Top 8 bài viết đánh giá tâm hồn và phẩm cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích 'Vào phủ Chúa Trịnh' (lớp 11) ấn tượng

Danh y Hải Thượng Lãn Ông - Lê Hữu Trác, sống vào cuối thế kỉ XVIII dưới triều vua Lê - chúa Trịnh, không chỉ nổi tiếng với y đức mà còn là một nhà văn, nhà thơ đáng kính. Trong tác phẩm “Thượng kinh kí sự” (1782), ông đã khắc họa sinh động cảnh sống xa hoa nơi phủ chúa Trịnh và quyền uy của nhà chúa, thông qua trải nghiệm cá nhân khi được triệu vào kinh đô chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán. Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” thể hiện sâu sắc giá trị của tác phẩm và bộc lộ phần nào tâm hồn và phẩm cách của Hải Thượng Lãn Ông.

Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” và tập “Thượng kinh kí sự” mô tả chân thực những gì Lãn Ông chứng kiến khi vào kinh đô chữa bệnh cho thế tử. Đoạn trích còn bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn và phẩm cách của ông qua sự coi thường danh lợi và giữ gìn nhân cách trong sạch.

Lê Hữu Trác đã không khỏi ngạc nhiên trước sự xa hoa của kinh đô, đến mức ông, vốn là người từ chốn phồn hoa, cũng phải thốt lên rằng đây là nơi sang trọng nhất miền Nam. Sự sang trọng này còn mới chỉ là phần nổi, như được thể hiện qua bài thơ ông ngâm đọc:

“Quê mùa, cung cấm chưa quen
Khác gì ngư phủ đào nguyên thuở nào!”

Câu thơ kết thúc phản ánh tâm tư của ông, cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa cuộc sống bên ngoài và trong phủ chúa. Sự xa hoa trong phủ chúa làm ông cảm thấy lạc lõng và không hợp với mình, cho thấy tâm hồn ông không thích hợp với chốn xa hoa này.

Sự ngạc nhiên của ông càng tăng khi đến từng địa điểm trong phủ chúa. Những đồ vật trong phủ đều được trang trí lộng lẫy, từ kiệu vua chúa đến đồ nghi trượng, và ông chỉ dám nhìn mà không dám chạm vào. Điều này chứng tỏ ông không phải là người ham mê vinh hoa phú quý mà giữ gìn nhân cách cao đẹp. Ông cảm thấy lạ lẫm và xa lạ với cuộc sống xa hoa của phủ chúa.

Nhân cách của Lê Hữu Trác cũng thể hiện rõ trong cách ông kê đơn thuốc cho thế tử Trịnh Cán, thể hiện sự đấu tranh giữa công danh và đạo đức nghề y. Ông chọn phương thuốc hòa hoãn, không làm tổn hại lương tâm mình, cho thấy ông là người có tâm huyết và phẩm cách cao quý.

Như vậy, từ cách nhìn của Lê Hữu Trác đối với phủ chúa đến suy nghĩ khi kê đơn thuốc đều cho thấy ông là người có tâm huyết với nghề, phẩm cách và đức độ. Ông hoàn toàn coi thường tiền tài và danh lợi, và xứng đáng được công nhận là ông tổ của nghề thuốc với lòng thành kính từ người đời sau.

Khi nhắc đến Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, ta nghĩ ngay đến một danh y vĩ đại với tấm lòng nhân ái và tài năng nổi bật. Ông không chỉ là một bác sĩ lừng danh mà còn là một nhà thơ, nhà văn xuất sắc. Trong suốt cuộc đời, ông để lại nhiều tác phẩm quý giá, trong đó có cuốn “Thượng kinh kí sự” viết năm 1782, ghi lại chuyến đi chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán ở kinh đô Thăng Long. Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” từ tác phẩm này không chỉ phản ánh sự xa hoa của phủ chúa mà còn bộc lộ rõ tâm hồn và phẩm cách cao quý của ông, không bị danh lợi làm thay đổi.

Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” ghi lại những quan sát chân thực của ông về cuộc sống trong phủ chúa. Sự quyền quý, xa hoa trong phủ khiến ông không khỏi choáng ngợp, vượt xa những gì ông đã nghe. Mở đầu tác phẩm, ông mô tả hình ảnh phủ chúa với hàng loạt kẻ hầu người hạ, cây cối um tùm, đá kỳ lạ và cột vàng lấp lánh. Khung cảnh nguy nga và xa hoa làm ông cảm thấy như lạc vào thế giới cổ tích, và ông chỉ dám nhìn ngắm chứ không dám chạm vào. Điều này cho thấy ông nhận thức rõ sự xa hoa này là không tương xứng với đời sống khổ cực của nhân dân ngoài kia.

Ông cũng bị ấn tượng sâu sắc bởi sự xa hoa trong sinh hoạt của phủ chúa. Một bữa cơm dù chỉ là của quan nhưng với ông, nó cũng quá xa xỉ với mâm vàng, chén bạc và sự chuẩn bị tinh tế. Nhìn vào đó, ông cảm thấy như đang ở trong một thế giới thần tiên chứ không phải là nơi dành cho con người thực sự.

Nhân cách của ông cũng thể hiện rõ khi ông kê đơn cho thế tử Trịnh Cán, một cậu bé mắc bệnh do thói quen sống xa xỉ. Lê Hữu Trác đã cân nhắc kỹ lưỡng và chọn phương thuốc hòa hoãn, mặc dù có thể chữa trị nhanh chóng. Ông lo ngại việc chữa trị nhanh có thể dẫn đến sự ràng buộc với danh vọng và tiền tài, điều này chứng tỏ ông coi trọng y đức và tự do hơn là danh lợi. Ông thà giữ sự tự do và sống một cuộc sống an nhàn hơn là trở thành con chim quý trong lồng, phải chịu khuất phục trước quyền lực tàn bạo.

Từ xưa đến nay, nhiều nhân tài đã từ bỏ quyền lực vì nhận ra bản chất của nó. Hệ thống luật lệ thường được tạo ra để bảo vệ quyền lợi của tầng lớp thống trị, trong khi người nghèo phải chịu đựng. Nhưng trong xã hội vẫn còn những người có đức như Lê Hữu Trác, người không chỉ tài năng mà còn có tâm và nhân cách cao đẹp, mang lại niềm tin và hy vọng cho nhân dân.

Lê Hữu Trác, hay còn gọi là Hải Thượng Lãn Ông, là một danh y nổi tiếng với tâm huyết và đạo đức nghề nghiệp cao. Ông không chỉ là bác sĩ vĩ đại mà còn là nhà thơ, nhà văn có nhiều đóng góp quan trọng cho văn học Việt Nam. Đặc biệt, đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” trong cuốn “Thượng kinh kí sự” năm 1782 của ông phản ánh sâu sắc hiện thực và phẩm hạnh của ông.

Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” mở đầu với việc Lê Hữu Trác đến kinh đô và được dẫn vào phủ để khám bệnh cho chúa Trịnh Cán. Ông đã chứng kiến sự xa hoa tráng lệ của phủ chúa qua những mô tả chi tiết từ bên ngoài vào bên trong. Mọi thứ đều hiện lên một cách chân thực, đồng thời bộc lộ một nhân cách cao cả.

Khi bước vào phủ chúa, Lê Hữu Trác quan sát kỹ lưỡng từng chi tiết. Ông đi qua nhiều cửa và hành lang, thấy các kiệu và đồ đạc dát vàng, những cột và đồ vật đều sang trọng đến mức lạ lẫm. Cảnh vật khiến ông cảm thấy như lạc vào thế giới cổ tích, nhưng đồng thời, ông cũng nhận ra sự xa hoa này không thuộc về thế giới của ông, mà là một cuộc sống khác xa với khổ cực của người dân bên ngoài.

Hình ảnh sinh hoạt trong phủ chúa cũng gây ấn tượng mạnh mẽ với ông. Sự tấp nập của người hầu, bữa ăn đầy những món ngon vật lạ, cùng đồ dùng bằng vàng bạc khiến ông cảm thấy như đang ở trong một thế giới thần tiên hơn là nơi dành cho con người thực sự.

Lê Hữu Trác cũng đưa ra nhận xét về cuộc sống trong phủ chúa, cho rằng nó thiếu sức sống và gây ra những vấn đề về sức khỏe cho thế tử, do lối sống xa hoa và không hợp lý. Điều này cho thấy sự dửng dưng của ông đối với những cám dỗ vật chất và sự coi trọng giá trị thật sự của cuộc sống.

Ông cân nhắc kỹ lưỡng khi kê đơn cho thế tử, chỉ xem ý kiến của các thầy thuốc trong cung như tham khảo. Từ thực trạng bệnh tình và thể lực của thế tử, ông đưa ra phương thuốc phù hợp để chữa trị. Lê Hữu Trác không chỉ thể hiện sự am hiểu y học sâu sắc mà còn phản ánh sự nhận thức về thực trạng triều đình phong kiến, với những phân tích chính xác về bệnh tình và sự mâu thuẫn trong lựa chọn giữa y đức và danh lợi.

Như vậy, từ việc mô tả thực tế cuộc sống trong phủ chúa đến sự phân tích y học và sự dằn vặt khi chữa bệnh, ta thấy rõ phẩm cách cao quý và tài năng của Lê Hữu Trác, một danh y đáng được ngưỡng mộ.

Vào khoảng thế kỷ 17-18, vua Lê chỉ lo hưởng thụ, không quan tâm đến quốc sự, trong khi nhân dân sống trong cảnh khổ cực và phong kiến nổi dậy khắp nơi. Dưới sự cai trị của nhà Lê và phủ Chúa lộng lẫy, kinh thành chứng kiến sự tồn tại của hai triều đại cùng một lúc, tình hình chính trị rối ren đã khiến nhiều trí thức chân chính phải trở về quê hương. Lê Hữu Trác cũng không phải là ngoại lệ; dù ở đâu, ông cũng luôn hướng về những số phận cơ cực. Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” làm nổi bật phẩm hạnh và nhân cách của ông, một vị danh y tài giỏi, chính trực và không màng danh lợi.

Hải Thượng Lãn Ông là một nhà Nho yêu nước, không chỉ là một lương y nổi tiếng trong việc chữa bệnh mà còn viết sách và mở trường dạy y học, truyền bá kiến thức y học chuyên nghiệp với tâm huyết lớn. Ông đã thể hiện tài năng của mình qua tác phẩm Thượng kinh ký sự, nâng thể loại biên niên sử lên một tầm cao mới. Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” là một phần tiêu biểu trong tác phẩm, mô tả chi tiết hành trình của tác giả khi vào phủ chúa để khám bệnh, từ đó bộc lộ những phẩm chất đáng quý của ông.

Lê Hữu Trác ban đầu không khỏi ngạc nhiên trước cảnh tượng lộng lẫy của kinh thành, với những hành lang uốn lượn, điếm canh ngựa xây dựng công phu, và các công trình xa hoa. Các cột đều được sơn son thếp vàng, bữa ăn trong cung dùng đồ vàng bạc, món ăn đều là những đặc sản quý hiếm. Trong khi ông xuất thân từ một gia đình quan lại, trưởng thành trong môi trường giàu có, ông không hề bị cám dỗ bởi danh vọng và tiền tài. Ông cảm thấy lạc lõng trước sự xa hoa và sự cực nhọc của người dân thường.

Tiếp theo, hình ảnh một bác sĩ hiện lên rõ nét trong quá trình khám bệnh cho con trai của Thái tử Trịnh, một công việc khẩn trương và phải tuân theo nhiều quy tắc nghiêm ngặt. Lê Hữu Trác, khi bắt mạch, ngay lập tức nhận ra nguyên nhân bệnh là do cuộc sống quá vật chất và thiếu khí phách. Mặc dù ông nhận thức rõ ràng khả năng chữa bệnh, nhưng tâm trạng ông rất khó xử khi đứng giữa lương tâm và danh vọng. Cuối cùng, lòng trung thực và trách nhiệm nghề nghiệp đã chiến thắng sở thích cá nhân của ông, cho thấy ông không chỉ là một nhà văn tài hoa mà còn là một danh y đầy tâm huyết.

Vào thế kỷ 18, văn học Việt Nam phát triển mạnh mẽ với nhiều tác phẩm giá trị. “Chuyện bến Thượng Hải” của Lê Hữu Trác góp phần vào thành công này. Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” thành công nhờ giọng văn chân thật và tự nhiên của tác giả, với sự kết hợp hài hòa giữa kể chuyện, bình luận và thơ ca. Ngòi bút của ông tinh tế, miêu tả vị vua và cung điện với sự xa hoa, quyền uy nhưng cũng phơi bày sự suy tàn của xã hội phong kiến dưới triều Lê và chúa Trịnh.

Hình ảnh Lê Hữu Trác là biểu tượng sáng chói của nền y học Việt Nam, với tài năng chữa bệnh và phẩm hạnh cao quý của ông luôn được tôn vinh trong lòng dân tộc Việt Nam.

Vào thế kỷ XVII và XVIII, vua Lê chỉ mải mê hưởng thụ, không quan tâm đến việc nước, trong khi nhân dân sống trong cảnh khổ cực và phong kiến nổi loạn khắp nơi. Kinh thành, lúc này tồn tại hai triều đại với các cung điện xa hoa và triều đình bù nhìn của nhà Lê. Sự rối ren và suy thoái đã khiến nhiều trí thức chân chính phải ẩn dật ở nơi xa. Lê Hữu Trác cũng vậy, dù ở đâu ông vẫn giữ trái tim hướng về những số phận cơ cực. Đoạn trích “Vào phủ Chúa Trịnh” làm nổi bật phẩm hạnh và nhân cách của ông, một danh y tài đức vẹn toàn, không màng danh lợi.

Hải Thượng Lãn Ông là một nhà Nho tận tâm với đất nước. Ông không chỉ là một lương y nổi tiếng trong việc chữa bệnh mà còn viết sách và mở trường dạy y học, đóng góp tích cực cho ngành y. Qua tập ký “Thượng kinh ký sự”, Lê Hữu Trác thể hiện sự tài giỏi của mình không chỉ là một bác sĩ mà còn là nhà sử học và nhà văn, nâng cao thể loại ký sự. Đoạn trích “Vào phủ Chúa Trịnh” là phần nổi bật của tác phẩm, mô tả chi tiết hành trình khám bệnh của tác giả và dần bộc lộ phẩm chất tốt đẹp của ông.

Lê Hữu Trác ban đầu rất ngạc nhiên trước cảnh tượng hoành tráng của kinh thành, với những hành lang uốn lượn, các công trình xa hoa, cột được sơn son thếp vàng và bữa ăn sang trọng. Dù xuất thân từ gia đình quan lại và lớn lên trong môi trường phồn hoa, ông không hề bị cám dỗ bởi danh vọng và tiền tài. Ông cảm thấy lạc lõng và khác biệt trước sự giàu sang của vua chúa.

Tiếp theo, hình ảnh một bác sĩ hiện lên rõ nét qua quá trình khám bệnh cho thế tử Trịnh. Lê Hữu Trác phải làm việc trong một môi trường nghiêm ngặt, và ông ngay lập tức phát hiện nguyên nhân bệnh là do cuộc sống vật chất thiếu thốn tinh thần. Dù ông có khả năng chữa bệnh, tâm trạng của ông rất khó xử khi phải chọn giữa lương tâm và danh vọng. Cuối cùng, phẩm hạnh và trách nhiệm nghề nghiệp đã chiến thắng, cho thấy ông không chỉ là nhà văn tài giỏi mà còn là danh y có đạo đức và tâm huyết với nghề.

Thế kỷ XVIII chứng kiến sự phát triển rực rỡ của văn học Việt Nam, với nhiều tác phẩm có giá trị cao. “Thượng kinh ký sự” của Lê Hữu Trác góp phần vào thành công này. Đoạn trích “Vào phủ Chúa Trịnh” nổi bật nhờ giọng kể chân thực và tự nhiên của tác giả, kết hợp hài hòa giữa kể chuyện, bình luận và thơ ca. Ngòi bút tinh tế của ông phơi bày sự xa hoa và quyền lực của vua chúa, đồng thời phản ánh sự suy tàn của xã hội phong kiến dưới triều Lê và Chúa Trịnh.

Hình ảnh Lê Hữu Trác là một biểu tượng sáng giá của nền y học Việt Nam, với tài năng và phẩm hạnh của ông luôn được trân trọng trong lòng người dân Việt.

Lê Hữu Trác nổi tiếng là một danh y xuất chúng của thời trung đại, không chỉ là thầy thuốc tài ba mà còn là một nhà văn và nhà thơ lỗi lạc. Tác phẩm vĩ đại nhất của ông, “Thượng kinh kí sự”, nổi bật với phong cách miêu tả sắc sảo, không chỉ phác họa vẻ đẹp lộng lẫy của phủ chúa mà còn phản ánh sự cao quý trong tâm hồn của một con người đại tài.

“Thượng kinh kí sự” được viết bằng chữ Hán và hoàn thành vào năm 1783, ra đời khi chúa Trịnh Sâm mời Lê Hữu Trác vào kinh đô để chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán. Tác phẩm này không chỉ mô tả cảnh vật xa hoa trong phủ chúa mà còn phơi bày nhân cách cao đẹp của tác giả qua đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh”. Dù chỉ là một phần nhỏ, nó đã phần nào thể hiện sự coi thường danh lợi và lòng nhân đức của Lê Hữu Trác.

Khi còn ở quê nhà Hương Sơn – Hà Tĩnh, Lê Hữu Trác đã được triệu vào cung để chữa bệnh cho thế tử. Đến nơi, ông không khỏi ngạc nhiên trước sự xa hoa của phủ chúa, với cảnh trí lộng lẫy và những đồ vật quý giá. Dù từng quen thuộc với sự phồn hoa, ông vẫn cảm thấy lạc lõng trước sự giàu có quá mức. Điều này thể hiện qua sự ngạc nhiên của ông và những vần thơ phản ánh sự khác biệt giữa cuộc sống của ông và của phủ chúa.

Khi khám bệnh, ông gặp phải sự kiểm soát chặt chẽ từ quan Chánh đường, nhưng Lê Hữu Trác không bị khuất phục bởi quyền uy. Ông đã dựa vào kiến thức của mình để kê đơn thuốc phù hợp, mặc dù điều đó có thể làm ảnh hưởng đến sự tự do của ông. Sự thẳng thắn và lương thiện của ông thể hiện rõ qua quyết định chữa bệnh theo lương tâm, dù phải đối mặt với mâu thuẫn cá nhân.

Hình ảnh của Lê Hữu Trác hiện lên như một tấm gương sáng cho y đức. Ông rời xa cuộc sống xa hoa để chữa bệnh cho người nghèo và quyết định làm việc theo lương tâm mình, bất chấp những rủi ro về danh lợi. Những phẩm chất cao đẹp và sự tận tâm của ông đối với nghề y đã làm nổi bật giá trị nhân cách của ông trong đoạn trích ngắn này. Lê Hữu Trác thực sự là một biểu tượng của sự cao cả và lương thiện trong y học.

“Thượng kinh kí sự” của Lê Hữu Trác là một tác phẩm tiêu biểu, ghi dấu sự phát triển mới trong thể loại kí sự của văn học Việt Nam thời trung đại. Tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực của cuộc sống nơi phủ chúa qua con mắt của tác giả mà còn hé lộ vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Hải Thượng Lãn Ông. Đoạn trích 'Vào phủ chúa Trịnh' nổi bật trong tác phẩm, tái hiện chân thực đời sống xa hoa trong phủ chúa và thể hiện rõ sự cao quý trong nhân cách của Lê Hữu Trác.

Khi bước vào khung cảnh lộng lẫy của phủ chúa, với các công trình kiến trúc vĩ đại như gác tía, đại đường và quyển bồng, Lê Hữu Trác không khỏi ngạc nhiên. Ông là người đã quen với sự phồn hoa nhưng vẫn cảm thấy lạ lẫm trước mức độ xa hoa nơi đây. Dù có sự ngạc nhiên, ông vẫn thể hiện thái độ coi thường danh lợi qua cách miêu tả chi tiết và tỉ mỉ. Ông khép lại cảm nhận của mình bằng một bài thơ, phản ánh rõ sự bất bình trước cuộc sống xa hoa nhưng thiếu khí trời của phủ chúa:

Quê mùa cung cấm chưa quen
Khác chi ngư phủ đào nguyên thuở nào!

Đồng thời, thái độ mỉa mai, giễu cợt của ông còn được thể hiện qua việc ông nói về các món ăn trong phủ chúa. Sự mỉa mai này phản ánh sự không đồng tình của ông với lối sống xa hoa, thiếu thốn sự giản dị và trong lành. Điều này cho thấy Lê Hữu Trác không chỉ coi thường danh lợi mà còn phê phán cuộc sống xa hoa trong phủ chúa.

Lê Hữu Trác không chỉ là một thầy thuốc tài giỏi mà còn là người giữ vững lương tâm và đức độ. Khi chữa bệnh cho thế tử, ông đối mặt với mâu thuẫn giữa việc chữa trị hiệu quả để tránh bị ràng buộc bởi danh lợi và việc giữ lương tâm y đức. Cuối cùng, tấm lòng và lương y của ông đã chiến thắng, ông đưa ra phương pháp chữa trị căn bệnh mà nhiều thầy thuốc khác không tìm ra.

Việc ông lo lắng về việc bị công danh trói buộc cho thấy sự yêu thích cuộc sống tự do, thanh đạm của ông. Bên cạnh đó, tài năng và kinh nghiệm của ông được thể hiện qua lời nhận xét của Quan chánh đường về phương pháp điều trị của ông.

Qua đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh”, ta thấy rằng Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác không chỉ là thầy thuốc giỏi với kinh nghiệm phong phú mà còn là người có nhân cách cao đẹp, coi thường tiền bạc và vinh hoa, yêu thích cuộc sống giản dị. Tấm gương sáng của ông là bài học quý giá cho các thế hệ sau về sự kết hợp giữa tài năng và phẩm hạnh.

Lê Hữu Trác, được biết đến với danh hiệu Hải Thượng Lãn Ông, là một danh y vĩ đại của thế kỷ XVIII. Ông không chỉ là một thầy thuốc lỗi lạc mà còn là một nhà văn, nhà thơ đầy tài năng của dân tộc. Ông để lại cho hậu thế một di sản y học phong phú, cùng với những tác phẩm văn học quý giá.

“Thượng kinh kí sự” là tác phẩm viết bằng chữ Hán của Hải Thượng Lãn Ông, ghi lại những ấn tượng của ông trong chuyến hành trình từ Hương Sơn (Hà Tĩnh), nơi ông sống ẩn dật, đến kinh đô Thăng Long để chữa bệnh cho Thế tử Trịnh Cán theo “Thánh chỉ”. Tác phẩm không chỉ phản ánh cảnh vật và quyền uy của phủ Chúa mà còn bộc lộ tâm hồn và phẩm cách của một danh y đức độ. Đoạn trích “Vào phủ Chúa Trịnh” là một minh chứng rõ nét cho điều này.

Đoạn trích bắt đầu khi tác giả vừa đặt chân đến Thăng Long và được triệu vào cung để khám bệnh cho Thế tử. Thời gian được ghi rõ là “mồng một tháng hai”, “sáng tinh mơ”; sự kiện này được nhấn mạnh với “Thánh chỉ triệu vào cung” – đặc trưng của thể loại kí sự. Trước cảnh vật lộng lẫy ở kinh đô, Lê Hữu Trác đã miêu tả một cách chân thực với cái nhìn khách quan và cảm xúc sâu sắc. Cảnh tượng xa hoa nơi phủ Chúa hiện lên như một thiên đường với “cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua sắc, gió thoảng mùi hương”, và “dãy hành lang quanh co nối nhau liên tiếp”. Tuy nhiên, dưới vẻ đẹp đó, Hải Thượng Lãn Ông thể hiện một giọng điệu trào lộng, với tâm hồn nhạy cảm và tình yêu thiên nhiên. Ông viết: “Mình vốn con quan, sinh trưởng ở chốn phồn hoa, chỗ nào trong cấm thành mình cũng đã từng biết. Chỉ có những việc trong phủ Chúa… mới thấy cảnh giàu sang của vua chúa khác hẳn người thường”. Sau đó, tác giả làm thơ để ghi lại cảnh vật:

“Lính nghìn cửa vác đông nghiêm ngặt
Cả trời Nam sang nhất là đây!
Lầu từng gác vẽ chân mây,
Rèm châu, hiên ngọc, bóng mai ảnh vào…
Quê mùa cung cấm chưa quen,
Khác gì ngư phủ đào nguyên thuở nào!”

Những vần thơ này tưởng chừng như ca ngợi vẻ đẹp của phủ Chúa, nhưng thực ra ẩn chứa một chất trào lộng, châm biếm sâu sắc. Cảnh cung đình hiện lên như cõi tiên với “lầu son, gác tía”, “hiên ngọc, rèm châu”, nhưng tác giả lại tự so mình là “ngư phủ” lạc vào “đào nguyên”, một hình ảnh từ Đào hoa nguyên kí của Đào Tiềm, không rõ là khen ngợi hay mỉa mai. Ông miêu tả cặn kẽ các điếm và cảnh quan với một giọng điệu nửa khen nửa chê, ngụ ý phê phán cuộc sống xa hoa nơi phủ Chúa một cách kín đáo.

Với Hải Thượng Lãn Ông, đức hạnh và sự trong sạch là những giá trị quan trọng hơn danh lợi. Ông không coi trọng cuộc sống xa hoa mà thấy rõ nơi phủ Chúa là biểu hiện của sự bóc lột, trái ngược với đời sống của nhân dân. Ông khéo léo diễn tả rằng “cảnh giàu sang của vua chúa thực khác hẳn người thường”. Dù việc chữa bệnh cho Thế tử là cơ hội để danh tiếng ông tỏa sáng, ông vẫn từ chối để tránh vướng vào vòng danh lợi, thể hiện lòng yêu thích cuộc sống thanh tịnh và tự do của mình. Ông không để tài năng của mình phục vụ cho vua chúa xa hoa mà dành để phục vụ nhân dân. Qua ngòi bút sắc sảo của mình, Lê Hữu Trác đã phản ánh sự xa hoa nơi phủ Chúa và bộc lộ tâm hồn, phẩm cách cao đẹp của một nhà y thuật vĩ đại. “Thượng kinh kí sự” thực sự là một viên ngọc quý của văn học trung đại Việt Nam.