta, những kẻ vuốt ve, nịnh bợ là kẻ thù của ta vậy'.

Xã hội ngày nay, với sự phát triển về mặt kinh tế và tư tưởng, quan hệ giữa con người ngày càng phức tạp. Bài học từ câu nói này giúp chúng ta nhận diện đúng 'thầy', 'bạn', và 'kẻ thù' trong cuộc sống. Trong mọi lời đánh giá, khen chê, sự 'miệng lưỡi thế gian' không tránh khỏi, nhưng điều quan trọng là chúng ta phải có khả năng phân biệt đúng đắn.

Cuộc sống không thể tránh khỏi những sai lầm, và đó là lúc chúng ta nhận được những lời đánh giá. Điều quan trọng là phải biết nhận định đúng đắn 'thầy ta', 'bạn ta', và 'kẻ thù'. Người chê mà chê đúng là người giúp chúng ta nhìn nhận sai lầm, học hỏi và tiến bộ. Ngược lại, người khen mà khen đúng là người bạn đồng hành, động viên và chia sẻ niềm vui. Còn những kẻ vuốt ve, nịnh bợ, theo Tuân Tử, là kẻ thù của ta, những người chỉ tìm lợi ích cá nhân và không đem lại giá trị thực sự.

Nhìn nhận đúng về mọi người xung quanh là chìa khóa để thành công trong cuộc sống. Đồng hành với người có tâm huyết và lời đánh giá xây dựng, và tránh xa những người chỉ tìm kiếm lợi ích riêng. Câu nói của Tuân Tử vẫn giữ sức sống và ý nghĩa đối với mỗi người đang đi trên con đường phát triển và tự hoàn thiện bản thân.

Đời người thật kỳ lạ! Ai cũng mong muốn được nghe lời khen, dù biết rằng chúng có thể chỉ là những từ ngữ 'vuốt ve' không chứa đựng sự chân thật. Nhưng họ lại ít khi chấp nhận những lời chê, cho dù chúng có thể mang lại lợi ích cho họ hay chỉ là sự đố kỵ, ghen ghét.

Nếu nghĩ thử, liệu lời khen có đúng mọi khi, hay lời chê luôn khó được chấp nhận? Quan điểm của Tuân Tử về việc khen chê là một khía cạnh toàn diện về cuộc sống. Dưới tầm nhìn sâu rộng của một triết gia Trung Quốc nổi tiếng, ta nhận thức được cả sự tích cực lẫn tiêu cực của sự khen chê. Vậy khen là gì? Chê là như thế nào?

Theo quan điểm của tôi, khen là cách thể hiện sự đồng tình hoặc sự ngưỡng mộ về điều đúng đắn trong hành động hoặc quan điểm của người khác. Tương tự, chê là cách bày tỏ sự không đồng tình hoặc chỉ trích đối với quan điểm hoặc hành động của người khác. “Người chê ta mà chê phải là thầy ta”, trong đó “thầy” có thể hiểu là người truyền đạt kiến thức và giáo dục về đạo đức cho người khác. Thầy là một nhân tố quan trọng đối với xã hội, được tôn trọng và quý trọng vì sự hiểu biết và nhân cách của họ.

“Người khen ta mà khen phải là bạn ta” ám chỉ những người có mối quan hệ bằng hữu, luôn chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống. Kẻ thù là những người đối đầu, làm trở ngại cho sự phát triển của người khác. Tuân Tử muốn chúng ta hiểu rõ về sự khen chê trong cuộc sống và xác định ai là thầy, ai là bạn, và ai là kẻ thù mà chúng ta nên tránh.

Ông mở rộng ý kiến về “khen phải” và “chê phải” một cách hiểu biết và thông thái. “Chê phải” có thể hiểu là sự phê bình đúng đắn, đúng lúc, và làm cho người ta nhận ra điều sai lầm của mình. Để nhận biết “chê phải”, người chê cần có kiến thức và hiểu biết sâu rộng hơn người được chê. Họ xứng đáng làm thầy, vì chỉ thầy mới có thể giúp người học tiến bộ. “Khen phải” là sự khen ngợi đúng đối tượng, đúng lúc, và không mang mục đích cá nhân. Lời khen đúng đắn sẽ khích lệ người được khen và tạo động lực cho họ tiếp tục cố gắng.

Nguyên tắc quan trọng là luôn giữ cho lời khen và lời chê phải chính xác! Đừng khen quá mức để tránh tình trạng nịnh bợ, khiến người được khen tự mãn và không còn tiếp tục phấn đấu. Đồng thời, đừng chê quá mạnh để tránh làm tổn thương lòng tự trọng và tinh thần cố gắng của người khác. Nếu bạn phải nghe lời chê, hãy không tức giận mà thay vào đó hãy cân nhắc xem có đúng hay không. “Nếu ai nói xấu bạn mà nói đúng thì hãy sửa mình đi. Nếu họ nói bậy, hãy cười thôi” (Epictete).

Quan trọng nhất là sau mỗi lời khen hoặc chê, hãy điều chỉnh thái độ và hành vi của mình theo hướng tích cực. Hãy nhận ra bài học từ mỗi trải nghiệm và biết ơn người đưa ra lời đó, đồng thời đánh giá những người chỉ ra điểm yếu hay góp ý tiêu cực bằng những lời 'vuốt ve' hay khen không chân thực. Có thể họ sẽ nhận ra sai lầm của mình và trở thành người bạn tốt, thay vì kẻ thù. Bạn đã sẵn sàng đối mặt với sự khen chê chưa?

Lời khen như một loại gia vị không thể thiếu trong cuộc sống con người. Ở mọi lứa tuổi và vai trò, chúng ta đều khao khát những lời động viên, khen ngợi từ người khác. Nhưng lời khen luôn mang hai mặt của nó. Nếu chân thành và đúng đắn, lời khen có thể khuyến khích, động viên chúng ta phát triển tích cực. Ngược lại, lời khen giả dối, không đúng lúc, đúng chỗ có thể gây tác động ngược lại, tạo ra hậu quả khó lường bởi sau lời khen luôn ẩn chứa những điều mà ta không biết trước được.

Lời khen là sự ngợi khen, tán dương của mọi người dành cho một cá nhân nào đó. Có lời khen tích cực và lời khen tiêu cực. Lời khen tích cực là lời khen xuất phát từ trái tim, từ lòng chân thành, không vụ lợi, là động lực để chúng ta phấn đấu hơn. Ngược lại, lời khen tiêu cực là những lời khen không chân thành, ẩn chứa mưu đồ và sự giả dối. Đó chỉ là những lời khen xã hội với mục đích lấy lòng hoặc đạt được một mục đích nào đó. Lời khen giống như một cây dao hai lưỡi, có thể là nguồn động viên, cũng có thể là cái bẫy đẩy chúng ta vào hành động tiêu cực. Vì vậy, chúng ta cần tỉnh táo trước những lời khen.

Có người nói rằng “Người khen ta mà khen phải là bạn ta. Những kẻ vuốt ve nịnh bợ là kẻ thù của ta”. Lời khen chân thành, đúng lúc, đúng chỗ sẽ mang lại niềm vui, hạnh phúc, sự sung sướng và tự tin. Khi làm một việc tốt, lời khen kịp thời giúp chúng ta có thêm sức mạnh, niềm tin, tạo ra niềm vui xung quanh. Lời khen là phần thưởng xứng đáng cho những cống hiến, nỗ lực của chính mình, giúp chúng ta có thêm sức mạnh và ý chí để đạt được thành công. Một lời khen có thể khích lệ một học sinh yếu đuối, giúp người sa ngã hướng thiện cuộc đời. Lời khen là động lực giúp chúng ta vượt qua thách thức…

Tuy nhiên, không phải lúc nào lời khen đều mang lại tác động tích cực. Lời khen giữ vai trò như một liều thuốc tốt cho tinh thần nhưng đôi khi nó có thể trở thành mối nguy hại, tạo ra những ý tưởng ảo tưởng, kiêu ngạo. Những lời khen với mục đích xã hội, không phản ánh thực tế thường là những lời khen giả tạo, chúng tạo ra hương thơm ngọt ngào, xây dựng lâu đài ảo mộng trước mắt chúng ta, khiến chúng ta mơ mộng trong không gian ảo. Bản chất của con người thích tỏ ra kiêu ngạo, nên khi nghe lời khen giả dối, chúng ta dễ trở nên tự phụ hơn khiêm tốn. Có thể người đó chỉ đạt được một thành công nhỏ mà tự xem mình là trung tâm của thế giới, cao cả hơn mọi người, rồi khi thất bại, trở nên yếu đuối.

Không chỉ vậy, phía sau lời khen giả dối còn là áp lực lớn cho người nhận. Vì được khen, họ cảm thấy phải duy trì một hình ảnh hoàn hảo, làm việc tốt, học giỏi… Những nỗ lực đó đôi khi làm cho họ căng thẳng vì sợ bị đánh giá. Lời khen giả tạo có thể làm cho họ nhầm lẫn, ảo tưởng và sống như một người máy, một kẻ vẹt, chỉ hành động theo ý kiến công cộng mà không dám tỏ ra chính mình.

Tôi nghe một câu chuyện về một vị tướng tài năng, chỉ huy mọi trận đấu với chiến thắng. Sau đó, ông trở thành quốc vương, được mọi người khen ngợi, nhưng ít lời khen chân thành. Đại thần luôn vây quanh ông, khen ngợi để được thưởng vàng, lụa. Họ vuốt ve ông, tuyên bố trung thành nhưng chỉ vì lợi ích cá nhân. Mặc dù ông biết đó là lời nịnh bợ nhưng ông tin vào nó. Một ngày, đất nước gặp biến cố, ông kêu gọi sự hợp tác của đại thần nhưng họ đều bỏ rơi ông. Đến khi ông nhận ra mình tin tưởng mù quáng, đất nước đã rơi vào tay kẻ khác.

Trong cuộc sống, không phải ai cũng có thể nhận biết lời khen của người khác. Mặc dù một số người biến lời khen thành động lực để phấn đấu, có những người khác biết lời khen chỉ mang tính chất “cho vừa lòng nhau” nhưng vẫn tin vào nó. Một số khác coi thường lời khen hoặc lạm dụng nó để trêu chọc người khác, làm hại mối quan hệ xã hội. Đó là những hiện tượng xấu cần khắc phục.

Một lời khen có thể dẫn chúng ta tới đỉnh vinh quang nhưng cũng có thể đẩy chúng ta xuống vực sâu của thất bại. Chúng ta cần tỉnh táo để phân biệt lời khen tốt và xấu, giả tạo. Tâm lý con người thích được khen, vì vậy chúng ta không nên kiệm lời khen, nhưng cũng không nên lạm dụng. Hãy biết cách khen chân thành, đúng lúc, đúng chỗ và lựa chọn lời khen một cách cẩn thận. Đó là cách sống của người hiểu biết và sáng tạo.

Là học sinh trên ghế nhà trường, hãy tỉnh táo trước mọi lời khen. Chúng ta không nên quá khiêm tốn cũng không nên tự kiêu trước lời khen. Hãy luôn trau dồi bản thân để trở thành công dân có ích cho xã hội.

Lời khen là một phần không thể thiếu trong cuộc sống, là động lực để chúng ta tiến đến thành công, là bài học giúp chúng ta trở nên mạnh mẽ và chín chắn. Hãy sử dụng lời khen như một món quà quý giá mà cuộc sống ban tặng cho chúng ta.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường trao đổi những lời hứa, những câu đùa vui, nhưng cũng không thiếu những lời trách móc, chỉ trích. Có những lời tốt lành làm tinh thần chúng ta phấn chấn, nhưng cũng có những lời cay độc có thể đẩy chúng ta vào thế giới tăm tối. Điều này giống như câu nói “Người chê ta mà chê phải là thầy của ta, người khen ta mà khen phải là bạn của ta, những kẻ vuốt ve nịnh bợ chính là kẻ thù của ta.”

Chẳng khó hiểu khi người ta thường nói “Lời nói chẳng mất tiền mua, chọn lời nói sao cho vừa lòng nhau”. Những lời này có thể là động viên quý báu, đồng thời là nguồn động lực để chúng ta tự sửa chữa bản thân. Nhưng đôi khi, chỉ sau một đêm, chúng ta có thể mất tất cả vì những lời nói.

Người khen ta thường là những người hiểu rõ chúng ta, nhận thức được những điều tốt đẹp trong hành động của chúng ta. Một lời khen chân thành không chỉ làm tăng hạnh phúc mà còn khuyến khích chúng ta phát triển. Ví dụ, một học sinh trước đây có thành tích kém, nhưng sau cùng đã có những cải thiện đáng kể. Lời khen của bạn bè và giáo viên đã truyền động lực cho cậu ấy vượt qua khó khăn.

Người chê ta thường là những người phê bình, đưa ra ý kiến tiêu cực về hành động của chúng ta. Nhưng điều này không chỉ làm chúng ta nhận ra nhược điểm, mà còn giúp chúng ta nhìn nhận những điều tích cực. Một người sống luôn tự ti và tự ái thường che đậy bản thân, làm người khác khó chịu. Những lời phê bình giúp họ vươn ra khỏi vỏ ốc, làm người có ích hơn đối với gia đình và xã hội.

Nhưng những lời khen không chân thành hay những lời nịnh bợ quá mức có thể đưa chúng ta từ đỉnh thành công xuống vực thất bại. Chúng khiến ta quá tự tin, làm cho quyết định và hành động của chúng ta trở nên khó kiểm soát. Kiêu ngạo và tự phụ chính là nguyên nhân khiến con người ngày càng trở nên nhỏ bé trong thế giới đầy thách thức.

Qua những phân tích và ví dụ trong cuộc sống, ta nhận thức được rằng chúng ta cần biết phân biệt đúng sai, rút ra bài học quý báu cho bản thân và cả những người xung quanh.