Top 8 Công trình tín ngưỡng thờ Tứ Bất Tử quý giá tại Việt Nam

Đền Và, còn được biết đến với tên gọi Đông Cung, là nơi thờ Tản Viên Sơn Thánh - vị thần quan trọng nhất trong Tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Theo truyền thuyết, Đức Thánh Tản Viên thường lang thang giúp đỡ dân lành. Một ngày đẹp trời, Ngài dừng chân tại quả đồi ven sông Tích, nơi sau này trở thành Đền Và. Tại đây, những đám mây đủ màu xuất hiện, tạo nên một cảnh tượng tuyệt vời. Để tưởng nhớ sự kiện này, Đức Thánh xây dựng cung điện Vân Già đông thần cung. Điều này đã làm phát triển làng Vân Gia, nơi mà cảnh đẹp của bầu trời được đặt tên.

Đền Và được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa quốc gia năm 1964.

Vị trí: Thôn Vân Gia, phường Trung Hưng, thị xã Sơn Tây, Hà Nội

Lễ hội: Hội mùa xuân từ ngày 13 đến ngày 15 tháng Giêng (âm lịch)

Đền Sóc Sơn (Đền Sóc) là nơi thờ Phù Đổng Thiên Vương - vị thần thứ hai trong bảy vị thần bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Khu di tích nổi tiếng này là địa điểm ghi dấu chân anh hùng thánh Gióng, biểu tượng của lòng yêu nước và kháng chiến chống ngoại xâm.

Theo truyền thuyết, sau khi đánh bại quân Ân, vua Hùng đã lập đền thờ để tưởng nhớ công ơn của Thánh Gióng. Ngày nay, đền Sóc Sơn trở thành khu di tích lịch sử nổi tiếng với 6 công trình kiến trúc quan trọng: Đền Thượng, Đền Mẫu, Đền Trình (Đền Hạ), Chùa Đại Bi, Chùa Non và khu nhà bia (nơi có lăng bia đá 8 mặt). Tuyệt phẩm nổi bật nhất là bức tượng Thánh Gióng trên đỉnh núi Đá Chồng, cao 11,07m, nặng 85 tấn, được chế tác từ đồng nguyên chất.

Khu di tích Đền Sóc Sơn được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa quốc gia từ năm 1962.

Vị trí: Thôn Phù Linh, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội

Lễ hội: Hội Gióng Sóc Sơn diễn ra từ ngày 6 đến ngày 8/1 âm lịch hàng năm

Khu di tích lịch sử Đền thờ Tản Viên Sơn Thánh nằm trên sườn Tây của dãy núi Ba Vì – ngọn núi cao và linh thiêng nhất Việt Nam, gắn liền với những truyền thuyết đẹp đẽ. Sơn thánh Tản Viên, hay Sơn Tinh, theo truyền thuyết, đã lấy công chúa Ngọc Hoa, con Hùng Duệ Vương, tạo nên những câu chuyện huyền bí. Khu di tích bao gồm ba ngôi đền (đền Thượng, đền Trung, đền Hạ), mỗi ngôi đều mang nét đẹp và giá trị lịch sử riêng.

• Đền Thượng - Chính cung Thần điện, nằm ở độ cao 1227m, thuộc xã Ba Vì. Đền được xây từ thời An Dương Vương, là ngôi đền lịch sử có niên đại lâu dài.
• Đền Trung - Trung Cung, tọa lạc phía Tây núi Ba Vì, xã Minh Quang, độ cao khoảng 500m. Đền có quy mô hoành tráng, đẹp nhất trong các đền thờ Tản Viên ở sườn Tây núi Ba Vì, xây dựng từ thời Lý và được trùng tu nhiều lần.
• Đền Hạ - Tây cung, nằm dưới chân núi Tản Viên bên sông Minh Quang xã. Đền xuất hiện sau đền Trung và đền Thượng, mang đến hình ảnh cổ kính và trấn an.

Vị trí: Hai xã Minh Quang và Ba Vì, huyện Ba Vì, Hà Nội

Đền Gióng – nơi hòa mình trong huyền thoại, là linh thiêng giữa xứ sở Kinh Bắc, nằm trong vẻ đẹp lịch sử và văn hóa truyền thống. Với những câu chuyện thần thoại xoay quanh anh hùng Gióng - Thiên Vương, nơi đây trở thành tâm hồn của người Việt qua các thế hệ.

Người ta kể rằng, đền Gióng được xây dựng trên bãi đất linh thiêng, nơi chứng nhận sự hi hero của Thánh Gióng. Đền Hạ (đền mẫu) thờ mẹ của Thiên Vương đặt ngoài đê, gần chỗ có dấu chân khổng lồ của bà, là nơi Gióng được sinh ra. Năm 1010, khi Lý Thái Tổ chuyển đô về Thăng Long, đền được xây dựng và trùng tu qua nhiều thời kỳ.

Kiến trúc đền Gióng bao gồm:

• Điện chính
• Lối đi dâng hương
• Nhà hương thắp
• Lễ đình nước - để tổ chức múa rối nước trước đền
• Bát quái được xây vào cuối thế kỷ XIX
• Tượng Thiên Vương lớn, ngồi giữa 2 dãy tượng 6 quan văn, võ, 2 phỗng quỹ và 4 viên cận binh.

Đặc biệt, vào ngày 9/12/2013, đền Gióng được Chính phủ công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.

Vị trí: Xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội

Lễ hội: Diễn ra từ ngày 7 đến ngày 9 tháng 4 Âm lịch hàng năm (ngày lễ chính là ngày 9/4)

Ngôi Đền Đa Hòa tôn vinh Chử Đồng Tử - người anh hùng thứ tư trong bảy bất tử của truyền thống Việt Nam, cùng hai Tiên Dung tuyệt sắc - công chúa Hồng Vân (Nàng Tây Sa). Dưới đây là không gian gắn liền với câu chuyện tình yêu lãng mạn giữa Chử Đồng Tử và Tiên Dung.

Truyền thuyết kể rằng, tại làng Chử Xá, hai cha con Chử Cù Văn và Chử Đồng Tử, sống khó khăn phải chung một khố, đi đâu mang theo. Trước khi cha qua đời, Chử Đồng Tử đã làm điều đặc biệt - chia khố để đóng cho cha trước khi chôn. Một ngày, Tiên Dung công chúa quyến rũ và lạc quan, đi thuyền tham quan sông núi. Khi đến làng Chử Xá, Tiên Dung tắm tại đúng nơi Đồng Tử đang ẩn nấp. Họ gặp nhau và từ đó bắt đầu một tình yêu đẹp. Chử Đồng Tử rời xóm để học võ với nhà sư Phật Quang, và hai người sống hạnh phúc. Khi đối mặt với nguy cơ, nhờ sức mạnh thần kỳ từ cây gậy và chiếc nón, họ bay lên trời, chỉ để lại bãi đất giữa đầm.

Đền Đa Hòa giữ gìn ba tượng phật: Chử Đồng Tử, Tiên Dung công chúa và Nàng Tây Sa, đặt ở Hậu Cung. Ngoài ra, đền còn lưu giữ nhiều bảo vật quý như đôi lọ Bách Thọ, các bức hoành phi...

Đền Đa Hòa được Nhà nước công nhận là di tích văn hoá cấp Quốc gia từ năm 1962.

Vị trí: Thôn Đa Hòa, xã Bình Minh, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên

Lễ hội: Diễn ra ba năm một lần, từ ngày 10-12 tháng 2 Âm lịch

Ngôi đền thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh Quảng Bình là bằng chứng sống về huyền thoại của công chúa Liễu Hạnh. Câu chuyện về nàng công chúa vẫn được kể lại và lưu truyền qua thời gian.

Theo truyền thuyết, Liễu Hạnh là con thứ hai của Ngọc Hoàng. Trong văn hóa dân gian, bà là một trong Tứ bất tử, được tôn vinh là người đứng đầu Tam phủ, Tứ Phủ thờ đạo Mẫu của người Việt. Đền thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh Quảng Bình cũng là nơi bắt đầu hành trình giáng trần của bà.

Ngôi đền có diện tích 350m2, nằm bên dãy núi Hoành Sơn hùng vĩ. Kiến trúc theo phong cách truyền thống Á Đông, đặc trưng cho văn hóa dân tộc. Tam quan của đền thiết kế cân đối, hài hòa, thể hiện sự nghiêm túc và trực tiếp. Mặc dù không quá phức tạp, đền vẫn toát lên vẻ tỉ mỉ và tâm huyết từ những nghệ nhân xây dựng.

Năm 1995, UBND tỉnh Quảng Bình công nhận đền thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh là di tích lịch sử văn hóa kiến trúc - nghệ thuật - tôn giáo.

Vị trí: Xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình

Đền Dạ Trạch, còn được biết đến với tên gọi Đền Hóa thờ ba nhân vật huyền thoại: Chử Đồng Tử, công chúa Tiên Dung và công chúa Hồng Vân (còn gọi là công chúa Tây Sa). Theo truyền thuyết, đền được xây dựng trên nền thành quách cổ sau khi Chử Đồng Tử và Tiên Dung hóa thân về trời, để lại câu chuyện tình yêu đẹp và đóng góp vào việc khai khẩn đất hoang.

Công trình kiến trúc bao gồm lầu chuông, hồ Bán Nguyệt và chùa với 3 tòa từ bên ngoài vào trong, toát lên vẻ cổ kính và linh thiêng. Đền Dạ Trạch được xây dựng theo kiểu chữ I (công) hướng về hướng đông, với ba tòa nguy nga. Tòa hậu cung có mái vòm ba tầng, tạo nên hình ảnh như đang đứng trong khoang thuyền. Trong chính điện, ba pho tượng lớn đặt giữa, với Chử Đồng Đồ ngồi chính giữa trong bộ hoàng bào, bên trái là Tiên Dung, bên phải là Nội Trạch Tây Cung (công chúa Tây Sa).

Vị trí: Thôn Đa Hòa, Xã Bình Minh, Huyện Khoái Châu, Dạ Trạch, Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên

Lễ hội: Hàng năm từ ngày 10 đến ngày 12/2 âm lịch diễn ra lễ hội đền Chử Đổng Tử tại đền Dạ Trạch